Afgelopen woensdag was ik aanwezig bij een lezing van Edin Mujagic over het succes van de niet-eurolanden. Na afloop volgde een levendige discussie waarbij ingenieur Theo Wolters uitleg gaf over de Matheo Solution. Dit is een alternatief model waarbij de euro blijft bestaan als de Europese munteenheid, maar waarin landen de ruimte krijgen om hun munt te devalueren of te revalueren. Door deze aanpassingen gecoördineerd door te voeren voorkom je de chaos van het uiteenvallen van de muntunie en geef je de zwakkere landen de ruimte om hun economie weer opnieuw op te starten.

Met toestemming van Theo Wolters publiceren we op Marketupdate twee artikelen die eerder verschenen zijn op Climategate. We beginnen met een inleiding van het kernprobleem van de Europese Muntunie.

Het kernprobleem van de Europese muntunie

Door: Theo Wolters

Moet de Europeaan plichtsgetrouw tot zijn 67e jaar 40 uur in de week hard werken, in de hoop een mooi huis te kunnen kopen en een fraaie nieuwe auto? Maar niet te vroeg, want hij dient toch eerst een appeltje voor de dorst op te bouwen? Dus kan hij maar beter pas na zijn pensionering over de wereld gaan reizen, als beloning voor 50 jaar hard werken? En zijn kinderen een paar ton nalaten, als hij die niet nodig heeft gehad tijdens zijn brave, productieve leven? Of moet hij dagelijks een lange siësta nemen, ’s avonds op een terrasje genieten van de intredende koelte, met familie of vrienden en een glas goede wijn, terend op een staatsbaantje van een familielid dat niet echt veel om het lijf heeft, en een zeer bescheiden eigen inkomen uit zijn tomatenkasje? Moet hij bijtijds met pensioen op zijn 55e om nog ruim van zijn oude dag te kunnen genieten? Waarbij een flinke auto, een mooi huis in een goede buurt, reizen naar China, en een flinke nalatenschap niet binnen bereik komen? Iedereen herkent hierin natuurlijk de wat aangescherpte cultuurverschillen tussen noord en zuid Europa. De vraag wat de Europeaan moet willen is uiteraard een verkeerde. Want dat mag die Europeaan natuurlijk gewoon zelf weten, zult u zeggen. Daarbij: er is veel te zeggen voor beide levenswijzen, maar de tweede lijkt toch meer met “leven” te maken hebben dan de eerste. Wie zijn wij om die keuze voor anderen te maken?! Maar dat idee over een vrije keuze is een grote misvatting. Binnen de Eurozone leggen de Noord-Europese landen op dit moment dwingend hun levenswijze op aan de zuidelijke landen. Met voorspelbaar dramatische gevolgen.

Valuta als instrument: externe devaluatie

Tot de komst van de euro stond het elk land vrij om zijn eigen ontwikkelingstempo te kiezen. Aangezien de productiviteit in het noorden steevast sterker steeg dan in het zuiden, en de producten hier dus goedkoper werden, werden de zuidelijke producten voortdurend minder concurrerend en liep de economie daar vast. In dat geval werd gewoon de zuidelijke munt gedevalueerd, en waren de producten voor het buitenland opeens weer een stuk goedkoper, waardoor de economie opbloeide. Op hetzelfde moment werden wel de buitenlandse producten in dat land duurder, en de spaartegoeden en pensioenen internationaal gezien minder waard, maar dat is de prijs voor de lagere productiviteit die voortkomt uit het prettigere leven. Prima keuze als je dat wilt. Deze zogenaamde externe devaluatie wordt beperkt gevoeld door de burgers omdat prijzen en lonen ongemerkt met hetzelfde percentage dalen. Hij heeft ook weinig gevolgen voor de koopkracht. Maar voor de exportpositie werkt het fantastisch, dus bloeit de economie snel op.

De Euro als vernietigend machtsmiddel: interne devaluatie

Sinds de komst van de Euro is deze optie van tafel. Voor landen die het niet lukt om de noordelijke productiviteit bij te benen, resteert er binnen de Eurozone bij gebrek aan de optie om de munt te devalueren, alleen nog het mechanisme van de interne devaluatie om de concurrentiepositie te herstellen. Interne devaluatie is geen gecontroleerde ingreep door de overheid, maar een mechanisme dat ontstaat door het gebrek aan concurrentievermogen. Daarbij dalen onder druk van de ontstane crisis de lonen, en op enig moment ook sommige huren en prijzen, in een chaotisch en oncontroleerbaar proces. Het grote verschil met de externe devaluatie is dat bij interne devaluatie sterk de nadruk ligt op het verlagen van de lonen en daarmee het herstellen van de internationale concurrentiepositie.

• Zie ook: Yanis Varoufakis over de Griekse tragedie

Voor wie in de harde marktwerking gelooft zullen dan de huren en de prijzen ook volgen, maar in de praktijk duurt dat jaren. In tegenstelling tot de relatief pijnloze externe devaluatie gaat de interne devaluatie dus gepaard met een drastische koopkrachtdaling, die desastreus is voor de binnenlandse economie. Maar ook enorme sociale gevolgen heeft: hele bevolkingsgroepen die zich redelijk wisten te redden, raken opeens aan de bedelstaf. De middenstand gaat failliet, de woningmarkt stort in, de bouw komt tot stilstand, de werkloosheid vliegt omhoog. Ik neem aan dat u wel eens naar het nieuws kijkt: dit is exact wat op dit moment in Zuid-Europa gebeurt. Dit proces van interne devaluatie sleept zich continu voort, zolang de productiviteit van een Euro-land achter blijft bij die van ons. Oplevingen zijn schijn, en zullen tijdelijk blijken te zijn. Dit resulteert in een eindeloze crisis, die voor de bevolking voelt als een uitzichtloze teloorgang. De huidige crisis in de zuidelijke landen is dus geen dramatische en onvoorspelbare tegenvaller, maar gewoon het mechanisme van interne devaluatie dat de voorstanders van de one-size -fits-all Euro als gewenst zien! Met de eenheids-Euro vernietigen de noordelijke Europese landen niet alleen de economie en de werkgelegenheid van de zuidelijke landen, maar uiteindelijk ook – en dat is kennelijk de inherente bedoeling – de zuidelijke cultuur. Door het massaal pompen van belastinggeld van de noordelijke naar de zuidelijke landen wordt dit nog een beetje verdoezeld, maar dat lost niets op. De rampzalige gevolgen van de Euro zijn niet langer te ontkennen. Een ingebakken cultuur heeft vele generaties nodig om te veranderen. De nadrukkelijke eis aan de zuidelijke landen om per direct ons overheidsmodel over te nemen en ons productiviteitsniveau bij te gaan houden is even irreëel als ridicuul. Toch houden de pro-Europese partijen hier keihard aan vast. Ook onze eigen VVD-top eist gewoon permanente interne devaluatie van de zuidelijke landen, tot die hun lesje geleerd hebben. Hoe naïef, asociaal en onmenselijk kun je zijn.

Hoe nemen we de spanningen tussen Duitsland en Griekenland weg?

Resumé

Door de invoer van één munt in de hele Eurozone is het relatief pijnloze instrument van de externe devaluatie vervangen door het rampzalige mechanisme van de interne devaluatie, dat op dit moment de zuidelijke economieën vernietigt. De aanstichters hiervan eisen van de zuidelijke landen dat ze onze productiviteit en onze op een sterk arbeidsethos gebaseerde cultuur overnemen, en zolang ze dat niet doen worden ze gestraft met een permanente crisis. In zijn blog over Portugal geeft Jean Wanningen inzicht in de dramatische situatie in de landen die we aan het “redden” zijn.

De oplossing?

Steeds meer economen die geen banden met het Brusselse circuit en de politieke elite hebben, zijn het inmiddels met ons eens: de one-size-fits-all Euro is een ramp voor Europa en is niet langer houdbaar. Het meest uitgesproken daarover in de media is Frits Bolkestein, nota bene zelf medeschuldig aan de invoering ervan. Een feit waar hij overduidelijk (Buitenhof 4 mei, 13e minuut) flink moeite mee heeft, wat zijn openlijke draai alleen maar meer betekenis geeft. Er worden in Euro-kritische kringen meerdere oplossingen geopperd waarbij weer verschillende munten worden ingevoerd, in zones, en al dan niet parallel aan de Euro, waardoor externe devaluatie weer mogelijk wordt. Maar die zijn geen van allen snel in te voeren en op langere termijn houdbaar, behalve The Matheo Solution (TMS), die op climategate.nl al drie jaar geleden aan u werd gepresenteerd. TMS handhaaft de Euro als enige betaalmiddel in de Eurozone en dus blijft één handelszone bestaan, maar maakt wel externe devaluatie mogelijk. Zo wordt een muntunie mogelijk met daarin landen met verschillende cultuur en dus verschillend groeitempo. Een muntunie die deze optie niet heeft is in Europa niet in stand te houden. Inmiddels is er een brede beweging van experts die deze denkrichting delen. Dat is hoopvol: vier jaar lang discussiëren en medestanders winnen, en niemand die een fout in je redenering blootlegt, dat is een enorme opsteker voor de bedenker van TMS, ingenieur en jurist André ten Dam.

De afloop

Toch is niemand in onze groep optimistisch. De politieke elite heeft te kennen gegeven dat ze geen enkel alternatief voor de euro wenst te overwegen: er is maar één weg en dat is de Euro, en daar moet alles voor wijken. Wij vrezen dat dit hen menens is: ze storten liever (zuid-) Europa in een onvermijdelijke diepe permanente crisis dan hun dwaze droom los te laten. Voor de meer kwaadaardigen onder hen is die crisis overigens stiekem juist het machtsmiddel waarmee ze een federale Europese staat hopen af te dwingen, als enige uitweg uit de door henzelf veroorzaakte ellende. Ze hebben elkaar aangepraat dat dat gaat werken en nog goed is voor Europa ook. Ook al moet daarvoor de bevolking voortdurend schandelijk voorgelogen worden over hun ware bedoelingen en hun genadeloze werkwijze, en nodeloos door een uiterst pijnlijke jarenlange crisis gejaagd worden. De geschiedenisboeken zullen over hen weinig vriendelijks te melden hebben. Dit artikel verscheen op 6 mei 2014 op Climategate.