Marketupdate

Tag: bankensector

  • ECB wil negatieve rente voor banken versoepelen?

    De ECB onderzoekt mogelijkheden om de negatieve rente voor banken te verlagen, zo meldt persbureau Reuters. Op die manier wordt de druk op de banken verminderd die veel overtollige reserves aanhouden bij de centrale bank. Vooral Franse en Duitse banken hebben last van de boeterente, die in 2014 door de centrale bank werd ingevoerd. Er zouden plannen zijn voor een stapsgewijs systeem, waarbij het rentetarief van -0,4% niet meer over het volledige bedrag berekend wordt.

    De afgelopen jaren heeft de ECB met haar opkoopprogramma voor meer dan €2.600 miljard aan obligaties uit de markt gehaald. In ruil daarvoor kregen banken een tegoed bij de centrale bank, waarover ze rente moeten betalen. Jaarlijks gaat het om een bedrag van meer dan €7 miljard, dat direct ten koste gaat van de winst van de banken. Door het beleid van negatieve rente te versoepelen wordt de druk op de Europese bankensector verlicht.

    Minder negatieve rente

    De Europese centrale bank zou niet de eerste zijn om de negatieve rente te versoepelen. Reuters weet te melden dat onder andere Japan, Zweden en Zwitserland al een getrapt systeem voor negatieve rente hanteren. Ook binnen de ECB is het voorstel al eens ter sprake gekomen, namelijk bij de bijeenkomst van maart 2016. Men besloot toen om het plan niet door te voeren. Dat er drie jaar later nog steeds over gesproken wordt doet vermoeden dat de Europese bankensector er toch niet zo goed voor staat.

    Eerder dit jaar kondigde de ECB al een nieuwe ronde van liquiditeitssteun voor banken aan. Ook werd besloten om de eerste renteverhoging uit te stellen tot tenminste volgend jaar. Net als de Federal Reserve kiest dus ook de Europese Centrale Bank ervoor om nog wat langer vast te houden aan een ruim monetair beleid. Beleggers reageerden positief op het nieuws. De index van Europese bankaandelen, die een bijzonder slecht jaar achter de rug heeft, ging woensdag met meer dan 3% omhoog.

    Europese bankenaandelen in de lift na geruchten over versoepeling negatieve rente (Bron: Zero Hedge)

    Dit artikel verscheen eerder op Goudstandaard




  • Europese bankensector blijft door lage rente onder druk staan

    Op de financiële markten zijn de koersen na het sterke herstel in januari verder opgelopen in februari. Het was vooral de Federal Reserve die de markten geruststelde. Met nog meer renteverhogingen en balansafbouw zal het voorlopig zo’n vaart niet lopen. Ook de Europese Centrale Bank (ECB) gaf aan dat de rente in 2019 wellicht niet wordt verhoogd.

    Voor het bankwezen is dit echter minder goed nieuws. De lage rente leidt namelijk tot een uitholling van hun verdienmodel. Het maakt Ivan Moen, Ton Schoemaker en Jaap Westerling, vermogensbeheerders bij Optimix Vermogensbeheer, terughoudend ten aanzien van Europese bankaandelen, ondanks de lage waarderingen.

    Amerikaanse versus Europese banken

    Tot 2015 hielden de beursrendementen van Europese en Amerikaanse bankaandelen min of meer gelijke tred. Sinds de Fed de rente begon te verhogen, lopen hun beursrendementen uiteen. Door de lage rente in de eurozone staan de rente-inkomsten voor Europese banken onder druk. Dat is een van de redenen voor de verschillen in winstgevendheid tussen Amerikaanse en Europese banken.

    In de VS hebben de banken na de crisis snel schoon schip gemaakt en hun balansen opgeschoond. Dat geldt niet voor alle banken in Europa. Europese banken hebben nog regelmatig te maken met tegenvallers en probleemleningen. Die zorgen kunnen zich door de van oudsher onderlinge verwevenheid van de Europese banken snel over de hele sector uitspreiden.

    Daarnaast spelen banken in Europa een grotere rol in de financiering van het bedrijfsleven dan in de VS. Door de afschrijvingen op probleemleningen en de noodzaak hun kapitaalbuffers te verhogen, zijn de Europese banken terughoudender geworden in het verstrekken van leningen.

    De rol van de ECB

    Om de kredietverstrekking en de economische groei te stimuleren, verstrekte de ECB de banken goedkope (tijdelijke) financiering. Het laatste programma was €740 miljard groot en loopt tot juni 2020, dan moeten de banken deze leningen hebben terugbetaald. Echter, al vanaf juni 2019 worden banken door regelgeving beperkt in het uitlenen van deze specifieke gelden.

    Voor juni van dit jaar dienen de banken dus een nieuwe bron van financiering te vinden. Idealiter zouden banken meer deposito’s aantrekken, op de obligatiemarkt lenen of nieuwe aandelen uitgeven. Dat was ook de bedoeling van de ECB. Het zijn echter de Italiaanse en Spaanse banken die het grootste beroep doen op de ECB gelden.

    Met in het achterhoofd dat de Italiaanse banken een grote koper van Italiaanse staatsschuld zijn, kan de ECB niets anders doen dan het financieringsprogramma verlengen. Het tijdelijke infuus voor de banken, krijgt daarmee een permanent karakter voor de Zuid-Europese banken. Tegelijkertijd zal de bankensector hierdoor weer onder een vergrootglas komen te liggen, hetgeen de nodige volatiliteit in bankbeleggingen kan veroorzaken.

    Druk op banken op korte en lange termijn

    Op de korte termijn kunnen de aandacht voor het verlengen van de ECB-financiering en de naderende Brexit-deadline voor beweeglijkheid in bankaandelen en -obligaties zorgen. Ook de economische groeivertraging in de eurozone maakt banken kwetsbaar. Op de lange termijn zal de winstgevendheid van Europese banken onder druk blijven staan.

    De rente heeft beperkt opwaarts potentieel, terwijl de rol van banken in de financiering van het bedrijfsleven afneemt. Bovendien staat het ondernemingsmodel van banken onder druk, doordat steeds meer fintech bedrijven ook financiële diensten mogen verlenen.

    Lage blootstelling voelt comfortabel

    Het zal veel investeringen vergen van banken om mee te gaan in de technologische ontwikkelingen in een tijd waarin hun winstgevendheid onder druk staat. Alleen de banken met een gezonde balans en dito winstgevendheid zullen deze uitdagingen het hoofd kunnen bieden. Met het oog op de risico’s op korte termijn voelen de vermogensbeheerders van Optimix zich nu comfortabeler met een lagere blootstelling aan de Europese bankensector.

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

    Waardeert u de artikelen en analyses op onze site, steun ons dan met een eenmalige of periodieke donatie. Met uw donatie kunnen we mooie artikelen blijven schrijven en worden we minder afhankelijk van inkomsten uit advertenties. Klik hier om te doneren!




  • ECB start nieuwe ronde van liquiditeitssteun met TLTRO

    De ECB heeft deze week een nieuwe ronde van liquiditeitssteun voor banken aangekondigd. Vanaf september kunnen banken aanspraak maken op tegoeden van de centrale bank via het zogeheten TLTRO programma. Daardoor wordt het voor banken gemakkelijker om leningen te verstrekken aan consumenten en bedrijven. Het doel van deze maatregel is om de kredietverlening op gang te houden, zodat de centrale bank eerder haar inflatiedoel van 2% op de middellange termijn haalt.

    De ECB heeft de afgelopen jaren al verschillende keren liquiditeitssteun verleend aan banken. Tijdens de Europese schuldencrisis verschafte de centrale bank een paar honderd miljard aan liquiditeit aan de bankensector. In 2014 volgde de eerste ronde van TLTRO (Targeted Long-Term Refinancing Operation) en in 2016 ook een tweede ronde. Sinds de eerste ronde van TLTRO is in totaal voor €770 miljard aan liquiditeit verstrekt aan de Europese bankensector. Dit zijn leningen met een looptijd van vier jaar, wat betekent dat banken uiterlijk volgend jaar alle leningen uit de tweede ronde moeten aflossen.

    Derde ronde van TLTRO

    Het is opvallend dat de ECB juist nu met een derde ronde van liquiditeitssteun voor de bankensector komt. De economie laat immers weer groei zien en de centrale bank stopte vorig jaar met het opkopen van staatsleningen. Dat er nu toch een nieuwe ronde van TLTRO nodig is doet vermoeden dat de bankensector er toch niet zo sterk voor staat. Deze nieuwe ronde van noodliquiditeit kan ook worden uitgelegd als het doorrollen van het bestaande liquiditeitsprogramma. Als de banken echt voldoende buffers hadden, dan was een nieuwe ronde immers niet nodig geweest.

    Tot op heden is er vooral liquiditeit verstrekt aan de bankensector van Italië (€250 miljard), Spanje (€167 miljard), Frankrijk (€90 miljard) en Duitsland (€80 miljard). De banken moeten dat bedrag volgend jaar terugbetalen. Vanaf september kunnen zij zich inschrijven voor de nieuwe ronde van leningen, die overigens een kortere looptijd van twee jaar hebben. De Italiaanse bankensector worstelt met veel slechte leningen, terwijl de bankensector van Duitsland door de lage rente moeite heeft om winstgevend te blijven. De nieuwe ronde van TLTRO kwam wat dat betreft niet geheel als een verrassing.

    Rente blijft voorlopig laag

    De ECB kondigde deze week niet alleen een nieuwe ronde van liquiditeitssteun aan. Ook maakte de centrale bank bekend dat de rente nog tenminste tot het einde van 2019 laag zal blijven. Ook blijft ze de opbrengsten van afgeloste leningen onder het opkoopprogramma volledig herinvesteren. De centrale bank blijft deze obligaties doorrollen, tenminste tot het moment waarop de rente weer gaat stijgen. Dit betekent dat er voorlopig nog weinig sprake is van een normalisering van het monetaire beleid en dat de rente voorlopig waarschijnlijk laag zal blijven.

    In reactie op het besluit van de centrale bank zakte de euro naar het laagste niveau ten opzichte van de dollar sinds halverwege 2017. Tegelijkertijd daalde de rente op langlopende 10-jaars staatsleningen van Spanje en Italië. Bankaandelen profiteerden ook toen het nieuws bekend werd, evenals de goudprijs.

    Dit artikel verscheen eerder op Holland Gold




  • Monte dei Paschi nog steeds in de problemen

    Monte dei Paschi nog steeds in de problemen

    Monte dei Paschi werd meer dan een jaar geleden met staatssteun overeind gehouden, maar de problemen van de bank zijn nog niet voorbij. Het aandeel van de Italiaanse bank ging begin deze week opnieuw onderuit, nadat de ECB opnieuw haar zorgen over de bank had uitgesproken. De Toscaanse bank heeft moeite om kapitaal om te halen en winst te maken, zo meldt Bloomberg.

    De oudste bank van Italië moet nieuwe obligaties uitgeven om haar buffers te versterken, maar dat blijkt geen gemakkelijke opgave. Beleggers staan niet te springen om geld uit te lenen aan de bank, die worstelt met veel slechte leningen op de balans. Zo lang dat probleem blijft bestaan is het lastig de winstgevendheid structureel te verbeteren.

    Italiaanse banken onder druk

    Het aandeel van de Italiaanse bank ging maandag met 9,3% onderuit, de grootste daling op een dag sinds mei vorig jaar. Dinsdag zakte het aandeel verder weg tot een nieuw dieptepunt van €1,32, wat betekent dat sinds oktober 2017 meer dan 70% van de marktwaarde verdampt is. Dat was het moment waarop de handel in de deels genationaliseerde bank weer werd hervat. De Italiaanse regering stopte een bedrag van €5,4 miljard aan belastinggeld in de redding van de bank. Daarmee kwam de bank voor 68% in handen van de staat.

    Naast het aandeel staan ook de obligaties van de bank onder druk. In januari 2018 haalde Monte dei Paschi voor €750 miljoen op met een uitgifte van nieuwe leningen, maar die worden nu voor slechts de helft van de oorspronkelijke waarde verhandeld. Daaruit kunnen we concluderen dat beleggers weinig vertrouwen hebben in de kredietwaardigheid van de bank.

    De problemen zitten niet alleen bij Monte dei Paschi, maar ook bij andere Italiaanse banken. Begin dit jaar werden er door de ECB bewindvoerders aangesteld bij Banca Carige uit Genua. Deze vroege interventie was volgens de centrale bank nodig om de continuïteit van Banca Carige te waarborgen. Ook deze bank slaagde er niet in voldoende kapitaal aan te trekken. De Italiaanse bankensector blijft dus een hoofdpijndossier, zowel voor de Italiaanse regering als voor de ECB als toezichthouder op de Europese bankensector.

    Handelsplatform voor slechte leningen

    De Europese Commissie heeft plannen om een Europees handelsplatform voor slechte leningen op te zetten. Dit platform moet banken helpen om een deel van hun slechte leningen op de markt te brengen. Door banken en investeerders bij elkaar te brengen worden de leningen makkelijker te verhandelen. Ook moet dit platform bijdragen aan een hogere marktwaarde voor de slechte leningen.

    Europese banken hebben honderden miljarden aan zogeheten ‘non-performing loans’ op hun balans staan. Dat zijn leningen met een betalingsachterstand van tenminste 90 dagen. Een groot gedeelte daarvan is in handen van de Italiaanse bankensector, waardoor dit land speciale aandacht krijgt van de toezichthouders. In 2017 investeerde de Italiaanse regering €17 miljard om twee probleembanken overeind te houden.

    Koersverloop aandeel Monte dei Paschi (Bron: Google Finance)

    Dit artikel verscheen eerder op Goudstandaard




  • Europese banken in het nauw

    Het afgelopen jaar is een annus horribilis geweest voor het Europese bankwezen. De cijfers liegen er niet om. De gemiddelde koers is met 25% gedaald en dat betekent dat er een bedrag van $380 miljard aan aandeelhouderswaarde verdampt is. Geen enkele van de zestien grootste Britse, Franse, Duitse, Italiaanse of Zwitserse banken wordt gewaardeerd boven zijn boekwaarde. Gemiddeld genomen bedraagt de waardering 0,6 keer hun net assets. Voor de zes grote Amerikaanse banken bedraagt die ratio 1,1 en voor de MSCI Emerging Asia Banks index komt de ratio uit op 1.

    Er is dus iets mis met het Europese bankwezen, terwijl een reeks cijfers juist het omgekeerde doet vermoeden. Volgens analisten van Citigroup neemt de winstgevendheid in 2018 juist met 42% toe. Europese banken zijn gezonder en sterker. Financiële buffers zijn verhoogd en de meeste boetes over uitwassen in het recente verleden zijn betaald. Schijn bedriegt echter. Tegenover de genoemde verbeteringen staat een reeks van verslechteringen. Geopolitiek en macro-economisch zijn de zorgen in de loop van 2018 alleen maar gegroeid. Die zorgen koppelen beleggers aan een groeiende onzekerheid over het huidige businessmodel van banken. Is dat wel voldoende meegegaan met de strengere kapitaalseisen en regelgeving?

    Slecht jaar voor de bankensector

    In 2018 was er voor banken sprake van het haasje over effect. De ene klap was nog niet geïncasseerd of de volgende kwam er alweer aan. Het afgelopen jaar ging van start met massale sell-off omdat de groei tegenviel. De uitslag van de Italiaanse verkiezingen was een volgende mokerslag. De handelsoorlog en toenemende zorgen over enkele opkomende markten, zoals Turkije pakten evenmin goed uit, evenals uitlatingen van de ECB over de renteontwikkeling. Vooral Italië is een hoofdpijndossier. Zwakke Italiaanse banken hebben heel veel Italiaans schatkistpapier op de balans staan. Met een beetje pech kan er sprake zijn van wederzijdse besmetting van overheid en banken.

    Het is nog maar de vraag of het in 2019 veel beter zal gaan voor banken. De onzekerheid over de Britse economie groeit alleen maar, evenals de vrees voor een chaotische Brexit. Er is maar een enkeling die denkt dat de rente zich voor banken gunstig gaat ontwikkelen. De aanhoudende koersdalingen zorgen ervoor dat noodzakelijke veranderingen uitblijven. Zo is de kans klein dat er op grote schaal fusies en overnames gaan plaatsvinden. Dat is nodig, omdat er nog steeds teveel Europese banken zijn. En zo kan het gebeuren, dat een moderne fintech speler als het Nederlandse Adyen een hogere marktkapitalisatie heeft dan bijvoorbeeld het Duitse Commerzbank en niet veel meer onderdoet voor Deutsche Bank. Ook de politiek helpt niet mee om een broodnodige consolidatie van het Europese bankwezen te bewerkstelligen. Een pan-Europese kapitaalmarkt blijft vooralsnog een droom, evenals een gemeenschappelijk Europees depositogarantiesysteem.

    Europese banken amper hersteld van de crisis (Bron: Financial Times)

    Risico’s blijven groot

    Het is met andere woorden niet zo vreemd, dat grote institutionele beleggers banken links laten liggen. Zelfs nu waarderingen extreem laag zijn, lijken de risico’s nog te groot. Rentemarges blijven voorlopig flinterdun, prijzen van assets kunnen gaan galen en banken worstelen met een zwakke IT-infrastructuur om maar eens wat te noemen. Ze zetten bovendien zeer nadrukkelijk vraagtekens bij de drang van sommige banken om de concurrentie aan te gaan met de grote investment banks op Wall Street. Dat slurpt in hun ogen nodeloos veel kapitaal. In het recente verleden hebben banken, die poogden de concurrentie aan te gaan met de Amerikanen, veel schade opgelopen. Dat wekt weinig vertrouwen voor de huidige kansen op succes.

    Wat ook al niet helpt, is het gegeven dat beleggers in het verleden zich bij voortduring verkeken hebben op het vermogen om te groeien. Analisten hebben becijferd dat banken slechts éénmaal in de afgelopen zeven jaar de groeiverwachtingen hebben overtroffen. De kans dat zulks op korte termijn gaat veranderen, achten ze klein. In dit klimaat zijn zelfs de huidige extreem lage waarderingen nog te hoog. Dat is zeker het geval als er zo nu en dan een nieuw schandaal opduikt, zoals recentelijk rondom Danske Bank.

    Cor Wijtvliet

    corwijtvliet-logo

    Deze bijdrage is afkomstig van www.corwijtvliet.nl

    Tot slot:

    • Hebt u opmerkingen en/of vragen? Mail ze gerust aan: [email protected]
    • Of via mijn twitteraccount: @wijtvliet
    • Voor meer door mij geschreven artikelen bezoekt u mijn website: www.corwijtvliet.nl
    • Of bezoek www.Beurshalte.nl      
    • Ontvangt u het Cor Wijtvliet Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!

    Vindt u deze columns van Cor Wijtvliet interessant, dan kunt voor €25 per jaar donateur worden van het CorWijtvlietJournaal. Ook kunt u een geheel vrijwillige bijdrage overmaken naar NL14RABO0156073676, ten name van Wijtvliet Research.

    Donateurs krijgen niet alleen zonder vertraging het CorWijtvlietJournaal in hun mailbox, maar kunnen ook rekenen op een wekelijkse extra nieuwsbrief met vijf beleggingstips van Cor Wijtvliet. Neem voor meer informatie contact op met Cor Wijtvliet via het hierboven genoemde mailadres.




  • ECB wil noodlijdende banken kunnen helpen

    De ECB overweegt een nieuw beleidsinstrument waarmee ze noodlijdende banken direct van noodliquiditeit kan voorzien, zodat de bank in afgeslankte vorm met alleen de gezonde onderdelen een doorstart kan maken. Dat blijkt uit vertrouwelijke documenten die in handen zijn van Bloomberg.

    Het betreffende document gaat over een presentatie van de ECB die op 21 maart heeft plaatsgevonden en waarin gesproken werd over het ondersteunen van banken die dreigen om te vallen. Onder het Eurosystem Resolution Liquidity (ERL) systeem zou de Europese Centrale Bank meer ruimte moeten krijgen om banken met een liquiditeitsprobleem te ondersteunen.

    In hoeverre mag de ECB banken ondersteunen?

    Dit nieuwe instrument wordt in het document uitgelegd als een monetair beleidsinstrument, omdat het de centrale bank meer zekerheid geeft dat commerciële banken de officiële beleidsrente doorgeven aan de economie. Toch is een dergelijke maatregel controversieel, omdat de ECB bij wet verboden is activiteiten te ondersteunen die door publieke autoriteiten ondernomen kunnnen worden.

    ECB-bestuurslid Yves Merch waarschuwde eerder dit jaar al dat het afwikkelen van banken onder het resolutiemechanisme niet beïnvloedt mag worden door de aanname dat de centrale bank met liquiditeit over de brug zal komen.

    Liquiditeit voor probleembanken

    De vraag of de ECB noodliquiditeit moet verschaffen aan de bankensector speelt al sinds juni vorig jaar, toen het Spaanse Banco Popular Espanol werd opgedoekt en bij Banco Santander werd ondergebracht. Op dat moment kon er al snel een koper gevonden worden voor de noodlijdende Spaanse bank, maar dat zal niet altijd direct het geval zijn.

    Om te voorkomen dat een bank met een onzekere toekomst geen toegang meer kan krijgen tot de normale bronnen van liquiditeit zou de centrale bank willen voorzien in noodliquiditeit. Volgens Vitor Constancio, vice-president van de ECB, hebben de Bank of England en Amerikaanse financiële autoriteiten ook al dergelijke bevoegdheden.

    Om een noodlijdende bank op de korte termijn te kunnen helpen zou de ECB de eisen aan het onderpand kunnen versoepelen. Toen de centrale bank in 2011 en 2012 met haar LTRO-programma vele honderden miljarden aan noodliquiditeit beschikbaar stelde aan de Europese bankensector vroeg ze daar onderpand in de vorm van ‘investment grade’ obligaties voor terug. Zelfs die voorwaarde zou geschrapt kunnen worden en plaats kunnen maken voor een soort Europese garantie, zo meldt Bloomberg op basis van het document.

    Meer Europese vangnetten

    Het mag duidelijk zijn dat het laatste woord over de Europese bankenunie en de rol van de Europese Centrale Bank daarin nog niet gezegd is. Achter de schermen wordt er nog steeds volop gewerkt aan vangnetten die een volgende crisis kunnen opvangen.

    Zo kwam er met het Single Resolution Mechanism (SRM) een blauwdruk om probleembanken af te wikkelen, terwijl er met het European Stability Mechanism (ESM) een noodfonds kwam dat noodleningen kan verstrekken aan ‘probleemlanden’ binnen de Eurozone. Er zijn ook al plannen om dit fonds om te zetten tot een Europees Monetair Fonds. We blijven de ontwikkelingen op dit gebied in de gaten houden.

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Monte dei Paschi binnenkort genationaliseerd?

    De kans dat Monte dei Paschi binnenkort gedeeltelijk of volledig in handen van de staat terechtkomt is zeer groot. De Italiaanse regering is namelijk bereid €21 miljard te investeren in het herkapitaliseren van de bank, waardoor obligatiehouders en vermogende spaarders buiten schot blijven. Donderdag liet de noodlijdende bank al weten dat het niet zal lukken om de benodigde €5 miljard aan nieuw kapitaal bij beleggers op te halen.

    Het Italiaanse regering zou aan een financiële constructie werken die de obligatiehouders volledig of grotendeels compenseert. Volgens de Europese bail-in regels moeten deze obligaties afgeschreven worden bij een herkapitalisatie van de bank, maar het lijkt erop dat de Italiaanse overheid deze verliezen voor haar rekening zal nemen.




    bailout-teaserVan bail-in naar bailout?

    Het Italiaanse ministerie van Financiën kan deze bankobligaties van beleggers overnemen en vervolgens omzetten in aandelen, zodat de obligatiehouder alsnog hun geld terug krijgen. De waardeloze aandelen komen dan in handen van de staat. Op deze manier kan Monte dei Paschi genationaliseerd worden, zonder dat de spaarders een centje pijn lijden. De rekening van het reddingsplan wordt daarbij doorgeschoven naar de belastingbetaler. De Italiaanse minister van Financiën Pier Carlo Padoan zegt op te komen voor de belangen van de spaarders, die al hun spaargeld of pensioen kunnen verliezen als Monte dei Paschi omvalt. Maar volgens berekeningen van Bloomberg hoeven we helemaal niet zoveel medelijden te hebben met die obligatiehouders.

    Obligatiehouders

    Uit onderzoek van Bloomberg blijkt dat slechts 5,4% van de Italianen bankobligaties in de portefeuille heeft en dat deze groep gemiddeld meer dan twee keer zo vermogend is als de gemiddelde Italiaan. Cijfers van de Italiaanse centrale bank laten zien dat huishoudens die bankobligaties bezitten in 2014 een gemiddeld vermogen hadden van €501.986. Dat is meer dan twee keer zoveel als het landelijke gemiddelde van €218.135. Het vermogen van de Italiaanse spaarders die risicovolle bankobligaties bezitten bestaat voor 70% uit vastgoed. Worden hun beleggingen in bankobligaties waardeloos - gemiddeld bijna €35.000 - dan is het grootste deel van hun vermogen nog steeds intact. De meeste obligatiehouders kunnen volgens deze cijfers wel een stootje hebben. Bovendien is de marktwaarde van deze bankobligaties de laatste jaren al gehalveerd, van €342 miljard in 2012 naar €163 miljard midden 2016. Een deel van het verlies is dus al ingecalculeerd.

    bankobligaties-italie

    Reddingsplan

    De Italiaanse regering gooit dus €20 miljard aan belastinggeld tegen de bankensector aan om de belangen van de vermogende spaarders te behartigen. Monte dei Paschi di Siena is de grootste probleembank, maar ze is niet de enige. Ook Veneto Banca en Banca Popolare di Vicenza worden genoemd als mogelijke kandidaten voor het Italiaanse reddingsplan van €21 miljard. Deze banken hebben ook miljarden aan slechte leningen op de balans staan en moeten van de ECB zeker €2,5 miljard aan extra kapitaal ophalen en €4 miljard aan slechte leningen van de balans halen. De Italiaanse bankensector als geheel zit met ongeveer €360 miljard aan slechte leningen in de maag. Dat zijn kredieten met een grote betaalachterstand, waarvan een groot deel niet of slechts gedeeltelijk afgelost zal worden. De banken hebben onvoldoende buffers om dit soort verliezen op te vangen. De Europese bail-in regels schrijven voor dat deze banken opnieuw gekapitaliseerd moeten worden met het geld van vermogende spaarders en obligatiehouders, maar de Italiaanse regering vreest dat dit veel financiële en politieke instabiliteit met zich mee zal brengen.

    Monte dei Paschi di Siena, la seconda banca più antica tra quel

    Monte dei Paschi di Siena binnenkort genationaliseerd?

  • Draghi: “Europa heeft teveel banken”

    De bankensector in de Eurozone staat onder druk door een overaanbod van financiële instellingen, zo concludeert ECB president Mario Draghi. Dat verklaart volgens hem de lage winstgevendheid van de sector, meer dan het rentebeleid van de centrale bank. Uit de bankensector is veel kritiek op extreem lage rente van de ECB, omdat dat de winstmarge van banken zou aantasten.

    draghi-teaserDe ECB introduceerde in de zomer van 2014 een negatieve rente, die stapsgewijs verhoogd werd tot -0,4%. Daardoor moeten banken geld betalen over de overtollige reserves die ze bij de centrale bank parkeren. Deze kosten drukken op de winstmarge, waardoor banken genoodzaakt zijn hun spaarrente verder te verlagen. Bij de grootste Nederlandse banken krijg je momenteel minder dan een halve procent rente, terwijl sommige banken in Duitsland en Zwitserland al een negatieve spaarrente doorberekenen aan vermogende spaarders.

    Kapitaalmarkt

    Volgens Draghi is de bankensector veel te groot geworden ten opzichte van de kapitaalmarkt, waardoor ze hun kosten moeilijk kunnen doorberekenen aan de klanten. Het verdienmodel van banken is ook zodanig dat het effect van de economische cyclus versterkt wordt. In goede tijden maken de banken veel winst, maar in slechte tijden blijken ze erg kwetsbaar. De afhankelijkheid van kredietverlening is in de Verenigde Staten veel kleiner, omdat de kapitaalmarkt daar veel groter is dan in Europa. Op de kapitaalmarkt geven bedrijven obligaties en aandelen uit, wat voor banken een extra bron van inkomsten betekent.

    Eerder deze week zei ook Luc Coene, voormalig gouverneur van de Belgische centrale bank, dat Europa teveel financiële instellingen heeft. De spaarder moet er dus serieus rekening mee houden dat men in de toekomst banken zal laten vallen, wanneer deze in de problemen komen.

  • Kaart: Slechte leningen in Europa

    Hoe groot is het aantal slechte leningen in verschillende Europese landen? De Visual Capitalist verzamelde de cijfers en maakte daar de volgende kaart van. Zo zien we in één oogopslag welke landen het eerst in moeilijkheden zullen komen bij een nieuwe economische crisis.

    europe-npls-chart

    Hoeveel slechte leningen hebben de banken in Europa? (Bron: Visual Capitalist)

    Slechte leningen in Europa

    Griekenland en Cyprus hebben met afstand het hoogste percentage slechte leningen en het is dan ook geen toeval dat de banken in deze landen al zware klappen hebben opgevangen. Nu concentreren de problemen zich rond de Italiaanse en Portugese bankensector, die ook veel dubieuze kredieten in de boeken hebben staan.

    De economische tweedeling tussen het noordelijke en zuidelijke Europa is op deze kaart goed te zien. De banken in het noordwesten van Europa hebben slechts een paar procent slechte leningen in de boeken staan, terwijl de Scandinavische landen het beste scoren. Voor het uitbreken van de financiële crisis waren die verschillen overigens veel kleiner, zoals de volgende grafiek van Visual Capitalist laat zien.

    non-performing-loans2

    Percentage slechte leningen is de laatste jaren sterk toegenomen in de zuidelijke landen (Bron: Visual Capitalist)

    De grote vraag is hoe Europa het probleem van slechte leningen zal aanpakken. De ECB liet onlangs nog weten dat er een markt moet komen voor slechte leningen, zodat banken die makkelijker kunnen doorverkopen en hun balans kunnen opschonen. Komen de banken verder in de problemen, dan moeten ze herkapitaliseren. En dat kan de nietsvermoedende spaarders die buiten het depositogarantiestelsel vallen miljarden kosten.

  • Liquiditeit Britse banksysteem neemt af

    Kort na de Brexit kondigde de Bank of England aan meer liquiditeit beschikbaar te stellen aan de bankensector, voor het geval er banken in de problemen zouden komen. Dat bleek niet voor niets, want sinds het referendum rekenen banken een veel hogere risicopremie om renteschommelingen af te dekken.

    Onderstaande grafiek laat zien dat het verschil tussen twee belangrijke rentetarieven, namelijk de Libor en de Overnight Indexed Swap (OIS) rente, sinds de Brexit weer significant is toegenomen. Dat wordt binnen de financiële wereld gezien als een indicator dat het kredietrisico binnen de bankensector toeneemt.

    Onder normale omstandigheden liggen deze twee rentepercentages vrij dicht bij elkaar, maar op momenten van grote onzekerheid kan het verschil tussen beide flink toenemen. Dat gebeurde voor het laatst bij het uitbreken van de financiële crisis in 2008…

    3-maands-libor-ois-rate-spread

    Liquiditeit binnen Britse bankensector verslechterd na Brexit (Grafiek via Karel Mercx)

    Minder liquiditeit

    Om deze grafiek goed te kunnen begrijpen zullen we eerst even kort toelichten wat beide rentetarieven betekenen. De Liborrente is de gemiddelde rente die banken hanteren om op korte termijn geld aan elkaar uit te lenen en die banken als referentiepunt gebruiken om de rente op hypotheken, creditcards en andere financiële producten vast te stellen. Deze rente wordt dagelijks gepubliceerd.

    De Overnight Indexed Swap (OIS) daarentegen vertegenwoordigt de verwachting van de rente over een bepaalde periode. Dit is het tarief dat banken en bedrijven betalen om een variabele rente om te zetten naar een vast rentetarief (of omgekeerd). Daarbij wordt enkel de renteverplichting met een andere partij geruild.

    Tegenpartij risico

    Onder normale omstandigheden liggen deze twee rentepercentages heel dicht bij elkaar, omdat het kredietrisico van de onderliggende lening en de tegenpartij zeer gering is. Maar in tijden van onrust neemt het risico toe dat één van beide partijen in gebreke blijft. En precies dat risico zien we terug in een toenemende ‘spread’ tussen de Liborrente en de Overnight Indexed Swap rente.

    De stijgende lijn in de grafiek hierboven laat dus zien dat banken terughoudend zijn om een renteverplichting met een andere bank of een bedrijf aan te gaan en daar ook meer geld voor vragen. De Bank of England houdt deze grafiek nauwlettend in de gaten en zal indien nodig meer liquiditeit beschikbaar stellen aan banken.

  • Grote bankencrisis dreigt in Italië

    Eerder dit jaar waarschuwden we op Marketupdate al voor het zorgwekkende aantal slechte leningen binnen de Italiaanse bankensector. Deze tikkende tijdbom van €360 miljard kon toen nog onder het tapijt gemoffeld worden met een klein noodfonds van €5 miljard, dat de banken in alle haast met eigen middelen in elkaar hadden gezet. Beleggers waren weer even gerustgesteld en de zorgen verdwenen naar de achtergrond, tot afgelopen vrijdag het referendum in het Verenigd Koninkrijk alles overhoop gooide…

    Italië lijkt het eerste slachtoffer te worden van het Brexit besmettingsgevaar, want beleggers zien opeens weer de risico’s van de Italiaanse bankensector. Door de Brexit gingen bankaandelen in heel Europa vrijdag al hard onderuit, maar in Italië zijn de zorgen van beleggers nog groter. Door het grote aantal slechte leningen wordt de bankensector van Italië binnen Europa momenteel gezien als de zwakste schakel.




    Vlucht uit Italiaanse bankaandelen

    Beleggers verkopen massaal hun aandelen in Mediobanca, Unicredit, Intesa Sanpaolo en tal van andere Italiaanse banken, omdat ze vrezen voor de gevolgen van de Europese bail-in. De nieuwe Europese bail-in regels die sinds het begin van dit jaar van kracht zijn schrijven voor dat aandeelhouders en obligatiehouders moeten opdraaien voor de verliezen als een bank gered moet worden. Maar door de omvang van de Italiaanse bankensector en het aantal slechte leningen zijn er grote twijfels of de bail-in wel genoeg is om de bankensector opnieuw te kapitaliseren. Lorenzo Codogno, voormalig directeur bij het Italiaanse ministerie van Financiën, zegt tegenover de Britse Telegraph dat hij twijfels heeft over de haalbaarheid van de bail-in methode.

    Nieuw reddingsprogramma voor Italië?

    Italiaanse banken hebben volgens hem veel meer kapitaal nodig en zouden een stimuleringsprogramma vergelijkbaar met het Amerikaanse 'TARP' goed kunnen gebruiken om de balans op te schonen. Onder het Troubles Assets Relief Programma (TARP) nam de Amerikaanse centrale bank in 2008 en 2009 honderden miljarden aan slechte leningen over van banken, zodat de balans weer opgeschoond kon worden. Een vergelijkbaar programma zou nu nodig zijn om de Italiaanse bankensector weer op te schonen, zo schrijft Ambrose Evans Pritchard in de Telegraph. Bronnen binnen de regering van Italië spreken al over een noodfonds met een omvang van €40 miljard. Volgens Codogno hebben de nieuwe bail-in regels de bankensector juist gedestabiliseerd, omdat beleggers daardoor meer risico's zien in aandelen van banken. "Het doel van de bail-in constructie is om de belastingbetaler te ontzien, maar het gevolg is dat beleggers nu vluchten uit bankaandelen. Ik verwacht niet dat de Italiaanse bankensector zal omvallen. We kunnen nog jaren doormodderen, maar dan moeten we uit deze vicieuze cirkel zien te komen." Lees ook:

    italy

    Italiaanse bankensector wankelt