Auteur: Sander Noordhof

  • Centrale banken houden van goud

    Edelmetalen hebben het beste kwartaal van de afgelopen 30 jaar achter de rug, terwijl goud- en zilvermijnen de sterkste rally in jaren meemaakten. Aandelen van deze bedrijven zijn in amper vier maanden tijd gemiddeld in waarde verdubbeld. Nu was de index van deze mijnbedrijven de afgelopen jaren met bijna 90% gezakt, dus om dit goed te maken moet de index nog veel verder stijgen. Van een overwaardering lijkt dus nog lang geen sprake. Wie wacht op een correctie om in te stappen, kan daar mogelijk nog lang op wachten. De toekomst zal het uitwijzen…

    Veel beleggers wachten momenteel op een terugval van de goud- en zilverprijs om in te stappen. Dit bleek de laatste jaren steeds een goede tactiek in een ‘bear market‘. Maar de kans is groot dat we het einde van de bear market hebben gezien en dat beide edelmetalen nu in een bull market zitten. En dan gelden er andere regels.

    gold-mining-etf

    Aandelen goudmijnen dit jaar al bijna in prijs verdubbeld (Bron: Yahoo Finance)

    Goudprijs houdt hoger niveau vast

    Niets gaat in een rechte lijn omhoog, maar goud en zilver weigeren vooralsnog veel van hun winst prijs te geven. In februari daalde de goudprijs van $1.250 tot $1.200, een daling van 4% die slechts één week duurde. Daarna ging goud verder met een stijging tot $1.272 op 10 maart. Daarna volgde weer een kleine correctie waarbij de prijs daalde tot $1.215, een daling van 4,4% die uiteindelijk drie weken duurde. Op 11 april was de goudprijs alweer terug boven $1.250.

    Recent zagen we opnieuw een 3-daagse daling tot $1.227, een stijging tot boven $1.250 gevolgd door een lichte daling tot $1.232 vorige week vrijdag. Afgelopen week steeg de prijs weer tot $1.283 op het moment van schrijven. Op iedere dip zien we nieuwe kopers op de markt komen, een sterk signaal.

    Wie verkoopt er nog goud?

    Centrale banken zijn al jaren koper van goud, Oosterse centrale banken kopen immense hoeveelheden om hun goudvoorraad te verhogen, terwijl Westerse centrale banken al in 2009 gestopt zijn met de verkoop van hun goud. Wij zien dat particuliere beleggers bijna alleen maar fysiek goud kopen, wij hebben vrijwel geen cliënten die hun goud komen verkopen. Hedge funds zien de stijgende trend en staan aan de ‘long’-kant wat edelmetalen betreft. Nu Deutsche Bank op heterdaad werd betrapt met manipuleren van de prijs en heeft aangegeven te gaan klikken over praktijken van andere banken, lijkt de bankenwereld de handdoek in de ring te gooien om de goudprijs kunstmatig te drukken. Ik heb deze manipulatie al eens vergeleken met een bal die je probeert onder water houden, het lijkt erop dat de bal aan het omhoog schieten is. En mochten de banken alsnog een achterdeur vinden om de prijs te manipuleren, dan zal dit onmiddellijk opvallen aangezien China nu haar eigen systeem heeft om fysiek goud en goud futures te verhandelen. Wanneer de prijs te veel zou afwijken, gaan er direct alarmbellen af. Veel waarnemers wijzen ook op het feit dat de goudprijs stijgt sinds er door Engeland bekend is gemaakt dat er een bindend referendum gaat plaatsvinden over de EU, de zogenaamde ‘Brexit’. De polls geven tot nu toe aan dat er ‘nee’ gestemd gaat worden. Men is dan bang dat andere landen hetzelfde gaan doen en dat hierdoor dus een domino-effect ontstaat. Het wordt interessant de komende maanden, net zoals de afgelopen maanden. Sander Noordhof

    gs-logo-breed

    Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

  • Een goede week voor zilver

    Ik heb eerder dit jaar geschreven over de zilver/goudratio die zich op een historisch hoogtepunt (of dieptepunt) bevindt, deze ratio lag de afgelopen maanden rond de 80. Wij merkten dat dit voor veel cliënten dé reden was om zilver te kopen of zelfs goud om te wisselen voor zilver. Totnogtoe lijkt dit een goede beslissing te zijn geweest. Zilver steeg de afgelopen week flink, terwijl de goudprijs juist consolideerde.

    Dan wil ik het nog even hebben over de dramatische koersontwikkeling van Deutsche Bank, waar ik vorige week ook al het een en ander over schreef. Een oplettende lezer (waarvoor dank) wees mij erop dat de totale derivatenpositie van deze bank ruim €75 biljoen bedraagt.

    Ter vergelijking: Het bbp van Duitsland is €4 biljoen. U leest het goed! De markt maakt zich hier, gezien de dramatische ontwikkelingen van het aandeel en de hoge kosten om je te verzekeren tegen een faillissement van DB, grote zorgen over. De koersontwikkeling van het aandeel vertoont veel overeenkomst met dat van Lehman Brothers in 2008. We weten allemaal hoe dit afgelopen is… En het is helemaal zorgwekkend als je bedenkt dat Deutsche Bank een veel grotere rol binnen het financiële systeem speelt dan Lehman Brothers destijds in 2008.

    Zilver manipulatie

    Deutsche Bank kwam de afgelopen week ook negatief in het nieuws vanwege een schikking in een rechtszaak die in 2014 werd aangespannen. Deutsche Bank, HSBC en Nova Scotia zouden de zilverprijs gemanipuleerd hebben, waarmee ze winst maakten ten koste van zilverhandelaren. Het blijkt nu dat ze misbruik hebben gemaakt van hun machtspositie, omdat ze betrokken waren bij de dagelijkse fix van de zilverprijs. Ze dienen nu een flinke boete te betalen. Ik vraag me altijd af wie de ‘opbrengst’ van deze boete opstrijkt. De Rabobank bijvoorbeeld is vorig jaar veroordeeld tot een boete voor het manipuleren van de LIBOR rente. Op basis van de LIBOR wordt de hypotheekrente bepaald. Er zijn dus duizenden huizenbezitters gedupeerd door de frauduleuze handelingen van de Rabobank, maar degenen die echt gedupeerd werden ontvingen geen enkele genoegdoening.

    Oplopende spanningen...

    Verder maak ik me zorgen over de toenemende spanningen tussen de VS en Rusland en de rol van de media hierbij. Afgelopen week vond er een incident plaats waarbij Russische gevechtsvliegtuigen vlak langs een Amerikaans gevechtsschip scheerden. De mainstream media uit het Westen berichtten hier nogal eenzijdig over. Na wat langer zoeken bleek het Amerikaanse schip zich zeer dicht bij de Russische kust te bevinden én gebruik te maken van storingsapparatuur. Deze kant van het verhaal werd amper belicht in de Westerse media. Mocht een Russisch oorlogsschip zich vlakbij de Amerikaanse kust bevinden, hoe zullen de VS reageren? Ik hoop echt dat beide partijen het hoofd koel houden en de dialoog aangaan en dat de media onpartijdig blijven berichten door beide kanten van het verhaal te vertellen... Sander Noordhof

    gs-logo-breed

    Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

  • Kamikaze acties…

    Eindelijk was het afgelopen donderdag zover. De financiële markten keken er al tijden reikhalzend naar uit. De ECB zou weer met een beslissing komen en maakte bekend dat ze de rente (toch onverwachts) weer verlaagde. Het feit dat zo ontzettend wordt uitgekeken naar een beslissing van president Draghi, voormalig medewerker van Goldman Sachs, geeft te denken.

    draghi-teaserVroeger was dit een non-event en waren de financiële markten bezig om te kijken naar fundamenten van bedrijven/landen. Inmiddels lijkt het alsof het op de financiële markten alleen maar gaat om hoeveel QE (kwantitatieve verruiming) de centrale banken nu weer uit de hoge hoed toveren. Dat een vergadering van de ECB zo’n belangrijke gebeurtenis is, lijkt mij totaal geen goede ontwikkeling.

    Wat er daarna gebeurde was bizar te noemen. De koersen van aandelen schoten omhoog en de euro daalde extreem hard. Deze beweging was echter van zeer korte duur, daarna gebeurde het tegenovergestelde. De AEX zakte in korte tijd 20 punten van het hoogtepunt dat kort na de persconferentie van Draghi bereikt werd. Dit maakte in ieder geval duidelijk dat investeerders niet wisten hoe dit nieuws te interpreteren.

    Zo’n verrassende beslissing kon immers ook betekenen dat de Europese economie er nog slechter voorstaat dan vooraf gedacht. We zullen er in de toekomst achter komen wat het antwoord zal zijn. Ik denk persoonlijk dat elke actie van centrale banken de afrekening uitstelt, maar niet afstelt. De afrekening zal daardoor alleen maar pijnlijker en pijnlijker worden. Ik hoop écht dat ik ongelijk ga krijgen.

    Hoe gek de financiële wereld nu in elkaar zit, zal ik proberen uit te leggen met het volgende voorbeeld. Afgelopen woensdag kwam het nieuws naar buiten dat de Duitse bank Berlin Hyp een obligatie (schuldpapier dus) had uitgegeven van €500 miljoen tegen negatieve rente. Dit betekent dus dat investeerders (!) die voor bv €1.000 deze obligatie aankochten over 3 jaar precies €998,38 terugkrijgen. Een gegarandeerd verlies dus. Deze bank, Berlin Hyp, ging acht jaar geleden bijna failliet!

    Alleen omdat de Duitse overheid €500 miljard in het Duitse banksysteem pompte, kon deze bank nipt overleven. Acht jaar later moet je als investeerder dus geld betalen om geld aan deze zelfde bank te lenen, zonder dat deze bank nu opeens 100% gezond is, integendeel. Als je dit aan iemand uitlegt die acht jaar geen nieuws gekeken of gelezen heeft, ben ik benieuwd hoe die zal reageren.

    Wat betekent dit nu precies. Wat drijft een investeerder om zo’n transactie aan te gaan? De inschrijving op deze obligatie was zelfs overtekend. Waarom stalt een investeerder zijn geld gewoon niet bij een bank? Is er zó weinig vertrouwen in het bankensysteem? Weten sommige investeerders wat er gaat gebeuren? Het blijft slechts gissen. Ik probeer altijd zo onpartijdig mogelijk een niet-commercieel stukje te schrijven, maar vraag u nu recht op de man af: Heeft u al genoeg goud?

    Sander Noordhof

    gs-logo-breed

    Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

  • Bull market in goud, wat nu?

    Afgelopen vrijdag piekte de goudprijs eventjes op $1.276,70 per troy ounce. Dat is een stijging van $219,70 ten opzichte van het dieptepunt in december, slechts twee maanden geleden. Vanaf de bodem is de koers al met iets meer dan 20% gestegen, waarmee goud officieel in een nieuwe stierenmarkt (‘Bull Market’) terecht is gekomen.

    De goudprijs is vanaf het hoogste niveau van vanmiddag weer iets gedaald, maar lijkt nog altijd veel steun te vinden. Wist u dat de goudprijs in euro’s afgelopen vrijdag het hoogste niveau in bijna drie jaar tijd bereikte? De prijs steeg in de middag naar €1.165 per troy ounce, een koers die we sinds april 2013 niet meer op de borden gezien hebben.

    goudprijs-3-jaar-record

    Goudprijs naar hoogste niveau sinds april 2013 (Bron: Goudstandaard)

    Ook verschillende beleggingsproducten op basis van goud zagen een toestroom van nieuwe beleggers. Het handelsvolume in goud op de Comex ligt met 21 miljoen ounces 50% hoger dan het dagelijkse gemiddelde. Ondertussen stegen de voorraden van goud-ETF’s naar het hoogste niveau sinds begin 2014. Twee jaar van goudverkopen uit de kluizen van de ETF’s zijn binnen enkele weken weer goedgemaakt.

    Er is duidelijk weer veel vraag naar het gele edelmetaal. Het eerste kwartaal van dit jaar kan zomaar het beste worden sinds het tweede kwartaal van 2010, toen bijna 300 ton goud aan de goudkluizen van ETF’s werden toegevoegd.

    Graag wil ik bij deze nog een keer benadrukken dat de voorkeur uitgaat naar het bezit van fysiek goud boven afgeleide producten als trackers en ETF’s die via de beurs verhandeld worden.

    Waarom stijgt de goudprijs?

    Naar de precieze redenen van deze stijging valt slechts te gissen. Wel weet ik dat slechts een zeer kleine minderheid van alle spaarders en beleggers fysiek goud bezit.

    bullion-gold-bar-on-coinsOmdat de hoeveelheid fysiek goud in de wereld beperkt is kan een relatief kleine toestroom van nieuwe beleggers en investeerders een grote koersbeweging teweeg brengen. En dan hebben we het nog niet eens over pensioenfondsen, die veel te groot zijn om een substantieel gedeelte van hun vermogen in goud te stoppen. Als ze al goud kopen, dan doen ze dat vaak via afgeleide producten, omdat ze tegen de huidige goudprijs waarschijnlijk niet genoeg fysiek goud kunnen bemachtigen.

    We verwachten dat, als gevolg van de dreigende negatieve rente, meer geld van spaarrekeningen naar alternatieve vormen van vermogen zal stromen. Richting contant geld, maar ook richting tastbare bezittingen zoals grond, vastgoed, kunst en edelmetalen. Het is niet voor niets dat de huizenprijzen in Amsterdam zo hard stijgen en dat er de laatste jaren ongekend hoge bedragen geboden worden voor de meest exclusieve kunstwerken.

    Wat nu, vragen cliënten zich af. Ik weet dit antwoord absoluut niet! Wel weet ik dat financiele activa nooit in één rechte lijn omhoog of omlaag gaan. Wel blijf ik zeer positief over goud voor de lange termijn. Hieronder volgen drie redenen waarom de stijging volgens mij pas net begonnen is.

    • Centrale bankiers lijken de controle te verliezen: Er is een toenemende vrees dat de centrale banken over heel de wereld niet langer in staat zijn de zwakke economische groei aan te zwengelen. De rentevoeten zijn al zo laag dat beleggers vrezen dat de centrale banken geen middelen meer achter de hand hebben.
    • De vraag naar fysiek goud trok in 2015 sterk aan: Vooral naar het einde van het jaar toe was de vraag naar goud aanzienlijk. De vraag werd toen gedreven door de daling van de goudprijs. Maar nu de prijs weer stijgt, neemt de vraag alleen maar meer toe. Beleggers die verwachten dat de prijs nog veel verder kan stijgen willen nu alvast positie innemen. Centrale banken kochten in de tweede helft van vorig jaar 281 ton goud, 170% meer dan tijdens de eerste 6 maanden. In China lag de vraag naar goudbaren – en munten vorig jaar 21% hoger dan in 2014. De investeringsvraag in Europa steeg met 12%. De Japanse goudhonger was met 16,2 ton het grootst sinds 2005. De verkoop van goudbaren en munten in de Verenigde Staten steeg met 15% in het vierde kwartaal, tot het hoogste niveau sinds 2011.
    • Een berenmarkt wordt altijd gevolgd door een stierenmarkt: Wanneer de angst op verlies groter is dan de angst op het missen van de volgende stierenmarkt, dan is dat vaak een aanwijzing dat een fundamentele verandering in de trend op komst is. De daling van de goudprijs heeft beleggers de afgelopen jaren onzeker gemaakt, waardoor de zwakke handen uit de markt geschudt zijn. Dat waren tekenen van een gezonde correctie.

    Sander Noordhof

    gs-logo-breed

    Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

  • Donald Trump en cash

    Tijdens deze periode is het erg lastig kiezen welk onderwerp over te schrijven, de gebeurtenissen volgen elkaar in hoog tempo op. Wat ik persoonlijk erg opmerkelijk vond was dat de ABN Amro haar koersdoel voor goud in 2016 onlangs veranderde van $900 naar $1.300 per troy ounce. Deze ommezwaai kwam binnen twee maanden nadat ABN Amro een uitgebreid rapport publiceerde!

    Grootbanken zijn al nooit erg positief geweest over goud (zij sloegen de plank met hun koersdoelen in het verleden dan ook vaak faliekant mis), dus een erg interessante ontwikkeling. In deze nieuwsbrief vindt u een uitgebreid interview met de verantwoordelijke voor het goudrapport bij de ABN Amro, Georgette Boele.

    Het is verder erg evident dat overheden en banken aansturen op het afschaffen van contant geld. Verschillende belangrijke beleidsbepalers hebben hierover de afgelopen tijd al gesproken. Officieel luidt nog steeds de uitleg dat overheden cash geld willen verbieden om criminele en terroristische activiteiten aan banden te leggen. Ik laat aan u over de werkelijke redenen te bepalen…

    €500 biljetten

    Er wordt door de beleidsmakers gesproken dat de €500 biljetten als eerste aan de beurt zijn. Hoewel het briefje van €500 maar een klein deel van alle bankbiljetten in circulatie vertegenwoordigt, maakt het 30% (!) uit van de totale waarde van al het briefgeld. De briefjes van $100 in de Verenigde Staten maken 78% van de waarde van cash geld uit, terwijl de grootste Japanse bankbiljetten van 10.000 yen nog hoger scoren met 92%.

    In 2009, het moment dat het financiële systeem bijna ten onder ging, was nog duidelijk dat cash geld een belangrijke manier was om spaargeld veilig te stellen. De uitgifte van briefjes van €500 piekte in 2009, dat was op het hoogtepunt van de financiële crisis.

    Door briefjes van €500 uit omloop te halen, elimineert men bijna zo goed als zeker de mogelijkheid om cash geld van een bank te halen. Uiteraard kan men dan nog steeds het geld van de ene naar de andere bank verplaatsen, zodra men het vertrouwen in een bepaalde bank verliest. Maar wat als men geen enkele bank meer vertrouwt? Wanneer men geen geld meer uit de bankautomaat kan halen, krijgen de banken helemaal vrij spel om te doen wat ze willen. De enige manier om dan nog geld uit het systeem te halen… is via goud.

    Donald Trump

    1. Nu iets heel anders. Het begint er steeds meer de op te lijken dat Donald Trump dé kandidaat gaat worden voor de Republikeinse partij voor het presidentschap van de VS. Nu kan ik hier heel veel positieve en negatieve dingen over schrijven, maar het leek mij interessant zijn visie op goud puntsgewijs te bespreken.
    2. In 2011 aanvaardde het bedrijf van Donald Trump $200.000 in goud als betaalmiddel van een toekomstige huurder.
      Als presidentskandidaat moet men een deel van het vermogen bekend maken. Hieruit blijkt dat Donald Trump zelf fysiek goud bezit en dat hij meer dan waarschijnlijk nog andere investeringen heeft in goud via zijn holdings.
    3. Trump begrijpt maar zeer goed dat een dure Amerikaanse dollar grote gevolgen heeft voor de Amerikaanse economie. Hij liet het dan ook niet na om aan te kondigen een valutaoorlog aan te gaan met China. Het zwakker maken van de dollar zal niet alleen de concurrentiepositie van de VS verbeteren, ook is het gunstig voor goud.
    4. Trump is niet de enige kandidaat die goud bezit. Ook andere kandidaten hebben goud, sommigen dromen zelfs hardop van een nieuwe goudstandaard. Wanneer Trump president wordt, zal één van deze kandidaten vice-president worden.
    5. Reeds 20% van de Amerikaanse Staten aanvaardt opnieuw goud als wettelijk betaalmiddel. Dit aantal zal vermoedelijk nog groeien. Trump zal ongetwijfeld gebruik maken van de populariteit in deze Staten.

    Dat zijn interessante standpunten!

    Sander Noordhof

    donald-trump-gold

    Donald Trump accepteert goud

    gs-logo-breed

    Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

  • Goud of zilver..?

    Veel cliënten stellen mij of één van mijn collega’s de vraag of er nu zilver of goud aangekocht dient te worden en welke verhouding tussen de twee ze het beste kunnen kiezen. Vaak antwoord ik dat spreiding van beide edelmetalen het meest aan te raden is. Dit hangt natuurlijk vooral af van de persoonlijke situatie, welke voor iedereen verschillend is. Overigens vind ik spreiding binnen een beleggingsportefeuille sowieso het belangrijkste tijdens deze woelige tijden.

    Er zijn momenteel zoveel verschillende scenario’s mogelijk zodat iedereen met veel vermogen er verstandig aan doet op verschillende paarden te wedden. Binnen edelmetalen zijn platina en palladium naar mijn mening ook erg interessante beleggingen, daarover zal ik op een later moment meer schrijven.

    Veilige haven

    Zilver heeft net als goud de status van veilige haven, maar de prijs gedraagt zich toch net iets anders. Dit komt omdat slechts 10 tot 15 procent van de goudproductie gaat naar industrieel gebruik, tegenover meer dan 50% bij zilver. Dat zilver als veilige haven gezien wordt blijkt ook wel uit het feit dat zowel goud als zilver het de laatste jaren beduidend beter gedaan hebben dan andere grondstoffen.

    Zilver wordt vanwege haar unieke eigenschappen onder andere gebruikt in batterijen, LED-lampen, zonnepanelen, elektronische apparaten en waterfilters. Aan de aanbodzijde is zilver misschien nog wel schaarser dan goud. Dit zagen wij een half jaar geleden, toen er door verschillende munthuizen een orderstop werd ingevoerd vanwege de te grote vraag. Ook is er natuurlijk maar een vaste hoeveelheid zilver in de wereld, die tijdens de menselijke geschiedenis haar waarde net als goud heeft weten te behouden.

    gold-silver-bars

    Goud of zilver?

    Cyclisch karakter

    De grotere blootstelling aan industrieel gebruik maakt wel dat zilver veel meer afhankelijk is van economische cycli dan goud. Dit is duidelijk te zien in de volatiliteit (beweeglijkheid) van de zilverprijs. Maar tijdens een financiële crisis komt de status van veilige haven toch bovendrijven. Tijdens de ‘Grote Recessie’ van 2008 tot 2010 steeg de goudprijs 70%, terwijl de zilverprijs in waarde wist te verdubbelen.

    Beleggen in zilver?

    Een groot probleem bij zilver is dat de overheid 21% btw over zilverbaren in rekening brengt (zilveren munten zijn hiervan uitgezonderd!), dit is dé reden dat wij btw-vrij zilver aanbieden in onze opslag in Zwitserland. Daar mag u het edelmetaal vrij van btw opslaan en verhandelen.

    Dit jaar houden beide edelmetalen elkaar nog in evenwicht en blijft de goud/zilver ratio op hetzelfde niveau. Momenteel betaal je zo’n 79 keer meer voor goud dan zilver, maar deze ratio kende de afgelopen honderd jaar grote extremen. In de jaren ’70 lag de ratio bijvoorbeeld rond 20, terwijl deze begin jaren ’90 was gestegen naar 100.

    De huidige ratio maakt dat zilver in historisch perspectief ondergewaardeerd is ten opzichte van goud, want het historische gemiddelde ligt rond 55. Maar het verleden heeft ook bewezen dat een hogere ratio niet onmogelijk is. Daarom blijft spreiding tussen beide edelmetalen misschien toch wel de meest veilige keuze.

    Sander Noordhof

    gs-logo-breed

    Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

  • Vlucht naar goud

    De goudprijs is alleen al de afgelopen week met 4,4% gestegen en staat op het moment van schrijven op ongeveer €35.300 per kilo, de stijging in dollars was overigens nog groter. Dat is het hoogste niveau in een jaar tijd en een stijging van 12,4% ten opzichte van het begin van dit jaar. Zilver ging met een vergelijkbaar percentage omhoog en staat op het moment van schrijven op een koers van bijna €450 per kilogram.

    goldbars-stackedBeleggers en spaarders kiezen op dit moment om verschillende redenen voor de veiligheid van edelmetalen. De daling van de aandelenmarkten, zorgen over de degelijkheid van de Europese bankensector en de verwachting dat centrale banken de rente verder moeten verlagen lijken op het eerste gezicht de belangrijkste redenen waarom de goudprijs zo hard stijgt.

    goudprijs-hoogste-8maand

    Goudprijs steeg vorige week naar hoogste niveau in acht maanden (Bron: Goudstandaard)

    Deutsche Bank

    Grote zorgen zijn er op dit moment over de converteerbare obligaties van Deutsche Bank. Dit zijn leningen die een hoog rendement geven, maar die de bank in geval van nood kan omzetten in aandelen. Deze converteerbare obligaties, ook wel coco’s genoemd, zijn de afgelopen jaren door heel veel grote Europese banken uitgegeven om de kapitaalbuffers aan te zuiveren. Dat dit soort producten als buffers worden gezien is op zich al opmerkelijk natuurlijk.

    Veel pensioenfondsen beleggen in dit schuldpapier, omdat het een relatief hoog rendement oplevert. Maar nu de bankensector onder vuur ligt zijn ook deze converteerbare obligaties een stuk minder waard geworden. In het geval van Deutsche Bank wordt de kans op een default al op meer dan 20% ingeschat. Dat is een risico dat normaal geassocieerd wordt met zogeheten ‘junk bonds’!

    Obligaties niet meer veilig

    Met ingang van dit jaar gelden in heel Europa nieuwe regels omtrent het redden van banken. In plaats van dat de belastingbetaler moet bijspringen worden nu eerst de obligatiehouders en de vermogende spaarders aangeslagen (bail-in i.p.v. bail-out). Dat geeft extra onzekerheid en verklaart ook waarom met name Europese banken de afgelopen weken zo hard onderuit gingen. Naast Deutsche Bank verloren ook de aandelen van Société Générale en Credit Suisse dit jaar tientallen procenten.

    Meer negatieve rente

    Centrale banken sturen aan op meer negatieve rente om de economie te stimuleren en de inflatie aan te jagen (of dit lukt op deze manier is een tweede..). De Bank of Japan heeft eerder deze week goedkeuring gekregen om een negatieve rente te hanteren, terwijl Janet Yellen van de Federal Reserve kenbaar maakte dat dit ook in de VS tot de mogelijkheden behoren.

    Een negatieve rente betekent dat u nog minder rente krijgt over uw spaargeld. Dat is voor veel spaarders reden om hun vermogen om te zetten in tastbare zaken, waaronder edelmetalen. Dit is althans wat wij momenteel merken en horen, het is bijzonder druk!

    Sander Noordhof

    gs-logo-breed

    Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

  • Rendementsvrij risico

    Duitsland maakt momenteel bezwaar tegen de grote hoeveelheid staatsobligaties op de balansen van Europese banken. Staatsobligaties worden tot op de dag van vandaag aangemerkt als risicovrij kapitaal (Economen noemen dit de risicovrije rentevoet, hét fundament onder vrijwel elke economische theorie), waarvoor banken geen enkele buffer hoeven aan te houden. Maar de laatste jaren beginnen steeds meer mensen zich te realiseren dat ook staatsobligaties geen absolute zekerheid bieden.

    Europe crisisOok Duitsland ziet dat gevaar en wil dat er een einde komt aan de ‘onschendbare’ status van staatsobligaties. Ze wordt daarin gesteund door Nederland en door instanties als de Bank for International Settlements (BIS) en de Europese Bankautoriteit (EBA).

    Tijdens de Europese schuldencrisis moest in alle haast een nieuw noodfonds opgezet worden om te voorkomen dat landen als Griekenland, Italie, Spanje en Portugal afgesloten zouden worden van de kapitaalmarkt. Door (nood)ingrijpen van de Europese centrale bank werd de situatie weer enigszins onder controle gebracht, maar nu slaat de balans weer door naar de andere kant….

    Obligatiebubbel

    Ruim €1.500 miljard aan staatsobligaties in de Eurozone leveren vandaag de dag een negatief rendement op. Dat betekent dat je als belegger geld bij moet leggen om het overgewaardeerde (mijn persoonlijke mening) schuldpapier te kopen. In plaats van risicovrij rendement kunnen we dus beter spreken van een rendementsvrij risico!

    Als de rente in de toekomst weer gaat stijgen betekent dat grote verliezen voor iedereen die veel staatsobligaties in de boeken heeft staan. Dat zijn dus de banken (u dus), maar ook onze pensioenfondsen (ook u) en de verzekeraars…

    Geen rendement

    Een veel gehoord (terecht) argument in het verleden tegen het kopen van goud is dat het geen rente of dividend oplevert. Maar nu veel staatsobligaties ook geen rendement meer opleveren, kunnen we dit argument naar de prullenbak verwijzen. Waarom zou u als belegger nog voor staatsobligaties kiezen, als u tegen dezelfde kosten ook bijvoorbeeld fysiek goud kunt bezitten?

    Het wordt tijd dat we grondig nadenken over het fundament onder ons financiële systeem. Zijn staatsobligaties daar echt het meest geschikt voor? Of zijn er alternatieven? De geschiedenis leert ons dat overheden met enige regelmaat hun schuldverplichting niet nakomen, een politiek risico dat u in ieder geval niet loopt als u kiest voor fysiek goud.

    Sander Noordhof

    gs-logo-breed

    Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

  • Laten we hopen dat Keynes gelijk heeft…

    De Bank of Japan introduceerde afgelopen vrijdag een negatieve rente en is daarmee de derde grote centrale bank die inmiddels een vergoeding vraagt aan banken om reserves te parkeren. Een rente van nul procent is blijkbaar niet genoeg om de economie op gang te brengen en de inflatie aan te jagen, dus gaan centrale banken nog een stap verder door een negatieve rente te hanteren. Dit in de hoop dat hun beleid nu wel gaat werken.

    De ECB, de Zwitserse centrale en de Bank of Japan hopen dat banken de negatieve rente gaan doorberekenen aan bedrijven en consumenten. Dat betekent in ieder geval nog minder rente op uw spaargeld. De centrale banken willen investeringen van bedrijven en uitgaven van consumenten zodoende verhogen. Dit is volgens hen dé manier om inflatie te krijgen, maar het in beweging brengen van het gecreëerde geld mislukt vooralsnog hopeloos. Hierover een andere keer meer.

    Stimuleren

    In 2008 hebben centrale banken wereldwijd de rente verlaagd om de economie weer op gang te brengen, terwijl overheden hun schulden zagen toenemen door fiscale stimuleringsprogramma's en nationalisatie van banken. We zijn nu acht jaar verder, maar nog steeds durven centrale banken niet te stoppen met hun 'ruime' monetaire beleid. De Federal Reserve verhoogde de rente eind vorig jaar weliswaar een klein stapje, maar in Europa en Japan draaien de spreekwoordelijke geldpersen nog steeds op volle toeren. helicopter-benCentrale banken hebben er een dagtaak aan de economie te ondersteunen, al is mijn mening dat dit tot nu toe alleen maar averechts werkt. Het is überhaupt de vraag of centrale banken zich hiermee moeten bemoeien, vroeger hadden ze dit mandaat dan ook niet. De Chinese centrale bank heeft opnieuw voor miljarden aan liquiditeit in het banksysteem gepompt, terwijl voormalig Federal Reserve voorzitter Ben Bernanke ('Helicopter Ben') hint naar de reële mogelijkheid van een negatieve rente in de Verenigde Staten. Meer van hetzelfde dus. De crisis waar we sinds 2008 in verzeild zijn geraakt zijn is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan te hoge schulden wereldwijd (wat natuurlijk al jaren daarvoor in gang is gezet). De huidige beleidsmakers, die de economische theorie van Keynes hanteren, zoeken de oplossing in het maken van meer schulden. Mocht de Keynesiaanse theorie uiteindelijk niet de juiste blijken te zijn of onjuist zijn uitgevoerd, dan heeft de gehele wereld op termijn een groot probleem. Er is dan ongekend veel 'leergeld' betaald... Sander Noordhof

    gs-logo-breed

    Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

  • Hyperinflatie in Venezuela

    De afgelopen week zagen we opnieuw veel volatiliteit op de financiële markten. Wereldwijd gingen de aandelenkoersen hard omlaag en in Amsterdam zakte de AEX index voor het eerst in meer dan een jaar tijd onder de 400 punten. Zorgen over de groei van de wereldeconomie werden ook de afgelopen week versterkt door de daling van de olieprijs. Een daling van de olieprijs was in het verleden vaak een indicator voor meer onheil.

    Dat het allemaal nog veel slechter kan zien we in Venezuela. Volgens het IMF zal de inflatie in het Zuid-Amerikaanse land dit jaar oplopen tot 720%, een percentage waar wij ons amper iets bij voor kunnen stellen. Het is in elk geval een stuk meer dan vorig jaar, toen de inflatie naar schatting 275% was.

    Hyperinflatie

    Venezuela stevent regelrecht op een hyperinflatie af, compleet met alle verschijnselen die we kennen uit de economie- en geschiedenisboekjes. Denk aan lege winkelschappen, lange rijen bij de supermarkt, een tekort aan de meest elementaire levensmiddelen als melk en toiletpapier en bankbiljetten die zo goed als waardeloos zijn geworden.

    Een tekort aan harde buitenlandse valuta dwingt de centrale bank meer geld bij te drukken, met als resultaat dat het grootste bankbiljet van 100 bolivar nog maar 12 dollarcent waard is. De regering wijt de waardedaling van de munt aan websites die het verschil tussen de officiële wisselkoers en de werkelijke waarde van de munt blootleggen en aan valutahandelaren en speculanten. Tijdens dalingen van financiële markten krijgen speculanten vaker de schuld van de malaise, terwijl dit echter gewoon marktwerking is. In tijden van florerende financiële markten hoor je er niemand over..

    In een tijd van hyperinflatie wordt het geld volledig waardeloos en vlucht men in zaken die hun waarde vasthouden. Voorbeelden daarvan zijn buitenlandse valuta en edelmetalen. De huidige generaties in het Westen kennen het fenomeen hyperinflatie (gelukkig) vrijwel niet, laten we hopen dat dit ook geldt voor de toekomstige generaties.

    Sander Noordhof

    gs-logo-breed

    Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

  • Leeglopen van bubbels

    De Bank for International Settlements, ook wel de bank van de centrale banken genoemd, concludeert in een nieuw opzienbarend rapport dat er wereldwijd géén sprake is van seculaire stagnatie (een tijdperk van structureel lagere groei), maar dat het werkelijke probleem schuilt in kredietbubbels die de reële economie verstoren.

    bisDe BIS onderzocht alle recessies in de Westerse wereld sinds de jaren ’60. Daaruit blijkt dat de lange nasleep van de Lehman-crisis (die in 2008 begon) bijna volledig verklaard kan worden door de vernietigende effecten van de neergang die volgt op het uiteenspatten van een kredietbubbel.

    Nader toegelicht: Tijdens de hausse slokt de kredietbubbel steeds meer middelen op. Denk aan werknemers die tijdens de huizenbubbel overstapten naar de bouw- of makelaarssector (hypotheekadviseurs schoten bijvoorbeeld als paddenstoelen uit de grond). Dit potentieel wordt volgens de BIS onttrokken uit de meer productieve sectoren van de economie. Als vervolgens die bubbel uiteenspat verergeren de misallocatie van kapitaalgoederen. Het kan dat maar liefst acht jaar duren om deze giftige erfenis uit de weg te ruimen. Dit komt door krappe kredietmogelijkheden en een verstoord financieel systeem. Ook gaat de nasleep van een economische crisis vaak gepaard gaat met desastreuze overheidsbezuinigingen.

    Sneller herstel

    Zo beargumenteert de BIS dat de Verenigde Staten na de financiële crisis sneller herstelde dan Europa. De Noord-Amerikanen pakten sneller hun slechte schulden aan en dwongen banken nieuw kapitaal op te halen, daardoor bleef een kredietkrapte uit. Europa treuzelde echter, omdat de machtige banklobby maatregelen tegenhield. Politici kozen ervoor de hefboom van banken te verkleinen door de kredietgroei te beperken, in plaats van banken nieuw kapitaal op te laten halen. Voor deze beleidsfout(en) heeft Europa een hoge prijs betaald, want de werkloosheid is in veel landen nog steeds erg hoog.. Claudio Borio, hoofdeconoom bij de BIS en tevens hoofdauteur van het rapport, stelt:
    "Het terugkoppelingseffect van deze verloren productiviteit is 0,7% van het bbp per jaar. De totale schade over het afgelopen decennium ligt op 6% van het bbp."
    Dit zijn extreme bedragen en helaas zit achter deze bedragen erg veel menselijk leed. Het is erg moeilijk de verantwoordelijken hiervoor te vinden, laat staan te straffen... Sander Noordhof

    gs-logo-breed

    Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.