Eindelijk was het afgelopen donderdag zover. De financiële markten keken er al tijden reikhalzend naar uit. De ECB zou weer met een beslissing komen en maakte bekend dat ze de rente (toch onverwachts) weer verlaagde. Het feit dat zo ontzettend wordt uitgekeken naar een beslissing van president Draghi, voormalig medewerker van Goldman Sachs, geeft te denken.
Vroeger was dit een non-event en waren de financiële markten bezig om te kijken naar fundamenten van bedrijven/landen. Inmiddels lijkt het alsof het op de financiële markten alleen maar gaat om hoeveel QE (kwantitatieve verruiming) de centrale banken nu weer uit de hoge hoed toveren. Dat een vergadering van de ECB zo’n belangrijke gebeurtenis is, lijkt mij totaal geen goede ontwikkeling.
Wat er daarna gebeurde was bizar te noemen. De koersen van aandelen schoten omhoog en de euro daalde extreem hard. Deze beweging was echter van zeer korte duur, daarna gebeurde het tegenovergestelde. De AEX zakte in korte tijd 20 punten van het hoogtepunt dat kort na de persconferentie van Draghi bereikt werd. Dit maakte in ieder geval duidelijk dat investeerders niet wisten hoe dit nieuws te interpreteren.
Zo’n verrassende beslissing kon immers ook betekenen dat de Europese economie er nog slechter voorstaat dan vooraf gedacht. We zullen er in de toekomst achter komen wat het antwoord zal zijn. Ik denk persoonlijk dat elke actie van centrale banken de afrekening uitstelt, maar niet afstelt. De afrekening zal daardoor alleen maar pijnlijker en pijnlijker worden. Ik hoop écht dat ik ongelijk ga krijgen.
Hoe gek de financiële wereld nu in elkaar zit, zal ik proberen uit te leggen met het volgende voorbeeld. Afgelopen woensdag kwam het nieuws naar buiten dat de Duitse bank Berlin Hyp een obligatie (schuldpapier dus) had uitgegeven van €500 miljoen tegen negatieve rente. Dit betekent dus dat investeerders (!) die voor bv €1.000 deze obligatie aankochten over 3 jaar precies €998,38 terugkrijgen. Een gegarandeerd verlies dus. Deze bank, Berlin Hyp, ging acht jaar geleden bijna failliet!
Alleen omdat de Duitse overheid €500 miljard in het Duitse banksysteem pompte, kon deze bank nipt overleven. Acht jaar later moet je als investeerder dus geld betalen om geld aan deze zelfde bank te lenen, zonder dat deze bank nu opeens 100% gezond is, integendeel. Als je dit aan iemand uitlegt die acht jaar geen nieuws gekeken of gelezen heeft, ben ik benieuwd hoe die zal reageren.
Wat betekent dit nu precies. Wat drijft een investeerder om zo’n transactie aan te gaan? De inschrijving op deze obligatie was zelfs overtekend. Waarom stalt een investeerder zijn geld gewoon niet bij een bank? Is er zó weinig vertrouwen in het bankensysteem? Weten sommige investeerders wat er gaat gebeuren? Het blijft slechts gissen. Ik probeer altijd zo onpartijdig mogelijk een niet-commercieel stukje te schrijven, maar vraag u nu recht op de man af: Heeft u al genoeg goud?
Sander Noordhof
Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.
Door de extreem lage rente neemt ook de vraag naar goud in Japan weer toe, zo verklaarde de grootste goudhandelaar van het land tegenover Bloomberg. De goudprijs is dit jaar al meer dan 17% gestegen, maar dat weerhoud de bevolking er niet van een deel van hun spaargeld om te zetten in goud. Het besluit van de Bank of Japan om het voorbeeld van de ECB te volgen met negatieve rente geeft spaarders in Japan een extra reden tot goud kopen.
“Veel consumenten maken de afweging dat het beter is om spaargeld om te zetten in goud als veilige haven, dan om het op een bankrekening te zetten die bijna geen rente oplevert”, zo verklaarde Takahiro Ito van goudhandelaar Tanaka Kikinzoku Kogyo tegenover Bloomberg.
De plannen die rondgaan over het afschaffen van grote bankbiljetten roepen veel weerstand op, maar het is zeker niet ondenkbaar dat zoiets vroeg of laat zal gebeuren. Als we verder terugkijken in de geschiedenis zien we dat overheden wel vaker zeer extreme maatregelen nemen. Maatregelen die onder ‘normale omstandigheden’ volstrekt ondenkbaar zijn.
Tientje van Lieftinck
Zo werd na de Tweede Wereldoorlog in Nederland het Tientje van Lieftinck ingevoerd, nieuw geld dat na de Tweede Wereldoorlog in circulatie werd gebracht om een einde te maken aan de hoge inflatie en de zwarte economie van de oorlogsjaren. Toen Lieftinck net twee weken minister was verklaarde hij alle bankbiljetten van honderd gulden van de een op de andere dag ongeldig. Men kon deze biljetten inwisselen bij de bank, maar de tegoeden bleven nog voor onbepaalde tijd geblokkeerd.
De volgende stap was om al het briefgeld uit circulatie te halen. In een week tijd moest iedereen zijn geld inleveren en vermogen laten registreren, inclusief inhoud van een eventuele bankkluis, buitenlandse banktegoeden en aandelen. In deze periode, van 26 september tot 2 oktober, was al het oude geld onbruikbaar en moest iedere Nederlanders rondkomen van tien gulden aan nieuw geld: Het Tientje van Lieftinck.
Wordt de video niet geladen? Probeer dan deze pagina opnieuw te laden
Vlucht naar ‘hard assets’
In de aanloop naar deze operatie, ook wel de Geldzuivering genoemd, probeerden vermogende mensen zo veel mogelijk geld in veiligheid te brengen. Dat kon, omdat een jaar eerder in België een soortgelijke hervorming van het geldsysteem had plaatsgevonden. Spaarders die nattigheid voelden waren bereid heel veel meer te betalen om van hun geld af te komen. In een poging het geld zo snel mogelijk kwijt te raken kochten zij goud, sieraden, grond, vastgoed en andere kapitaalgoederen.
De wens om van het geld in te wisselen voor iets van tastbare waarde was zelfs zo groot dat een boekenwinkel in Haarlem op papier kostbare encyclopedieën verkocht die pas meer dan tien jaar later zouden verschijnen. Op al deze goederen werden veel hogere bedragen geboden dan waar ze normaal voor verhandeld werden, omdat de angst groot was dat ook in Nederland de bankbiljetten ongeldig verklaard zouden worden. En dat gebeurde dus in de zomer van 1945 tijdens de grote Geldzuivering.
Terug naar 2016…
Vandaag de dag leven we ook in een ongekende tijd. Gelukkig is er nu geen sprake van oorlog en gelukkig is er ook geen sprake van zichtbare extreme geldontwaarding. Maar nog nooit eerder in de geschiedenis hebben we meegemaakt dat verschillende centrale banken wereldwijd negatieve rente hanteren of overwegen en tegelijkertijd voor miljarden aan schuldpapier opkopen.
De negatieve rente waar we vandaag de dag mee te maken hebben is een compleet nieuw fenomeen, iets waarvan we de gevolgen nog maar moeilijk kunnen overzien. Want wat betekent een aanhoudende negatieve rente voor het spaargedrag van mensen? En blijft het verdienmodel van pensioenfondsen, banken en verzekeraars nog wel overeind? Niemand die dit met zekerheid kan zeggen…
Centrale banken en overheden proberen de rekening van decennia lang schulden stapelen nu bij de spaarder neer te leggen. Denk aan de bail-in, kapitaalcontroles en nu het pleidooi voor het afschaffen van contant geld. Want contant geld biedt spaarders de mogelijkheid aan een negatieve rente te ontsnappen.
Mijn zorg is dat grote bankbiljetten in de toekomst inderdaad worden uitgebannen, waarmee het voor banken en overheden nog makkelijker wordt geldstromen te controleren en kapitaalcontroles te hanteren.
Wees voorbereid op de meest ondenkbare scenario’s, want de geschiedenis leert ons dat ook datgene wat nu nog ondenkbaar is, op een dag de realiteit kan worden. Zorg daarom dat u uw vermogen op tijd in veiligheid brengt. Grote bankbiljetten zijn nu nog erg handig, maar als die in de toekomst inderdaad verboden worden heeft u als spaarder een probleem. U heeft de almachtige staat en haar centrale bank als tegenpartij.
Het is daarom zeker in deze tijd niet onverstandig met een deel van uw vermogen goud te kopen. Fysiek goud dat u op een veilige plek en buiten het zicht van banken en de overheid kunt bewaren.
De ECB pleegt met haar monetaire beleid een aanslag op de integriteit van het financiële systeem. Dat zei Nout Wellink, voormalig president van de Nederlandsche Bank, in een gesprek met Willem Middelkoop voor Café Weltschmerz. Volgens Wellink rammelt het beleid van de ECB aan alle kanten en is het stimuleringsprogramma uitermate disproportioneel.
Naast het beleid van de ECB bespreken de heren ook de geopolitieke ontwikkelingen in de wereld, de opkomst van China als nieuwe economische grootmacht, de nieuwe Zijderoute en de veranderingen in het monetaire en financiële systeem. Ook geeft Wellink in de laatste tien minuten twee mooie anekdotes over goud. De video duurt ruim 53 minuten en is hieronder te bekijken. Onder de video hebben we het interview in hoofdlijnen uitgeschreven.
Over geopolitiek
“Wat ik een van de meest fascinerende dingen vindt is dat China zich aan het herhalen is. Je ziet dat de Chinezen bewust bezig zijn de oude zijderoute te herstellen. Ze steunen de opbouw van infrastructuur in landen rondom de oude zijderoute. Ze gaan daardoor een economische zone creëren van 3, 4, 5 miljard mensen. Wat ze in China zelf doen is de knooppunten van de zijderoute aansluiten op ontwikkelingsplannen in het Chinese binnenland. Dat is het strategische denken van China.
In Afrika zie je bijvoorbeeld veel Chinezen die betrokken zijn bij infrastructurele projecten. In wezen doen zij hetzelfde wat wij in het verleden gedaan hebben. En het is ook in het belang van die landen, als je de plannen ziet die ze hebben ten aanzien van de zijderoute, dan zie je dat daar inderdaad bruggen bouwen en wegen aanleggen, waardoor die landen zich ook versneld kunnen ontwikkelen.”
Middelkoop: Maar voor de Zijderoute moet je ook Rusland erbij betrekken en dat willen de Verenigde Staten niet…?
“Uiteindelijk is het beter als we allemaal met elkaar samen gaan werken. Maar dan praat je over geopolitiek en dat is niet helemaal mijn vak… Wat ik wel waarneem is dat je aan de ene kant de samenwerking ziet tussen de Russen en de Chinezen, maar dat aan de andere kant weten we ook dat de Russen niet de grootste vrienden van de Chinezen zijn. Ze kunnen elkaar nu goed gebruiken, maar je hoeft maar terug te gaan tot voor de voor de Tweede Wereldoorlog, toen de Russische vloot in de Chinese wateren lag.
Wat er eigenlijk aan het gebeuren is, en wat ik zeer betreur, is dat de Amerikanen niet aan de Aziatische investeringsbank willen meewerken. De Chinezen wilden ze er bij hebben en de Amerikaanse regering volgens mij ook, maar het Congres heeft het geblokkeerd. Nu gaat China een economisch gebied creëren dat zo groot is ze de Amerikanen in de verdere toekomst maar in betrekkelijke mate nodig hebben.
Wat je ook ziet is dat de Chinezen zich richten op Latijns-Amerika. Vanuit de Westerse kant bekeken denk ik dat het niet zo verstandig is geweest van de Amerikanen om zich hier te isoleren, want uiteindelijk is het zo dat de omvang van een economie op de lange termijn wordt bepaald door de omvang van je bevolking. Dat zijn de Chinezen op een gegeven moment vijf keer zo groot als de Amerikanen.”
“Het grote bezwaar van China is dat ze geen evenredig stem hebben in het monetaire stelsel, als we kijken naar het IMF dan is het nog steeds zo dat Amerika met haar veto alles kan blokkeren. China komt daar nauwelijks aan de bak.
Als je dan kijkt naar de omvang van dit land… Ik was voorzitter van de BIS in Basel, komende uit een land dat maar 1% van de wereldeconomie vertegenwoordigde. In de Raad van Bestuur van de BIS was China niet vertegenwoordigd!
Ik heb me er in die periode sterk voor gemaakt, en dat lag politiek moeilijk in de Verenigde Staten, voor een lidmaatschap van China. Uiteindelijk is dat met veel moeite gelukt. Naderhand heb ik me sterk gemaakt voor het lidmaatschap van China in het Basels comité, daar waren ze ook geen lid van.
Het is te gek voor worden dat als je in een (financieel) integrerende wereld zit je zo’n belangrijke partner niet een stem wilt geven. Daar hebben de Chinezen groot gelijk in.”
Over de SDR
“Het is onbegrijpelijk dat de VS niet aanwezig waren bij een belangrijk SDR overleg vorig jaar. Het valutamandje moet alle munten bevatten die relevant zijn voor de wereldeconomie, munten moeten vrij verhandelbaar zijn. China is stap voor stap die richting op gegaan, maar het duurde heel lang voordat ze erkenning kregen in de SDR. Voor China is het belangrijk serieus genomen te worden.
Op het moment dat de Chinese valuta in de SDR werd opgenomen had de hele wereld kunnen weten dat de Chinezen zouden ophouden met het koppelen van de munt aan de dollar. Anders ga je niet in dat mandje zitten, dat zou een beetje dom zijn. Toch kwam het voor de financiële wereld als een enorme verrassing dat ze meer flexibiliteit in de wisselkoers willen. Het hoort allemaal bij een modernere aanpak.”
“Focus je op Europa, daar werd ook alles geglobaliseerd. We hebben in Europa gezien dat de financiële infrastructuur daarvoor niet aanwezig was. In Europa ontbrak de infrastructuur om het financiële systeem te beheersen. Dat hebben we uiteindelijk aangepakt met een bankenunie.
Maar zo ontbreekt op wereldschaal ook de infrastructuur om in een geglobaliseerde wereld de zaken onder controle te houden. De wereld heeft een sterkere internationale financiële autoriteit is nodig. Het grote probleem is dat je soevereiniteit moet overdragen. Dat moet je dan op mondiaal niveau gaan doen. Het IMF heeft een poging gedaan grip te krijgen op de wisselkoersen. Maar dan geef je opnieuw autoriteit op. Dit is een dilemma op elk niveau.
Zonder crisis lukt niet niet, maar met een crisis weet je niet zeker of je een duurzaam systeem creëert als er achterliggend niet het gevoel is dat het zo moest en niet dat het alleen maar afgedwongen is door een crisis.
Er zijn twee wegen: Of veel meer samenwerking, of veel minder. De weg terug is om de wereld weer op te splitsen in delen. Je ziet ook het aantal protectionistische maatregelen weer toenemen. Het meest waarschijnlijke is de middenweg, waarin we wat door rommelen en af en toe een crisis hebben.
Het grote probleem is dat grote veranderingen gedragen moeten worden. We hebben nog steeds een discussie over de euro, dat heeft van doen met het feit dat het draagvlak voor de euro is nog niet 100% is.
Je raakt steeds aan twee dingen: De overdracht van soevereiniteit en het verdelen van de lasten. Dat zijn twee belangrijke dingen waar alle Europese problemen steeds op terugvallen. Of Europa het gaat redden? Ik weet het niet, maar ik hoop van wel. Europa gaat door een buitengewoon ingewikkelde periode.
Het grootste probleem is de vluchtelingencrisis, dat is misschien onderdeel van een nog groter probleem. Uit niet gepubliceerde cijfers van de VN heb ik ramingen gehoord van een miljard vluchtelingen in 2050 die op zoek zijn naar een betere toekomst.”
“Ik ben bezorgd over een Brexit, veel meer dan over de Griekse problemen. Binnenkort is het referendum. De verwachte opkomst ligt nog beneden de vijftig procent, maar er hoeft maar één ongeluk te gebeuren in de komende maanden… Dit is niet zo bedreigend voor Engelsen, die redden zich wel. Maar het is het besmettingsgevaar op het vasteland van Europa. In de vraag of Europa uit elkaar valt of niet, daarin is de Brexit een belangrijk element.”
Over de ECB
“Ik zie een ECB die heeft gezegd: We moeten koste wat koste de inflatie naar 2% brengen. Dat is een ECB die zich niet wil realiseren – of er zich niets van aantrekt – dat er vele factoren zijn die inflatie kunnen beïnvloeden. Die factoren kunnen zo sterk zijn dat als je aan die twee blijft vasthouden je een kamikazepiloot wordt. Dat je dat allemaal niet meer ziet. Uiteindelijk lukt het, maar dan zie je pas alle schade die je hebt aangericht. De ECB is disproportioneel bezig.
Wat ik vind is dat men het doel verabsoluteerd heeft. Neem als voorbeeld de Engelse centrale bank, die hebben ook een inflatietaak. Maar als het niet lukt, dan kunnen ze naderhand aan de minister van financiën uitleggen dat er bepaalde factoren waren die een rol speelden. Het doel heiligt nu alle middelen.
Maar hier is de formulering van de ECB dat het een verplichting is om het inflatiedoel te halen. Dat is onzin, het is nooit hun taak geweest om de hele wereld op te kopen!
Het kan niet waar zijn dat je door de dosis van het medicijn almaar te vergroten je een controleerbare uitkomst krijgt.”
“Dan komen we aan het tweede punt: Waarom doen we dit? We willen geen deflatie, dat is het verhaal van de ECB. Dat de schuldenlast dan toeneemt is een deel van het verhaal, maar de gedachte is ook dat de consument denkt: Dan wacht ik even, want alles wordt goedkoper.
Maar deflatie in deze mate is zeer zeldzaam in de geschiedenis. We zagen het voor het laatst vóór de Tweede Wereldoorlog, in de jaren dertig. De economie heeft nu een heel andere structuur. Wat ze bij de ECB aan het doen zijn rammelt naar mijn gevoel aan alle kanten. Nog los van alle neveneffecten…
De ECB is de verkeersborden in het systeem aan het verwijderen. Benchmarks waar beleggers zich normaal aan vasthouden, zoals inschattingen van risico’s en de rentestanden die daar bij horen, dat systeem ben je in wezen aan het vernielen. Dat zie je meer en meer komen. Mensen raken hun houvast kwijt. Je bent de integriteit van het financiële stelsel aan het aantasten.
Het ‘point of no return’ komt wel erg dichtbij.
In alle jaren dat ik in de financiële wereld werk heb ik het nooit zo zichtbaar zien geworden is het verschil van standpunten tussen de BIS en de centrale banken. Claudio Borio van de BIS zei dat we fundamenteel moeten nadenken over de uitgangspunten van ons monetaire beleid.”
“Goud heeft bij mij wel een voorgeschiedenis. Tijdens een van mijn colleges zij mijn professor P. B. Kreukniet met groot enthousiasme dat goud geen fluit waard was. Dat is altijd bij mij blijven hangen, het contrast tussen hoe goud in de perceptie van de mensen leefde en deze hoogleraar die zei dat we al het goud van de wereld naar een eiland in de Stille Zuidzee moeten brengen. Dat was het voorbeeld dat hij ons gaf.
In zijn voorbeeld zouden alle centrale banken hun goud daar in de kluis opslaan. En er was in die tijd geen telegraaf of telefoon of wat dan ook. En dat we dan ééns in de tien jaar gaan kijken of al dat goud er nog lag. En dan zou het goud zijn weggezonken!
Zo is mijn interesse in goud begonnen. Ik ben me gaan verdiepen in de goudpolitiek van de centrale banken. In de jaren dertig hebben wij een enorme deceptie aan centrale banken overgehouden door het feit dat we vasthielden aan het Britse pond en het goud. Wij en de Engelsen zaten allebei aan het goud gekoppeld, maar op een gegeven moment werd de directie ongerust, omdat we wel erg veel ponden in de reserves hadden. Toen is de toenmalige bankpresident Vissering naar Engeland afgereisd om van de Engelsen de verzekering te krijgen dat de koppeling aan goud heilig was en dat onze ponden dus ook volstrekt safe waren. Maar hij was de haven nog niet uit en toen ontkoppelden de Engelsen. Vanaf dat moment is er interesse bij de bank ontstaan voor goud. Dat gaat verder dan Zijlstra.”
Middelkoop: Maar waarom is dan later toch het besef ten aanzien van goud veranderd?
“Ik denk dat het uit een andere hoek kwam. Alternatieven voor goud konden grote opbrengsten opleveren. Als je het goud zou verkopen, dan kon je dat beleggen en dan zouden de opbrengsten voor de staat groter zijn.
Dit gebeurde bij de Nederlandsche Bank uit eigen overweging. Het werd zo uitgelegd dat goud een dode asset is en we zoveel konden verkopen tot we voldoende zouden overhouden voor een land als het onze. Daarom hebben we zeshonderd ton gehouden en de rest aan de samenleving verkocht.
Je kunt goud altijd als onderpand gebruiken als je als land in de problemen komt. Maar toch moet je de rendementsafweging maken, ergens moet je een grens trekken. We zijn geen beleggingsfondsen en hoeven het rendement niet te maximaliseren, maar je hebt toch de maatschappelijke verplichting je taak te vervullen met een zo goed mogelijk rendement.”
De waarde van de Russische goudvoorraad bereikte in februari een record van meer dan $57 miljard, wat betekent dat de centrale bank voor het eerst meer dan 15% van haar totale reserves in goud heeft. Het goud van Rusland werd in februari $5,89 miljard meer waard, wat voor een belangrijk deel toegeschreven kan worden aan de stijging van de goudkoers. Eind januari werd het edelmetaal nog gewaardeerd tegen een koers van $1.112 per troy ounce, maar eind februari was de fixing al opgelopen tot $1.235 per troy ounce. Rekenen we de totale goudwaarde om naar deze koers, dan komen we uit op een totaal van iets meer dan 1.442 metrische ton. Dat is een toename van ongeveer 5 ton ten opzichte van een maand eerder.
De centrale bank van Rusland wil haar afhankelijkheid van de dollar en van buitenlandse valutareserves zo klein mogelijk maken, gezien de politieke onzekerheid en de Westerse sancties. Daarom blijft de centrale bank goud kopen en valutareserves van de hand doen. Goud is de enige reserve die 100% vrij is van politiek risico en tegenpartij risico. De centrale bank koopt sinds 2006 al bijna onafgebroken edelmetaal bij, zoals de volgende grafiek laat zien.
De aandelenmarkt en de goudprijs schieten omhoog door de renteverlaging van de ECB. De centrale bank verlaagde de depositorente donderdag naar -0,4% en breidde het stimuleringsprogramma verder uit van €60 naar €80 miljard per maand. De AEX staat op het moment van schrijven bijna 2,2% in de plus op 445 punten, terwijl de goudprijs in euro 0,77% hoger staat op bijna €37.000 per kilogram en €1.149 per troy ounce. De verruiming van het monetaire beleid van Draghi drukt de euro met een cent omlaag tegenover van de dollar: van $1,10 naar $1,085.
Zilver is sinds de val van Lehman Brothers in 2008 niet meer zo goedkoop geweest ten opzichte van goud als nu. Voor de prijs van een troy ounce goud koop je vandaag de dag maar liefst 82 troy ounce zilver, waarmee het grijze edelmetaal in historisch perspectief relatief goedkoop is.
Er waren de afgelopen honderd jaar maar twee momenten waarop de goudprijs nog hoger stond ten opzichte van de zilverprijs, namelijk aan het begin van de jaren negentig en ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Maar is zilver daarmee op dit moment ook een betere keuze dan goud?
Het keerpunt voor de goud/zilver ratio was in 2011, toen beide edelmetalen in dollars naar een recordniveau stegen. De zilverprijs evenaarde in dat jaar het oude record van bijna $50 per troy ounce, terwijl de goudprijs in de zomer van hetzelfde jaar een all-time high bereikte van meer dan $1.900 per troy ounce. Daarna kwamen beide edelmetalen in een bear market terecht.
De vraag naar gouden munten is sinds het uitbreken van de financiële crisis explosief gestegen, zo blijkt uit onderzoek van Goudstandaard. Verschillende munthuizen hebben de productie van hun beleggingsmunten moeten opschalen om aan de vraag te kunnen voldoen. In vergelijking met de periode van 2000 tot en met 2007 is de vraag naar beleggingsmunten zoals de Krugerrand en de gouden Maple Leaf meer dan verdrievoudigd.
Spaarders en beleggers die zich zorgen maken over de degelijkheid van het financiële systeem besluiten een deel van hun vermogen in fysiek goud om te zetten. Daarbij kiezen beleggers bij voorkeur voor zogeheten ‘bullion’ munten, die vanwege hun grote oplage een relatief lage premie hebben ten opzichte van de goudprijs. Deze munten zijn wereldwijd verhandelbaar en kunnen dus op elk gewenst moment eenvoudig omgewisseld worden in alle denkbare valuta.
Vermogensbeheerder BlackRock heeft de afgelopen weken meer aandelen GLD uitgegeven dan was toegestaan, zo bericht Bloomberg. De vermogensbeheerder gaf in de periode van 19 februari t/m 3 maart in totaal 24,9 miljoen meer aandelen uit dan ze had laten registreren bij de Securities and Exchange Commission (SEC), de Amerikaanse toezichthouder van verschillende effectenbeurzen. In een officiële verklaring zegt BlackRock dat dit voorval “onbedoeld” was.
Een handelaar die al 23 jaar in de wereld van ETF’s werkt verklaarde tegenover Bloomberg dat hij nog nooit eerder zoiets had meegemaakt. Het is nog onduidelijk welke consequenties deze ‘onregelmatigheid’ zal hebben. Mogelijk moet BlackRock het teveel aan uitgegeven aandelen terugkopen van haar cliënten, plus een rentevergoeding.
BlackRock
BlackRock is de grootste vermogensbeheerder ter wereld met een beheerd vermogen van meer dan $4,5 biljoen, terwijl GLD het grootste goud-ETF ter wereld is met een totaal beheerd vermogen van $7,79 miljard en een ‘goudvoorraad’ van 6,14 miljoen troy ounce. We schrijven goudvoorraad tussen haakjes, omdat het slechts een claim is op goud dat beheerd wordt door HSBC en dat die bank mogelijk weer ergens anders geleend heeft. In een ander artikel zullen we daar uitgebreid aandacht aan besteden.
Wilt u vermogen in veiligheid brengen buiten het financiële systeem? Goud kopen bij Goudstandaard is eenvoudig, betrouwbaar en snel.
BlackRock heeft veel meer aandelen GLD uitgegeven dan was toegestaan
De totale waarde van de Chinese goudvoorraad bereikte in februari een recordniveau van $71 miljard, tegenover $63,75 miljard in januari. De stijging is voor het grootste deel toe te schrijven aan de hogere goudkoers, maar er werd vorige maand ook edelmetaal aan de reserve toegevoegd. Sinds juni vorig jaar publiceert de Chinese centrale bank maandelijks de omvang van haar goudvoorraad en valutareserve. Uit deze cijfers blijkt dat de Chinezen onafgebroken goud kopen, want iedere maand zagen we een stijging van tien tot twintig ton in de totale goudreserve.
Afgelopen vrijdag piekte de goudprijs eventjes op $1.276,70 per troy ounce. Dat is een stijging van $219,70 ten opzichte van het dieptepunt in december, slechts twee maanden geleden. Vanaf de bodem is de koers al met iets meer dan 20% gestegen, waarmee goud officieel in een nieuwe stierenmarkt (‘Bull Market’) terecht is gekomen.
De goudprijs is vanaf het hoogste niveau van vanmiddag weer iets gedaald, maar lijkt nog altijd veel steun te vinden. Wist u dat de goudprijs in euro’s afgelopen vrijdag het hoogste niveau in bijna drie jaar tijd bereikte? De prijs steeg in de middag naar €1.165 per troy ounce, een koers die we sinds april 2013 niet meer op de borden gezien hebben.
Goudprijs naar hoogste niveau sinds april 2013 (Bron: Goudstandaard)
Ook verschillende beleggingsproducten op basis van goud zagen een toestroom van nieuwe beleggers. Het handelsvolume in goud op de Comex ligt met 21 miljoen ounces 50% hoger dan het dagelijkse gemiddelde. Ondertussen stegen de voorraden van goud-ETF’s naar het hoogste niveau sinds begin 2014. Twee jaar van goudverkopen uit de kluizen van de ETF’s zijn binnen enkele weken weer goedgemaakt.
Er is duidelijk weer veel vraag naar het gele edelmetaal. Het eerste kwartaal van dit jaar kan zomaar het beste worden sinds het tweede kwartaal van 2010, toen bijna 300 ton goud aan de goudkluizen van ETF’s werden toegevoegd.
Graag wil ik bij deze nog een keer benadrukken dat de voorkeur uitgaat naar het bezit van fysiek goud boven afgeleide producten als trackers en ETF’s die via de beurs verhandeld worden.
Waarom stijgt de goudprijs?
Naar de precieze redenen van deze stijging valt slechts te gissen. Wel weet ik dat slechts een zeer kleine minderheid van alle spaarders en beleggers fysiek goud bezit.
Omdat de hoeveelheid fysiek goud in de wereld beperkt is kan een relatief kleine toestroom van nieuwe beleggers en investeerders een grote koersbeweging teweeg brengen. En dan hebben we het nog niet eens over pensioenfondsen, die veel te groot zijn om een substantieel gedeelte van hun vermogen in goud te stoppen. Als ze al goud kopen, dan doen ze dat vaak via afgeleide producten, omdat ze tegen de huidige goudprijs waarschijnlijk niet genoeg fysiek goud kunnen bemachtigen.
We verwachten dat, als gevolg van de dreigende negatieve rente, meer geld van spaarrekeningen naar alternatieve vormen van vermogen zal stromen. Richting contant geld, maar ook richting tastbare bezittingen zoals grond, vastgoed, kunst en edelmetalen. Het is niet voor niets dat de huizenprijzen in Amsterdam zo hard stijgen en dat er de laatste jaren ongekend hoge bedragen geboden worden voor de meest exclusieve kunstwerken.
Wat nu, vragen cliënten zich af. Ik weet dit antwoord absoluut niet! Wel weet ik dat financiele activa nooit in één rechte lijn omhoog of omlaag gaan. Wel blijf ik zeer positief over goud voor de lange termijn. Hieronder volgen drie redenen waarom de stijging volgens mij pas net begonnen is.
Centrale bankiers lijken de controle te verliezen: Er is een toenemende vrees dat de centrale banken over heel de wereld niet langer in staat zijn de zwakke economische groei aan te zwengelen. De rentevoeten zijn al zo laag dat beleggers vrezen dat de centrale banken geen middelen meer achter de hand hebben.
De vraag naar fysiek goud trok in 2015 sterk aan: Vooral naar het einde van het jaar toe was de vraag naar goud aanzienlijk. De vraag werd toen gedreven door de daling van de goudprijs. Maar nu de prijs weer stijgt, neemt de vraag alleen maar meer toe. Beleggers die verwachten dat de prijs nog veel verder kan stijgen willen nu alvast positie innemen. Centrale banken kochten in de tweede helft van vorig jaar 281 ton goud, 170% meer dan tijdens de eerste 6 maanden. In China lag de vraag naar goudbaren – en munten vorig jaar 21% hoger dan in 2014. De investeringsvraag in Europa steeg met 12%. De Japanse goudhonger was met 16,2 ton het grootst sinds 2005. De verkoop van goudbaren en munten in de Verenigde Staten steeg met 15% in het vierde kwartaal, tot het hoogste niveau sinds 2011.
Een berenmarkt wordt altijd gevolgd door een stierenmarkt: Wanneer de angst op verlies groter is dan de angst op het missen van de volgende stierenmarkt, dan is dat vaak een aanwijzing dat een fundamentele verandering in de trend op komst is. De daling van de goudprijs heeft beleggers de afgelopen jaren onzeker gemaakt, waardoor de zwakke handen uit de markt geschudt zijn. Dat waren tekenen van een gezonde correctie.
Sander Noordhof
Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.
Vroeger was dit een non-event en waren de financiële markten bezig om te kijken naar fundamenten van bedrijven/landen. Inmiddels lijkt het alsof het op de financiële markten alleen maar gaat om hoeveel QE (kwantitatieve verruiming) de centrale banken nu weer uit de hoge hoed toveren. Dat een vergadering van de ECB zo’n belangrijke gebeurtenis is, lijkt mij totaal geen goede ontwikkeling.
