Categorie: Valutacrisis

Venezuela verhongert door hyperinflatie
In Venezuela zijn het niet de geldtransporten, maar de voedseltransporten die beveiliging nodig hebben. De vrachtwagens die de supermarkten bevoorraden worden bewaakt door gewapende beveiligers, om te voorkomen dat de lading geplunderd wordt door een uitgehongerde bevolking. Ondertussen worden soldaten ingezet om de bakkerijen te bewaken, terwijl de politiemacht haar handen vol heeft aan het bewaken van supermarkten en apotheken.

Door de hyperinflatie worden winkels amper bevoorraad en verhongert de bevolking. Er wordt om de haverklap ingebroken bij supermarkten en andere winkels die levensmiddelen verkopen, omdat er bijna niets meer te krijgen is. De New York Times schrijft dat letterlijk alles wordt meegenomen, van bloem tot suiker en van aardappelen tot zout. In der afgelopen twee weken zijn er al meer dan vijftig voedselrellen uitgebroken, waarbij op grote schaal winkels geplunderd zijn. Tenminste vijf mensen zouden al om het leven zijn gekomen door confrontaties met de politie en het leger.

Hyperinflatie
De situatie in Venezuela doet denken aan die van de Weimarrepubliek in de jaren '20 van de vorige eeuw. De prijzen van levensmiddelen stijgen zo snel dat bijna niemand zich meer enige luxe kan veroorloven. Spaargeld is in rook opgegaan, terwijl salarissen en uitkeringen door de snel stijgende prijzen veel minder waard zijn geworden. Uit een recent onderzoek van de Simón Bolívar University kwam naar voren dat 87% van de bevolking op dit moment niet genoeg geld heeft om voldoende eten te kopen en dat gemiddeld 72% van het inkomen gebruikt wordt om levensmiddelen te kopen. Dat zijn percentages die horen bij een ontwikkelingsland, niet bij een land dat beschikt over enorme olievoorraden. Dat is het gevolg van mismanagement door de regering van Venezuela en door een centrale bank die gewillig geld bijdrukt om de overheidstekorten te financieren. De economische situatie was al jaren problematisch, maar het was de daling van de olieprijs die de emmer deed overlopen. De prijzen zijn de laatste maanden zo snel gestegen dat een gezin nu het equivalent van 16x het minimumloon nodig heeft om voldoende eten te kunnen kopen. Wie nog wel eten kan betalen moet vaak uren in de rij staan om iets te kunnen bemachtigen.
Misleiding
De regering die voor al deze ellende verantwoordelijk is doet er alles aan om de schuld op anderen af te schuiven. President Maduro zei afgelopen zaterdag dat de oppositie verantwoordelijk is voor de talloze inbraken in supermarkten en andere winkels en dat hij er alles aan zal doen om de schade te vergoeden. Ook schuift hij de problemen af op 'economische oorlogsvoering' en op 'rijke zakenmensen'. Die houden volgens Maduro grote hoeveelheden voedsel achter voor de bevolking om hogere prijzen te kunnen vragen. Eerder gaf Maduro speculanten nog de schuld van de waardedaling van de munt, terwijl iedereen die goed ingevoerd is weet dat de geldpers en het wanbeleid van de regering de bron van alle ellende is. Lees ook:
Hyperinflatie in Venezuela, bevolking verhongert
20 juni 2016
Yellen: “Helikoptergeld mogelijk in extreme situaties”
Volgens Federal Reserve voorzitter Janet Yellen behoort helikoptergeld tot de mogelijkheden, indien er sprake is van een zeer zwakke economie groei en een aanhoudende deflatie. Dat schrijft de Wall Street Journal. Volgens Yellen kunnen centrale banken deze vorm van monetaire stimulering gebruiken als instrument om een crisis te bestrijden. Na afloop van de laatste FOMC vergadering zei ze dat het een instrument is dat onder bepaalde omstandigheden serieus overwogen moet worden, ook al erkent ze dat er risico’s aan verbonden zijn.

“We hebben genoeg voorbeelden gezien van landen die in de problemen zijn gekomen door regeringsleiders die zich tot de centrale bank richtten om geld bij te drukken voor overheidsuitgaven. Het behoud van prijsstabiliteit en een lage en stabiele inflatie wordt ondersteund door een centrale bank die onafhankelijk kan zijn.”

Helikoptergeld

Centrale banken worstelen met een uitzonderlijk lage inflatie en zwakke economische groei. Het opkopen van schuldpapier en het verlagen van de rente heeft onvoldoende geholpen, dus zoekt men naar meer extreme maatregelen om de economie op gang te helpen. Helikoptergeld is omstreden, omdat het een combinatie is van fiscaal en monetair beleid. Door nieuw geld bij te drukken en onder de bevolking uit te delen kun je op korte termijn de economie stimuleren, maar bij een overdosis aan stimulering ligt ook het gevaar van hyperinflatie op de loer.

Yellen benadrukte dat de Amerikaanse centrale bank geen plannen heeft om helikoptergeld toe te passen, maar uit haar woorden kunnen we opmaken dat deze vorm van stimulering nog niet helemaal zal uitsluiten. Daarmee sluit Yellen zich aan bij haar voorganger Bernanke, die zich eerder in een column uitsprak over de mogelijkheid van helikoptergeld.

Lees ook:
Helikoptergeld behoort volgens Yellen tot de mogelijkheden
18 juni 2016
Britse pond kan 11% dalen bij Brexit

Het Britse pond staat al enige tijd onder druk door de mogelijkheid van een Brexit, maar volgens analisten van Goldman Sachs kan de waarde van de munt nog 11% onderuit gaan ten opzichte van alle belangrijke valuta, indien de Britten op 23 juni daadwerkelijk voor een vertrek uit de EU stemmen. Ook de euro zal in waarde dalen bij een Brexit, volgens analisten kan de munt in dat geval 4% van haar waarde verliezen ten opzichte van de Amerikaanse dollar.

Britse pond kan 11% in waarde dalen bij een Brexit, aldus Goldman Sachs

16 juni 2016
India betaalt met euro’s voor olie uit Iran
Iran accepteert voortaan alleen maar euro’s voor de olie die ze aan India verkoopt, zo verklaarde Seyed Mohsen van het Iraanse oliebedrijf National Iranian Oil Company. Dat is een significante ontwikkeling, omdat het de rol van de euro als nieuwe wereldmunt versterkt. In het verleden betaalden Indiase raffinaderijen nog met roepies en dollars voor de olie uit het Perzische land.

India is na China de grootste afnemer van Iraanse olie en heeft sinds het opheffen van de sancties de import met ongeveer 20% opgeschroefd. Sinds het opheffen van de sancties loopt het betalingsverkeer via de Indiase staatsbank en de in Duitsland gevestigde Europees Iraanse Handelsbank (EIH), aldus Reuters. In mei betaalden de Indiase raffinaderijen nog $770 miljoen aan openstaande rekeningen aan het Iraanse oliebedrijf, ook die betaling werd verricht in de Europese munteenheid.

Olie in euro

Sinds het opheffen van de sancties heeft Iran haar olieproductie aanzienlijk weten uit te breiden. Tegelijkertijd kondigde het land aan dat olie voortaan alleen in euro’s afgerekend kan worden. Dat is een belangrijke ontwikkeling, omdat de dollar haar rol als wereldreservemunt voor een belangrijk deel te danken heeft aan het feit dat alle olie tot voor kort in dollars afgerekend werd. Een hoge olieprijs betekent dat landen veel dollars nodig hebben en dat is gunstig voor de Verenigde Staten. Je kunt je voorstellen dat de Amerikanen en de Saudi’s niet blij zijn met de terugkeer van Iran op de wereldwijde oliemarkt.

Lees ook:
India rekent olie uit Iran af via de Europees Iraanse Handelsbank
15 juni 2016
Rente staatsobligaties Japan naar nieuw dieptepunt

De rente op Japanse staatsobligaties met een looptijd van tien jaar is deze week gezakt naar een nieuw dieptepunt van -0,135%. Dat is zelfs minder dan de negatieve rente die de centrale bank van Japan op dit moment hanteert voor de tegoeden die commerciële banken bij de centrale bank parkeren. Wil je als belegger je geld voor een periode van 20 jaar aan de Japanse overheid uitlenen, dan moet je genoegen nemen met een vergoeding van slechts 0,29%. Dat is ruim tien basispunten minder dan een week geleden.

Hoe kan het dat Japan vrijwel gratis kan lenen, terwijl de staatsschuld met meer dan 220% van het bbp het hoogst is van alle ontwikkelde landen? Daarvoor zijn verschillende argumenten te bedenken, die vaak betrekking hebben op het thema veiligheid en liquiditeit. Beleggers zoeken in deze onzekere tijden een veilige haven en durven hun geld niet meer allemaal aan banken toe te vertrouwen. Ook zien ze onvoldoende mogelijkheden om in de reële economie te investeren. Wat doe je dan met je geld?

Je leent het uit aan de overheid, omdat die altijd haar schulden kan terugbetalen. Dat je vermogen door de negatieve rente en door mogelijke inflatie minder waard wordt, dat nemen beleggers blijkbaar graag voor lief. Ze zoeken een veilige plaats voor hun vermogen en alleen de obligatiemarkt is momenteel groot genoeg om miljarden in te parkeren. Uiteraard is ook goud een veilige haven, maar tegen de huidige goudprijs is er simpelweg niet voldoende fysiek edelmetaal beschikbaar.

Rente op Japanse staatsobligaties zakt naar nieuw dieptepunt

Negatieve rente accepteren of goud kopen?

Gelukkig heb je die zorgen als particuliere belegger niet. Goud kopen is een interessant alternatief geworden voor staatsobligaties, zeker nu de negatieve rente op staatsobligaties in de buurt komt van de kosten van fysiek goud in combinatie met opslag.

10 juni 2016
ECB begint met opkopen bedrijfsobligaties

De ECB begon in maart 2015 met het opkopen van staatsobligaties, maar met ingang van vandaag voegt de centrale bank daar ook bedrijfsobligaties aan toe. Het nieuwe corporate sector purchase programme (CSPP) werd eerder dit jaar al door de centrale bank aangekondigd en heeft als doel meer inflatie en economische groei te bewerkstelligen in de Eurozone. Onder het nieuwe stimuleringsprogramma koopt de ECB obligaties op van grote bedrijven, met uitzondering van financiële instellingen en bedrijven die een moederbedrijf hebben buiten de Eurozone en die daarom niet onder het Europese toezicht vallen.

De ECB beperkt zich tot obligaties van bedrijven met een goede kredietscore die een rendement opleveren van tenminste de depositorente van de ECB op het moment van aankoop. Vanaf 18 juli zal de centrale bank wekelijks bekendmaken van welke bedrijven zij obligaties gekocht heeft, zonder verder in detail te treden over de omvang van deze posities. De feitelijke aankoop van bedrijfsleningen zal niet door de ECB, maar door zes nationale centrale banken uitgevoerd worden. Dat zijn de centrale banken van Spanje, Italië, Frankrijk, Duitsland, België en Finland. Voor de ECB is slechts een coördinerende rol weggelegd in dit nieuwe CSPP stimuleringsprogramma.

Welke obligaties mag de ECB aankopen?
Op de website van de ECB lezen we dat de bedrijfsobligaties in aanmerking komen voor het stimuleringsprogramma als deze een looptijd hebben van tenminste zes maanden en maximaal 31 jaar. Het maakt daarbij niet uit hoeveel bedrijfsobligaties er beschikbaar zijn. Zo kan de centrale bank ook geld verstrekken aan de kleinere bedrijven in de Eurozone. Wel heeft de ECB bepaald dat ze niet meer dan 70% van alle obligaties van een bedrijf mag bezitten. De ECB zal bedrijfsleningen opkopen op zowel de primaire als de secundaire markt. Dat betekent dat ze niet alleen schuldpapier zal kopen van andere beleggingsfondsen en banken, maar ook rechtstreeks van bedrijven wanneer deze nieuwe obligaties op de markt brengen. Obligaties van publieke instellingen mag de ECB alleen via de secundaire markt aankopen, omdat er anders sprake is van monetaire financiering. Dat is volgens het mandaat van de centrale bank niet toegestaan. In tegenstelling tot pensioenfondsen hoeft de ECB geen bedrijfsobligaties te verkopen als de kredietstatus van het betreffende bedrijf verslechtert. Ook opvallend is dat de centrale bank de bedrijfsobligaties zal doorrollen, wat betekent dat de opbrengst gebruikt wordt om opnieuw in schuldpapier van het bedrijf te beleggen. De ECB hanteert een 'budget' van €80 miljard per maand voor staatsobligaties en bedrijfsobligaties samen. Koopt de centrale bank meer bedrijfsleningen, dan kan ze minder staatsobligaties aan de balans toevoegen. Het nieuwe stimuleringsprogramma komt op een goed moment, want het aanbod van staatsobligaties begon al aardig op te drogen.
Risico's?
Het opkopen van leningen uit de markt draagt volgens de ECB bij aan een ruimere kredietverlening aan bedrijven en consumenten, wat op haart beurt weer zorgt voor meer economische groei en inflatie. Het risico van dit monetaire beleid van de ECB is dat het de rente kunstmatig laag houdt en de prijzen van financiële activa verder opgedreven worden. Dat geeft een vals gevoel van welvaart en kan leiden tot onvoorzichtigheid in de kredietverleningen. Investeringen die bij een normale rente niet rendabel zouden zijn kunnen door het beleid van de centrale bank opeens wel rendabel worden, zoals ook beargumenteerd werd door Lex Hoogduin. Daardoor loopt men het risico dat er opnieuw teveel met geleend geld geïnvesteerd wordt en dat we daarmee een nieuwe kredietbubbel opblazen. Het risico op een crash zoals die van 2008 wordt daarmee steeds groter. Voorzichtige spaarders die denken dat dit verkeerd zal aflopen doen er wellicht verstandig aan fysiek goud te kopen. Het is niet voor niets dat de landen van het Eurosysteem hun gezamenlijke goudvoorraad van meer dan 10.000 ton niet verkopen of zelfs maar uitlenen aan andere partijen. Heeft u al een verzekering tegen roekeloos monetair beleid?

8 juni 2016
Centrale banken kopen geen staatsobligaties meer

Centrale banken zijn sinds het uitbreken van de financiële crisis netto kopers van goud, maar nu bereiken we ook langzaam aan het punt waarop ze geen Amerikaanse staatsobligaties meer aan hun reserves willen toevoegen. De volgende grafiek via twitter laat in één oogopslag zien dat centrale banken de laatste jaren steeds minder belangstelling tonen voor het Amerikaanse schuldpapier, die gekocht worden als meest liquide vorm van dollarreserves.

De groene lijn laat het totaal aan Amerikaanse staatsobligaties in handen van centrale banken zien, terwijl de balkjes daaronder de groei of krimp ten opzichte van een jaar geleden laten zien. We zien dat centrale banken in 2008 en 2009 nog vluchtten in dollarreserves, maar dat ze de laatste twee jaar veel minder happig zijn op het schuldpapier.

Centrale banken voegen niet meer staatsobligaties aan hun reserves toe (Bron: @Gloeschi)

7 juni 2016
Grafiek: Balanstotaal centrale banken sinds 2005

De balansen van centrale banken zijn sinds het uitbreken van de financiële crisis explosief gestegen. Via twitter kwamen we de volgende grafiek tegen die we u niet willen onthouden. De Federal Reserve gaat aan kop met een balanstotaal dat inmiddels 5,5 keer zo groot is als in 2005, gevolgd door People’s Bank of China die haar balans met een factor vijf wist te vergroten. De ECB en de Bank of Japan bungelen nog onderaan, maar zijn begonnen aan een serieuze inhaalslag. Deze centrale banken kopen op grote schaal leningen op om de rente verder omlaag te drukken.

Het is de vraag hoe dit ongekende experiment zal eindigen. Gaan centrale banken schulden van overheden wegstrepen? Of krijgen we in de toekomst echt helikoptergeld? Het is moeilijk voor te stellen dat deze ontwikkeling op de lange termijn zonder gevolgen blijft voor de waarde en koopkracht van het geld. Wat we wel weten is dat Westerse centrale banken gestopt zijn met goud te verkopen en dat landen als Rusland en China vrijwel onafgebroken goud aan hun reserves toevoegen…

Ontwikkeling balanstotaal centrale banken sinds 2005 (Grafiek via @Schuldensuehner)

27 mei 2016
Goudprijs onder druk door Federal Reserve

De goudprijs zakte deze week naar het laagste niveau in vier weken tijd, omdat beleggers zich opnieuw zorgen beginnen te maken over een renteverhoging door de Amerikaanse centrale bank. Verschillende bronnen binnen de centrale bank verklaarden de afgelopen dagen dat een renteverhoging dit jaar nog steeds tot de mogelijkheden behoort.

Patrick Harker van de Federal Reserve van Philadelphia zei afgelopen maandag nog dat hij dit jaar nog rekening houdt met twee of drie renteverhogingen, mits de Amerikaanse economie in hetzelfde tempo blijft groeien. Dat is een belangrijk voorbehoud, want de plotselinge correctie op de wereldwijde aandelenmarkt was begin dit jaar reden voor de Amerikaanse centrale bank om de volgende rentestap uit te stellen.

James Bullard van de Federal Reserve uit St. Louis ziet nog een andere reden om de rente te verhogen. Hij ziet een toenemende krapte op de Amerikaanse arbeidsmarkt, waardoor de loonkosten kunnen stijgen. Dat kan volgens Bullard de inflatie aanwakkeren en dat rechtvaardigt een verhoging van de rente. Ook is hij van mening dat de rente al veel te lang op een kunstmatig laag niveau wordt gehouden. Dat kan in de toekomst zorgen voor financiële instabiliteit.

Meer renteverhogingen in 2017?
John Williams van de Federal Reserve uit San Francisco verwacht dit jaar twee of drie renteverhogingen, gevolgd door nog drie of vier rentestappen in 2017. Maar ook hij is niet helemaal zeker van zijn zaak, omdat hij ook zijn zorgen heeft uitgesproken over de dalende inflatieverwachting in de VS. Een dalende de inflatie maakt het moeilijker een renteverhoging te rechtvaardigen.
Goudprijs onder druk door sterke dollar
Goud heeft over het algemeen een negatieve correlatie met de dollar. Dat betekent dat de goudprijs vaak stijgt als de dollar daalt en dat de prijs van het edelmetaal onder druk komt te staan als de dollar sterker wordt. Dat is precies wat we dit jaar gezien hebben. In het eerste kwartaal steeg de goudprijs en stond de dollar onder druk door het uitblijven van een renteverhoging. Maar nu de dollar weer aan een opmars bezig is zien we de prijs van goud en zilver weer dalen. We betwijfelen of de Federal Reserve de rente inderdaad zal verhogen, gezien de enorm hoge schuldenlasten in de wereld. Verwacht je dat de rente nog lang laag zal blijven, dan is dit wellicht een interessant moment om goud te kopen.

Mogelijke renteverhoging Federal Reserve drukt goudprijs omlaag

Deze bijdrage wordt u aangeboden door Goudstandaard, gespecialiseerd in de aankoop, verkoop en verzekerde opslag van fysiek edelmetaal.

Wilt u meer weten over beleggen in goud? Kijk dan eens op www.goudstandaard.com of neem telefonisch contact op via 088-4688488.

25 mei 2016
Infographic: De Weimar hyperinflatie

Het meest bekende voorbeeld van hyperinflatie is misschien wel die van de Weimar republiek. Na de Eerste Wereldoorlog was Duitsland een belangrijk deel van haar productiemiddelen kwijtgeraakt, terwijl het land tegelijkertijd door de overwinnaars gedwongen werd grote herstelbetalingen te doen. Het duurde niet lang voordat Duitsland de koppeling van haar munt aan goud moest loslaten en de geldpersen begonnen te draaien om de tekorten te financieren.

Het ging van kwaad tot erger toen Frankrijk besloot het geïndustrialiseerde en steenkoolrijke Ruhrgebied te bezetten. Daardoor daalde de productiviteit van Duitsland en werd het nog moeilijk de herstelbetalingen te voldoen. De geldpers ging in een steeds hogere versnelling, maar dat mocht niet baten. De waarde van het papiergeld daalde nog sneller. Binnen twee jaar na afloop van de Eerste Wereldoorlog had het geld al meer dan 90% van haar waarde verloren en in 1923 had je 1 biljoen aan papieren marken nodig om een gouden mark te kopen.

Van hyperinflatie naar oorlog?

De herstelbetalingen en de bezetting van het Ruhrgebied door de Fransen heeft een zeer grote invloed gehad op het verloop van de 20e eeuw. Door de hyperinflatie was er een grote volkswoede ontstaan tegen buitenlanders, kapitaalkrachtigen en de Joden. Daarmee werd de voedingsbodem gezaaid voor de opkomst van Hitler. John Maynard Keynes noemde het eisen van herstelbetalingen onder het Verdrag van Versailles toen al de grootste politieke blunder uit de geschiedenis.

In tijden van hyperinflatie vlucht men massaal in tastbare bezittingen die hun waarde beter behouden, zoals buitenlandse valuta en gouden munten. Door de geschiedenis heen zijn er al talloze geldsystemen uit elkaar gevallen, terwijl goud altijd enige koopkracht heeft weten te behouden. Spaarders die een deel van hun vermogen omzetten in fysiek goud kunnen hun vermogen beschermen tegen de risico’s van een ongedekt geldsysteem. Klik hier en hier om de infographics in een groter formaat te bekijken.

Deel 1: Hyperinflatie in de Weimar republiek, klik hier voor een grote versie (Bron: Visual Capitalist)

Deel 2: Hyperinflatie in de Weimar republiek, klik hier voor een grote versie (Bron: Visual Capitalist)

20 mei 2016
Zwitserland houdt vast aan 1.000 frank biljet
Zwitserland ziet geen reden om het bankbiljet van 1.000 frank af te schaffen. Dat maakte de regering bekend in reactie op een vraag van politici Margret Kiener Nellen. In een verklaring zegt de overheid dat er geen gevallen van witwassen bekend zijn waarbij het bankbiljet van 1.000 frank een belangrijke rol speelde. Volgens de overheid zijn er al genoeg maatregelen genomen om het gebruik van contant geld voor criminele activiteiten en terrorisme aan banden te leggen.

Zwitserland wil 1.000 frank biljet houden

De regering schrijft in haar verklaring dat Zwitserland een land is waar de lonen hoog zijn en waar men gewend is veel met cash te betalen. Dat rechtvaardigt het gebruik van bankbiljetten met een relatief hoge nominale waarde. Het bankbiljet van 1.000 Zwitserse frank vertegenwoordigt bij de huidige wisselkoers een waarde van ongeveer €900 en 1.000 Amerikaanse dollars.

Volgens critici zijn grote bankbiljetten vooral aantrekkelijk voor criminelen die anoniem grote transacties willen uitvoeren, maar dat blijkt moeilijk aan te tonen. Daar komt bij dat de Zwitserse frank in het internationale betalingsverkeer een veel kleinere rol speelt dan bijvoorbeeld de euro en de dollar. Dat maakt de Zwitserse bankbiljetten ook minder interessant voor criminelen, zo redeneert de regering van Zwitserland.

Volgens de Zwitserse centrale bank stelt het biljet van 1.000 frank spaarders in staat hun vermogen buiten het banksysteem te bewaren. Het is een legitiem alternatief voor de spaarrekening, net zoals fysiek goud kopen een alternatieve manier is om te sparen zonder tussenkomst van een bank.

Zwitserland houdt vast aan 1.000 frank biljet

500 euro biljet

Onlangs maakte de ECB bekend dat het briefje van 500 euro uit productie gaat. Het biljet blijft echter wel wettig betaalmiddel. Het paarse biljet van €500 kom je zelden tegen in het dagelijkse betalingsverkeer, maar ze vertegenwoordigen wel meer dan 30% van de totale waarde van alle eurobiljetten in omloop. Dat komt omdat veel van deze bankbiljetten gebruikt worden als een alternatief spaarmiddel. Het besluit om het biljet uit productie te halen viel met name in Duitsland slecht, waar men zeer gehecht is aan het bezit en gebruik van contant geld.

Lees ook:
20 mei 2016