Categorie: Goud en Zilvermarkt

Société Générale heeft de steunpunten en weerstandniveaus voor de goudprijs ingetekend in een grafiek, die u hieronder kunt zien. De bank licht overigens niet toe waarom de goudprijs naar dat niveau kan zakken en hoe dat koersdoel van $1.265 tot stand gekomen is. Wel weten analisten van SocGen te melden dat de goud oververkocht is en dat daarom een korte rally naar $1.386 tot $1.390 mogelijk is.

Begin deze maand zei analist Sebastien Galy van SocGen nog dat de goudprijs eind dit jaar zou zakken naar $1.375 per troy ounce en dat de gemiddelde prijs dit jaar op $1.500 uit zou komen. De verwachting lijkt iets eerder dan verwacht al uit te komen. Het is opvallend dat Société Générale opeens zo negatief is geworden over goud. In de zomer van vorig jaar zeiden analisten van dezelfde bank nog dat de goudprijs naar $8.500 per troy ounce zou kunnen gaan, indien goud zich zou corrigeren voor de groei van de monetaire basis sinds 1920. Daar voegde de bank toen nog aan toe dat de goudprijs naar $1.900 zou moeten stijgen om te compenseren voor de groeiende monetaire basis sinds 2007.

Société Générale ziet steunpunt voor goud op $1.265 per troy ounce (Bron: Businessinsider)

Uiteraard kan men niet verwachten dat de veertien goud-ETF's die in India actief zijn hun vermogen ieder jaar kunnen blijven verdubbelen, maar een stijging van slechts 18% steekt er wat schraal bij af. Volgens analisten is de afnemende populariteit van goud-ETF's in India toe te schrijven aan de zwakke prijsontwikkeling in het afgelopen fiscale jaar, dat eindigde op 31 maart 2013. Ook maakte de stijging van de rente het interessanter om in schuldpapier te beleggen dan in aandelen van een goud-ETF.

De goudprijs in India staat nu al 10% lager dan de laatste piek van november vorig jaar, maar ten opzichte van 2007 is de prijs bijna 3x over de kop gegaan. Daarmee is het rendement op fysiek goud of aandelen in een goud-ETF nog altijd beter dan een spaarrekening, die cumulatief maar 9% had opgeleverd over de afgelopen vijf jaar. Dat lijkt nog steeds een aardig rendement voor 'Westerse' begrippen, maar daar staat tegenover dat de inflatie in India relatief hoog is.

116,48 miljard roepies

De veertien goud-ETF's die actief zijn in India beheren samen 116,48 miljard roepies. Omgerekend naar de goudprijs van midden maart is dat een goudgewicht van ongeveer 42 ton. Kenner van de Indiase goudmarkt zeiden tegenover Bullionstreet dat de groei van ETF's in de toekomst gedreven zal worden door de verwachtingen die beleggers hebben van de goudprijs op de korte termijn. Indiers met een lange termijn visie zullen waarschijnlijk liever fysiek goud aankopen en de ETF's links laten liggen.

Het aankopen van fysiek goud wordt in India ontmoedigt door een importheffing. Die is in een aantal stappen opgeschroefd tot 6% van de goudprijs. In dat opzicht zijn de kosten van een goud-ETF doorgaans lager dan van fysiek goud in beveiligde professionele opslag.

Gisteren verhoogde de Shanghai Gold Exchange haar margeverplichtingen voor goud en zilver al met 2 procentpunt naar respectievelijk 12 en 15 procent. Het is dan ook niet vreemd dat ook de goud- en zilvercontracten die op de COMEX verhandeld worden een hogere marge vereisen. Voor een COMEX goudcontract voor levering van 100 troy ounce in 1-4 maanden ging de marge van $5.940 naar $7.040 (nieuw contract) en van $5.400 naar $5.600 (verlengen bestaand contract).

Voor een COMEX zilvercontract van 5.000 troy ounce en een soortgelijke looptijd ging de margeverplichting van $10.450 naar $12.375 (nieuw) en van $9.500 naar $11.250 (verlengen bestaand contract). Een verhoging van de verplichte marge door de CME en de SGE moet de volatiliteit in de markt terugbrengen, maar in mei 2011 zagen we dat de marges meerdere malen verhoogd werden nadat de zilverprijs gezakt was.

Marges op COMEX contracten goud (Bron: CME)

Marges op COMEX contracten zilver (Bron: CME)

Er zijn volgens Bill Gross van Pimco veel zaken die de goudprijs beïnvloeden, maar de twee belangrijkste zijn volgens hem de reële rente en de  inflatieverwachtingen. Hij zei in februari tijdens de Barron's Roundtable dat de Federal Reserve inmiddels 80% van alle langlopende staatsobligaties opkoopt en dat de centrale bank met dit beleid in de toekomst een hogere inflatie kan verwachten. Door de dalende omloopsnelheid van het geld is daar op dit moment nog geen sprake van, maar de QE3 en QE4 stimuleringsprogramma's zorgen er al wel voor dat de rente extreem laag blijft. Dat maakt de overstap naar goud, dat helemaal geen stroom van inkomsten genereert, volgens hem steeds kleiner.

Ook Bill Gross kon de grote prijsdaling van de afgelopen twee dagen niet voorzien, maar het heeft zijn kijk op goud niet veranderd. De fundamentele reden om goud te kopen zijn nog steeds aanwezig. Zolang centrale banken bereid zijn de waarde van hun munt op te offeren om de reële schuldenlast te verkleinen en een exportvoordeel voor de lokale economie af te dwingen, blijft goud een aantrekkelijke veilige haven om vermogen in te 'parkeren'. De veiligheid van goud zit hem vooral in het feit dat het fysiek bezit is, terwijl de waarde van een staatsobligatie of spaarrekening ontleend wordt aan de kwaliteit van de tegenpartij én de kwaliteit van de valuta waarin deze genoteerd staat. Fysiek goud staat los van valuta en kent in iedere wereldwijde valuta een prijs.

Gross: OK, so I made a bad call at the Barron’s Roundtable. I would still buy gold here. World reflating.

— PIMCO (@PIMCO) April 15, 2013

De afgelopen zes maanden zijn de GDX en de HUI indices van goudmijnaandelen allebei met 45% gezakt. Gisteren gingen de koersen van deze twee indices – samen met de goudprijs – met ongeveer 9% naar beneden. Reuters schrijft dat grote en kleine mijnbouwbedrijven de impact zullen voelen van de prijsdaling van goud. De meeste mijnen zullen nog wel met winst blijven opereren, maar de cashflow die nodig is om nieuwe projecten op te starten of om oveames te doen is aan het opdrogen.

“Iedereen genoot van het hoogtij, maar nu het water laag staat kan iedereen zien wie naakt aan het zwemmen was. En het opmerkelijke is dat iedereen naakt aan het zwemmen was”, aldus Pawel Rajszel van Veritas Investment Research. We zijn nu terug bij niveaus die we eind 2008 voor het laatst gezien hebben.

Barrick Gold Corp moest afgelopen week de bouw van de grote Pascua-Lama goud- en zilvermijn stoppen vanwege milieubezwaren en nu komt deze prijsdaling er ook nog bij. Het aandeel verloor gisteren 10,4% op de Toronto Stock Exchange in Canada. Haar concurrent Goldcorp verloor slechts 4,7% van haar waarde. Vooral de kleine en middelgrote goudmijnen hebben volgens Reuters veel last van de prijsdaling, omdat deze minder flexibel zijn dan grote producenten.

Productiekosten

Volgens Moingstar analist Elizabeth Collins liggen de productiekosten in veel goudmijnen nog ruim beneden de $1.400 per troy ounce. Maar omdat aandeelhouders druk leggen op het management om de winstgevendheid niet uit het oog te verliezen zullen er minder investeringen gedaan worden. In plaats van de focus te leggen op groei zal men de aandacht nu verschuiven naar het op peil houden van de winst en het onder controle brengen van de kosten.

Volgens de analist van Moingstar heerst er in het management van veel goudmijnbedrijven het gevoel dat er onderaan de streep winst geboekt moet worden. “Zelfs nieuwe projecten die economisch gezien rendabel zijn worden om deze reden uitgesteld”, zo liet ze weten tegenover Reuters.

Analist Paolo Lostritto van National Bank Financial is wat negatiever. Zij zegt dat er nu al een aantal bedrijven zijn de bij de huidige goudprijs beneden de kostprijs werken. De lagere goudprijs treft ook de dividenduitkeringen, vooral bij mijnen die de hoogte van het dividend koppelen aan de goudprijs. Voorbeelden daarvan zijn Newmont Mining en Eldorado Gold Corp.

Procentueel waren de koersdalingen het grootst bij de kleine 'junior' mijnbouwbedrijven. Reuters noemt Gabriel Resources Ltd., dat nog wacht op toestemming voor een nieuw project in Roemenie. Dit aandeel zakte maandag met 23,4% naar C$1,51. Detour Gold Corp, die net haar eerste mijn aan het opstarten is in het noordoosten van Ontario, zakte met 21,9% naar C$11,48. Het bedrijf Iamgold Corp verwacht dit jaar productiekosten van $1.400 per troy ounce goud. Dit bedrijf kan, ondanks haar sterke cash posite, ook in de knel komen als de goudprijs zo laag blijft als nu. Dit bedrijf zag haar aandeel met een relatief bescheiden 7,2% omlaag gaan op de Canadese beurs.

Koersen van veel goudmijnaandelen terug bij af door dalende goudprijs en stijgende kosten (Bron: Yahoo Finance)

De centrale bank van Zuid-Korea, die de afgelopen jaren heel veel goud gekocht heeft, liet weten zich geen zorgen te maken om de prijsdaling, omdat het goud hoort bij een lange-termijn strategie om valutareserves de diversifieren met fysiek metaal. Zuid-Korea heeft haar goudreserve tussen begin 2011 en begin 2013 laten groeien van 14,4 tot 104,4 ton. Door de goudvoorraad periodiek te waarderen naar de marktprijs is de waarde van het Zuid-Koreaanse goud op de balans met maar liefst 57x over de kop gegaan.

De assistent-gouveeur van de centrale bank van Australië zei dat goudbaren geen 'intrinsieke waarde' hebben. De centrale bank van het continent bezit slechts 80 ton fysiek goud, dat vrijwel vrijwel volledig in Londen opgeslagen ligt. Voor Australië is het minder belangrijk om veel goudstaven in de kluis te leggen, want onder de bodem van dit continent ligt nog een rijke goudreserve. In 2011 was Australië de tweede grootste goudproducent ter wereld met een mijnproductie van 270 ton.

Volgens Bloomberg bezitten centrale banken gezamenlijk 19% van het wereldwijd gemijnde goud. Vorig jaar kochten centrale banken volgens data van de World Gold Council gezamenlijk 535 ton goud, het meeste sinds 1964. De goudprijs is twaalf jaar op rij gestegen in dollars, maar staat nu al 28% onder het all-time high van $1.920 per troy ounce. Bloomberg merkt op dat de goudprijs nog steeds onder haar all-time high staat, wanneer men de prijzen zou corrigeren voor inflatie. De goudprijs zou nu naar $2.413 moeten stijgen om het oude record van $850 per troy ounce uit 1980 te evenaren.

Landen en supra-nationale instellingen beheren samen 31.694,8 ton, waarvan de VS en Duitsland de grootste voorraden hebben. Andere Europese landen als Frankrijk, Italië, Nederland en Portugal hebben naar verhouding ook veel goud in de kluis liggen.

Sri Lanka

“Over het algemeen geeft een dalende goudprijs centrale banken wereldwijd de gelegenheid om hun goudvoorraden uit te breiden”, aldus Ajith Nivard Cabraal van de Sri Lankaanse centrale bank. “Een kans om een iets groter volume van de markt te halen en aan onze reserves toe te voegen is interessant”. Het land heeft volgens de World Gold Council een verwaarloosbare goudreserve van 3,6 ton.

Zuid-Korea

De centrale bank van Zuid-Korea stuurde een reactie per email, waarin ze zeiden dat prijsbewegingen op de korte termijn een onvermijdbaar risico zijn. Tijdens een zakenlunch in Canberra zei de assistent-gouveeur van de Australische centrale bank dat goud “vaak een hoge prijs heeft omdat mensen geloven dat andere mensen het waardevol vinden”. hij voegt eraan toe: “in een andere markt zou het woord 'bubbel' al snel in de mond genomen worden.”

Zuid-Afrika

De dalende goudprijs is “extreem zorgwekkend”, aldus de gouveeur van de Zuid-Afrikaanse centrale bank Gill Marcus. De Zuid-Afrikaanse centrale bank heeft 125,1 ton aan goudreserves en is niet vooemens goud te kopen of te verkopen. De Zuid-Afrikaanse economie leunt sterk om de mijnbouw en een daling van de goudprijs (en de prijs van andere grondstoffen) is negatief voor de winstgevendheid van en investeringen in deze industrie.

Rusland en China

De BRICS-landen zijn de afgelopen jaren druk bezig geweest om hun goudvoorraden uit te breiden. Rusland nadert volgens data van de World Gold Council de 1.000 ton en China heeft waarschijnlijk een veelvoud van de officiele 1.054 ton in de kluis zitten. Dat laatste cijfer stamt uit 2009, toen China besloot geen cijfers over de goudvoorraad meer vrij te geven.

Volgens Oleg Vyugin van de MDM Bank zullen de monetaire autoriteiten van Rusland waarschijnlijk goud blijven kopen. Het land hanteert sinds 2005 een actief aankoopprogramma en heeft sindsdien haar goudvoorraad verviervoudigd.

Centrale banken zijn gelaten of positief over daling goudprijs (Bron: Bloomberg)

In 2011 begon de centrale bank met het kopen van goud, toen de goudreserve nog maar 14,4 ton groot was. Over een periode van minder dan twee jaar werd er 90 ton goud gekocht, waarmee de totale omvang van de goudreserve naar 104,4 ton gebracht werd. Maar door de scherpe daling van de goudprijs van de afgelopen dagen is de prijs weer terug op het niveau waarop Zuid-Korea in 2011 goud begon te kopen.

Volgens critici heeft de centrale bank het goud te duur gekocht en heeft ze een verkeerd moment uitgekozen om goud te kopen. Omdat de Zuid-Koreaanse centrale bank haar goudreserve periodiek waardeert naar de marktprijs is de waardering van de goudreserve op de activa zijde van de balans ook omlaag gegaan.

104,4 ton

In februari 2013 werd voor het laatst goud gekocht door de Zuid-Koreaanse centrale bank, namelijk 20 ton. De wereldwijde spotprijs van goud was toen al een paar maanden aan het dalen en daarom leek het de centrale bank een goed moment om weer een aankoop te doen. De 104,4 ton fysiek goud in de kluis heeft de Bank of Korea vormt 1,5% van de totale reserve. In 2010 vormde de goudvoorraad van 14,4 ton, toen nog gewaardeerd tegen een vaste (lage) prijs, slechts 0,03% van de totale reserves.

In een persbericht dat de Bank of Korea in maart publiceerde zei ze het volgende over de uitbreiding van de goudvoorraad:

“Het kopen van goud heeft niet als doel waardevermeerdering te realiseren. Het dient ter diversificatie van de buitenlandse reserves. Korea is de 34e in de ranglijst van landen met de grootste goudreserve. Daarmee bedoelen we niet te zeggen dat we naar de 15e plaats moeten op deze ranglijst om de goudvoorraad af te stemmen op de omvang van de Zuid-Koreaanse economie, maar wel dat de Bank of Korea een grotere goudvoorraad aan moet houden dan ze nu heeft”

De Bank of Korea betaalde gemiddeld $1.600 per troy ounce voor de 90 ton goud die sinds 2011 gekocht is, zo schrijft Bullionstreet. Als we de grafiek van de goudprijs over de afgelopen drie jaar erbij pakken is dat zeker geen slechte prestatie. Het niveau van $1.600 per troy ounce was iedere keer ongeveer de bodem, tot en met de enorme prijsdaling van afgelopen vrijdag en maandag.

Gewaardeerd tegen de huidige goudprijs is het 'verlies' op de goudaankopen van de Bank of Korea ongeveer $761 miljoen. We schrijven verlies tussen haakjes, want zo lang de centrale bank niets hoeft te verkopen hoeft er ook geen verlies genomen te worden. Het is slechts een boekhoudkundige afwaardering, want het goudvolume is ongewijzigd gebleven.

Goudvoorraad van Zuid-Korea

Lange termijn

De Bank of Korea verdedigt haar beleid door te stellen dat de daling van de goudprijs geen invloed heeft op haar lange-termijn strategie voor de valutareserves. “Toen we in 2011 begonnen met het aankopen van goud was de consensus binnen de Bank of Korea dat er vooral financiële activa op de balans stonden en vrijwel geen fysieke activa. We kwamen toen tot de conclusie dat het hebben van meer fysieke activa de balans tussen risico en rendement zou verbeteren”, aldus Choo Heung-sik van de Bank of Korea.

Hij voegde eraan toe dat de noodzaak om goud te kopen hoort bij een lange-termijn visie om de buitenlandse reserves te diversifieren. Daar hoort het risico dat prijzen op korte termijn kunnen stijgen of dalen gewoon bij.

“Het goud dat we op de balans hebben staan maakt nog maar 1,5% van onze buitenlandse reserves uit. Het is het topje van de ijsberg. Om de buitenlandse reserves van de Bank of Korea te evalueren moet men ook naar die andere 98,5% kijken”, zo voegde centraal bankier Choo eraan toe. Er kan nog steeds winst geboekt worden op valutareserves, ook als de goudprijs daalt.

Centrale banken kochten het afgelopen jaar een recordhoeveelheid van 535 ton goud. De Bank of Korea was dus niet de enige centrale bank die tegen een boekhoudkundig verlies op goudaankopen aankijkt. Toch is de verwachting dat centrale banken goud blijven kopen, dit jaar naar schatting ongeveer 300 ton. “Goudaankopen worden continu gedaan in een poging reserves te diversifieren van valutareserves, omdat de euro en de dollar onstabiel zijn geworden na het uitbreken van de financiële crisis”.

Goudreserve vangt waardeverlies financiële activa op (Bron: onbekend)

De goudprijs zakte in dollars even door de $1.400 per troy ounce heen, maar staat daar inmiddels weer boven. De zilverprijs, die vanaf 2011  steeds steun wist te vinden op ongeveer $26 per troy ounce, zakt verder weg en staat op het moment van schrijven op $23,60. In euro's is de prijs van een kilo goud en zilver respectievelijk €24.654 en €580. Het is de vraag waar al die verkopen opeens vandaan komen, want de fundamentele redenen om fysiek edelmetaal in de portefeuille te houden zijn nog steeds aanwezig.

In de fysieke markt zien we een sterke vraag naar edelmetalen. Marketupdate heeft uit haar bronnen veomen dat er momenteel vooral veel fysieke goud en zilver gekocht wordt door beleggers, het aantal beleggers dat wil verkopen is in minimaal. De verhouding tussen kopers en verkopers in de fysieke markt lijkt totaal niet overeen te komen met de prijsontwikkeling van beide metalen op de futuresmarkt. Waar komt dan nog wel goud en zilver vandaan? Vooral ETF's blijken momenteel veel edelmetaal van de hand te doen. Alleen het GLD fonds heeft sinds december vorig jaar al bijna 200 ton fysiek goud moeten liquideren.

Goudprijs in € per troy ounce: 6% lager

Zilverprijs in € per kilo: 10% lager

Ontkoppeling?

Zodra het aanbod van fysiek metaal in de markt opdroogt zal een ontkoppeling plaatsvinden, een ontkoppeling tussen de spotprijs en de prijs van fysiek edelmetaal. Afgelopen weekend schreef Marketupdate daar al over de in het weekoverzicht van week 15. Iedere keer als de prijs van goud sterk omlaag gaat begint het metaal te schuiven. We zien edelmetaal uit ETF's gaan, maar aan de andere kant staan genoeg kopers om het metaal over te nemen. Onder andere China en India blijven veel goud kopen, terwijl centrale banken netto kopers blijven van goud. Het is dan ook interessant om te zien wat er de komende weken met de goudprijs gaat gebeuren. Het ligt in lijn der verwachting dat één of meerdere centrale banken zal profiteren van deze daling en fysiek metaal uit de markt zal halen.

COMEX

Een andere opvallende ontwikkeling is dat er goud weggehaald wordt uit de COMEX en uit de kluizen van JP Morgan en Scotia Mocatta. Onderstaande grafieken komen van de site Bullmarketthinking en zijn samengesteld door Nick Laird van Sharelynx. De grafieken werden op 9 maart gepubliceerd en bevatten dus nog niet de ontwikkelingen van vandaag en afgelopen vrijdag. De trend is duidelijk: meer en meer mensen willen fysiek edelmetaal in bezit hebben en laten het weghalen uit de kluizen van de 'bullion banks'. Vooral de 'Eligible' voorraad, het zilver dat slechts voor opslag in de kluis ligt en dat eigendom is van een klant, krimpt snel.

Beleggers halen fysiek goud weg uit de COMEX….

… en uit de kluis van JP Morgan Chase…

… en uit de kluis van Scotia Mocatta

De margeverplichting wordt uitgedrukt als een percentage van de totale waarde van het goud of zilver waar het contract betrekking op heeft. Dit bedrag moeten kopers van tevoren inleggen als ze een contract willen afsluiten voor toekomstige levering van goud of zilver. Het is een instrument om de speculatieve vraag af te remmen. Doorgaans worden de margeverplichtingen opgeschroefd bij een snelle stijging van de prijzen, maar nu doet de Shanghai Gold Exchange dat bij een sterk dalende koers.

De margeverplichting op goud gaat omhoog van 10% naar 12%, terwijl die op zilver van 13% naar 15% verhoogd is.

Shanghai Gold Exchange verhoogt margeverplichting op goud- en zilvercontracten

Ondertussen zakt de goudprijs naar niveaus die we al lang niet meer gezien hebben. Dat is opmerkelijk, want als we naar de ontwikkeling van de afgelopen jaren kijken zien we wel een correlatie tussen de goudprijs en het gezamenlijke balanstotaal van centrale banken. Ervan uitgaande dat centrale banken de waarde van geld blijven ondermijnen met een 'ruim' monetair beleid en een extreem lage rente zou men verwachten dat de prijs van goud gaat stijgen, maar daar is vooralsnog geen sprake van. De goudprijs zakte afgelopen vrijdag al met 4% en gaat vandaag opnieuw met 6% onderuit. 

Balanstotaal centrale banken groeit, goudprijs blijft achter (Bron: Bloomberg, via Zero Hedge)