Categorie: Banken

ECB bezorgd over slechte leningen Italiaanse banken

Daniele Nouy, hoofd van de afdeling bankentoezicht bij de Europese Centrale Bank, houdt deze week crisisoverleg met de Italiaanse centrale bank en de top van het Italiaanse bankwezen. Het belangrijkste onderwerp op de agenda is de grote hoeveelheid slechte leningen op de Italiaanse bankbalansen, een probleem dat binnen afzienbare tijd geadresseerd moet worden.

Volgens Reuters zal Daniele Nouy op woensdag eerst met de Italiaanse centrale bank praten en daarna de top van de Italiaanse bankensector ontmoeten. Naast de slechte leningen zal er ook gesproken worden over de jaarlijkse evaluatie van de bankensector, de zogeheten Supervisory Review and Evaluation Process (SREP).

Italiaanse banken kwetsbaar door slechte leningen

De ECB worstelt al langer met de grote hoeveelheid slechte leningen op de Italiaanse bankbalansen, omdat dit een bedreiging kan vormen voor de stabiliteit van de gehele Europese bankensector. Veel banken zijn onderling met elkaar verweven, wat betekent dat er nog steeds besmettingsgevaar is op het moment dat een grote Italiaanse bank in de problemen komt.

Om dat risico te verkleinen wil de ECB als toezichthouder op de bankensector meer stappen zetten om de hoeveelheid slechte leningen op de bankbalansen te verkleinen, bijvoorbeeld door deze te verkopen aan private partijen die het risico beter kunnen dragen. Men spreekt van een slechte leningen als er sprake is van een betalingsachterstand van drie maanden of langer.

Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines

16 januari 2018
Risicoweging staatsobligaties opnieuw ter discussie

Staatsobligaties hebben een bijzondere status in ons financiële systeem, omdat deze niet worden meegenomen in de risicoweging van de bankbalansen. Dat betekent dat banken geen kapitaal opzij hoeven te zetten voor staatsobligaties die door de drie grote kredietbeoordelaars als veilig worden bestempeld.

Voor het uitbreken van de wereldwijde financiële crisis in 2008 was er bijna geen discussie over dit onderwerp. Sterker nog, staatsobligaties werden in veel wetenschappelijke theorieën over beleggen en financiële markten nog beschouwd als risicovrije belegging, waaruit ook de term risicovrij rendement naar voren kwam.

Staatsobligaties niet vrij van risico

Deze waarderingsmethode was decennia lang de normale gang van zaken, maar door de Europese schuldencrisis van vijf jaar geleden werd opeens duidelijk dat zelfs staatsobligaties niet helemaal veilig zijn. Tijdens de Europese schuldencrisis waren Griekse en Portugese staatsleningen op een gegeven moment bijna onverkoopbaar, terwijl er ook grote onzekerheid bestond over de veiligheid van Spaanse en Italiaanse staatsleningen.

Beleggers begonnen opeens het onderscheid te maken tussen de noordelijke en zuidelijke landen, waarbij laatstgenoemde werden afgestraft vanwege hun weinig concurrerende economie of vanwege een zwakke bankensector met een groot aantal problematische leningen.

Toen de crisis op de obligatiemarkt ook over dreigde te slaan naar de Europese bankensector greep Draghi in met zijn ‘Whatever it takes’ toespraak. Hij zegde toe dat hij alles binnen zijn mogelijkheden zou doen om de euro overeind te houden. Er volgden twee grootschalige liquiditeitsinjecties en twee jaar later begon de centrale bank zelfs staatsobligaties op te kopen om de markt te kalmeren.

Strengere kapitaaleisen

Met de kennis van de afgelopen jaren wil de Bank for International Settlements (BIS) de kapitaaleisen voor banken verder aanscherpen, zodat deze minder kwetsbaar worden voor een nieuwe crisis in het financiële systeem.

Onlangs presenteerde de BIS een nieuw pakket van kapitaaleisen waar alle banken in de wereld aan moeten voldoen, dat in de financiële wereld ook wel Basel IV wordt genoemd. Daarin stonden nog geen afspraken over een nieuwe risicoweging voor staatsobligaties, maar in een publicatie die ook zeer recent werd vrijgegeven hint de BIS al wel op een toekomstscenario waarin banken een buffer moeten aanleggen om het risico van staatsobligaties op te vangen.

Deze kwestie ligt zeer gevoelig, omdat het betekent dat de bankensector de komende jaren miljarden aan extra kapitaal aan moeten houden. Alleen voor Nederland zou het gaan om een bedrag van ongeveer €14 miljard, terwijl de Europese bankensector als geheel volgens berekeningen van kredietbeoordelaar Fitch ongeveer €135 miljard aan extra kapitaal nodig hebben.

Verdeeldheid

Het is opvallend dat nu ook de BIS zich over dit onderwerp uitlaat, omdat er binnen de financiële wereld veel verdeeldheid over bestaat. Alleen Nederland, Duitsland, Zwitserland en Zweden zouden voorstander zijn van een risicoweging voor staatsleningen. In andere landen voelt men er niet veel voor, omdat het grote gevolgen zou hebben voor banken die heel veel staatsschulden van hun eigen overheid op de balans hebben staan. Dat is bijvoorbeeld het geval in Japan, maar ook in een aantal Zuid-Europese landen en in opkomende Aziatische economieën. Vooral in deze landen zal de bankensector moeite hebben om voldoende kapitaal opzij te zetten om het risico van het schuldpapier af te dekken.

Momenteel profiteren zowel banken als overheden van de risicovrije status van staatsobligaties. Banken hoeven er geen kapitaal voor opzij te zetten, terwijl overheden dankzij deze voorkeursbehandeling goedkoper en gemakkelijker geld kunnen lenen. Het zal lastig zijn om deze situatie te doorbreken, maar als banken en toezichthouders niets doen blijft deze kwetsbaarheid in het financiële systeem bestaan. In een nieuwe crisis op de obligatiemarkt zullen centrale banken dan meteen weer bij moeten springen om een bankencrisis te voorkomen.

Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines

13 december 2017
Depositogarantiestelsel wordt niet veranderd

Afgelopen week lazen we op verschillende websites berichten dat het depositogarantiestelsel op de helling zou gaan. In plaats van maximaal €100.000 per persoon per bankrekening zouden spaarders in de toekomst nog maximaal €100.000 per persoon krijgen, terwijl andere sites schreven dat zelfs dat bedrag niet meer zeker is en dat de ECB zelfs het voorstel heeft gedaan om de bescherming van spaartegoeden via het depositogarantiestelsel op te heffen. Maar kloppen deze beweringen wel?

Eerder deze maand bracht de ECB een document naar buiten over de herzieningen van het zogeheten ‘Union crisis management framework’, waarin wordt gesproken over de mogelijkheid om banktegoeden te blokkeren in het geval van een bankrun.

Ook staat in het document beschreven dat rekeninghouders in dat geval maar een beperkt bedrag per dag mogen opnemen, maatregelen die we tot op heden alleen nog maar in Griekenland en op Cyprus hebben gezien. Zie de volgende passage die we in een rood blok gemarkeerd hebben.

Financiële repressie in de Eurozone

Deze ontwikkelingen wordt bevestigd door William Lelieveldt, woordvoerder van de Europese Centrale Bank. Hij gaf per email de volgende verklaring tegenover Marketupdate:

De genoemde Europese instellingen zijn bezig met een herziening van het “Union crisis management framework” (zie hier) en, zoals met alle wetgeving die met financiële markten te maken heeft, geeft de ECB daarover een “legal opinion” af. Die Opinion is te vinden op de ECB website (zie hier). Het onderwerp waar nu zoveel over te doen is, gaat niet over het minder zeker maken van spaargeld tot €100.000 zoals wel wordt gesuggereerd. Het gaat over de mogelijkheid om een rem (een “moratorium”) te hebben op de uitstroom van liquiditeit zodat er tijd is voor een fatsoenlijke afwikkeling in geval van een ernstig probleem met een bank.

De spaarder houdt gewoon recht op de volle €100.000, dus het moratorium heeft geen invloed of de bescherming van deposito’s die vallen onder het Depositogarantiestelsel. Ook de richtlijn die op dit moment geldt heeft voorzieningen voor extreme situaties. Zoals de ECB Opinion duidelijk maakt, bijvoorbeeld in artikel 5.1, “the ECB expects these far-reaching powers to be exercised only in extreme circumstances, if at all”. In 5.2 waarschuwt de ECB dat “that prolonged periods during which depositors have no access to their deposits undermine confidence in the banking system and might ultimately create risks to financial stability.”

In zijn toelichting schrijft Lelieveldt dat het depositogarantiestelsel een zaak is voor de Europese Commissie, Raad van Ministers van de EU (in dit geval de Ecofin Raad van de ministers van Financiën) en het Europees Parlement. Deze instellingen maken de richtlijnen die vervolgens via nationale wetgeving geïmplementeerd worden. Het is dus niet zo dat de ECB hier zelf veranderingen in aan kan brengen.

"Depositogarantiestelsel staat niet ter discussie"
Dat wordt bevestigd door Ben Feiertag, woordvoerder bij De Nederlandsche Bank. In een verklaring tegenover Marketupdate zegt hij dat de reikwijdte van het depositogarantiestelsel niet ter discussie staat in relatie tot de berichten over de ECB. Die dekt nog steeds €100.000 per persoon per bank (niet per bankrekening). Hij voegde eraan toe dat de uitkeringstermijn van het depositogarantiestelsel in de toekomst van 20 naar 7 werkdagen teruggebracht zal worden, waardoor spaarders na faillissement van een bank eerder hun geld terugkrijgen. We deden ook navraag bij de Duitse Bundesbank en ook daar kregen we de bevestiging dat er momenteel geen plannen bekend zijn om het depositogarantiestelsel in te perken. De speculaties die we op verschillende websites lezen over het inperken van het garantiestelsel zijn dus niet waar, indien hun claims gebaseerd zijn op het document dat de ECB eerder deze maand naar buiten bracht.
Moratorium
Waar men zich wel terecht zorgen over maakt is het moratorium vraagstuk, de mogelijkheid om maximaal vijf dagen lang de banken te sluiten voorafgaand aan definitief faillissement of resolutie. Die maatregel is bedoeld om te voorkomen dat spaarders op grote schaal hun geld van de bank halen, waardoor het veel lastiger is om de bank af te wikkelen onder het resolutiemechanisme. Het moratorium waar de ECB in haar rapport over spreekt is overigens niet veel anders is dan de huidige bevoegdheden die we in Nederland reeds hebben onder de noodregel, zo merkt Feiertag op. Er bestond al een mogelijkheid om de banken een paar dagen te sluiten, maar daar is tot op heden nog geen gebruik van gemaakt.
Conclusie
De beweringen dat het depositogarantiestelsel wordt ingeperkt of zelfs volledig wordt opgeheven kunnen we op basis van de huidige informatie van de centrale autoriteiten niet verifiëren. Wanneer men het betreffende document van de ECB als bron aanhaalt voor dit soort beweringen weet je dat die beweringen onjuist zijn. Natuurlijk kunnen er in de toekomst allerlei zaken veranderen omtrent het depositogarantiestelsel, maar dat zal niet door de Europese Centrale Bank beslist worden. Daarover gaan de Europese Commissie, Raad van Ministers van de EU (in dit geval de Ecofin Raad van de ministers van Financiën) en het Europees Parlement, zoals hierboven al is aangegeven. De monetaire autoriteiten staan dus volledig achter het huidige systeem dat spaargeld tot €100.000 per persoon per bank garandeert. Maar tegelijkertijd is het ook goed te beseffen dat niet iedere garantie waargemaakt zal worden. In een extreem scenario waarin verschillende grote banken omvallen is het huidige bedrag dat banken opzij hebben gezet volstrekt onvoldoende. Daar schreven we eerder op Marketupdate al een uitgebreide analyse over. In een dergelijk scenario moet het garantiefonds geld op de kapitaalmarkt ophalen om spaarders te kunnen compenseren. Als spaarder heb je dus een redelijke zekerheid dat je geld terugkrijgt via het garantiestelsel, maar in extreme scenario's kunnen ook die garanties onder druk komen te staan. Het is daarom aan te raden je vermogen niet alleen te verspreiden over verschillende bankrekeningen, maar ook een gedeelte aan te houden in tastbare bezittingen of in verschillende beleggingen.

29 november 2017
‘Deutsche Bank nog steeds overgewaardeerd’

Deutsche Bank loopt achter op het gebied van innovatie en digitalisering en is nog steeds overgewaardeerd, zo concludeert het Britse onderzoeksbureau Autonomous. De afdeling van de bank die zich bezig houdt met de valutamarkt en de obligatiemarkt presteert volgens het onderzoeksbureau ondermaats, terwijl de bank daar een kwart van haar inkomsten uit haalt.

Volgens het onderzoeksbureau heeft Deutsche Bank meer dan tien jaar lang te weinig geïnvesteerd in informatietechnologie, waardoor de bank een achterstand heeft opgelopen ten opzichte van een concurrent als JP Morgan. Dit jaar spendeert de grootste bank van Duitsland $4,1 miljard aan het verbeteren van IT-systemen, net zoveel als in het jaar 2000 en veel minder dan de $7,4 miljard die JP Morgan dit jaar zal investeren.

Een ander pijnpunt zijn de vele boetes die Deutsche Bank de afgelopen jaren heeft gekregen. Dit heeft niet alleen een drukkend effect gehad op de winstgevendheid, ook heeft het de reputatie van de bank geen goed gedaan.

Deutsche Bank overgewaardeerd?

Autonomous Research, dat onderzoek doet naar de gezondheid van financiële instellingen, is daarom tot de conclusie gekomen dat Deutsche Bank tegen de huidige koers nog steeds overgewaardeerd is en dat de waarde van het aandeel verder kan dalen.

“Als we kijken naar de fundamenten die een bank tot winnaar maken – vertrouwen, de sterkte van de balans, de technologie en haar personeel – dan ziet het er voor Deutsche Bank zeer slecht uit”, zo schrijft Stuart Graham in het nieuwste rapport van het onderzoeksbureau.

Het aandeel van Deutsche Bank is sinds het aantreden van topman John Cryan in juli 2015 met 45,5% gedaald. De afgelopen twee jaar leed de bank in totaal een verlies van €8,2 miljard, wat ten koste is gegaan van de kapitaalbuffer. Ook heeft de bank moeten snijden in de bonussen, waardoor ze meer moeite heeft om goede bankiers aan zich te binden.

“Gezien deze problemen zijn we van mening dat Deutsche Bank nog niet goedkoop genoeg is, zelfs niet na de verschrikkelijk slechte prestatie van dit jaar”, aldus Graham.

Aandeel Deutsche Bank is in vijf jaar gehalveerd (Bron: Bloomberg)

Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

20 september 2017
Spanje voegt Bankia samen met andere staatsbank

Twee weken na de overname van Banco Popolare door Banco Santander krijgt Spanje opnieuw te maken met een verandering in het bankenlandschap. De staatsbanken Bankia en Banca Mare Nostrum (BMN) worden samengevoegd, met als doel kostenbesparingen te realiseren en de aandeelhouderswaarde te vergroten. In het persbericht lezen we dat Bankia 205,6 miljoen nieuwe aandelen zal uitgeven, die verdeeld zullen worden onder de aandeelhouders van BMN.

Bankia neemt de staatsbank over voor een bedrag van €825 miljoen, omgerekend 41% van de boekwaarde. De samenvoeging van beide banken levert €155 miljard aan synergievoordelen op, omdat een deel van de bankactiviteiten samengevoegd kan worden. Bij deze reorganisatie zullen ongetwijfeld banen verdwijnen, maar het is nog niet bekend hoeveel. Door kostenbesparingen stijgt de winst per aandeel met 16%, terwijl het verwachting rendement op eigen vermogen met 12% zal toenemen.

Fuseren, daarna privatiseren?

Bankia verwacht dat er met de samenvoeging met BMN eerder zicht komt op een volledige privatisering van de staatsbank. Volgens Europese afspraken moeten alle Spaanse banken die tijdens de crisis genationaliseerd werden uiterlijk in 2019 weer in handen van particulieren terechtkomen.

Bankia en Banca Mare Nostrum kwamen tijdens de financiële crisis in grote moeilijkheden, omdat er veel verliezen werden geleden op leningen voor vastgoedprojecten. De twee banken kregen samen voor in totaal €24 miljard aan staatssteun, geld dat met een privatisering van beide banken uiteindelijk weer zoveel mogelijk terug moet naar de belastingbetaler.

Bankia gaat fuseren met andere staatsbank

27 juni 2017
Italië houdt probleembanken overeind met €17 miljard
De Europese Commissie heeft goedkeuring gegeven voor de redding van Veneto Banca en Banca Popolare di Vicenza, twee Italiaanse banken die al enige tijd in moeilijkheden zitten. Het reddingsplan is opmerkelijk, omdat er tegen de Europese afspraken in toch belastinggeld aan te pas komt.

De goede bezittingen van beide banken worden voor een symbolisch bedrag van €1 overgenomen door Intesa Sanpaolo, terwijl de belastingbetaler direct €5 miljard mag aftikken voor herstructurering van beide banken, voor alle administratieve lasten en voor mogelijke rechtszaken die volgen uit deze opsplitsing.

Bad bank

De slechte bezittingen worden vervolgens ondergebracht in een zogeheten ‘bad bank’, waarvoor de belastingbetaler in het slechtste geval nog €12 miljard extra voor kwijt is. De totale rekening komt daarmee uit op maximaal €17 miljard. Volgens schattingen stond er voor ongeveer €20 miljard aan slechte leningen op de balans van de twee probleembanken.

Aandeelhouders en achtergestelde obligatiehouders moeten bij deze reddingsoperatie hun verlies nemen, maar de vermogende spaarders en de houders van de relatief veilige obligaties worden volledig gecompenseerd. Op die manier heeft de Italiaanse regering kunnen voorkomen dat spaarders en gepensioneerden geld verliezen en dat klanten van beide banken hun spaargeld weghalen.

Reddingsoperatie

Deze reddingsoperatie lijkt in strijd met de Europese bail-in regels, maar in overleg met de ECB heeft de Italiaanse regering toch een manier gevonden om onder deze regels uit te komen. De twee banken in kwestie zouden te klein zijn om systeemrisico op te leveren en zouden daarom onder de Italiaanse regelgeving behandeld worden. Een merkwaardige vorm van zaken, want als een kleine bank al niet via een bail-in afgewikkeld mag worden, hoe moet dat dan met een grote systeembank?

Dankzij de redding van Veneto Banca en Banca Popolare di Vicenza van afgelopen weekend konden beide banken hun deuren vandaag gewoon openen. Ondertussen wordt er achter de schermen gewerkt aan een reorganisatie van beide probleembanken, een proces waarbij naar schatting 4.000 banen verloren zullen gaan.

Monte dei Paschi di Siena

Met de afwikkeling van deze regionale banken heeft Italië nu al drie banken van de ondergang gered. Begin deze maand gaf de Europese Commissie de Italiaanse regering goedkeuring om het eeuwenoude Monte dei Paschi di Siena te redden. Onder voorwaarde dat de bank haar slechte bezittingen van de balans haalt mag de overheid een bedrag van maximaal €8,8 miljard in de bank investeren.

De redding van deze twee Italiaanse probleembanken leverde gemengde reacties op. Obligatiehouders van de twee probleembanken reageerden enthousiast, omdat de waarde van hun schuldpapier nu door de staat gegarandeerd wordt. Ook op de aandelenmarkt was de stemming positief, want de Italiaanse MIB-index stond bijna 1,5% hoger. Dat is een bijna twee keer zo grote stijging als de belangrijkste indices in Duitsland en Nederland.

Vanuit Europa komt er ook kritiek op het reddingsprogramma. Die vragen zich af waarom Intesa Sanpaolo voor een symbolisch bedrag van €1 bezittingen mag overnemen die waarschijnlijk veel meer waard zijn, terwijl de verliezen op het bordje van de belastingbetaler komen te liggen.

Meer over dit dossier:
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
26 juni 2017
EBA wil Europese ‘bad bank’ voor slechte leningen
De Europese Bankenautoriteit wil dat Europese landen geld bij elkaar brengen om een zogeheten ‘bad bank’ voor slechte leningen op te richten, zo meldt de Financial Times. Deze bad bank moet vele miljarden aan slechte leningen opkopen van Europese banken, zodat die hun balans kunnen opschonen en de bankensector als geheel weer gezond wordt.

De Europese bankensector heeft meer dan €1.000 miljard aan slechte leningen op de balans staan. Dat zijn leningen met een betalingsachterstand van meer dan 90 dagen waarvan niet zeker is of deze ooit volledig terugbetaald zullen worden. Om verliezen op deze slechte leningen op te vangen moeten banken meer reserves aanhouden, waardoor de winstmarge onder druk komt te staan en banken minder bereid zijn nieuwe kredieten te verstrekken.

Slechte leningen bundelen

Van alle leningen die Europese banken op hun balans hebben staan is gemiddeld ongeveer 5,4% aangemerkt als een slechte lening. Toch zijn de verschillen per land groot. In Italië, dat meer dan een kwart van alle slechte leningen in Europa voor haar rekening neemt, is meer dan 10% van alle uitstaande leningen problematisch. Nederlandse banken hebben daarentegen slechts 2,5% aan problematische leningen op hun balans staan.

Door de Italiaanse bankencrisis van afgelopen zomer wordt er in dat land al enige tijd gesproken over de oprichting van een bad bank, waarin probleembanken als Monte dei Paschi een deel van hun slechte leningen zouden kunnen stoppen. Spanje en Ierland hebben al geprobeerd de bankensector op te schonen met de oprichting van een dergelijke bad bank, maar door de nieuwe bail-in regels en de strenge kapitaaleisen lopen ook deze tegen problemen aan.

Europese Bankenautoriteit wil Europese ‘bad bank’

Europese bad bank

Volgens EBA-directeur Andrea Enria is het daarom tijd om het probleem van slechte leningen in de bankensector op Europees niveau aan te pakken. Doen we dat niet, dan dreigt volgens hem een ‘Japan scenario’ van zeer lage economische groei en een slecht functionerende bankensector. Om dat te voorkomen zou de Europese Unie een nieuw fonds moeten opzetten om slechte leningen van banken tegen de “werkelijke economische waarde” op te kopen. En wie moet die slechte leningen opkopen? Juist, de Europese belastingbetaler.

Dat betekent dat problemen die met name door zuid-Europese banken veroorzaakt zijn opeens ook het probleem worden van de noordelijke landen. Banken kunnen hun balans opschonen en de belastingbetaler gaat daarvoor betalen. Als het aan Klaus Regling van het Europese Stabiliteitsmechanisme (ESM) ligt zou de nieuwe Europese bad bank tot €250 miljard aan slechte leningen kunnen opkopen.

Toch weer een bailout?

In essentie komt het erop neer dat de Europese belastingbetaler toch weer de rekening moet betalen om de bankensector overeind te houden. Het voorstel van de Europese Bankenautoriteit lijkt dus in strijd met de Europese bail-in regels, die voorschrijven dat in eerste plaats de stakeholders van een bank hun verliezen moeten nemen.

Door slechte leningen van banken over te nemen en de rekening bij de Europese belastingbetaler neer te leggen geef je in feite opnieuw een bailout aan de banken. Het zou eerlijker zijn als de bankensector dit probleem zelf oplost, net zoals het Europese depositogarantiestelsel door de Europese bankensector zelf gedragen wordt. Uiteindelijk zijn het de banken die onzorgvuldig waren met het verstrekken van kredieten. Het zou niet terecht zijn als de belastingbetaler daarvoor moet opdraaien.

Lees ook:
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
31 januari 2017
Europese banken kunnen zomaar van het internationaal podium vallen

Er bestaat weinig twijfel dat de Amerikaanse banken de financiële crisis beter hebben doorstaan dan hun Europese neven en nichten. De Amerikanen waren veel sneller in het herstellen van hun vermogenspositie en ze weten wat de toezichthouder van hen verlangt. De Europese banken lopen in dat opzicht ver achter en dat begint zich te vertalen in een steeds sneller verlies van marktaandeel op de internationale financiële markten.

Het beste voorbeeld vormen waarschijnlijk de internationale obligatiemarkten. Hier concurreren Amerikanen en Europeanen om kapitaal bijeen te brengen voor de grootste partijen ter wereld. Het is een markt die in 2016 ongeveer $4 biljoen groot is. En juist op deze enorme markt verliezen de Europeanen steeds meer terrein.

Aan het begin van dit decennium was Deutsche Bank nog nummer twee als underwriter van internationale obligaties. In 2015 was de bank al naar de zesde positie afgezakt. In 2010 bedroeg het marktaandeel 7,3%. Dat jaar is daar nog 5,1% van over en er zijn weinig tekenen die erop wijzen dat Deutsche binnen afzienbare termijn weer actiever gaat worden op deze markten.

Beleggers hebben Deutsche Bank de rug toegekeerd

Ambities Europese banken getemperd

Het is trouwens niet zo dat er een duidelijke Europese kandidaat is die de positie van Deutsche kan of wil overnemen. Het Britse Barclays was in 2010 de nummer één bij international bond management met een marktaandeel van 8%. Maar ook deze bank is druk met het afbouwen van haar investment bankactiviteiten. Dat gebeurt mede op instigatie van de toezichthouder, die strengere kapitaalseisen heeft geformuleerd. Barclays is nu naar de derde positie afgezakt na JP Morgan en Citigroup. Barclays is nu druk met het schrappen van de 7.000 minst winstgevende zakelijke rekeningen. In 2014 had de bank al 17.000 klanten de deur gewezen. Het wegsturen van klanten is de veiligste manier om je balans te laten krimpen.

Ook andere banken lijken de obligatiemarkten voor gezien te houden. De Royal Bank of Scotland had in 2010 nog een zeer acceptabel marktaandeel van 4%, waarmee de bank de elfde plaats bezette. Daar is nu minder dan 1,4% van over. De bank is druk met het opruimen van schandalen en het oplossen van managementproblemen. Nog in november faalde de bank voor de stresstest. Dat is alweer negen jaar nadat de bank gered moest worden met een injectie van £45 miljard en zo genationaliseerd werd.

De Zwitserse banken hebben sinds 2008 evenmin goed werk afgeleverd. In 2010 namen Credit Suisse en UBS respectievelijk de zesde en de zevende positie in met een marktaandeel van 4,3%. Daar is nu nog respectievelijk 2,5% en 1,8% van over. De enige uitzondering op de regel is HSBC. Van begin af aan begreep die bank de omvang en de diepte van de subprime mortgage crisis en handelde navenant. Het maakte reserveringen en haalde $18 miljard uit de markt om het eigen vermogen te versterken. Daarom hoefde de bank als enige Europese instelling niet zijn balans te verkorten. Het heeft nog steeds een balans van $2,6 biljoen zoals voor de crisis. Daarom is HSBC als enige Europese bank erin geslaagd om op de markt voor bond underwriting het marktaandeel te verhogen van 5,2% naar 6,6%. Beleggers hebben HSBC daarvoor royaal beloond.

HSBC krijgt het voordeel van de twijfel

Crisis bij Europese banken

Misschien is de huidige crisis het begin van het einde van het Europese universal banking model, waarbij banken zowel zakelijke klanten als particulieren tracht te bedienen. Dat was altijd al een model, waar vooral toezichthouders moeite mee hadden. Deze banken waren en zijn too-big-to-fail en daar houden toezichthouders en beleidsmakers sinds 2008 niet van. Het resultaat is een groeiende hoeveelheid regelgeving, zoals de verplichting het eigen vermogen te verhogen. Voor de betreffende banken is dat problematisch, omdat zelfs in goede tijden een one-stop-shop benadering slecht met veel moeite winstgevend is. Laat staan dat zoiets lukt in tijden van crisis.

De huidige opstelling van banken is echter ook problematisch. Banken die geen kapitaal beschikbaar willen stellen bij de underwriting van obligaties hebben een probleem. Hun klanten zullen in dat geval minder bereid zijn hen te laten delen in lucratieve opdrachten en deals zoals fusies en overnames. Als de trend reëel wordt, dat Europese banken meer en meer markten overlaten aan hun Amerikaanse neven en nichten, dan worden ze internationaal gesproken snel irrelevant en verdwijnen ze in figuurlijke zin van het toneel. Dat is niet goed voor de banken zelf, maar ook niet voor de economieën waarbinnen ze functioneren!

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte

Over Beurshalte:

Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

11 januari 2017
Deutsche Bank: “Geen banken redden met belastinggeld”

De Duitse belastingbetaler hoeft zich geen zorgen te maken dat banken met belastinggeld overeind gehouden zullen worden. Dat zei Paul Achleitner, voorzitter van de Raad van Toezicht van Deutsche Bank, in een interview met de Frankfurter Allgemeine. Daarmee reageerde hij op de plannen van de Italiaanse overheid om Monte dei Paschi overeind te houden.

De Italiaanse regering zou van plan zijn voor in totaal €6,6 miljard aan belastinggeld in de noodlijdende bank te stoppen. Met een injectie van €4,6 miljard moet de bank weer aan alle kapitaaleisen voldoen, terwijl er ook nog eens €2 miljard aan belastinggeld gereserveerd wordt om vermogende spaarders met bankobligaties te compenseren.

Bail-in of bailout?

Zoals we eerder al schreven is er binnen Europa veel discussie over het reddingsplan voor de Italiaanse bankensector. De Europese Commissie wil dat obligatiehouders en de vermogende spaarders aanslaan voor het herkapitaliseren van de bank, maar daar denkt de Italiaanse regering heel anders over. Die willen de rekening uitsmeren over alle belastingbetalers, waardoor vermogende spaarders en obligatiehouders worden ontzien.

Paul Achleitner laat met deze uitspraken in de Frankfurter Allgemeine zijn ongenoegen blijken over de gang van zaken in Italië. Hij wil een strikte naleving van de Europese bail-in regels die een jaar geleden werden ingevoerd.

Wat vinden jullie? Moeten vermogende spaarders en obligatiehouders van de betreffende bank opdraaien voor herkapitalisatie of is het verstandiger de verliezen over alle belastingbetalers te verdelen?

Wat is de beste manier om banken in Eurozone te herkapitaliseren? #bailout #bailin

— Frank Knopers (@frankknopers) January 1, 2017

Geopolitiek risico

Opvallend is dat Achleitner geopolitiek risico als het grootste risico noemt voor de financiële sector. “Dit is nu het grote thema, dat mag duidelijk zijn. Alles heeft het potentieel de financiële markten op te schudden. De gebeurtenissen in Berlijn vlak voor Kerstmis hebben laten zien dat we ook in ons eigen land met terreur te maken hebben.”

1 januari 2017
Monte dei Paschi binnenkort genationaliseerd?

De kans dat Monte dei Paschi binnenkort gedeeltelijk of volledig in handen van de staat terechtkomt is zeer groot. De Italiaanse regering is namelijk bereid €21 miljard te investeren in het herkapitaliseren van de bank, waardoor obligatiehouders en vermogende spaarders buiten schot blijven. Donderdag liet de noodlijdende bank al weten dat het niet zal lukken om de benodigde €5 miljard aan nieuw kapitaal bij beleggers op te halen.

Het Italiaanse regering zou aan een financiële constructie werken die de obligatiehouders volledig of grotendeels compenseert. Volgens de Europese bail-in regels moeten deze obligaties afgeschreven worden bij een herkapitalisatie van de bank, maar het lijkt erop dat de Italiaanse overheid deze verliezen voor haar rekening zal nemen.

Van bail-in naar bailout?
Het Italiaanse ministerie van Financiën kan deze bankobligaties van beleggers overnemen en vervolgens omzetten in aandelen, zodat de obligatiehouder alsnog hun geld terug krijgen. De waardeloze aandelen komen dan in handen van de staat. Op deze manier kan Monte dei Paschi genationaliseerd worden, zonder dat de spaarders een centje pijn lijden. De rekening van het reddingsplan wordt daarbij doorgeschoven naar de belastingbetaler. De Italiaanse minister van Financiën Pier Carlo Padoan zegt op te komen voor de belangen van de spaarders, die al hun spaargeld of pensioen kunnen verliezen als Monte dei Paschi omvalt. Maar volgens berekeningen van Bloomberg hoeven we helemaal niet zoveel medelijden te hebben met die obligatiehouders.
Obligatiehouders
Uit onderzoek van Bloomberg blijkt dat slechts 5,4% van de Italianen bankobligaties in de portefeuille heeft en dat deze groep gemiddeld meer dan twee keer zo vermogend is als de gemiddelde Italiaan. Cijfers van de Italiaanse centrale bank laten zien dat huishoudens die bankobligaties bezitten in 2014 een gemiddeld vermogen hadden van €501.986. Dat is meer dan twee keer zoveel als het landelijke gemiddelde van €218.135. Het vermogen van de Italiaanse spaarders die risicovolle bankobligaties bezitten bestaat voor 70% uit vastgoed. Worden hun beleggingen in bankobligaties waardeloos - gemiddeld bijna €35.000 - dan is het grootste deel van hun vermogen nog steeds intact. De meeste obligatiehouders kunnen volgens deze cijfers wel een stootje hebben. Bovendien is de marktwaarde van deze bankobligaties de laatste jaren al gehalveerd, van €342 miljard in 2012 naar €163 miljard midden 2016. Een deel van het verlies is dus al ingecalculeerd.

Reddingsplan
De Italiaanse regering gooit dus €20 miljard aan belastinggeld tegen de bankensector aan om de belangen van de vermogende spaarders te behartigen. Monte dei Paschi di Siena is de grootste probleembank, maar ze is niet de enige. Ook Veneto Banca en Banca Popolare di Vicenza worden genoemd als mogelijke kandidaten voor het Italiaanse reddingsplan van €21 miljard. Deze banken hebben ook miljarden aan slechte leningen op de balans staan en moeten van de ECB zeker €2,5 miljard aan extra kapitaal ophalen en €4 miljard aan slechte leningen van de balans halen. De Italiaanse bankensector als geheel zit met ongeveer €360 miljard aan slechte leningen in de maag. Dat zijn kredieten met een grote betaalachterstand, waarvan een groot deel niet of slechts gedeeltelijk afgelost zal worden. De banken hebben onvoldoende buffers om dit soort verliezen op te vangen. De Europese bail-in regels schrijven voor dat deze banken opnieuw gekapitaliseerd moeten worden met het geld van vermogende spaarders en obligatiehouders, maar de Italiaanse regering vreest dat dit veel financiële en politieke instabiliteit met zich mee zal brengen.

Monte dei Paschi di Siena binnenkort genationaliseerd?

24 december 2016
Deutsche Bank betaalt $7,2 miljard boete voor hypotheekzwendel

Deutsche Bank betaalt het Amerikaanse ministerie van Justitie een boete van $7,2 miljard voor het bundelen en doorverkopen van dubieuze hypotheken. De bank verkocht in de aanloop naar de financiële crisis op grote schaal beleggingsproducten die als veilig verkocht werden, maar die in werkelijkheid zeer risicovol waren. Institutionele beleggers verloren miljarden op deze beleggingen, die na de crash van de huizenmarkt in de Verenigde Staten zo goed als waardeloos werden.

In september ging het aandeel van Deutsche Bank nog hard onderuit, nadat er een claim van $14 miljard was neergelegd. De schade voor Deutsche Bank valt uiteindelijk twee keer zo laag uit, tot opluchting van beleggers. Het totale bedrag bestaat voor $3,1 miljard uit een boete en voor $4,1 miljard uit compensatie voor gedupeerde beleggers.

Schandalen Deutsche Bank
Deutsche Bank gaat de laatste jaren gebukt onder tal van schandalen. Eerder dit jaar trof de bank ook al een schikking van tientallen miljoenen voor het manipuleren van de goudprijs en de zilverprijs en nu moet de bank miljarden betalen om het hypotheekdossier af te sluiten. Daarmee is de bank nog niet uit de problemen, want er zijn nog drie andere dossiers die opgelost moeten worden. Zo moet er een onderzoek gestart worden naar vermeende manipulatie van wisselkoersen, verdachte aandelentransacties in Rusland en het negeren van Amerikaanse sancties tegen onder meer Iran. De grootste bank van Duitsland heeft sinds 2012 al meer dan €12 miljard aan boetes betaald, waaronder een schikking met de Amerikaanse hypotheekgiganten Fanny Mae en Freddie Mac. Beleggers zagen de waarde van het aandeel in september door het grote aantal schandalen halveren tot een dieptepunt van €10. Maar de bank bleef overeind en de waarde van het aandeel krabbelde weer op en staat op het moment van schrijven op iets meer dan €18.

23 december 2016