De verlenging van het stimuleringsprogramma pakt gunstig uit voor de Europese bankensector, want de Europese index voor bankaandelen schoot donderdag met 3,6% omhoog. Vrijwel alle banken staan meerdere procenten in de plus, nu de onzekerheid over een vroegtijdig einde van het opkoopprogramma is weggenomen. De aankondiging van de ECB deed ook de rente stijgen, wat gunstig is voor de winstgevendheid van banken.
Bankaandelen hoger na rentebesluit ECB (Grafiek via Arend Jan Kamp)
Verschillende Chinese investeerders zouden een belang willen nemen in Deutsche Bank, zo schrijft het Duitse Wirtschaftswoche op basis van verschillende bronnen. De Bank of China zou zelfs een belang van tien procent in de grootste bank van Duitsland willen nemen. Blijkbaar zien Chinese beleggers wel toekomst in de bank, ondanks alle schandalen waar de bank de afgelopen jaren in verwikkeld is geraakt.
Zorgen over de stabiliteit van de bank en over mogelijk besmettingsgevaar drukten de waarde van het aandeel eerder dit jaar naar een dieptepunt van minder dan €11. Vanaf het dieptepunt in oktober is het aandeel ook weer sterk gestegen. De geruchten dat Chinese beleggers geld in de bank willen investeren stuwden het aandeel donderdag met meer dan een procent omhoog.
De waarde van het aandeel staat momenteel op €17,56, dat is ruim 70% hoger dan het dieptepunt in oktober. Vergeleken met begin dit jaar staat het aandeel echter meer dan 18% lager.
Lees ook:
De Italiaanse regering overweegt €2 miljard in het noodlijdende Monte dei Paschi di Siena te investeren, zo schrijft Reuters. De derde grootste bank van Italië moet nog voor het einde van dit jaar €5 miljard aan kapitaal ophalen om haar buffers te versterken en hoopt dat geld op te halen bij private beleggers. Maar door de uitslag van het Italiaanse referendum zijn ook beleggers minder happig om in de probleembank te investeren.
Volgens twee insiders zou de regering van plan zijn €2 miljard aan bankobligaties op te kopen van particulieren, om deze vervolgens in samenwerking met de bank om te zetten in aandelen. Daarmee neemt het eigen vermogen van Monte dei Paschi met €2 miljard toe en wordt de Italiaanse overheid de grootste aandeelhouder van de bank.
Pensioenfondsen zouden op een vergelijkbare manier €1 miljard aan bankobligaties kunnen omzetten in aandelen, waarmee ruim de helft van de benodigde €5 miljard binnen is. De bank hoeft dan nog maar €2 miljard aan aandelen uit te geven om de kapitaalbuffers op peil te brengen.
Als het Italiaanse ministerie van Financiën inderdaad voor €2 miljard aan bankobligaties gaat opkopen van particulieren, dan is dat strijdig met het Europese beleid ten aanzien van het redden van banken. In heel Europa zijn afspraken gemaakt over de bail-in, die voorschrijven dat ook obligatiehouders van de bank geld verliezen bij de redding van een bank.
Zou de regering belastinggeld gebruiken om bankobligaties op te kopen van particuliere beleggers, dan is dat uit te leggen als een bailout. Obligatiehouders krijgen dan hun geld terug, terwijl de belastingbetaler met bankaandelen blijft zitten die waardeloos worden als Monte dei Paschi in de toekomst alsnog omvalt. De Europese Commissie zou dus eerst moeten oordelen of een dergelijk reddingsprogramma niet in strijd is met de Europese bail-in regels.
Monte dei Paschi kwam afgelopen zomer als slechtste uit de stresstest van de Europese bankensector. De Europese Bankautoriteit (EBA) oordeelde dat de Italiaanse probleembank nieuw kapitaal moet ophalen om een volgende economische crisis te kunnen doorstaan. De bank was toen ook al bezig om geld uit de markt te halen, maar dat is ze nog steeds niet gelukt.
Meer over dit dossier:
Krijgt Monte dei Paschi di Siena bailout van €2 miljard?
Beleggers zijn soms onnavolgbaar. Toen duidelijk werd dat Donald Trump de verkiezingen zou winnen raakten aandelen wereldwijd in vrije val. Voor de Amerikaanse en de Europese aandelenbeurzen stonden openingsverliezen van zo’n 5% in het verschiet.
De Japanse Nikkei sloot de dag af met een verlies van 5,3% en na stevige verliezen bij opening van de beurzen in Europa keerde het sentiment alweer. De tien beursdagen die volgden waren voor aandelen de beste in jaren. De Amerikaanse beurzen bereikten zelfs nieuwe records.
Vrijwel geen deskundige of tv-station die de overwinning van Trump had zien aankomen. En vrijwel geen beursanalist die had voorzien dat wanneer Trump zou winnen aandelen en de dollar zouden stijgen, laat staan zo fors.
Waar de Amerikaanse centrale bank waarschijnlijk nog dit jaar de rente zal verhogen lijkt de nieuwe regering onder aanvoering van Trump door middel van overheidsbeleid de economie juist extra te willen stimuleren. Dit onder meer door belastingverlagingen voor bedrijven en door investeringen in infrastructuur.
Het verwachte beleid van Trump stuwt de inflatie en in anticipatie hierop deden beleggers obligaties in de uitverkoop waardoor de rente is gestegen. De koers van een obligatie en de rente bewegen omgekeerd: dalen obligaties in koers dan stijgt de rente.
Een hogere rente maakt de Verenigde Staten voor beleggers extra aantrekkelijk en vandaar dat de dollar is gestegen ten opzichte van andere valuta. Een sterke dollar vormt zelf overigens weer een rem op de inflatie in de Verenigde Staten. Goed beschouwd kan gesteld worden dat Trump de Amerikaanse inflatieverwachtingen al stuwt en via de sterke dollar inflatie reeds wordt geëxporteerd.
Valutakoersen laten zich heel lastig voorspellen en de vraag is of beleggers er verstandig aan doen dit te proberen. Vanwege het effect van communicerende vaten bewegen valutaparen zoals de euro en de dollar veelal in een bepaalde bandbreedte: is de dollar duur en de euro goedkoop dan vormt dit een stimulans voor de Europese economie, en omgekeerd geldt uiteraard hetzelfde.
In navolging van Warren Buffett focussen wij niet zozeer op macro-economische zaken en valutakoersen maar vooral op individuele bedrijven en de waarderingen daarvan. Sterke en op aandeelhouderswaarde gerichte bedrijven komen we regelmatig in de Verenigde Staten tegen waar men meer dan in Europa en Japan gericht is op de creatie van aandeelhouderswaarde.
De valutarisico’s van onze Amerikaanse beleggingen zijn overigens kleiner dan soms verondersteld. Dit komt doordat vaak een behoorlijk deel van de omzet buiten de Verenigde Staten zelf behaald wordt. Ter indicatie: voor de bedrijven die deel uitmaken van zowel de Nasdaq als de S&P 500 gaat het om bijna de helft van de totale omzet.
Gestuwd door de onderliggende waardecreatie tenderen aandelenbeurzen uiteindelijk opwaarts. De records van de Amerikaanse beurzen zijn voor ons dan ook geen aanleiding om aandelen voorlopig te mijden. En zelfs al zijn aandelenmarkten overgewaardeerd – wij menen overigens dat dit vooralsnog niet het geval is – dan nog zijn er vaak voldoende individuele aandelen te vinden die wel aantrekkelijk gewaardeerd zijn.
De Dow Jones bereikte onlangs voor het eerst het niveau van 19.000 punten. Uitgaande van een rendement van 6% tot 6,5% per jaar – ongeveer in lijn met rendementen uit het verleden – staat deze index aan het einde van Trump’s eerste presidentstermijn op een niveau van circa 25.000 punten. Dit lijkt in eerste instantie misschien optimistisch gedacht maar goed beschouwd is zo’n niveau dan eigenlijk heel normaal…
Hendrik Oude Nijhuis
Over de auteur: Hendrik Oude Nijhuis is een expert op het gebied van value investing en medeoprichter van Kingfisher Capital, een op value investing principes gebaseerde business model & investment research boutique. Hij heeft uitgebreid onderzoek verricht naar de investeringsstrategieën van value investors als Warren Buffett.
Lees meer over value-investing op www.beterinbeleggen.nl.
De Dow Jones brak deze week voor het eerst door de grens van 19.000 punten, maar wat betekent dat eigenlijk? Zijn de aandelen uit deze index nu meer waard dan ooit tevoren? Dat ligt er maar net aan wat je als referentiepunt gebruikt voor waarde. In dollars gemeten staat de beurs inderdaad op recordhoogte, maar de waarde van diezelfde dollar daalt voortdurend als gevolg van de geldgroei.
Reken je de Dow Jones index om naar goud, een waardestandaard met een veel betere staat van dienst dan papiergeld, dan zie je dat de aandelenmarkt eigenlijk al gepiekt heeft in 1999 en dat we op dit moment ruim 60% lager staan dan die piek! En dat terwijl de goudprijs nu meer dan vier keer zo hoog is als in 1999.
Dow Jones in dollars en in goud sinds 1925 (Bron: Bloomberg, via @Bullionbasis)
Merk op dat de waarde van de Dow Jones index in dollars en in goud tot 1971 vrijwel gelijk op ging. Dat is logisch, want de dollar was toen gekoppeld aan goud tegen een vaste koers van $35 per troy ounce. Toen liepen de twee ook al uit elkaar, vanwege de devaluatie van de dollar en de confiscatie van goud in 1934. Om uit de deflatoire depressie te ontsnappen werd de dollar niet losgekoppeld, maar gedevalueerd ten opzichte van het goud.
In 1971 werd de koppeling tussen goud en de dollar volledig verbroken. Op de grafiek is heel duidelijk te zien dat de Dow Jones in dollars en in goud toen sterk uit elkaar gingen lopen. Dit is overigens geen pleidooi voor een terugkeer naar de goudstandaard met een koppeling van goud aan geld. Het is slechts om te laten zien hoeveel de waarde van de dollar is uitgehold. De Dow Jones op 19.000 punten betekent dat je meer geld krijgt voor je aandelen, maar niet meer waarde!
Lees ook:
De Dow Jones index is dinsdag voor het eerst in haar 120-jarige geschiedenis boven de 19.000 punten gesloten en bereikte daarmee voor de tweede dag op rij een nieuwe all-time high. Ook de breder gedragen S&P 500 index bereikte een nieuw record op iets meer dan 2.200 punten. De Nasdaq index van technologiebedrijven kon niet achterblijven, want ook die steeg dinsdag naar een recordniveau van 5.386,35 punten.
Het is al bijna twee jaar geleden dat de Dow Jones voor het eerst boven de 18.000 punten kwam, want dat gebeurde op 23 december 2014. Het was de zwaarste bevochten mijlpaal van duizend punten sinds het doorbreken van de 15.000-puntengrens in mei 2013. Door de beurscrash van 2008 duurde het toen zes jaar voordat de Dow Jones index weer hersteld was tot het niveau van voor de crisis.
Dow Jones breekt door de grens van 19.000 punten (Bron: USA Today)
De Amerikaanse S&P 500 index is vrijdag voor de negende dag op rij met een verlies gesloten, de langste verliesreeks sinds 1980. Een positief banencijfer zorgde vrijdag aanvankelijk nog voor hogere koersen, maar in de laatste twee uren van de handel namen de zorgen bij beleggers toch weer de overhand. De index sloot vrijdag op 2.085,18 punten, het laagste niveau in meer dan vier maanden tijd.
Beleggers zijn terughoudend zijn met het vooruitzicht van de Amerikaanse verkiezingen en ruilen daarom aandelen in voor minder risicovolle beleggingen. Ook speelt de daling van de olieprijs mee, want dat kan een signaal zijn dat de wereldeconomie minder snel herstelt. In de afgelopen zes dagen daalde de olieprijs met 11%.
Amerikaanse S&P 500 index negen dagen op rij omlaag (Bron: Wall Street Journal)
Acht jaar na de val van Lehman Brothers hebben Europese banken nog steeds €1.200 miljard aan slechte leningen op hun balans staan en de kans is groot dat ze daar nog decennia mee opgezadeld blijven zitten. Dat concludeert accountantsbureau KPMG in een nieuw rapport dat begin deze week naar buiten werd gebracht.
Door de zwakke economische groei in grote delen van Europa is het voor banken lastiger om hun slechte leningen kwijt te raken. Daar komt bij dat banken aan steeds strengere kapitaaleisen moeten voldoen, waardoor de winstgevendheid verder onder druk zal komen te staan. Het is een groot probleem voor met name de banken in Zuid-Europa, die naar verhouding veel slechte leningen op hun balans hebben staan.
Europese banken hebben niet alleen last van alle slechte leningen op de balans, maar ook van het rentebeleid van de ECB. Doordat de centrale bank een negatieve rente hanteert is de winstmarge op de belangrijkste activiteit van banken, namelijk kredietverlening, in Europa veel lager dan in de Verenigde Staten. Het accountantsbureau becijferde dat een Europese bank een winstmarge van ongeveer 1,2% halen, tegenover een gemiddelde van 3% in de Verenigde Staten.
“Het herstel van de winstgevendheid van Europese banken is geen verloren zaak, maar het zal zeker veel moeite kosten. Het is duidelijk dat banken in heel Europa worstelen met de nieuwe wereld van lage of zelfs negatieve rente en met hogere kosten om te voldoen aan alle regels en kapitaaleisen”, zo verklaarde Marcus Evans van KPMG.
Sinds 2008 is het aantal slechte leningen als percentage van alle uitstaande leningen opgelopen van 1,5% naar meer dan 5%. Dit heeft een negatieve impact gehad op de winstgevendheid van banken, omdat ze meer geld opzij moeten zetten voor afschrijvingen op slechte leningen.
KPMG adviseert banken om hun balans verder te vereenvoudigen en om kostenbesparingen door te voeren op andere gebieden, bijvoorbeeld door verdere automatisering en reorganisaties. Ook moeten Europese banken proberen hun winstmarge op de kredietverlening te verbeteren, aangezien deze in verhouding tot Amerikaanse banken relatief laag is.
Bron: KPMG
Het cijferseizoen is weer officieus van start gegaan. Alcoa bracht eerder deze maand als eerste grote naam de resultaten over het derde kwartaal 2016 en die vielen de financiële markt rauw op het dak. Veel marktvorsers zijn nog steeds de mening toegedaan dat Alcoa richting gevend is voor de hele industriële sector. Tegenvallende cijfers impliceert dat de financiële markten er serieus rekening mee moeten houden, dat winst- en omzetcijfers voor het zesde kwartaal op rij gaan tegenvallen. De S&P daalde 1,2%!
Voor Goldman Sachs is het al een uitgemaakte zaak dat de bedrijfsresultaten gaan tegenvallen en dat de winstontwikkeling negatief zal zijn ten opzichte van het derde kwartaal van 2015. Natuurlijk zullen er bedrijven zijn die aan de bovenkant verrassen. Veel bedrijven zijn er meester in om de verwachtingen omlaag te praten om dan vervolgens de markt positief te verrassen. Goldman Sachs gaat ervan uit dat ‘slechts’ 43% van de bedrijven de verwachtingen zal overtreffen. Normaal is dat tenminste 46%.
De oorzaken voor de mindere resultaten zijn onderhand bekend. Tegenvallende groei in de VS, de rente en de dure dollar. De belangrijkste oorzaak voor de tegenvallende gang van zaken bij bedrijven is de wankele economie in de VS. Voor de financiële sector, die zwaar mee weegt in de diverse indices, pakt bovendien de extreem lage rente negatief uit. Goldman Sachs is niet alleen somber over het derde kwartaal, maar zeer zeker ook over het vierde kwartaal. De strategen van de bank zijn bang dat het neerwaartse bijstellingen gaat regenen voor het vierde kwartaal. Analisten zijn al langer doende om hun winstverwachting voor het huidige kwartaal omlaag te brengen, maar nu zullen bedrijven zelf er niet langer aan kunnen ontkomen.
Het schaarse goede macro-economische nieuws voor bedrijven is de aanhoudende daling van de olieprijs. Een lage energieprijs is traditie getrouw een steuntje in de rug. Maar die lage prijzen hebben ook een keerzijde. Die lage prijzen drukken de resultaten van de energiesector. Evenals de financiële sector weegt de energie zwaar mee in bijvoorbeeld de S&P 500. Daardoor zal de winstgroei voor het zesde kwartaal op rij een negatieve groei laten zien. Het bureau Factset rekent op een teruggang van 2% en vermeldt dat de energiesector de grootste jaar-op-jaar daling zal laten zien.
Gelet op het bovenstaande zal niemand verbaasd zijn, dat Goldman Sachs ook negatief is over de S&P 500. Deze index zal in de visie van de bankiers geleidelijk dalen naar een niveau tot onder 2100. Voor de Europese Stoxx 600 is Goldman evenmin positief. Goldman wijst erop dat beleggers met de voeten stemmen als het om Europa gaat. Dit jaar bedraagt de uitstroom uit aandelenfondsen gebaseerd op Europa al $93 miljard.
Het belangrijkste motief voor de uitstroom is de groeiende twijfel over het vermogen van de Europese centrale bank, de ECB. Dankzij de soap rondom Deutsche Bank raken steeds meer beleggers bovendien verontrust over de gezondheid van de Europese bankensector. Voor de VS wijst Goldman Sachs op de hoge waarderingen voor aandelen.
De koers-winstverhouding (K/W) voor de S&P 500 bedraagt 18. Dat is boven het vijfjarig gemiddelde van 15,6. Die hoge K/W maakt de index kwetsbaar voor heftige schommelingen, bijvoorbeeld als winstcijfers tegenvallen. Uiteindelijk vormen die cijfers een belangrijke steunpilaar onder de aandelenbeurzen. De heftige reactie op de cijfers van Alcoa onderstrepen het gelijk van Goldman Sachs. Wie toch in aandelen wil beleggen kan beter terecht in de MSCI Asia ex-Japan index, zo adviseren de bankiers!
Cor Wijtvliet
Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte
Over Beurshalte:
Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!
Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.
Europese banken waren in het derde kwartaal terughoudender met de kredietverlening aan bedrijven, omdat ze meer risico’s zien en last hebben van de negatieve rente. Dat blijkt uit het nieuwste kwartaalrapport van de ECB over de kredietverlening in de Eurozone. Het ongekend ruime monetaire beleid van de ECB gaf de kredietverlening in eerste instantie nog een impuls, maar nu blijken de negatieve bijwerkingen zwaarder te wegen dan de voordelen.
Uit een enquête onder 141 banken in de eurozone blijkt dat vooral de negatieve rente voor problemen zorgt. Voor de meeste banken had dit een negatieve impact op zowel de rente waartegen zij geld kunnen uitlenen als op de winstmarge. Een aantal banken was zelfs genoodzaakt een boeterente in rekening te brengen voor zakelijke klanten. De volgende grafiek uit het rapport laat zien dat de negatieve effecten van het ECB beleid steeds groter worden.
Impact van QE op banken in de Eurozone (Bron: ECB)
Bedrijven die nog wel krediet krijgen van de bank gebruiken dat geld ook steeds minder voor nieuwe investeringen. Bij gebrek aan economische groei wordt het geld niet geïnvesteerd, maar wordt het gebruikt om overnames te financieren. Ook maakt het goedkope geld het voor grote bedrijven aantrekkelijk eigen aandelen in te kopen. Het valt te betwijfelen dat deze prijsopdrijvende effecten de bedoeling waren van de ECB.
Vraag naar bedrijfsleningen (Bron: ECB)
Deutsche Bank hoeft niet op steun te rekenen van de koninklijke familie van Qatar, zo schrijft de Britse krant Express op basis van verschillende bronnen. Dat is opmerkelijk, aangezien de koninklijke familie van de oliestaat volgens Bloomberg vorige week nog van plan was haar belang in de bank uit te breiden van 10 naar 25 procent. Daarmee is de familie de tweede grootste aandeelhouder in de bank.
Deutsche Bank had gehoopt dat sjeik Hamad Bin Jassim Bin Jabr al-Thani uit Qatar de bank te hulp zou schieten met een nieuwe kapitaalinjectie, maar dat blijkt vooralsnog uiterst onzeker. De sjeik zou zich zorgen maken over de lange-termijn strategie van de bank. Twee jaar geleden investeerde de koninklijke familie van Qatar nog een bedrag van €1,75 miljard, toen de koers van het aandeel Deutsche Bank nog op €29,20 stond. Het aandeel van Deutsche Bank is dit jaar bijna gehalveerd en staat op het moment van schrijven op €12,28.
Door de miljardenclaim uit de Verenigde Staten moet de bank geld ophalen bij beleggers, maar dat blijkt geen gemakkelijk opgave. Vorige week haalde de bank in twee dagen tijd nog $4,5 miljard op via de Amerikaanse obligatiemarkt, weliswaar tegen een twee keer zo hoge rente als een jaar geleden. Mogelijk moet de bank ook nieuwe aandelen uitgeven om haar eigen vermogen aan te sterken. Dat zal lastiger worden als de belangrijkste geldschieter uit Qatar de portemonnee gesloten houdt.