Blog

Zwitserse centrale bank heeft miljarden in aandelen
De centrale bank van Zwitserland begint steeds meer op een beleggingsfonds te lijken, want de afgelopen twaalf maanden heeft de centrale bank haar aandelenportefeuille met 41% uitgebreid naar ongeveer 127 miljard Zwitserse frank. Daarmee bezet de centrale bank de achtste plaats in de ranglijst van grootste publieke beleggingsfondsen ter wereld.

De centrale bank van Zwitserland bezit alleen in de Verenigde Staten al voor $62 miljard aan aandelen in grote bedrijven als Apple, Facebook, Amazon, Google en Microsoft. Met $741 miljoen aan Facebook aandelen heeft ze zelfs een groter belang dan Mark Zuckerberg, zo schrijft de New York Times.

Monetair beleid

De groeiende aandelenportefeuille is een bijwerking van het monetaire beleid van de Zwitserse centrale bank. Die wil de waarde van haar eigen munt onderdrukken en doet dat door honderden miljarden aan nieuwe Zwitserse franken in de economie te pompen en om te wisselen voor euro’s en dollars.

Het grootste deel van die valutareserves stroomt richting de obligatiemarkt, maar door een schaarste aan staatsobligaties belegt de centrale bank een steeds groter deel van haar reserves in aandelen. Was dat in 2010 nog tien procent van de totale reserves, nu is dat al twintig procent.

Dat een centrale bank vandaag de dag liever aandelen koopt dan staatsobligaties is vanuit een rationaal standpunt goed te begrijpen. Bij een extreem lage rente kunnen de obligatiekoersen sterk fluctueren, zelfs meer dan aandelenkoersen. Ook is het dividend vaak hoger dan het rendement van staatsobligaties. Toch is het bizar dat een centrale bank aandeelhouder wordt van diverse bedrijven.

Geld uit het niets
“De Zwitserse centrale bank creëert geld uit Zwitserse alpenlucht. Ze nemen contact op met een broker en kijken rond op de Amerikaanse aandelenmarkt. Ze kopen dan aandelen in bedrijven die reële winsten maken en doen dat met geld dat uit het niets gekomen is”, zo vat James Grant van de Interest Rate Observer samen. Centrale banken wereldwijd creëren geld uit het niets om staatsleningen, bedrijfsobligaties, hypotheekleningen en zelfs aandelen op te kopen. Dit experiment heeft nog nooit eerder op deze schaal plaatsgevonden. Spaarders die zich zorgen maken zoeken alvast een veilige haven op, namelijk goud en zilver. Deze edelmetalen hebben door de eeuwen heen altijd waarde weten te behouden, in tegenstelling tot fiatgeld dat onbeperkt gecreëerd kan worden. Lees ook:
- Zwitserse centrale bank bezit voor $1 miljard goudmijnaandelen
- Centrale bank Zwitserland koopt meer aandelen
9 september 2016
Zwitsers stoppen bankbiljetten in kluis door negatieve rente

Door de negatieve rente wordt het steeds interessanter om contant geld in een kluisje te bewaren. Vooral in Zwitserland, waar de impact van de negatieve rente het grootst is, zien we een duidelijke trend in deze richting. Zwitserse banken brengen de kosten van de negatieve rente nu al in rekening aan bedrijven en vermogende spaarders, kosten die men probeert te ontwijken door contant geld in een kluis te stoppen.

“Door de lage rente zien we een toenemende vraag naar verzekeringen voor de opslag van contant geld. Er is vraag naar verzekeringen die dekking geven voor bedragen van 100 miljoen tot 500 miljoen Zwitserse frank”, zo verklaarde Philipp Surholt van de Zurich Insurance Group tegenover Bloomberg.

Negatieve rente in Zwitserland
De Zwitserse centrale bank introduceerde in 2015 een negatieve rente voor tegoeden die banken willen stallen bij de centrale bank. Deze 'boeterente' van 0,75% wordt door grote banken als UBS en Credit Suisse al (gedeeltelijk) doorberekend aan bedrijven, vermogende particulieren en vermogensbeheerders. Hoeveel negatieve rente zij in rekening brengen is niet bekend, maar het is blijkbaar genoeg om geld van de bank te halen en in een kluis te bewaren. Verzekeraar Helvetia Holding rekent een tarief van 1.000 Zwitserse frank per jaar om een miljoen Zwitserse frank aan bankbiljetten te verzekeren. Dat is slechts 0,1%. Bewaar je het geld op een bankrekening tegen een negatieve rente van 0,75%, dan betaal je daar jaarlijks 7.500 Zwitserse frank aan rente over. Geld in een kluis stoppen lijkt erg aantrekkelijk door de lage verzekeringskosten, maar daar komen natuurlijk ook nog kosten bij voor transport en opslag. Neem je deze mee in de overweging, dan moet je een relatief groot bedrag in de kluis leggen om goedkoper uit te zijn. Dat hoeft overigens niet veel ruimte in beslag te nemen, want met biljetten van 1.000 Zwitserse frank kun je heel veel geld in een klein oppervlak bewaren. Een miljoen Zwitserse frank in biljetten van duizend weegt 1,3 kilogram, terwijl een miljoen euro in biljetten van €500 een stapeltje van 2 kilogram oplevert.
Contant geld
Bedrijven die opslag van waardevolle zaken aanbieden krijgen steeds vaker verzoeken om contant geld op te slaan. Dat zegt ook een woordvoerder van vermogensbeheerder Baloise Holdings tegenover Bloomberg. Ook in andere landen met een negatieve rente neemt de vraag naar kluisjes toe, zoals in Japan en Duitsland. Dit is een trend die de komende jaren waarschijnlijk alleen maar sterker zal worden, tenzij centrale banken de rente weer gaan verhogen. "Het hamsteren van contant geld is een probleem voor het monetaire beleid. Hoe meer bedrijven kiezen voor contant geld, hoe lager de effectiviteit van de negatieve rente", zo verklaarde econoom Alexander Koch van Raffeisen Schweiz tegenover Bloomberg. "Het beleid van de Zwitserse centrale bank kan niet iedereen tevreden stellen. In haar poging het beste resultaat te halen voor de Zwitserse economie zijn er verliezers en zijn er ongewenste neveneffecten geweest." Contant geld heeft nog een ander voordeel boven een tegoed op een bankrekening, namelijk dat je geen bank meer als tegenpartij hebt. Iedereen die meer dan €100.000 op een spaarrekening heeft staan in Europa loopt immers het risico geld te verliezen bij een bail-in. Een alternatief voor contant geld is een belegging in fysiek goud en zilver. Daar betaal je ook geen negatieve rente over. Wilt u meer weten over beleggen in edelmetalen, klik dan hier.

Deze bijdrage wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Neem dan contant op via [email protected] of via +31(0)88-46 88 488.

9 september 2016
Video: Bloomberg interview met Poetin

Begin deze maand sprak Bloomberg een uur lang met de Russische president Poetin. In het gesprek komen verschillende onderwerpen aan bod, zoals de impact van de dalende olieprijs op de Russische economie, de situatie in Europa, de stabiliteit van de euro en de roebel, het beleid van de Russische centrale bank en de laatste politieke ontwikkelingen van de G20.

De video is in vier delen te bekijken op Youtube, we hebben voor het gemak de vier fragmenten hieronder verzameld.

Deel 1:

Deel 2:

Deel 3:

Deel 4:

9 september 2016
Democratie en kapitalisme raken steeds meer op gespannen voet

Staat het huwelijk tussen democratie en kapitalisme op springen? Je zou het bijna zeggen als je overal in de Westerse wereld autoritaire stromingen aan kracht ziet winnen. Het is niet ondenkbaar dat in een aantal landen deze stromingen aan de macht kunnen komen. Hoe heeft dit kunnen gebeuren?

Van oudsher bestaat er een bijna natuurlijke band tussen de liberale democratie – stemrecht, persoonlijke en burgervrijheden – en kapitalisme. De laatste staat voor het recht om goederen en diensten, kapitaal en arbeid naar eigen inzicht te kopen of te verkopen. Voor beiden geldt dat de individuele persoon zijn eigen keuzes maakt.

Er is echter ook meer dan voldoende grond voor spanningen. Democratie is egalitair, kapitalisme is dat zeker niet. Als de economie niet naar behoren functioneert, betekent dat een democratie autoritaire trekjes kan krijgen zoals in de jaren Dertig. Als de opbrengsten van een economie steeds ongelijker verdeeld worden, dan kan dat de rijken aanzetten de democratie in te ruilen voor een plutocratie.

Gaan democratie en kapitalisme nog steeds hand in hand?

Tot dusverre zijn de liberale democratieën en het kapitalisme meestentijds gezamenlijk opgetrokken. Daarom zijn in de rijkste landen van de wereld liberale democratieën gegrondvest op een kapitalistische economie. Breed gedeelde economische vooruitgang legitimeerde het kapitalisme en stabiliseerde de economie. Precies hier begint het mis te gaan. Het kapitalisme slaagt er steeds minder in om voor een grote meerderheid de welvaart te verhogen. Integendeel, de ongelijkheid neemt toe en de productiviteit, nodig om de welvaart te verhogen, stagneert. Dit giftig mengsel van feiten dreigt democratieën intolerant te maken en het kapitalisme illegitiem en ongewenst.

Kapitalisme is globaal van aard. Als de kansen zich wereldwijd voordoen, dan zal het kapitalisme wereldwijde activiteiten ontplooien, los van elke jurisdictie. En dus groeien er wereldomspannende bedrijven! Hier gaat het wringen. Als individuele landen regels stellen, dan gaat dat ten koste van de vrijheid om over de grenzen heen goederen en diensten te kopen en verkopen. Als echter het omgekeerde gebeurt en barrières gesloopt en regelgeving geharmoniseerd, dan gaat dat ten koste van de wetgevende autonomie van landen. Als kapitaal vrijelijk over de wereld kan stromen dan gaat dat ten koste van het vermogen van staten om belasting te heffen en regels voor te schrijven!

Globalisering en migratie
Een niet te vermijden onderdeel van het proces van globalisatie is immigratie. Vooral het bedrijfsleven is voorstander van massa-immigratie. Het stelt hen in staat arbeid naar willekeur in te huren. Massa-immigratie kan echter weleens de achilleshiel van de liberale democratie blijken. Dat heeft veel, zo niet alles, te maken met het falen van het hedendaags wereldwijd opererend kapitalisme. De economische prestaties stellen zonder meer teleur. De grote financiële crisis van deze eeuw heeft bovendien een verwoestend effect gehad op het vertrouwen van de burgerij in zijn politieke en economische leiders en dat vertaalt zich weer in een afnemend vertrouwen in de politieke en economische instituties! Ergo, het huwelijk tussen democratie en kapitalisme staat onder zware druk! Wat kan er gebeuren? Het is beslist niet uit te sluiten, dat we aan de vooravond staan van een wereldomspannende plutocratie. Het zou het einde betekenen van de nationale democratieën! Die zouden alleen nog in naam functioneren. Een andere mogelijkheid is de opmars van de dictatuur, vermomd als democratie. De sterke man oefent de facto controle uit over de staat en het kapitalisme. Dat zien we nu gebeuren in Rusland en Turkije en het gebeurde ook in de jaren Dertig van de vorige eeuw.

Robber barons van de 21ste eeuw

Burger staat centraal
Het is maar te hopen, dat de hedendaagse politieke en economische elite zich bewust wordt van deze potentiële gevaren en hiertegen een front vormen. Ze zouden zich de vraag moeten stellen of het wel wenselijk is om steeds maar weer nieuwe internationale verdragen af te sluiten die de nationale bevoegdheden steeds verder inperken en die alleen het bedrijfsleven profijt brengen. Zou het niet zo moeten zijn dat de belangen van de doorsnee burger weer meer centraal moeten komen staan bij het afsluiten van internationale verdragen? De liberale democratie ontleent zijn legitimiteit aan het bevorderen van het welzijn van velen en niet die van de enkeling. Politici moeten er weer van doordrongen worden dat ze eerst en vooral verantwoording schuldig zijn aan de burgerij en niet aan de captains of industry. Gebeurt dat niet, dan moet het huwelijk wel ontsporen met alle gevolgen van dien. Cor Wijtvliet Bron: Martin Wolf, Capitalism and democracy: the strain is showing. Financial Times Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

9 september 2016
EU gaat bankpasjes met tegoed verstrekken aan vluchtelingen

Naar schatting een miljoen vluchtelingen in Turkije krijgen van de EU een creditcard waar maandelijks een geldbedrag op gestort zal worden. Met dat geld kunnen zij eten en onderdak betalen. Deze regeling is onderdeel van een nieuwe €348 miljoen kostende humanitaire programma dat de Europese Unie donderdag heeft aangekondigd. In ruil voor maatregelen als deze belooft Turkije de vluchtelingen in eigen land op te vangen.

Het World Food Program zal samen met het Turkse Rode Kruis toezien op de uitvoering van dit Europese reddingsprogramma. Voor ieder gezin zal apart bepaald worden hoeveel leefgeld zij krijgen van de EU, waarbij extra geld beschikbaar is om kinderen naar school te sturen of ouderen te verzorgen.

Creditcards
Ertharin Cousin van het World Food Program is erg enthousiast over het plan om creditcards aan alle vluchtelingen te geven. In een verklaring tegenover de Wall Street Journal zegt ze het volgende: "Het geld dat door vluchtelingen wordt uitgegeven komt rechtstreeks in de lokale economie, waardoor een stimulans wordt gegeven aan de gemeenschappen die zo genereus zijn om de vluchtelingen op te vangen." In totaal heeft de EU een bedrag van €3 miljard toegezegd om de vluchtelingen in Turkije op te vangen. Van dat bedrag is €2,2 miljard al toegewezen aan verschillende projecten die gezondheidszorg, onderwijs en andere diensten voor vluchtelingen regelen.

EU geeft creditcard met maandelijks tegoed aan vluchtelingen

8 september 2016
VS stuurt nog $1,3 miljard aan bankbiljetten naar Iran

De Verenigde Staten hebben niet alleen de eerste $400 miljoen, maar ook de resterende $1,3 miljard aan openstaande rekeningen aan Iran in de vorm van bankbiljetten betaald. Opvallend is dat beide transacties volledig in vreemde valuta werden afgehandeld, namelijk met eurobiljetten en Zwitserse franken. Daarmee lost de VS een schuld aan Iran af die al sinds 1979 in de boeken staat. De Verenigde Staten zouden in ruil voor geld wapens leveren aan Iran, maar die wapens werden nooit geleverd.

De stapels bankbiljetten werden in twee vluchten overgebracht van Europa naar Iran, zo blijkt uit informatie die de Amerikaanse regering onlangs heeft vrijgegeven. Op 22 januari en 5 februari steeg een vliegtuig vol met euro’s en Zwitserse franken vanuit de Zwitserse stad Genève op met als eindbestemming de centrale bank van Iran. Daarbij is het interessant te vermelden dat de eurobiljetten door de Nederlandsche Bank werden aangeleverd.

Sancties?

Volgens het Amerikaanse ministerie kon deze betaling als gevolg van Amerikaanse sancties niet elektronisch afgerekend worden. Of dat de werkelijke reden is, dat is nog maar de vraag. Het is ook denkbaar dat Iran een statement wil maken, door alleen betaling in andere valuta dan dollars te accepteren. Euro’s en Zwitserse franken zijn dan een logisch alternatief, zeker als je bedenkt dat Iran de handelsrelaties met Europa wil aanhalen. Eerder dit jaar kondigde Iran aan dat ze olie voortaan alleen in euro’s wil afrekenen.

VS stuurde $1,7 miljoen aan bankbiljetten per vliegtuig naar Iran

8 september 2016
Beleggingsvisie Robeco (september 2016)

Europese beleggers kijken verder dan Brexit en voorts is een belangrijke vraag: wanneer komt volgende stap van de Fed? Bedrijfsobligaties blijven vooralsnog onze favoriet. Hieronder kunt u de beleggingsvisie van Robeco lezen voor september 2016.

Ontwikkelingen op de financiële markten

Op de financiële markten was duidelijk te merken dat in augustus de meeste mensen van hun zomervakantie genoten. Er gebeurde vrijwel niets. De dagelijkse verandering in de stand van de Amerikaanse S&P 500 aandelenindex bijvoorbeeld was de gehele maand nooit meer dan 1% naar boven of beneden. Historisch gezien is dit vrij zeldzaam. Uiteindelijk was de index eind van de maand slechts 0,1% gestegen.

Komkommertijd

Er was ook weinig nieuws dat de financiële markten in beweging kon zetten. De kwartaalcijfers die bedrijven publiceerden, zorgden nauwelijks voor verrassingen en ook de macro-economische cijfers deden geen wenkbrauwen fronsen. Bij lage omzetten stegen de meeste aandelenindices in de wereld licht. De brede MSCI Wereldaandelenindex steeg 0,5%, wat vooral te danken was aan de stijging in de Aziatische markten. De Chinese beursindex steeg 7,4%, de Japanse won 2,0%.

Opkomende markten profiteren van herstel olieprijs

De olieprijs kwam terug van een sterke daling in juli. Een vat Brent-olie steeg in augustus 6,9%. Opkomende economieën spinnen meestal garen bij een dergelijke stijging, en afgelopen maand was dat ook het geval. Het rendement van opkomende markten was hoger dan dat van ontwikkelde markten.

Aandelen

Langzamerhand wordt duidelijk dat de financiële markten over de Britse uittreding uit de Europese Unie (‘Brexit’) heen zijn. Premier May van Groot-Brittannië laat keer op keer weten door te gaan met het proces, maar maakt er vooral geen haast mee. De uiteindelijke economische gevolgen staan op dit moment duidelijk in de schaduw van de politieke kwesties rondom de uittreding, zoals de beperking van immigratie.

Niet alleen aandacht voor gevolgen Brexit
In Europa stapelen onzekerheden zich op. De nasleep van de poging tot staatsgreep in Turkije zorgt in de EU-lidstaten voor onrust. De Italiaanse banken staan er slecht voor en in Spanje sleept de politiek zich van verkiezing naar verkiezing zonder dat er een regering kan worden gevormd. Het zal duidelijk zijn; Europa hebben we in de portefeuilles een lager dan gemiddeld gewicht gegeven.
Alle ogen gericht op de Fed
De economische cijfers in Amerika zijn over het algemeen positief, zodat de financiële markten een mogelijke renteverhoging op de agenda hebben gezet. De Fed, het Amerikaanse stelsel van centrale banken, heeft via voorzitter Janet Yellen meerdere malen laten weten dat zo’n renteverhoging ‘data-afhankelijk’ is. Analisten wegen daarom elk economisch cijfer dat uitkomt, nog zorgvuldiger dan anders. Gegeven de allerlaatste cijfers lijkt een verhoging in september niet aannemelijk. Yellen heeft de financiële markten wel vaker verrast, maar tot het moment dat de nieuwe Amerikaanse president is gekozen, lijkt een actie van de Fed onwaarschijnlijk. December lijkt voorlopig de voor de hand liggende maand voor een renteverhoging. Robeco is voor wat betreft de economische ontwikkelingen het meest positief over Amerika. Zolang we in Japan nog geen effect zien van de nieuwste ronde van stimulerende maatregelen, handhaven we voor Azië-Pacific een neutrale weging.
Obligaties
De Europese obligatiemarkten worden volledig gedomineerd door de steunaankopen van de Europese Centrale Bank (ECB). De ECB heeft opkoopprogramma’s voor verschillende obligatiecategorieën lopen. Beleggers liften hier op mee en richten zich vooral op de bedrijfsobligaties. Door verhoogde vraag naar bedrijfsobligaties, in combinatie met een – zeker in augustus - laag aanbod, is de risico-opslag voor deze obligaties inmiddels afgenomen tot net boven de 1% en deze bevindt zich nog steeds in een dalende trend.
Bedrijfsobligaties blijft onze favoriete categorie
High yield-obligaties en obligaties van banken worden niet door de ECB aangekocht. Toch staan deze in de belangstelling, omdat daar nog wat extra rendement te behalen is. Het hogere risico dat er bij deze obligaties is, lijkt van secundair belang te zijn. Wij geven bedrijfsobligaties een hoger dan gemiddeld gewicht en zijn voorzichtiger geworden met high yield-obligaties. Voor staatsobligaties vinden wij de vooruitzichten minder positief en krijgen daarom een duidelijk lager dan gemiddeld gewicht. Voor de categorie obligaties als geheel handhaven we een lichte onderweging. Belangrijke informatie: Robeco Institutional Asset Management B.V. heeft een vergunning als beheerder van ICBE’s en ABI’s van de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam.

8 september 2016
LIVE: Rentebesluit ECB om 14:30

De ECB geeft vanmiddag om half drie een toelichting op het rentebesluit. De verwachting is dat de centrale bank de rente ongewijzigd zal laten op 0%, maar tegelijkertijd verwachten veel analisten ook dat Draghi het bestaande stimuleringsprogramma verder zal verlengen dan de voorlopige einddatum van maart 2017.

De centrale bank heeft onder het stimuleringsprogramma al meer dan €1.000 miljard aan staatsobligaties opgekocht. Ook begon de centrale bank deze zomer met het opkopen van obligaties van grote Europese bedrijven. Als gevolg van dit beleid kunnen overheden en grote bedrijven nog goedkoper lenen, maar dat heeft tot op heden niet gezorgd voor een substantiële verhoging van de inflatie. We zijn dan ook benieuwd hoe Draghi dit monetaire beleid gaat verdedigen.

Het rentebesluit wordt om 14:00 uur vrijgegeven, de persconferentie vanuit het hoofdkantoor van de ECB in Frankfurt volgt zoals gezegd om 14:30. U kunt de persconferentie, met aansluitend de vragen van journalisten, volgen via onderstaande livestream.

Update (14:00): De ECB heeft alle drie rentestanden ongewijzigd gelaten.

Wat verwachten economen van het rentebesluit? (Bron: Bloomberg)

8 september 2016
Internationale handelsverdragen schaden de welvaart

In 2013 startten vertegenwoordigers van de EU en de VS gesprekken over een Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Het verdrag moest uitdrukking geven aan de werkelijkheid van een wereldeconomie die steeds meer gebaseerd is op wereldwijde dienstverlening. TTIP zou voor miljoenen nieuwe banen zorgen aan beide zijden van de Atlantische Oceaan. Het verdrag zou de economie in beide werelddelen een impuls geven en dat zou goed van pas komen. De economische groei stagneert alweer een reeks van jaren en kan goed een impuls gebruiken. Voor beleidsmakers aan beide zijden van de Oceaan was het TTIP bijna een visioen.

Na drie jaar van heimelijk onderhandelen achter gesloten deuren, lijkt het erop dat het TTIP gewoon bij het oud vuil zal belanden. Het TTIP lijkt slachtoffer te worden van de groeiende politieke onrust, wantrouwen en woede in zowel de VS als de EU, die zich vooral richt op de zittende politieke en economische elite. Die zijn de hoofdschuldigen van de groeiende ongelijkheid in westerse landen als gevolg van het proces van globalisering.

Het zou zomaar kunnen dat die woede minder is gebaseerd is op onderbuikgevoelens, zoals de meeste media suggereren, maar op harde feiten. Het zou zo maar kunnen dat het proces van globalisering veel meer schade heeft aangericht, dan beleidsbepalers steeds maar weer beweerd hebben. De teloorgang van de Amerikaanse industrie kan daarbij als voorbeeld dienen.

“Internationale handelsverdragen schaden de welvaart”

Globalisering

Het proces van globalisering begon op gang te komen in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Tot dan toe verhoogde de industrie op de gebruikelijke manier de winstgevendheid door kapitaalsinvesteringen. Vanaf dat decennium startte echter een proces waarbij de productie volledig naar het buitenland verplaatst werd. Dat was de kortste weg naar winstmaximalisatie. De cijfers zijn onthutsend. In 1970 droeg de industrie 20% bij aan de werkgelegenheid. Vandaag de dag is dat nog amper 8%. Alleen al sinds 2000 zijn er in de VS vijf miljoen banen in de industrie verloren gegaan en dat is niet alleen te wijten aan de voortschrijdende automatisering en robotisering. Ondanks dat is de industrie in landen als Duitsland en Japan nog steeds goed voor respectievelijk 20% en 17% van de werkgelegenheid.

De versmalling van de industriële basis in de VS gaat gepaard met een daling van de productiviteit. In de jaren zeventig groeiden de unit labour costs met maar liefst 6,8% om in het daarop volgend decennium terug te zakken naar 3,6%. Aan het begin van deze week beliep de groei een magere 1,2%. De dalende productiviteit ging gepaard met een explosie van investeringen buiten de VS. Die bedragen nu een verbluffende $4 biljoen tegen amper
$100 miljoen in de jaren zeventig van de vorige eeuw.

Het gaat echter te ver om die explosie aan buitenlandse investeringen puur en alleen toe te schrijven aan het proces van industriële offshoring. Wel kan aangetoond worden, dat de val in industriële werkgelegenheid, daling van de productiviteit en stagnerende economische groei en loonontwikkeling mede het gevolg zijn van krakkemikkige handelsverdragen en een onmogelijkheid van valutaire aanpassingen waardoor scheve handelsverhoudingen weer in evenwicht konden komen.

Handelsverdragen
Recente studies van bijvoorbeeld de Fed en Yale School of Management tonen aan dat het verlies van 18% van de industriële banen tussen 2001 en 2018 grotendeels is toe te schrijven aan de beslissing van president Clinton om de handelsrelaties met China te normaliseren. Dat mondde uit in wat heet the 'China Trade Shock'. Het waren de Amerikaanse werknemers en meer in het algemeen de Amerikaanse economie die de rekening betaalden van deze fatale beslissing. De les luidt dat exporten banen creëren, maar op de wat langere termijn gaat het om de netto-exporten. Landen als de VS en het Europese continent hebben sinds jaar en dag een handelstekort ten opzichte van China. Dat laatste land weigert echter zijn valuta te laten zweven, waardoor aanpassingen in de handel slechts beperkt mogelijk zijn. Die aanpassingen gebeuren dus niet en dat vertaalt zich uiteindelijk dat in een versnelde offshoring, stagnerende economische groei en stagnerende economie. Nu deze feiten meer en meer naar buiten komen, is de groeiende weerzin tegen handelsverdragen goed te begrijpen en goed te duiden. Het maakt ook duidelijk waarom Donald Trump zo populair is. Zowel het Democratische als het Republikeinse establishment hebben zich steeds vierkant geschaard achter deze allesomvattende handelsverdragen en hebben de bevolking de rekening laten betalen. Donald Trump ageert hier tegen. Evenals Ronald Reagan lijkt hij beter de vox populi te verstaan dan zijn tegenstrever Hillary Clinton, de vrouw van…….. juist! Cor Wijtvliet Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

8 september 2016
Grafiek: Nieuwe vastgoedbubbels in de maak

De financiële crisis van 2008 begon in de Verenigde Staten met het uiteenspatten van de zeepbel op de huizenmarkt. Je zou dan misschien denken dat banken misschien wat voorzichtiger geworden zijn met het verstrekken van kredieten, maar niets is minder waar. In veel Westerse landen stijgen de huizenprijzen weer, mede dankzij de extreem lage rente. De Economist verzamelde cijfers van de huizenmarkt en maakte daar de Economist huizenprijsindex van.

De vastgoedbubbel in de Verenigde Staten valt in het niet met andere landen als Australië en Canada, waar de huizenprijzen sinds 1975 nog veel harder gestegen zijn. Zelfs in Duitsland, waar de huizen jaren lang steeds wat goedkoper werden, is de trend omgekeerd. Ook in Nederland stijgen de huizenprijzen weer, mede dankzij de extreem lage rente en de ruime kredietverlening door banken. Het is wachten tot de volgende vastgoedzeepbel uiteen spat.

Australië en Canada blazen een vastgoedzeepbel (Bron: The Economist)

8 september 2016
Draghi runt obligatiefonds van €1.000 miljard

Het stimuleringsprogramma van de ECB heeft een dubieuze mijlpaal bereikt. Sinds het begin van het opkoopprogramma in het voorjaar van 2015 heeft de centrale bank in totaal €1.000 miljard aan staatsobligaties uit de markt gehaald.

De centrale bank koopt de staatsobligaties in verhouding tot de omvang van ieder land en een zogeheten ‘capital key’. Dat betekent dat er voornamelijk Duitse (€238 miljard), Franse (€189 miljard) en Italiaanse (€164 miljard) staatsleningen op de balans staan. Begin dit jaar werd het opkoopprogramma uitgebreid van €60 naar €80 miljard per maand en sinds juni voegt de centrale bank ook bedrijfsobligaties aan haar balans toe.

Door het opkopen van staatsobligaties is de rente in de hele Eurozone naar een dieptepunt gedaald en kunnen veel landen momenteel zelfs gratis geld lenen. Daarmee gaat de ECB eigenlijk al over haar grenzen heen, want met een rente van nul procent helpt ze de lidstaten van de muntunie bij het financieren van hun staatsschulden.

ECB heeft al €1.000 miljard aan staatsobligaties opgekocht (Bron: ECB)

Weinig inflatie

Ondanks al die honderden miljarden aan nieuw geld blijft de inflatie in de Eurozone zeer laag. Dat komt omdat het geld niet in de reële economie terechtkomt en de kredietverlening door banken beperkt blijft. Ook staat de inflatie onder druk door de daling van de olieprijs, een externe factor waar de centrale bank geen invloed op kan uitoefenen.

De ECB zal donderdag in haar persconferentie een toelichting geven op het monetaire beleid. Volgens economen is het vrijwel zeker dat de centrale bank het bestaande stimuleringsprogramma zal verlengen tot voorbij maart 2017. Sommigen verwachten een verdere verlaging van de rente of een uitbreiding van het stimuleringsprogramma, zo blijkt uit een rondvraag van Bloomberg.

Wat gaat de ECB donderdag doen? (Bron: Bloomberg)

7 september 2016