Marketupdate

Categorie: Kredietcrisis

  • EU overweegt importheffing op Amerikaanse producten

    De Europese Unie werkt aan tegenmaatregelen voor het geval dat Trump zijn geplande importheffing op staal en aluminium doorzet. Vorige week maakte de Amerikaanse president zijn plannen bekend om de import van deze industriële metalen zwaarder te belasten, met als doel de eigen industrie te beschermen en meer werkgelegenheid terug te halen naar de VS. Kort nadat de president zijn plannen bekendmaakte kwam er van over de hele wereld veel kritiek, omdat er met deze importheffingen een nieuwe handelsoorlog kan oplaaien.

    De Europese Unie bereid een importheffing voor op verschillende Amerikaanse consumentengoederen, landbouwproducten en staalproducten, die in werking gesteld kan worden op het moment dat Trump de daad bij het woord voegt. Bloomberg kreeg een lijst van de Europese Commissie in handen, waarop alle Amerikaanse producten staan die mogelijk door de importheffingen getroffen zullen worden. Het gaat dan om onder meer motorfietsen, spijkerbroeken en whiskey, maar ook om sinaasappelsap, graan en andere landbouwproducten. De totale lijst zou betrekking hebben op €2,8 miljard aan goederen die de Verenigde Staten jaarlijks naar Europa exporteert.

    Importheffing op staal

    Een importheffing op staal heeft voor de EU een bijzondere betekenis, omdat haar wortels liggen in de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) uit de jaren vijftig van de vorige eeuw. Toen werd het algemene belang ingezien van samenwerking op het gebied van kolen en staal, grondstoffen die essentieel waren voor de wederopbouw na de verwoesting van de Tweede Wereldoorlog.

    De Europese staalindustrie is vandaag de dag nog steeds goed voor een omzet van €170 miljard en voor tenminste 300.000 banen. Amerikaanse invoerheffingen die deze industrie op een achterstand zetten kunnen dus rekenen op een harde maar gepaste tegenreactie van de Europese Commissie. Komt er ook een Amerikaanse importheffing op aluminium, dan zal de Europese sanctielijst volgens Bloomberg verder uitgebreid worden.

    Tot op heden gaat het zowel aan Amerikaanse als Europese zijde slechts om dreigementen, maar als Trump zijn plannen doorzet is een vergeldingsactie zo goed als zeker. Deze onzekerheid is niet alleen slecht voor het vertrouwen in de Amerikaanse dollar, maar ook voor beursgenoteerde bedrijven aan beide kanten van de oceaan die last kunnen krijgen van de importheffing. Het gevaar is dat iedere importheffing met een andere heffing beantwoordt zal worden, waardoor de situatie verder kan escaleren.

    Dollar onder druk

    De importheffingen die Trump vorige week aankondigde zijn niet goed voor het vertrouwen in de Amerikaanse regering. Dit soort maatregelen zorgen namelijk voor onzekerheid en daar houden bedrijven en investeerders niet van. Dat verklaart ook de schrikreactie op de beurs en de daling van de dollar ten opzichte van de euro. Als dit een voorbode voor meer is zullen bedrijven mogelijk hun focus verleggen naar andere afzetmarkten, wat nadelig kan uitpakken voor de dollar.

    Lees ook:

  • 42% Amerikanen heeft minder dan $10.000 voor pensioen

    Maar liefst 42% van de Amerikanen heeft minder dan $10.000 gespaard voor hun pensioen, zo blijkt uit een nieuw onderzoek van GoBankingRates. Van de meer dan duizend volwassenen die ondervraagd werden gaf 40% aan niet genoeg geld over te houden om te sparen voor een pensioen, terwijl ongeveer een kwart van de respondenten liet weten dat ze al moeite hebben om rond te komen met hun inkomen.

    Onder de millennials is het probleem nog groter, omdat die steeds later beginnen met werken en daarom minder pensioen opbouwen. Van de leeftijdscategorie van 18 tot en met 34 jaar heeft 39,2% minder dan $10.000 gespaard voor de oude dag, terwijl 18,9% van deze doelgroep helemaal niets gespaard heeft voor later. De verwachting is dat ze gedurende hun werkzame leven wel een pensioen zullen opbouwen, maar door later te beginnen bouwen ze wel een achterstand op.

    De gebrekkige pensioenvoorziening in de Verenigde Staten is de reden waarom ouderen soms heel lang door moeten werken. Ook oudere Amerikanen blijken pessimistischer te zijn geworden over hun eigen toekomstige financiële situatie. Deze onderzoeksresultaten vormen een schril contrast met het beeld dat het wel goed gaat met de Amerikaanse economie. Het is waar dat de economie ook in de Verenigde Staten weer groeit, maar daar profiteren lang niet alle Amerikanen evenveel van.

    © GOBankingRates

    Bijna helft Amerikanen bouwt bijna geen pensioen op (Bron: GoBankingRates)

    Veel millennials hebben nog geen pensioen opgebouwd (Bron: GoBankingRates)

  • Balans schaduwbanken wereldwijd stijgt naar $45 biljoen

    Het balanstotaal van alle zogeheten ‘schaduwbanken’ is in 2016 met 7,6% gestegen naar $45,2 biljoen, zo concludeert het Financial Stability Board in een nieuw rapport dat deze week naar buiten werd gebracht. In 29 verschillende landen – die samen goed zijn voor meer dan 80% van het wereldwijde bbp – werd gekeken naar de totale kredietverlening buiten het reguliere bancaire systeem. Daarbij zijn er dit jaar ook voor het eerst cijfers van financiële entiteiten in Luxemburg en China in de totale berekening meegenomen.

    Een groot deel van dit totaal komt voor rekening van collectieve beleggingsproducten waar op ieder moment geld weggehaald kan worden. Volgens de FSB groeide deze markt de afgelopen vijf jaar met gemiddeld 13% per jaar. Dit soort financiële producten kunnen een risico vormen voor de stabiliteit, bijvoorbeeld wanneer er op korte termijn geld geleend wordt om verplichtingen over een langere termijn af te dekken. Tijdens de financiële crisis van 2008 droogde de liquiditeit op, waardoor het herfinancieren van kortlopende leningen niet meer vanzelfsprekend was. Centrale banken moesten toen ingrijpen om erger te voorkomen.

    Shadow banking activiteiten groeiden in 2016 naar $45,2 biljoen (Bron: Financial Stability Board)

    Schaduwbanken

    Het Financial Stability Board werd in het voorjaar van 2009 opgericht als de opvolger van het in 1999 opgerichte Financial Stability Forum en kreeg als taak om de omvang van de zogeheten ‘schaduwbank’ activiteiten wereldwijd in kaart te brengen. Tijdens de financiële crisis van 2008 was er weinig zicht op deze activiteiten van niet-bancaire financiële instellingen, waardoor men het risico voor de financiële stabiliteit niet goed kon inschatten.

    De kredietverlening die geheel of gedeeltelijk plaatsvindt buiten het reguliere bancaire systeem kan volgens het Financial Stability Board een waardevolle aanvulling zijn om reguliere kredietverlening door banken. Toch heeft de crisisperiode van 2007 tot en met 2009 laten zien dat deze kredietverlening een risico kan vormen voor de stabiliteit van de financiële sector.

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Begint Trump een handelsoorlog?

    Begint Trump een handelsoorlog?

    Deze week maakte de Amerikaanse president Trump bekend dat hij de import van staal en aluminium met respectievelijk 25 en 10 procent wil belasten. Deze plannen mogen eigenlijk geen verrassing worden genoemd, want tijdens de verkiezingscampagne sprak Trump al vaak zijn onvrede uit over de volgens hem oneerlijke handelspraktijken. Hij spreekt van ‘oneerlijke concurrentie’, die de Amerikaanse staal- en aluminiumindustrie in een paar decennia gedecimeerd heeft.

    Keerzijde van globalisering

    Het is waar dat de Amerikaanse industriële basis de afgelopen decennia steeds verder verschrompeld is, om de simpele reden dat het in veel gevallen gewoon goedkoper is voor Amerikanen om producten uit het buitenland te importeren dan om deze zelf te maken. Door ‘outsourcing’ worden steeds meer producten in andere landen gemaakt en verplaatst de werkgelegenheid in de Verenigde Staten zich naar andere landen in de wereld.

    Het is deze keerzijde van globalisering waar Trump zich tegen verzet en waar hij zijn populariteit aan te danken heeft. Amerikanen verwachten dat hij de president is die de Amerikaanse economie weer groot en sterk zal maken. Het beschermen van de eigen industrie door middel van dit soort importheffingen lijkt dan een beproefde methode om dat doel te bereiken.

    Of het diplomatiek gezien ook zo’n slimme zet was, dat valt nog maar te bezien. Uit de rest van de wereld kwam vooral veel kritiek op de plannen van Trump. Het is dus wachten op een tegenreactie en het is nog maar de vraag of daar uiteindelijk überhaupt iemand beter van zal worden. De geschiedenis leert ons dat handelsoorlogen en importheffingen op de lange termijn alleen maar verliezers opleveren.

    Het is dus niet verwonderlijk dat Trump veel kritiek te verduren krijgt op deze aangekondigde importheffingen. Bedrijven in de betreffende sector krijgen te maken met meer onzekerheid, terwijl de aandelenmarkt onderuit gaat nu beleggers het risico van een handelsoorlog proberen af te wegen.

    Maar is het terecht dat er zoveel kritiek op Trump geuit wordt? Of probeert hij ook maar gewoon binnen zijn mogelijkheden te doen wat goed is voor de Amerikaanse economie? En wat te denken van China, dat zich al jaren ‘schuldig’ maakt aan oneerlijke concurrentie door de waarde van haar munt kunstmatig laag te houden?

    Monetaire instabiliteit

    De oplopende spanningen tussen handelsblokken en de dreiging van een handelsoorlog lijkt het resultaat te zijn van een instabiel en disfunctioneel monetair systeem, dat sinds het loslaten van de koppeling met goud in 1971 geen stabiel anker meer heeft.

    Sindsdien heeft de dollar de rol van goud overgenomen, waarbij de Verenigde Staten in een positie werden geduwd waarin ze de rest van de wereld moesten voorzien van dollars, dollars die andere landen nodig hadden voor het internationale handelsverkeer.

    Met het wegvallen van de discipline van goud als monetair anker worden overschotten en tekorten op de handelsbalansen van landen niet meer automatisch verrekend, maar kunnen ze bijna tot in het oneindige blijven voortwoekeren. Dat ziet er als volgt uit…

    Structureel handelstekort in de Verenigde Staten

    China heeft steeds meer claims op de Verenigde Staten

    Chronische onbalans

    De Verenigde Staten hebben sinds het loslaten van de goudkoppeling in 1971 een systematisch tekort op de handelsbalans, dat voortdurend in stand werd gehouden door achtereenvolgens Europa, Japan en China. Maar zoals je op de tweede grafiek kunt zien beginnen nu ook de Chinezen zich achter de oren te krabben. Is het wel verstandig om zoveel dollarreserves op te bouwen? En gaan we daar ooit nog iets van terug zien?

    De importheffingen van Trump zijn dus slechts een symptoom van een veel dieper liggend probleem dat al terug gaat tot 1971 (of eigenlijk nog verder tot het begin van Bretton Woods). Dat is namelijk het probleem dat de valuta van één land geaccepteerd wordt als reserve in de plaats van goud. Daardoor is de wereldwijde handelsbalans inmiddels zo ver uit het lood geslagen dat iedere poging om het weer terug te duwen gedoemd lijkt te mislukken…

    Frank Knopers

    Deze column van Frank Knopers verscheen eerder op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].




  • Goldman: “Aandelen kwart lager bij rente van 4,5%”

    Als de Amerikaanse 10-jaars rente naar 4,5% stijgt zullen de aandelenkoersen een flinke duikeling maken, zo verwacht analist Daan Struyven van Goldman Sachs. Van de economische groei blijft in dat scenario weinig veel meer over, maar van een recessie zal dan nog geen sprake zijn. Veel ingrijpender is de rentestijging voor de aandelenmarkt, want die zou in een dergelijk scenario met 20 tot 25 procent kunnen dalen.

    Goldman Sachs heeft bij wijze van stress test het effect van een rentestijging tot 4,5% doorgerekend, maar dat is niet het scenario waar de bank rekening mee houdt. Volgens de bank zal de Amerikaanse 10-jaars rente tegen het einde van dit jaar zijn opgelopen tot ongeveer 3,25%. Dat is een niveau dat we sinds de zomer van 2011 niet meer gezien hebben.

    Stijgende rente

    In historisch perspectief is een dergelijke rentepercentage zeker niet extreem, maar door de hogere publieke en private schulden zal de stijging van de rente een veel grotere impact hebben op de totale rentelasten van huishoudens, bedrijven en overheden. De vrees is dat een stijgende rente een negatieve impact zal hebben op de economie, omdat het ten koste gaat van het besteedbare inkomen van huishoudens en de winsten van bedrijven.

    Eerder deze maand maakte de Amerikaanse aandelenmarkt een duikeling van ongeveer tien procent, een correctie die gepaard ging met een oplopende 10-jaars rente. De rente bereikte vorige week een hoogtepunt van 2,95% en staat op het moment van schrijven op 2,85%.

    Stijging Amerikaanse 10-jaars rente ongunstig voor aandelen? (Bron: Bloomberg)

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Risicopremie Deutsche Bank loopt weer op

    De risicopremie die beleggers neertellen om zich te verzekeren tegen een default van Deutsche Bank is de laatste dagen sterk toegenomen. Ook voor andere grote banken als Credit Suisse, Citi en JP Morgan ging de risicopremie omhoog, al is deze nog steeds beduidend lager dan bij de grootste bank van Duitsland. De kans dat Deutsche Bank binnen vijf jaar in de problemen komt wordt momenteel ingeschat op 7,7%, veel hoger dan de 2,5% voor banken als Société Générale en BNP Paribas.

    Ook Unicredit staat er relatief gezien minder goed voor, beleggers schatten de kans dat deze bank haar verplichtingen binnen vijf jaar niet zal nakomen in op 6%. In de eerste helft van vorig jaar werd het risico van een default bij Unicredit zelfs hoger ingeschat dan bij Deutsche Bank. Vergeleken met de afgelopen jaren is het vertrouwen in de bankensector overigens wel toegenomen. Begin 2016 werd het risico van een default binnen de sector twee tot drie keer zo hoog ingeschat als nu.

    Risicopremie banken neemt weer toe (Grafiek via @Schuldensuehner)

  • Een beetje meer angst op de financiële markten kan geen kwaad

    Het is, geloof ik, een van de favoriete uitspraken van Warren Buffett: “The only thing to fear is the lack of fear itself”. Overoptimisme mondt bijna noodzakelijkerwijs uit in het nemen van overdreven risico’s op de financiële markten. Met een beetje pech wordt zo de basis gelegd voor de vorming van prijsbubbels en in het kielzog daarvan een financiële en economische crisis. De afgelopen turbulente kwam zodoende op tijd. Een correctie was meer dan noodzakelijk.

    Een positief effect is ook, dat de angst weer terug is op de markten en dat kan beslist geen kwaad. De gevolgen van de correctie blijken beperkt. Veel beurzen staan nog steeds in de buurt van een all-time high en de Robert Shiller price/earnings ratio is nog steeds bijzonder hoog. Alleen in 2001 en 1929 was het niveau nog hoger. Er is met andere woorden nog steeds voldoende reden om op zijn minst bezorgd te zijn.

    Aandelen en obligaties duur

    Vanuit historisch perspectief bezien zijn aandelen duur en obligaties zelfs heel duur. De hoge prijs van de obligatie is het spiegelbeeld van de zeer lage reële rente en de lage inflatieverwachting. De 30-jaars Treasury heeft een yield van slechts 3,1% en de Duitse tegenhanger heeft een yield van amper 1,4%. Er is niet veel fantasie voor nodig om te beseffen dat die yields fors omhoog kunnen.

    Een ander punt van zorg is de fragiliteit van het financiële systeem. Vooral de enorme schuldenlast moet zorgen baren. Wereldwijd is die sinds 2007 gestegen van 280% naar 318% naar het wereldwijde bbp. De schuld van overheden is in die periode gestegen van 58% naar 87% en van de grote bedrijven van 77% naar 92%. Het enige lichtpuntje is dat die van de financiële sector is gedaald, van 87% naar 80%.

    Rente staatsobligaties loopt weer op (Bron: Financial Times)

    Wereldwijde schulden zijn sinds 2007 sterk toegenomen (Bron: Financial Times)

    Oplopende inflatie

    Een derde punt van (mogelijke) zorg is het wereldwijde herstel, dat gepaard gaat met een sterk herstel van de werkgelegenheid en een forse daling van de werkloosheid. Dat zou kunnen uitmonden in een forse stijging van de reële lonen en van de looninflatie. Dat houdt het gevaar in van een snelle monetaire verkrapping. En dan is er natuurlijk nog de belastinghervorming van president Trump. Die komt op een wel heel ongelukkig moment, want de economie draait al goed.

    Bovendien stijgt de staatsschuld komende jaren naar stratosferische hoogte. Dit beleid in combinatie met het herstel van de private investeringen kan wereldwijd snelle renteverhogingen uitlokken. Er is concluderend voldoende grond om aan te nemen dat in de nabije toekomst er nieuwe schokken komen op de financiële markten, met alle serieuze gevolgen van dien.

    Er zijn natuurlijk ook factoren die voorzichtig optimistisch stemmen. Zoals gezegd is de schuldenlast binnen het financieel systeem zelf omlaaggegaan. Er mag bovendien goede hoop zijn, dat het topmanagement binnen die sector nog steeds met grote huiver terugdenkt aan de afgelopen crisis. Dat maant tot terughoudendheid. Ook is de regulering van de sector verbeterd en zijn regels strenger geworden. Last but not least, dankzij het beleid van centrale banken hebben banken wereldwijd een sterke liquiditeitspositie en kunnen ze een stootje hebben. Dat neemt allemaal weer niet weg, dat schuld en het opbouwen van schulden een wezenlijk onderdeel van de sector is en dus ook het creëren van risico’s.

    Cor Wijtvliet

    Bron: Martin Wolf, A bit of fear is good for Market. Financial Times, February 13 2018

    corwijtvliet-logo

    Deze bijdrage is afkomstig van www.corwijtvliet.nl

    Tot slot:

    • Hebt u opmerkingen en/of vragen? Mail ze gerust aan: [email protected]
    • Of via mijn twitteraccount: @wijtvliet
    • Voor meer door mij geschreven artikelen bezoekt u mijn website: www.corwijtvliet.nl
    • Of bezoek www.Beurshalte.nl      
    • Ontvangt u het Cor Wijtvliet Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!

  • Column: Nederlandse economie blijft kwetsbaar

    De Nederlandse economie groeit weer en was vorig jaar zelfs even de snelst groeiende economie van de hele Eurozone. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is de groei breed gedragen, omdat zowel de investeringen als de export sterk toenemen en omdat ook het aantal banen en vacatures weer toeneemt. Daarmee hebben we de crisisjaren van 2009 en 2010 en de tweede dip van 2012 en 2013 weer achter ons gelaten.

    Door de groei van de economie kopen we meer auto’s, gaan we vaker op vakantie en durven we meer geld uit te geven aan andere luxegoederen. Maar is al dat consumeren wel zo verstandig? Eerder deze maand kwamen er cijfers uit van het CBS, waaruit bleek dat het doorsnee vermogen van huishoudens in 2016 met maar liefst 10% was toegenomen. Dat lijkt veel, ware het niet dat die stijging volledig voor rekening komt van de stijging van de huizenprijzen, een zeer bepalende factor waar huishoudens zelf geen enkele invloed op uit kunnen oefenen.

    Kijken we naar de zaken waar huishoudens meer controle op hebben, zoals de spaarrekening, aandelenportefeuille of hun belang in een onderneming, dan moeten we tot de conclusie komen dat we er in 2016 helemaal niet op vooruit zijn gegaan. Met een spaarrente van bijna nul procent is sparen niet meer zo aantrekkelijk als het ooit was, maar desondanks is het toch verstandig om wat geld achter de hand te hebben…

    Sparen in goede tijden

    Zeker nu de economie zo snel groeit zouden we maatregelen kunnen nemen die huishoudens stimuleren om meer reserves aan te leggen en schulden af te bouwen. Onze bezittingen mogen dan wel groter zijn dan onze schulden, de waarde van die bezittingen hebben we voor het grootste gedeelte niet zelf in de hand. De huizenprijzen kunnen in een volgende crisis sterk dalen, terwijl onze hypotheekschulden alleen kunnen dalen door versneld af te lossen.

    Het terugbrengen van de hypotheekschuld zou hoog op de agenda moeten staan bij de regering, omdat dit een van de grootste kwetsbaarheden is voor de Nederlandse economie. Ook economen van het IMF hebben Nederland al verschillende keren gewaarschuwd voor de impact die stijgende of dalende huizenprijzen hebben op onze economie.

    Huizenprijzen en hypotheekschuld

    Gaan de huizenprijzen omhoog, dan voelen we ons rijk en durven we meer geld uit te geven. Dalen de huizenprijzen, dan worden de spaartegoeden van huishoudens overschaduwd door veel grotere restschulden die kunnen oplopen tot tienduizenden euro’s.

    Bijna tien jaar na het uitbreken van de financiële crisis staat volgens de NVM nog steeds 15 tot 30 procent van alle huizen in Nederland ‘onder water’, waaruit we kunnen concluderen dat we dit schuldenprobleem niet moeten onderschatten.

    Zo goed als het nu gaat met de Nederlandse economie, zo slecht zal het gaan op het moment dat de huizenprijzen weer gaan dalen. Het verschil met de vorige crisis is dat de rente nu veel lager is, waardoor huishoudens zich nog dieper in de schulden kunnen steken. De risico’s zijn daarmee mogelijk nog groter dan in 2008.

    Meer aflossen

    De regering zou nu stappen kunnen zetten om de Nederlandse economie minder kwetsbaar te maken, bijvoorbeeld door de hypotheekrenteaftrek om te zetten naar een soort subsidie voor aflossen en door banken aan te sporen afspraken te maken met klanten die een aflossingsvrije hypotheek hebben.

    Bij dit type hypotheek hoeven mensen helemaal niets af te lossen, wat betekent dat er over iets meer dan tien jaar grote problemen kunnen ontstaan als huishoudens hun oude hypotheeksom niet meer opnieuw gefinancierd krijgen.

    Door de extreem lage rente levert sparen vrijwel niets meer op, maar dat is geen reden om geen extra buffers aan te leggen voor minder goede tijden. Wil je geen spaarpotje bij de bank, maar heb je je vermogen liever in eigen beheer? Dat zijn edelmetalen als goud en zilver misschien een interessant alternatief.

    Frank Knopers

    Deze column van Frank Knopers verscheen eerder op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].




  • Zwitserland houdt referendum over geldcreatie

    In Zwitserland wordt later dit jaar een referendum gehouden over een herziening van het geldsysteem, waarbij de centrale bank de kredietverlening van commerciële banken overneemt. Volgens de voorstanders van dit initiatief worden banken daardoor minder kwetsbaar, omdat ze dan alleen geld kunnen uitlenen dat spaarders beschikbaar hebben gesteld voor dat doeleinde.

    In tegenstelling tot fractioneel bankieren, waarin banken een veelvoud kunnen uitlenen van wat ze aan spaartegoeden beheren, moeten banken zich onder dit nieuwe voorstel beperken tot de rol van tussenpersoon die slechts geld van spaarders beschikbaar stelt aan mensen die geld willen lenen. Dat betekent dat banken veel minder kredieten kunnen verstrekken, waardoor er minder snel speculatieve bubbels ontstaan die banken in de problemen kunnen brengen. Banken beperkten zich in dit nieuwe model tot een dienstverlenende instellingen die uitsluitend het betalingsverkeer tussen personen en bedrijven regelen.

    Geldcreatie naar centrale bank

    De voorstanders van het zogeheten ‘Vollgeld’ initiatief willen de functie van geldcreatie onderbrengen bij de centrale bank. Dat betekent dat uitsluitend de centrale bank nieuw geld in omloop kan brengen, bijvoorbeeld door het uit te lenen aan de landelijke overheid, regionale overheden of burgers en bedrijven. De aanname die achter deze verandering schuilgaat is dat het voor de centrale bank makkelijker is om rechtstreeks de geldhoeveelheid te controleren dan om deze indirect via de rente bij te sturen.

    Het referendum over de hervorming van het geldsysteem roept ook de nodige vraagtekens op. Critici waarschuwen voor de gevolgen van zulke radicale aanpassingen van het geldsysteem en vrezen dat vooral bedrijven in de problemen zullen komen als ze niet meer zo makkelijk aan krediet kunnen komen. Een ander vraagstuk is hoe de onafhankelijkheid van de centrale bank gewaarborgd kan blijven, aangezien ze dan direct geld gaat uitlenen aan de overheid.

    Fractioneel bankieren

    Vandaag de dag wordt de geldhoeveelheid in de economie niet meer bepaald door de omvang van de goudvoorraad, maar grotendeels gestuurd via het beleid van centrale banken en de Bank of Internationale Betalingen (BIS). Geldcreatie vindt in ons huidige geldsysteem plaats op het moment dat banken krediet verlenen, waardoor het aanbod van geld meebeweegt met de vraag naar krediet.

    Het voordeel van dit systeem is dat kredietwaardige bedrijven en consumenten makkelijker aan geld kunnen komen, maar de keerzijde is dat de geldhoeveelheid bijna onbeperkt kan toenemen. Dat zorgt niet alleen voor een structurele inflatie, maar ook voor een versterking van alle opgaande en neergaande bewegingen in de economie. Het Vollgeld initiatief belooft meer stabiliteit door het systeem van fractioneel bankieren aan banden te leggen. Of dat echt zo is blijft een vraagtegen, omdat we simpelweg geen praktijkvoorbeelden uit het recente verleden kunnen raadplegen.

    Het idee dat geld dat banken uitlenen volledig gedekt moet zijn door spaartegoeden werd tijdens de Grote Depressie van de jaren ’30 ook eens voorgesteld door econoom Irving Fisher. Hoewel dit idee nooit echt van de grond gekomen is zijn er ook nu weer landen waar vergelijkbare initiatieven opduiken. Voorbeelden daarvan zijn ‘Positive Money’ in het Verenigd Koninkrijk, het ‘Vollgeld’ initiatief in Duitsland en natuurlijk burgerinitiatief ‘Ons Geld’ in eigen land.

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Rentelasten in Verenigde Staten gaan flink toenemen

    De schuldenlast van de Verenigde Staten zal de komende jaren flink toenemen door een combinatie van hogere overheidsuitgaven en een stijgende rente, zo waarschuwt zakenbank Goldman Sachs. Volgens analist Alec Phillips voert de Amerikaanse regering onder leiding van president Trump een zeer ongebruikelijk fiscaal beleid, door de tekorten op te laten lopen in een tijd van hoogconjunctuur. In de economieboeken staat dat de overheid in tijden van groei juist moet bezuinigen, maar nu gebeurt precies het omgekeerde.

    Het positieve resultaat van het ruime fiscale beleid van Trump is dat de economie waarschijnlijk nog harder zal groeien, maar de keerzijde is dat ook de angst voor een snel oplopende inflatie toeneemt. Die angst zien we de laatste maanden terug in een zwakkere dollar, een stijging van de Amerikaanse 10-jaars rente en een stijging van de goudprijs (in dollars).

    Rentelasten zullen stijgen

    De analisten van Goldman Sachs waarschuwen dat de rentelasten van de Amerikaanse overheid – die momenteel overigens historisch laag zijn – de komende tien jaar sterk zullen toenemen. Wordt het ruime fiscale beleid de komende jaren voortgezet, dan zullen de rentelasten ten opzichte van het bbp in 2027 weer terug zijn op het niveau van begin jaren ’90. De rentelasten waren op dat moment ongeveer 4,5% van het bbp, tegenover minder dan 2,5% op het moment van schrijven.

    Combineer je de toenemende rentelasten met een oplopende staatsschuld, dan ziet het vooruitzicht voor de Amerikaanse overheidsfinanciën er niet gunstig uit. De totale staatsschuld zal in het scenario van Goldman Sachs toenemen van ongeveer 77% nu naar meer dan 100% in 2027. Dat is het hoogste niveau sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. En dan zijn de ongedekte sociale verplichtingen van de overheid, de zogeheten unfunded liabilities, nog niet eens in de berekening meegenomen.

    Hogere rentelasten voor Verenigde Staten (Bron: Bloomberg)

    Schulden herfinancieren

    Volgens Bloomberg is de gemiddelde looptijd van Amerikaanse staatsobligaties bijna zes jaar, wat betekent dat het nog een paar jaar zal duren voordat de stijgende rente een significant effect heeft op de totale rentelasten. De 10-jaars rente, die op het moment van schrijven op 2,9% staat, is voor de Amerikaanse overheid alleen relevant voor de schulden die nu doorgerold moeten worden.

    Goldman Sachs verwacht dat de 10-jaars rente in de Verenigde Staten de komende jaren verder zal stijgen naar ongeveer 3,5% tot 3,75%, bijna een procentpunt hoger dan het gemiddelde van de afgelopen tien jaar. Opvallend is dat de bank haar renteverwachtingen naar boven heeft bijgesteld, want tot een week geleden was hun ‘koersdoel’ voor de 10-jaars rente nog 3,25%.

    In hun nieuwe rapport schrijven de analisten dat de huidige situatie in de Verenigde Staten lijkt op die van België in de jaren ’70, Italië in de jaren ’80 en Japan in de jaren ’90. Ook in deze gevallen zorgden een stijgende rente ervoor dat de staatsschuld verder opliep, ook nadat de begroting door middel van bezuinigingen weer op orde was gebracht.

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Kredietbeoordelaar S&P waarschuwt voor hoge schulden bedrijven

    Kredietbeoordelaar S&P waarschuwt in een nieuw rapport dat bedrijven met hoge schulden in de problemen kunnen komen zodra de rente stijgt en banken de kredietkraan dichtdraaien. Door jaren van extreem lage rente en soepele kredietvoorwaarden konden bedrijven zich heel goedkoop in de schulden steken, waardoor ze anno 2018 veel kwetsbaarder zijn voor een scenario waarin de rente opnieuw gaat stijgen.

    De kredietbeoordelaar analyseerde de cijfers van 13.000 verschillende bedrijven en kwam tot de inschatting dat het percentage bedrijven met hoge schulden, gedefinieerd als een debt-to-earnings ratio van meer dan vijf, is toegenomen van 32% in 2007 naar 37% in 2017. Over de hele linie hebben bedrijven meer schulden op hun balans staan dan voor de crisis, want S&P rekende door dat het schuldniveau van bedrijven tussen 2011 en 2017 is toegenomen van 81 naar 96 procent van het bbp.

    Goede bedrijfsresultaten maskeren schuldpositie

    Dat er ondanks de toenemende schulden steeds minder faillissementen zijn is volgens de kredietbeoordelaar te verklaren door het aantrekken van de economie, waardoor de bedrijfswinsten zijn toegenomen. De verwachting is dat Amerikaanse bedrijven de komende tijd zullen profiteren van de belastingverlagingen van Trump, maar daarmee wordt de fundamentele kwetsbaarheid van de manier waarop bedrijven zich financieren alleen maar voor een langere periode gemaskeerd.

    “Als de schulden zo groot zijn en het aantal wanbetalingen zo laag is, dan moet er ergens iets aan de hand zijn. Een normalisering van de marktrente kan de kredietwaardigheid [van bedrijven] aantasten”, zo concludeerde analist Terry Chan. De afgelopen jaren hebben bedrijven zich goedkoop kunnen financieren met vreemd vermogen, maar als de rente weer gaat stijgen zal dat een directe negatieve impact hebben op de winstgevendheid van bedrijven. Dat is zeker een risicofactor om rekening mee te houden.