Categorie: Valutacrisis

Op het moment van schrijven is de Amerikaanse staatsschuld $16.369.548.799.604,93, slechts $63 miljard verwijderd van het nieuwe schuldenplafond dat in augustus van vorig jaar tot stand kwam. Met het tempo waarin de Amerikaanse overheid nieuwe staatsobligaties uitschrijft wordt de limiet waarschijnlijk binnen een week doorbroken. Daarmee komt het ministerie van Financiën nog niet meteen in de problemen, want Timothy Geithner weet net als vorig jaar een manier te vinden om aan geld te komen. Vorig jaar haalde hij geld uit de pensioenpotten om het schuldenplafond met een aantal maanden uit te kunnen stellen.

Dat zal naar verwachting opnieuw gebeuren, totdat in februari of maart volgend jaar er opnieuw onderhandeld moet worden over een verhoging van het schuldenplafond. Timothy Geithner maakte eerder al bekend dat hij het liefst het hele schuldenplafond wil afschaffen, omdat het onrust geeft en het vooral als politiek instrument gebruikt wordt in de onderhandelingen. De vraag is hoe vaak het schuldenplafond nog verhoogd kan worden voordat het buitenland het vertrouwen in de dollar opgeeft. We weten inmiddels dat de extreem lage rente op Amerikaanse staatsobligaties weinig zegt over de kredietwaardigheid van de Amerikaanse overheid, maar meer over het feit dat de centrale bank steun verleent aan de overheid.

De Amerikaanse staatsschuld is nu 102,8% ten opzichte van het GDP, terwijl die bij het aantreden van Obama als president nog rond de 76% lag. Onderstaande grafiek van Zero Hedge brengt die ontwikkeling van de laatste vier jaar in beeld. De tweede grafiek laat zien hoe het schuldenplafond steeds sneller bereikt wordt en telkens met steeds meer miljarden verhoogd wordt.

Amerikaanse staatsschuld als percentage van GDP sinds begin 2009 (Bron: Zero Hedge)

Schuldenplafond steeds vaker verhoogd en met steeds meer miljarden (Bron: Investor Insight)

Goldman Sachs verwacht in december al een aankondiging van 'QE4', een plan om maandelijks $45 miljard aan staatsobligaties op te kopen. Met het in september aangekondigde 'QE3' programma besloot de Federal Reserve om maandelijks $40 miljard aan hypotheekleningen uit de markt te halen. Dan Norcini vertelde op King World News dat de Fed de twee QE programma's naast elkaar zal laten bestaan, waardoor er maandelijks minstens voor $85 miljard aan bezittingen opgekocht worden. Over een periode van twaalf maanden levert dat inderdaad ongeveer $1 biljoen aan 'nieuw geld' op. Norcini zegt op King World News dat Goldman Sachs ook rekening houdt met dat scenario. In het rapport staat dat de Amerikaanse zakenbank in 2014 wat herstel verwacht. De werkloosheid zal tegen die tijd weer gaan dalen en de Fed zal haar QE4 programma dan terugschroeven tot $50 miljard per maand.

Volgens handelaar Norcini is QE4 de opvolger voor Operation Twist, het programma waarbij de Fed de lange rente onderdrukte door kortlopende schuldpapieren in te ruilen voor obligaties met een langere looptijd. Met het bestaande QE3 programma en de hierboven beschreven QE4 variant zal de Federal Reserve de komende jaren evenveel geld bijdrukken als het eerder deed met QE1 en QE2. Dan Norcini spreekt van in totaal $4,5 biljoen ($2,5 bln + $2 bln) aan geldpersfinanciering, nodig om de rente laag te houden en het begrotingstekort van Amerika te dichten.

De Federal Reserve heeft tijdens diverse FOMC vergaderingen al benadrukt dat het de rente uitzonderlijk laag zal houden tot ver in de toekomst. Ook in 2013 en 2014 hoeven we dus geen stijging van de rente te verwachten in de VS. Goldman Sachs schrijft in het rapport dat we daar nog wel twee jaar aan vast mogen knopen. Tot 2016 voorziet de bank geen stijging van de rente bij de Amerikaanse centrale bank. Na correctie voor de inflatie blijftde rente in feite negatief, een gunstig scenario voor goud.

Dan Norcini trekt hieruit de conclusie dat het dwaas zou zijn om geen goud te bezitten. Door de bijzonder lage rente leveren obligaties en spaarrekeningen vrijwel niets meer op, terwijl de geldpersfinanciering van de Fed de waarde van het geld onder druk zet.

Voetnoot: Het rapport van Goldman Sachs waar Norcini over praat kon ik niet zo snel terugvinden op het inteet. Als ik deze gevonden heb plaats ik de link in dit bericht.

De overheid zal de netto uitgifte van staatsobligaties met $250 miljard terugbrengen tot $1,2 biljoen, zo blijkt uit een rondvraag bij 18 'primary dealers'. Een primary dealer is een bedrijf dat rechtstreeks obligaties koopt van de overheid om deze vervolgens op de markt te brengen. In Amerika zijn dat (afdelingen van) grote zakenbanken als Barclays, Citigroup, Credit Suisse, Deutsch Bank, Goldman Sachs, JP Morgan, Merryll Lynch, Morga Stanley, RBS, UBS en nog een aantal anderen (zie Wikipedia).

Tegelijkertijd zet de Federal Reserve binnenkort ook $45 miljard aan staatsobligaties op haar wensenlijstje (QE4), naast de $40 miljard aan hypotheekobligaties die het sinds september iedere maand koopt (QE3). Omdat de Fed in totaal elke maand $85 miljard aan obligaties van de markt haalt neemt het 90% van het aanbod van zogeheten 'fixed income assets' weg, dat concludeerde zakenbank en primary dealer JP Morgan. Door de kunstmatige schaarste die de Federal Reserve creëert blijft de waarde van de obligaties (in dollars) hoog en blijft de rentevergoeding laag. De extra liquiditeit die de Amerikaanse centrale bank injecteeert zorgt ervoor dat de overheid goedkoop kan blijven lenen en dat het kopen van een huis aantrekkelijker wordt door de lage rente. De huizenmarkt trekt sinds kort weer een beetje aan in de VS, mede door de beschikbaarheid van goedkope kredieten.

Bloomberg schrijft dat, ondanks een stijging van de Amerikaanse staatsschuld van $9 naar $16 biljoen sinds 2007, er nu veel meer schaarste is in de obligatiemarkt. Veel beleggers en beleggingsfondsen zijn de afgelopen jaren gevlucht van aandelen naar obligaties. Tegelijkertijd is het aanbod van deze schuldpapieren kunstmatig kleiner gemaakt door aankopen van de centrale bank. De schaarste die hier het gevolg van is uit zich in steeds hogere obligatiekoersen (lagere rente), waardoor beleggers daadwerkelijk geloven dat ze een goede keus gemaakt hebben door in obligaties te stappen.

“Het krimpende aanbod van obligaties in de markt verlaagt de rente en is daarmee niet alleen gunstig voor het ministerie van Financien. Ook biedt het een lagere rente aan de private markt”, aldus Zach Pandl, rentestrateeg bij Columbia Management Investment Advisers LLC in Minneapolis. “De Federal Reserve creeert de schaarste in obligaties niet alleen om het ministerie van Financien te helpen, maar primair om de economie op gang te brengen”, zo verklaarde Pandl tegenover een joualist van Bloomberg.

Obligatieveiling

Afgelopen week waren de biedingen voor nieuwe 2-jaars staatsobligaties vier keer zo groot als het aanbod. Volgens berekeningen van Bloomberg werd een veiling van Amerikaanse staatsobligaties niet vaak zo zwaar overtekend als nu. De rente op Amerikaanse staatsobligaties is als gevolg van de kunstmatige schaarste (aankopen door de centrale bank) en de grote wereldwijde vraag inmiddels een half procentpunt lager dan het gemiddelde van de rest van de wereld. In april 2010 was de rente nog een kwart procentpunt hoger dan het wereldwijde gemiddelde, zo berekende Merrill Lynch.

De kopers van Amerikaanse staatsobligaties zijn overal te vinden, het loopt uiteen van centrale banken tot financiële instellingen die aan bepaalde eisen moeten voldoen. Banken moeten volgens Basel III en volgens de regels van de BIS voldoen aan bepaalde kapitaaleisen en obligaties van landen met een goede kredietstatus worden daarin aangemerkt als hoogwaardig en solide kapitaal. Door dit soort verplichtingen, en door een vlucht van beleggers richting liquiditeit en zekerheid, kan de Obama regering nog steeds tegen extreem lage rentes geld lenen.

Analisten en strategen in de obligatiemarkt hebben de omstandigheden onderschat, want door de schaarste in obligaties zal de rente nog langer laag blijven dan ze eerder voor mogelijk hielden. De verwachting van de rente op een 10-jaars Treasury eind 2013 werd naar beneden bijgesteld van gemiddeld 2,79% in juni naar 2,26% nu. Dat percentage is de mediaan van de renteverwachting van ongeveer vijftig verschillende analisten die door Bloomberg ondervraagd werden. Om de extreem lage rente in perspectief te zetten: sinds het aantreden van Bill Clinton als president in 1992 was de gemiddelde rente op 10-jaars Treasuries 4,88%.

De rente op 10-jaars obligaties van de VS staat nu op 1,62%, een daling van 0,07 procentpunt ten opzichte van een week geleden. De obligatiekoers steeg toen bekend werd dat Obama met de Republikeinen overleg voert over hoe de verplichte bezuinigingen van $600 miljard vermeden kan worden. Deze bezuinigingen treden vanaf 2013 automatisch in werking indien er geen akkoord wordt bereikt over hervormingen en bezuinigingen tussen de Republikeinen en de Democraten. 

$93 miljard

JP Morgan berekende hoeveel obligaties er in 2013 op de markt komen die een looptijd hebben van meer dan één jaar en die een stabiele stroom van cashflow genereren. Dat zijn het type obligaties die banken en beleggingsfondsen graag op de balans willen hebben. Het gaat hier om staatsobligaties, obligaties van staten en steden (municipal bonds) en hypotheekobligaties. Dit aanbod zou per maand $93 miljard bedragen, een fractie meer dan de $85 miljard die de Federal Reserve volgend jaar naar alle waarschijnlijkheid zal opzuigen. Er blijft nog maar een paar miljard aan 'hoogwaardige' schuldpapieren over waar de financiële instellingen en de beleggers wereldwijd in kunnen beleggen.

Schulden stapelen

In de afgelopen drie jaar leende het Amerikaanse ministerie van Financien jaarlijks bruto meer dan $2,1 biljoen, tegenover 'slechts' $922 miljard in 2008. De bruto uitgifte van staatsobligaties is hoger omdat oude schuldpapieren na verloop van tijd doorgerold moeten worden. Het herfinancieren van bestaande schulden komt dus bovenop de financiering van het actuele begrotingstekort. En dat begrotingstekort van de Amerikaanse overheid zal voor het vierde jaar op rij de $1 biljoen weer passeren.

Het buitenland heeft desondanks nog steeds veel belangstelling voor de Amerikaanse obligatiemarkt. Centrale banken van Brazilie, Belgie, Luxemburg, Rusland, Zwitserland, Taiwan en Hong Kong voegden gezamenlijk $264,8 miljard aan Treasuries aan hun bezittingen toe ten opzichte van augustus 2011. Die informatie haalde Bloomberg uit de laatste TIC-data van 16 november.

Beleggers boden een recordhoeveelheid van $3,16 voor elke dollar van de in totaal $1.974 miljard aan schuldpapieren die de Amerikaanse overheid dit jaar veilde. Dat is meer dan het vorige record van $3,04 dat vorig jaar werd neergezet. De bid-to-cover ratio (de verhouding tussen vraag en aanbod bij een veiling) voor $35 miljard aan 2-jaars staatsobligaties die op 27 november op de markt werden gebracht was 4,07. Er werd dus met een veelvoud van dat bedrag geboden op die obligaties.

De Amerikaanse begroting is bijzonder kwetsbaar door de hoge staatsschuld. Alleen aan rente betaalde de VS in het fiscale jaar 2012 al $359,8 miljard. Dat was weliswaar minder dan de $454,4 miljard van vorig jaar, maar dat is volledig toe te schrijven aan een daling van de rente. De staatsschuld is sindsdien alleen maar verder opgelopen en staat op het moment van schrijven op $16,3 biljoen. Het Amerikaanse begrotingstekort is iets meer dan $1 biljoen, een tekort dat bij een verdubbeling van de rente al met honderden miljarden kan oplopen. Het spreekt voor zich dat de Amerikaanse centrale bank en de minister van Financien dat koste wat kost zullen voorkomen. Geen hogere rente tot ver in 2014, zoals Beanke tijdens de FOMC meetings kenbaar maakte.

Consument

Bloomberg schrijft dat ook de consument profiteert van de lage rente die met de geldpersfinanciering mogelijk is. De rente op 30-jaars staatsobligaties zakte naar een dieptepunt van 3,31%, zo bleek uit een onderzoek van Freddie Mac. Een autolening met een looptijd van vier jaar had in augustus van dit jaar gemiddeld een rente van 4,88%. In december 2008 was dat nog 7% voor dezelfde lening. De spaarrrente zal eveneens omlaag zijn gegaan, dat moet ook gezegd worden. Voor Amerikanen die op de pof lenen zijn het goede tijden, de spaarder moet op zoek gaan naar de uitgang.

Walt Disney

De schaarste aan liquide obligaties van overheden en bedrijven met een goede kredietstatus zorgt voor uitzonderlijk lage rentes. Walt Disney gaf vorige week een recordhoeveelheid obligaties uit, waarop het de laagste rente ooit betaalt. Coupons met een looptijd voor 3 jaar kregen een rente van 0,45%, terwijl een lening aan Walt Disney met een looptijd van 30 jaar voor een rente van 3,7% weggezet kon worden.

“Je kunt niet meer geld blijven uitgeven dan er binnenkomt. Zodra je dat pad op gaat is het heel moeilijk om er weer vanaf te komen”, zo verklaarde Gao afgelopen week tijdens een financiële topbijeenkomst die werd gehouden in Beijing. “We zijn bezorgd, daarom volgden we het advies van Ray om goud te kopen”. Gao verwees naar zijn vriend Ray Dalio, oprichter en hoofd beleggingen van Bridgewater Associates. Hij kocht al veel goud toen de prijs op een derde stond van wat het nu is. Gao zei dat het CIC beleggingsfonds later in goud stapte, maar dat het nu al de meest rendabele belegging is.

Het staatsbeleggingsfonds rapporteerde een verlies van 4,3% op haar beleggingen in het buitenland, de slechtste prestatie sinds 2008. Het CIC fonds belegt nog steeds in de VS vanwege haar omvang. Volgens Gao is de Amerikaanse markt “te groot om uit te ontsnappen”.

Gao Xiqing studeerde af aan de Duke University Law School, ging werken bij een advocatenbureau in New York en keerde in 1988 terug naar China. Hij speelde een belangrijke rol in het schrijven van nieuwe Chinese wetgeving voor aandelenhandel en in het opzetten van een toezichthouder op de aandelenmarkt. In 2007 werd hij directeur van het staatsbeleggingsfonds CIC.

Ray Dalio, ook aanwezig bij de vergadering, prees Gao als 'een persoonlijke held van China' die gewaardeerd dient te worden. “Gao had veel meer geld kunnen verdienen als hij ging werken in de private sector”, aldus Dalio. Het besluit van Gao om voor de Chinese overheid te werken werd ook in de VS niet door iedereen begrepen. Gao vertelde dat hij terug was gekomen naar China om 'zijn eigen volk van dienst te zijn'.

Bron: South China Moing Post

Gao Xiqing maakt zich zorgen over fiscale en monetaire beleid VS

Door de ingreep van september vorig jaar werd de Zwitserse munt opeens bijna 10% minder waard ten opzichte van de euro. De SNB handhaaft nog altijd een plafond van 1,20 CHF voor elke euro, door indien nodig nieuw geld bij te drukken en dat om te zetten in andere valuta zoals de euro. Elke keer als het plafond van 1,20 getest wordt moet de centrale bank interveniëren door het aanbod van Zwitserse Franc te vergroten en de vraag naar euro's te versterken. Zwitserland geniet desondanks nog steeds de status van veilige haven, waardoor de Zwitserse Franc bijna permanent het plafond van 1,20 CHF raakt. Om die reden is de Zwitserse Franc in feite even sterk (of zwak) als de euro.

Toch is de centralebankpresident Thomas Jordan van mening dat de waarde van de munt een belemmering vormt voor Zwitserse bedrijven die leven van toerisme of van de export van goederen. Hoewel hij niet hint op nieuwe maatregelen benadrukte hij wel dat de speelruimte van de SNB estig beperkt zou worden als er een limiet wordt gesteld aan het balanstotaal van de SNB. Uit deze hint kunnen we opmaken dat de centrale bank van Zwitserland niet de intentie heeft om het plafond van 1,20 CHF los te laten.

Het omlaag drukken van de koers van de Zwitserse Franc ging gepaard met een razendsnel groeiend balanstotaal van de SNB. “De huidige omvang en samenstelling van de balans van de centrale bank is een directe afspiegeling van het monetaire beleid dat gevoerd wordt”, aldus Jordan. De centrale bank heeft nu een balans die 5x zo groot is als in juni 2007 (zie grafiek). Dat brengt volgens Jordan ook grote risico's met zich mee. “We moeten er rekening mee houden dat de balans van de centrale bank door haar omvang en structuur in de toekomst sterker in waarde kan fluctueren dan in het verleden”

Grafieken

Op basis van data van de Swiss National Bank heb ik onderstaande grafiek samengesteld. Deze laat zien dat het balanstotaal inderdaad explosief is toegenomen, maar daaaast laat de grafiek ook zien dat het aandeel van buitenlandse valuta op het totaal steeds groter is geworden. Dit is mede het gevolg van het plafond dat in september vorig jaar werd ingesteld om de waardestijging van de Zwitserse franc een halt toe te roepen.

Explosieve groei balanstotaal SNB, buitenlandse valuta vormt een steeds grotere component van het totaal

Verschillende soorten buitenlandse valuta op balans SNB (in percentages)

Verschillende soorten buitenlandse valuta op balans SNB (in Zwitserse Franc, vanaf 2007)

Volgens critici houdt China haar munt goedkoop om de export te stimuleren. Door een lage koers van de yuan ten opzichte van de dollar kunnen spullen die in China worden gemaakt relatief goedkoop in de Amerikaanse winkels gelegd worden. Dat zou ten koste gaan van de bedrijvigheid en werkgelegenheid in Amerika. Als het Amerikaanse ministerie van Financien een handelspartner bestempelt als 'valuta manipulator' kan het handelsbeperkingen opleggen aan dat land. Voorbeelden van handelsbeperkingen zijn importquota's, importheffingen en administratieve rompslomp, bedoeld om de eigen industrie te beschermen tegen goedkope importgoederen.

“De Chinese autoriteiten hebben hun interventies in de valutamarkt substantieel teruggebracht sinds het derde kwartaal van 2011. China heeft ook een reeks stappen gezet om vrij verkeer van kapitaal mogelijk te maken, een onderdeel van het grotere plan om de wisselkoersen meer flexibel te laten bewegen”, zo verklaarde het Amerikaanse ministerie van Financien in het persbericht. In aanvulling daarop schrijft het ministerie dat er nog meer gedaan kan en moet worden om de yuan verder te laten aansterken ten opzichte van de dollar en andere valuta.

De twee grootste economieen van de wereld, de VS en China, ruzien al langer over de onderlinge handelsrelatie. Vanuit Amerika zijn er al vaker verwijten richting China geslingerd dat het haar munt kunstmatig goedkoop houdt ten koste van de Amerikaanse industrie. Het Amerikaanse ministerie van Financien geeft zelfs twee keer per jaar een speciaal persbericht uit over het monetaire beleid van de Chinezen. In eerdere rapporten was ook al te lezen dat China haar munt kunstmatig goedkoop houdt.

Geleidelijke stijging van de yuan

Sinds 2005 controleert China de waarde van haar munt door een koppeling vast te houden aan een mandje van verschillende valuta. Daarin is ruimte gelaten om de yuan langzaam in waarde te laten stijgen ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Het Amerikaanse ministerie van Financien schrijft in het persbericht dat de yuan sinds juni 2010 al met 9,3% in waarde is toegenomen ten opzichte van de dollar. In de tussentijd is de export naar de VS wat weggezakt. Dit hangt grotendeels samen met de economische crisis, maar ook met het aansterken van de munt.

Het is opmerkelijk dat Amerika zich durft uit te spreken over het monetaire beleid van China. Sinds het uitbreken van de financiele crisis heeft de Amerikaanse centrale bank voor honderden miljarden aan slechte bezittingen overgenomen. Ook heeft het veel Amerikaanse staatsobligaties opgekocht met honderden miljarden nieuwe dollars, die de waarde van de Amerikaanse munt verder onder druk hebben gezet. Ook de extreem lage rente die de Federal Reserve hanteert draagt niet bepaald bij aan het versterken van de dollar. China houdt haar munt kunstmatig goedkoop, maar dat geldt even goed voor de Amerikaanse dollar.

Ook Vin Maru is van mening dat het niet minder dan logisch is dat China besloten heeft om meer goud te kopen. “Waarom zou het land nog meer staatsobligaties kopen van landen die waarschijnlijk toch niet terug kunnen betalen?” Amerika zal altijd haar schulden kunnen afbetalen met de geldpers, maar het behoeft geen uitleg dat de waarde van die dollars ondermijnd wordt zo lang de Federal Reserve de obligatiemarkt blijft ondersteunen met aankopen van staatsobligaties (QE2) of andere activa zoals hypotheekleningen (QE3).

Volgens Maru geeft China de rest van de wereld meer vertrouwen in de yuan renminbi door de goudvoorraad uit te breiden. Door veel goud achter de hand te houden oogst China volgens Maru meer succes in het concurreren met de Amerikaanse dollar. China heeft de afgelopen jaren afspraken gemaakt met verschillende landen om onderlinge handel in de Chinese munt af te rekenen. Ook heeft het valutaswaps opgezet om het gebruik van yuan te promoten in het buitenland. Het bezitten van een grote hoeveelheid goud is volgens Maru een onderdeel van de strategie om de munt te inteationaliseren zo lang de Amerikaanse dollar nog de wereldreservemunt is.

Goudstandaard?

Maru schrijft op Goldseek dat er speculatie is over een mogelijk terugkeer naar een goudstandaard, waarin China haar yuan renminbi dekt met een bepaalde hoeveelheid goud. Dat zou volgens sommige speculanten de belangrijkste reden zijn voor de goudaankopen van China. Maru merkt op dat dit een interessante theorie is, maar dat het in de praktijk een onwaarschijnlijk scenario is. Een goudstandaard, waarin de yuan tegen een vaste koers gedekt wordt door een bepaalde hoeveelheid goud in de kluis van de Chinese centrale bank, heeft niet de flexibiliteit die men verlangt van een geldsysteem. Doordat er in het bankwezen kredieten worden verstrekt aan consumenten en bedrijven zal de geldhoeveelheid blijven groeien en moet China steeds meer goud zien te verzamelen om die vaste koppeling van de munt aan goud vast te kunnen houden.

Maru wijst erop dat het vrijwel onmogelijk is om van dag op dag bij te houden hoeveel geld er in omloop is en hoeveel goud er dus in de kluis hoort te liggen. Daarvoor is er te weinig transparantie in het geldsysteem en is de neiging om meer kredieten te verstrekken binnen het bankwezen te groot. Een goudstandaard waarbij de valuta en goud inwisselbaar zijn tegen een vaste koers zal na verloop van tijd vastlopen door de geldgroei in het systeem, precies zoals dat ook in de laatste jaren van het Bretton Woods systeem gebeurde. Nixon zag in (of kreeg van  zijn adviseurs te horen) dat de uitstroom van goud uit de kluis tegen $35 per troy ounce absoluut onomkeerbaar was geworden en dat het daarom verstandig zou zijn om het goudloket te sluiten. Zou Nixon dat niet gedaan hebben, dan zou het slechts een kwestie van tijd zijn voordat de volledige goudreserve uitgevoerd.

Koppeling valuta aan goud onhoudbaar

Hetzelfde scenario staat ook China te wachten als het haar munt zou koppelen aan goud. Om de goudprijs te kunnen fixeren moet deze actief verdedigd worden, door stelselmatig goud te kopen of te verkopen. Gezien het feit dat de geldhoeveelheid de neiging heeft om in tijden van economische voorspoed alsmaar groter te worden zou een koppeling aan goud betekenen dat China aan het eind van de rit helemaal geen goud meer overhoudt, ongeacht hoe groot de goudreserve is. Een grotere goudvoorraad zorgt er alleen voor dat het wat langer duurt voordat de koppeling met het geld losgelaten dient te worden.

Momenteel wordt valuta omgewisseld in goud op basis van een marktprijs, die van minuut tot minuut vrij kan bewegen* en die geen spanningsveld creëert zoals een koppeling van goud aan geld dat doet onder een goudstandaard. De yuan is nog wel gekoppeld aan de Amerikaanse dollar, maar volgens Maru is het slechts een kwestie van tijd voordat die koppeling wordt losgelaten en de yuan een munt wordt met een vrije wisselkoers ten opzichte van alle andere valuta. Totdat het zover is zal China goud blijven kopen, zo schrijft Maru in zijn commentaar op Goldseek. Tegelijkertijd zal China initiatieven ontplooien om de handel in yuan met de rest van de wereld te stimuleren.

Geen wereldreservemunt meer?

Maru stelt dat de Amerikaanse dollar de status van wereldreservemunt langzaam maar zeker zal verliezen (waarschijnlijk dit decennium), maar dat deze valuta nooit helemaal van het toneel zal verdwijnen. Tegelijkertijd zullen de yuan en andere valuta zoals de euro, het Britse pond, de Japanse yen en zelfs de Canadese dollar vaker gebruikt worden in inteationale handel, maar zal de yuan nooit een wereldreservemunt worden zoals de Amerikaanse dollar dat decennia lang is geweest. De yuan zal simpelweg één van de vele valuta zijn die naast de andere genoemde valuta gebruikt zal worden in het handelsverkeer tussen landen, aldus Maru.

Maru schrijft dat alle valuta in de wereld zullen blijven inflateren, maar dat bankiers nooit zullen toestaan dat goud weer een alteatief wordt voor valuta voor het doen van de dagelijkse boodschappen (medium of exchange & unit of account). Als spaarmiddel (store of value) zal goud gewild blijven zolang er ongedekt fiatgeld bestaat. Wie fysiek goud koopt moet zich volgens Maru niet druk maken om het gegeven dat de geldhoeveelheid binnen een fractioneel banksysteem blijft groeien. Het maakt elke eenheid van de valuta weliswaar wat minder waard, maar goud zal daar op de lange termijn alleen maar van profiteren.

'Koersbewegingen op korte termijn zijn ruis'

De kortstondige fluctuaties in de goudprijs zijn volgens Maru niets meer of minder dan ruis en kortetermijn kansen voor handelaren die worden gecreeerd door high frequency trading (HFT) en de 'bullion banks'. De schrijver van het artikel op Goldseek ziet de goudprijs in een vaste trend omhoog bewegen waarin twee stappen voorwaarts worden gevolgd door één stap achteruit. De reguliere media zouden goud niet snappen en proberen verklaringen te vinden voor zeer korte termijn bewegingen van de prijs. Daardoor zou het publiek (doelbewust?) misleidt worden, zo meent Maru.

Bron: Goldseek

Gouveeur D. Subbarao van de Indiase centrale bank gaf afgelopen dinsdag een lezing in Mumbai, waarin het 'exorbitante privilege' van Amerika aan de orde kwam. De monopoliepositie van de dollar heeft volgens Subbarao gezorgd voor een situatie waarin veel landen in liquiditeitsproblemen zijn gekomen als gevolg van het wegblijven van buitenlandse krediteuren en investeerders. “De Amerikaanse economie zit in een neergaande fase en hun centrale bank heeft toevlucht gezocht in buitengewone geldpersfinanciering, maar paradoxaal genoeg is de dollar alleen maar sterker geworden als gevolg van een vlucht naar veiligheid”, aldus de gouveeur van de Reserve Bank of India (RBI).

Subbarao wees op een alteatief model dat zou bestaan uit een verzameling van verschillende valuta. Hij zei er het volgende over:

“Maar dit kan niet als een wet worden ingevoerd. Om een serieus alteatief te bieden voor de dollar moet een valuta aan een aantal criteria voldoen. De valuta moet volledig inwisselbaar zijn en de wisselkoers moet bepaald worden door marktfundamenten. De munt moet gebruikt worden voor een aanzienlijk gedeelte van de wereldhandel. Het land dat deze alteatieve wereldreservemunt uitgeeft moet een grote en liquide financiële markt hebben die zeer open is. Ook moet het land dat deze valuta uitgeeft een beleid voeren dat geloofwaardigheid uitstraalt naar potentiële investeerders. Om het kort te zeggen, het 'exorbitante privilege' van het hebben van een wereldreservemunt moet gedragen worden met 'exorbitante verantwoordelijkheid'”

Volgens de gouveeur van de RBI is de optie om de SDR (Special Drawing Rights) van het IMF te ontwikkelen tot een wereldreservemunt niet lucratief. Daarvoor moet de SDR automatisch geaccepteerd worden als betaalmiddel in handel tussen landen, moet de valuta vrij verhandelbaar zijn en zou de prijs vastgesteld moeten worden door de markt van vraag en aanbod. Volgens de RBI hoeft er dus niet één valuta te zijn die de rol speelt van wereldreserve munt, zo lang deze maar voldoen aan de hierboven genoemde eisen.

Het exorbitante privilege (tip: lees ook het FOFOA artikel getiteld 'Peak Exortbitant Privilege') van de VS uit zich in een handelsbalans die permanent uit het lood geslagen is. De VS kan dollars exporteren in ruil voor goederen en diensten uit de rest van de wereld. Amerika slaagt er nog steeds in de rekening uit te stellen en kan, indien het buitenland de Amerikaanse staatsobligaties niet meer wil kopen, altijd nog de toevlucht zoeken tot de geldpers van de Federal Reserve. Naar de maatstaven van de Indiase centrale bank kunnen we stellen dat Amerika zich weinig aantrekt van 'exorbitante verantwoordelijkheid'.

Euro?

Een alteatieve wereldreservemunt die het stokje van de dollar over zou kunnen nemen is de euro. Deze munt voldoet althans aan de eisen die door Subbarao van de RBI gesteld worden. Europa stuurt immers aan op een degelijk begrotingsbeleid in alle eurolanden, het geleidelijk terugdringen van de tekorten en de schuldquote en beter toezicht op de bankensector. Ook is de Europese obligatiemarkt groot genoeg om de stabiliteit te bieden die men van een wereldreservemunt verwacht.

Handelstekort/overschot VS als percentage van GDP van 1960 t/m 2009 (Bron: Calculated Risk Blog)

Een goedkopere munt zorgt ervoor dat exportgoederen goedkoper worden in het buitenland en dat een land daarmee meer productiecapaciteit (en dus ook werkgelegenheid) naar zich toe kan halen. Deze strategie geeft een tijdelijke impuls aan de economie, want over de langere termijn zullen andere landen hun munt ook zwakker willen maken om hun concurrentiepositie op de wereldmarkt te verdedigen. Het resultaat is een neerwaartse spiraal waarin de verschillende valutablokken elkaar uitspelen en hun munt steeds zwakker maken. De spaarders en mensen die leven van een vast inkomen zijn hier de dupe van, omdat die de kosten van levensonderhoud het snelst zien toenemen.

Tot zover de boekbespreking, hier volgt het korte filmfragment van Jim Rickards op Yahoo Finance. Onder de video worden de kepunten uit dit gesprek samengevat.

Yahoo Finance: Bent u verbaasd dat de dollar na een derde ronde van monetaire verruiming en extreem lage rente nog steeds stand houdt?

Jim Rickards: Dat is precies waar het in een valuta-oorlog om draait. De VS wil haar munt goedkoper maken om de export te ondersteunen en banengroei te realiseren, maar andere landen zullen datzelfde doen in respons. De valutaoorlog is globaal in de zin dat andere landen ook proberen hun munt goedkoper te maken door de geldpers aan te zetten of door Amerikaanse staatsobligaties te kopen. Landen als Brazilie, Taiwan, Hong Kong en Mexico hebben de laatste jaren juist meer Amerikaanse staatsobligaties gekocht en versterken daarmee de waarde van de dollar. Amerikaanse treasuries worden verhandeld in dollars en meer vraag naar deze schuldpapieren betekent dus ook meer vraag naar dollars. Dit lijkt gunstig voor Amerika, maar is het eigenlijk niet. De dollar blijft op die manier sterk en daarmee wordt de Amerikaanse export dus niet geholpen.

China deed in de jaren voorafgaand aan de financiele crisis in feite hetzelfde. Het land ondersteunde de waarde van de Amerikaanse dollar door overschotten steeds weer om te zetten in Amerikaanse staatsobligaties. Door tegelijkertijd meer yuan te drukken bleef de Chinese valuta goedkoop en kon het land steeds meer productiecapaciteit naar zich toe trekken. De rekening daarvan werd gepresenteerd in een hogere inflatie, omdat dollars steeds bij de bank omgewisseld moesten worden voor nieuwe yuan.

Beanke

Beanke maakte tijdens de IMF meeting eind september in Tokyo een dreigend statement naar de rest van de wereld. De Fed-voorzitter wees andere landen erop dat ze in feite maar twee keuzes hebben:

1. Ze vechten de valuta oorlog mee door Amerikaanse staatsobligaties te blijven kopen, de centrale bank van Amerika zal in dat geval geld blijven printen om een koersstijging van de dollar te bestrijden. Andere landen moeten dan meer van hun eigen valuta bij laten drukken wat tot een hogere inflatie leidt in eigen land
2. Andere landen laten hun valuta in waarde stijgen ten opzcihte van de dollar. Dat betekent minder inflatie, maar ook een minder gunstige wisselkoers. Dat is schadelijk voor de exportcapaciteit van andere landen en daarmee voor de werkgelegenheid.

Volgens Rickards vertelt Beanke tussen de regels door dat hij altijd geld zal blijven drukken als dat nodig is om de dollar zwakker te maken. De keus is aan de rest van de wereld om ofwel staatsobligaties op te blijven kopen ofwel hun eigen munt te laten apprecieren ten opzichte van de dollar. Het een geeft een oplopende inflatie in eigen land, het andere zorgt voor een slechtere exportpositie en minder arbeidsplaatsen.

Rickards merkt ook op dat er zit geen limiet op het QE3 programma dat in september werd aangekondigd. Het begint bij $40 miljard per maand, maar er is geen einddatum. Ook kan de Fed het bedrag verhogen als het dat nodig acht. ''De valutaoorlog kan nog een hele tijd duren'', aldus de auteur van het boek Currency Wars. Dat valutaoorlogen lang duren zien we ook aan de goudprijs, want die staat nog steeds onder het record van $1.920 per troy ounce.

Yahoo Finance: Wanneer ontspoort de valutaoorlog?

Jim Rickards: Er zijn twee mogelijkheden. Eén is dat het buitenland toestaat dat hun eigen valuta in waarde stijgt ten opzichte van de dollar en dat de dollar als gevolg daarvan opeens snel aan waarde zal verliezen. De tweede mogelijkheid is dat de psychologie van Amerikanen verandert en dat het vertrouwen in de dollar opeens wegvalt.