Gazprom wil na 2018 niet meer afhankelijk zijn van Oekraïne voor de aanvoer van aardgas naar Europa. Met de aanleg van een zuidelijke transportroute via Turkije, de bouw van een tweede Nord Stream en de uitbreiding van de transportcapaciteit van de gasleiding door Wit-Rusland en Polen heeft Rusland voldoende capaciteit om Oekraïne te omzeilen.
De volgende infographic laat in één oogopslag zien via welke routes aardgas van Rusland naar Europa getransporteerd wordt en hoeveel procent daarvan nog via Oekraïne loopt. Door de aanleg van alternatieve routes gaat vandaag de dag minder dan 40% van al het aardgas door Oekraïne naar Europa, terwijl dat in 1998 nog 95% was.
Gazprom wordt steeds minder afhankelijk van gastransport via Oekraïne (Bron: TASS)
Begin oktober was het weer eens zover. De IPO van het bedrijf Extraction Oil & Gas werd een onverwacht groot succes. Het energiebedrijf haalde $633 miljoen uit de markt. Het was de meest succesvolle IPO in de sector sinds het midden van 2014, toen de olieprijs aan zijn val begon. Het succes van deze IPO was zo groot, dat andere bedrijven plannen maken om nog voor het einde van 2016 naar de markt te komen.
Het nieuwe enthousiasme bij bedrijven en beleggers is voor een groot deel gestoeld op het recente verhaal van OPEC in Algiers om plannen te gaan uitwerken voor een productiebeperking. Als Poetin zich zal aansluiten bij de productiebeperking kan de feestvreugde in de oliesector in de VS alleen maar groter worden. De prijs voor een vat olie ging fors omhoog tot boven een niveau van $50. Het hernieuwde zelfvertrouwen van de sector en beleggers is af te lezen aan de stijging van 25% van de S&P Commodity Producers Oil & Gas Exploration & Production Index.
Betere vooruitzichten?
Bedrijven in de sector maken volop gebruik van de verbeterde vooruitzichten om vooral hun financiële stabiliteit te verbeteren. Daar waren ze al toe gedwongen in de magere jaren vanaf 2014. Vanaf die periode is de waarde van hun schuld en van hun equity gekelderd en dus moesten de kosten omlaag. Volgens de onderzoekers is de sector daar wonderwel in geslaagd. Kosten zijn tot 40% gedaald. Alleen al daarom waren er al voor Algiers duidelijke tekenen van herstel. Vanaf mei begon het aantal actieve boorplatforms weer te groeien.
Bedrijven proberen nu van de gunstigere omstandigheden gebruik te maken om hun schuld te herfinancieren en hun equity te versterken. En met succes. Volgens Dealogic zijn bedrijven erin geslaagd $26 miljard uit de secondaire markt te halen. Dat succes moet de juiste boodschap naar beleggers sturen. Bedrijven doen wat ze moeten doen en betalen hun schulden af. De hernieuwde vitaliteit begint ook terug te komen op de markt voor IPO’s. Die was nagenoeg stilgevallen met één IPO in 2015 die slechts $4,8 miljoen opbracht. Dat is een wereld van verschil met de recente IPO van Extraction Oil & Gas.
Amerikaanse oliebedrijven halen weer miljarden op door herstel olieprijs (Bron: Financial Times)
Opleving schalie-industrie
Zoals te verwachten zit er meer in de pijplijn. Er zitten waarschijnlijk acht à negen IPO’s aan te komen. Dan gaat het vast en zeker om bedrijven die werkzaam zijn in het zogeheten Permian basin in Texas. Daar zit de meeste en best winbare olie tegen de laagste prijzen. Extraction zit overigens in Colorado en levert daarmee het bewijs dat beleggers weer verder om zich heen kijken.
Het gaat overigens te ver om te stellen dat alle problemen weer achter de rug zijn. Faillissementen zijn ook bij stijgende olieprijzen nog aan de orde van de dag en veel banken zijn nog huiverig om de kredietkraan weer open te zetten. Het proces van normalisering is echter evenmin te ontkennen. De overlevende bedrijven hebben hun kracht en potentie meer dan afdoende bewezen en dat rechtvaardigt het enthousiasme bij beleggers!
Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!
Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.
Turkije zal in de toekomst een belangrijke rol gaan spelen in de Europese energievoorziening. Met de aanleg van diverse nieuwe pijpleidingen ontstaat er een zuidelijke transportroute om aardgas uit Rusland en Azerbeidzjan naar de Europese markt te brengen.
De aanleg van een zuidelijke transportroute maakt de energievoorziening naar Europa minder afhankelijk van bestaande routes door potentiële ‘risicogebieden’ als Oekraïne en de Baltische Staten. In dit artikel vatten we de laatste ontwikkelingen samen en beschrijven we kort welke pijpleidingen er allemaal op de planning staan.
Turkish Stream
Op 10 oktober ondertekenden Poetin en Erdogan een overeenkomst over de aanleg van de Turkish Stream. Deze nieuwe transportroute bestaat uit twee gasleidingen die beide een capaciteit hebben van 15,75 miljard m³ gas per jaar.
De eerste leiding zal rechtstreeks aardgas leveren aan Turkije, terwijl de tweede bedoeld is voor transport van aardgas richting de Europese markt. De pijpleiding door de Zwarte Zee wordt door Gazprom aangelegd en zal tegen het einde van 2019 gereed zijn. De Turkish Stream begint met twee pijpleidingen, maar in de toekomst kan de capaciteit verdubbeld worden door het aantal uit te breiden naar vier.
"We zijn getuige van de ondertekening van het een overeenkomst tussen twee landen voor de bouw van de Turkish Stream. Als onderdeel van dit project en onze verdere samenwerking hebben we overeenstemming bereikt over een korting op aardgas voor Turkije. Op deze manier komen we dichterbij de realisering van het plan van de Turkse president om een belangrijk energieknooppunt in Turkije te bouwen", aldus Poetin.
De aanleg van de Turkish Stream is dus niet alleen bedoeld om meer aardgas naar Turkije te exporteren, maar ook om een extra transportroute te hebben om de Europese gasmarkt te kunnen bedienen. Econoom Mark Thornton van het Ludwig von Mises Instute zei daar het volgende over tegenover Russia Today:
"Europa is altijd al van Rusland afhankelijk geweest voor haar energievoorziening, vooral voor olie. Maar de laatste jaren is ook de afhankelijkheid van aardgas steeds groter geworden. Rusland is een van de weinige landen die voor een lange termijn energie kan exporteren. Natuurlijk is er de laatste decennia ook aanbod van energie uit het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen. Maar de afhankelijkheid van Rusland voor energie gaat al een eeuw terug."
De Turkse president Erdogan zei dat Turkije een belangrijke doorvoerhaven moet worden voor Europa en dat hij met Rusland wil samenwerken om dat doel te bereiken. Tijdens het World Energy Congress in Istanbul zei hij daar het volgende over:
"Turkije wil een transportroute worden voor Europa en heeft de intentie om samen met Rusland een aanvoerroute te maken voor energietransport richting Europa. We kijken positief naar de Turkish Stream, die door Rusland ontwikkeld zal worden. Via deze pijpleiding kan het gas rechtstreeks door de Zwarte Zee naar de Balkan stromen."
Turkish Stream levert gas richting Turkije en Europa (Bron: Gazprom)
South Stream (gestopt in 2014)
De aanleg van een zuidelijke transportroute richting Europa ging niet zonder slag of stoot. De Turkish Stream kwam namelijk pas op de agenda toen duidelijk werd dat Bulgarije geen medewerking wilde verlenen aan de aanleg van de South Stream.
De South Stream was een initiatief van Rusland en Italië dat in 2007 werd aangekondigd. Het project werd in december 2014 gestaakt vanwege Europese bezwaren en de Westerse sancties die werden opgelegd na de ontwikkelingen in de Krim. Kort daarna kwamen Turkije en Griekenland in beeld voor de aanleg van een alternatieve route.
In 2014 werd een streep gezet door het South Stream project (Bron: Gazprom)
Trans Adriatic Pipeline (TAP)
Op 30 september werd officieel het startschot gegeven voor de aanleg van de Trans Adriatic Pipeline (TAP), een 878 kilometer lange pijpleiding door Griekenland en Albanië. Via deze pijpleiding, die op het netwerk van Turkije aangesloten zal worden, kan aardgas uit Rusland en Azerbeidzjan verder gedistribueerd worden richting verschillende Zuid-Europese landen als Bulgarije, Bosnië-Herzegovina, Montenegro en Kroatië.
Aan het andere uiteinde loopt de Trans Adriatic Pipeline door tot onder de Adriatische Zee richting het Italiaanse vasteland. Daarmee realiseert Italië op de lange termijn wat met de South Stream niet lukte, namelijk een nieuwe transportroute om de energievoorziening veilig te stellen.
Deze nieuwe pijpleiding heeft een capaciteit van 10 miljard m³ gas per jaar, voldoende om 7 miljoen huishoudens van energie te voorzien. Het project moet in 2020 gereed zijn. Meer informatie over dit project is hier te vinden.
Trans Adriatic Pipeline (TAP) brengt aardgas richting Europa (Bron: TAP-AG)
Italië wil haar energievoorziening voor de toekomst veilig stellen en ziet Rusland daarin als een belangrijke handelspartner. Begin deze maand lieten verschillende Italiaanse energiebedrijven weten dat ze willen deelnemen in zowel de Nord Stream 2 als in projecten die aan de Turkish Stream verbonden zijn.
"Italiaanse partners hebben belangstelling getoond. Het is geen geheim dat Saipem [onderdeel van het Italiaanse energiebedrijf Eni] deelneemt in de relevante procedures die Gazprom implementeert met betrekking tot de Nord Stream en de Turkish Stream", zo verklaarde Arkady Dvorkovich, plaatsvervangend vice-premier van Rusland tegenover persbureau TASS.
Trans Anatolian Pipeline (TANAP)
Met de Trans Anatolian Pipeline (TANAP) bouwt Turkije aan een zuidelijke transportroute van de Kaspische Zee tot aan de Turkse grens met Griekenland. Deze 1.841 kilometer lange gasleiding begint in Azerbeidzjan en loopt via Georgië en Turkije door richting Griekenland.
Dit project werd in 2011 aangekondigd en in 2015 begon men met de daadwerkelijke constructie. Men verwacht dat de pijpleiding vanaf 2018 in gebruik genomen kan worden en vanaf 2020 ook gas naar Europa kan exporteren. De TANAP zal in het begin een capaciteit hebben van 16 miljard m³ gas per jaar, maar dat kan later met sterkere turbines verder opgeschaald worden tot maximaal 60 miljard m³.
De TANAP zal worden aangesloten op de hierboven beschreven Trans Adriatic Pipeline, zodat het aardgas uit Azerbeidzjan de Europese markt kan bereiken. Daarmee realiseert Turkije haar plannen voor een Zuidelijke gascorridor naar Europa en versterkt het land haar strategische positie tussen Europa en Azië.
TANAP brengt aardgas van Azerbeidzjan naar Turkije en Europa (Bron: Wikipedia)
Conclusie
Als alles volgens plan loopt liggen er over vijf jaar drie nieuwe pijpleidingen die Turkije een grotere machtspositie geven ten aanzien van de energievoorziening van Europa. Ook wordt Griekenland een belangrijke schakel in de distributie van aardgas voor Europa.
Rusland krijgt een extra transportroute om haar aardgas op de Turkse en Europese markt te brengen en Zuid-Europese landen worden minder afhankelijk van de bestaande transportroutes door Oekraïne en de Baltische Staten.
Rusland en Turkije hebben onlangs een overeenkomst bereikt over de aanleg van de Turkish Stream, een gasleiding waarmee Rusland Turkije, Griekenland en in een later stadium ook andere Zuid-Europese landen van energie kan voorzien.
Op 9 augustus hakte de Turkse premier Erdogan de knoop door, toen hij een bezoek bracht aan zijn Russische collega. Na afloop van dit gesprek bevestigde hij dat de Turkish Stream groen licht krijgt:
“De Turkish Stream wordt geïmplementeerd. We zullen alle noodzakelijke stappen nemen om de levering van Russisch aardgas naar Europa via deze pijpleiding te ondersteunen. Dat doen we samen met alle betrokken ministeries en departementen.”
Groen licht voor Turkish Stream
Vier dagen eerder peilde Poetin of er in Bulgarije nog belangstelling was voor het het opnieuw opstarten van de South Stream, de oorspronkelijke route voor de gasleiding door de Zwarte Zee. Daarmee versterkte Poetin zijn onderhandelingspositie ten opzichte van Turkije voordat hij met Erdogan in gesprek ging.
In het oorspronkelijke plan zouden er vier gasleidingen met een capaciteit van 15,75 miljard kubieke meter per jaar aangelegd worden, goed voor een totale capaciteit van 63 miljard m³ op jaarbasis. Maar zoals het er nu naar uitziet komen er slechts twee pijpleidingen. De eerste voorziet in de huidige energiebehoefte van Bulgarije, Griekenland en Turkije, terwijl de capaciteit van de tweede pijpleiding gereserveerd is voor andere afnemers in de Europese Unie.
Trans Adriatic Pipeline (TAP)
Voor dat laatste zal Gazprom gebruik willen maken van de Trans-Adriatic Pipeline (TAP), een nieuwe gasleiding die momenteel wordt aangelegd van de Turks-Griekse grens in het oosten van Griekenland tot aan het zuiden van Italië. Deze pijpleiding, die gedeeltelijk door de Adriatische Zee loopt, moet Italië minder afhankelijk maken van aardgas uit Libië en het Midden-Oosten.
Erdogan en Poetin bereiken akkoord over Turkish Stream (Foto van Wikipedia)
Rusland wil vaart maken met de aanleg van de Nord Stream 2, maar uit verschillende Europese landen stuit het project op weerstand. Vooral in Polen, Oekraïne en Slowakije is men niet blij met deze ontwikkeling, omdat de transportroutes voor aardgas door deze landen met de komst van de Nord Stream 2 minder belangrijk worden.
Landen als Polen, Wit-Rusland, Oekraïne en Slowakije verdienen jaarlijks miljoenen aan het doorvoeren van Russisch aardgas. Door meer aardgas via de Oostzee te transporteren kan Rusland deze kosten uitsparen. Daar komt bij dat de levering van aardgas naar Europa betrouwbaarder wordt met de uitbreiding van de Nord Stream, omdat deze pijpleiding een rechtstreekse verbinding tussen Rusland en Duitsland vormt.
Nord Stream 2
De Nord Stream 2 is de tweede gasleiding door de Baltische zee, waarmee Rusland meer aardgas naar Europa kan exporteren en minder afhankelijk wordt van de transportroute via Oekraïne en Polen. Dit project wordt uitgevoerd door een joint-venture van het Russische Gazprom (50%) en vijf Europese energiebedrijven, namelijk het Duitse Uniper SE en BASF/Wintershall, het Nederlands/Britse Royal Dutch Shell, het Oostenrijkse OMV AG en het Franse Engie (elk 10%).
De aanleg van de Nord Stream 2 geeft Gazprom een betere concurrentiepositie op de Europese energiemarkt, ten koste van landen die inkomsten halen uit de oude transportroutes over het Europese vasteland. Duitsland en Rusland hebben jaren geleden al afspraken gemaakt over de aanleg van deze gasleiding, met als doel de energievoorziening voor Europa veilig te stellen.
Nord Stream 2 verdubbelt capaciteit naar 110 miljard m³ aardgas per jaar
Vloeibaar aardgas
De samenwerking tussen Rusland en Duitsland is blijkbaar tegen het zere been van de Verenigde Staten. Sputnik News schrijft dat de Amerikaanse regering bondskanselier Merkel verzocht heeft het project niet voort te zetten en in plaats daarvan vloeibaar aardgas uit de Verenigde Staten te importeren. Polen heeft reeds miljarden geïnvesteerd in de aanleg van een infrastructuur voor vloeibaar aardgas en heeft daarmee ook zwaar ingezet op vloeibaar aardgas uit de Verenigde Staten.
Duitsland wenst zich niet te conformeren aan het Amerikaanse energiebeleid, net als de West-Europese energiebedrijven die hebben deelgenomen aan de joint-venture met Gazprom. Eind vorig jaar verdedigde Merkel het energiebeleid van Duitsland, waarbij ze steun kreeg van de Nederlandse regering. Dat laatste is geen toeval, want met de aanleg van de Nord Stream 2 krijgt Nederland een grotere rol in de distributie van aardgas.
In de laatste Energy Outlook van BP Group staat te lezen, dat de vraag naar aardgas de komende decennia zal groeien met ongeveer 1,8% per jaar. Gas is daarmee een onmisbaar bestanddeel van het energiemenu. Beleggers zullen deze voorspelling ietwat zuurlachend lezen. Aardgas mag dan onmisbaar heten, aan de prijs is dat allesbehalve te merken.
Sinds het begin van dit jaar is de prijs in Oost-Azië met 35% gedaald naar $4,40 per miljoen British Terminal Units (MBTU). Dat is extreem laag voor de tijd van het jaar. De prijsdaling in Azië is geen geval apart. In het Verenigd Koninkrijk bedraagt de daling 20% en de VS is de gasbenchmark tot onder $2 gedaald. Aardgas is daarmee de zwakste component van de Bloomberg Commodity Index.
Prijzen aardgas zijn sterk gedaald (Bron: Financial Times)
Ooit functioneerden regionale gasmarkten los van elkaar. Dat had alles te maken met de moeilijkheid om gas te vervoeren over zee. Nog maar twee jaar geleden bedroeg de prijs voor aardgas in Korea $20 MBTU, in het Verenigd Koninkrijk $10 en in de Verenigde Staten $5.
Vloeibaar aardgas
Maar de diverse regio’s raken steeds meer verbonden en dat is te danken aan de groeiende populariteit van liquefied natural gas ofwel LNG. Dankzij dit proces kan aardgas nu gemakkelijk per schip vervoerd worden. Overal ter wereld worden nu LNG faciliteiten gebouwd met bijvoorbeeld als resultaat dat de VS hun schaliegas nu naar Europa kunnen exporteren. De LNG capaciteit is in korte tijd bijna letterlijk geëxplodeerd. De afgelopen twee jaar nam de capaciteit toe met maar liefst 30 miljoen ton naar in totaal 274,3 miljoen ton. Het is de bedoeling dat daar tot 2018 nog eens 65 miljoen ton bij komt.
Productiecapaciteit vloeibaar aardgas neemt toe (Bron: Financial Times)
Bedrijven namen het besluit hun capaciteit uit te bouwen op een moment dat de gasprijzen veel hoger lagen. Maar vandaag de dag is de vraag aan het krimpen en de prijzen dus ook. Daar zijn meerdere factoren voor aan te wijzen. Het noordelijk halfrond van deze wereld heeft enkele zeer zachte winters op rij achter de rug. Dat heeft uiteraard een drukkend effect op de prijs. De VS eindigden de winterse periode met gasvoorraden die 40% hoger waren dan normaal.
Overschotten
Puur economische factoren spelen uiteraard een grote rol. Door het opnieuw opstarten van de kerncentrale in Fukushima heeft Japan plots te kampen met een surplus aan LNG importen. Japanse nutsbedrijven zien zich genoodzaakt om hun LNG voorraden, waar ze contractueel aan vast zitten, in de verkoop te doen tegen afbraakprijzen. China speelt op de markt voor LNG uiteraard een cruciale rol. Tussen 2009 en 2014 groeide de vraag naar aardgas in dat land met gemiddeld 15%. In 2015 kromp de vraag echter met 4% als gevolg van de transformatie van de Chinese economie. Het ligt dan ook niet voor de hand dat de vraag weer snel sterk gaat toenemen. Zwakke economische prestaties in de VS en Europa helpen de prijsvorming evenmin.
Volgens sommige ingewijden kunnen als gevolg van de snel gewijzigde marktomstandigheden grote hoeveelheden LNG over de wereldzeeën gaan zwerven op zoek naar een koper. Die situatie kan wel voortduren tot het midden van het volgend decennium. Als dat werkelijk staat te gebeuren, dan betekent dat weinig goeds voor de prijs.
Tot voor kort verkeerde menigeen in de veronderstelling dat er een Gouden Eeuw voor aardgas zou aanbreken. Het was een schone energiebron, schoner dan olie en zeker schoner dan kolen. Wat zou er verkeerd kunnen gaan?!
Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!
Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.
Europa wordt steeds afhankelijker van de import van aardgas en heeft daarom de Nord Stream 2 nodig, zo verklaarde Shell-topman Ben van Beurden. De Nord Stream 2 is een tweede gasleiding die naast de bestaande Nord Stream leiding aangelegd zal worden en die de transportcapaciteit van aardgas via de Oostzee verdubbelt. Daarmee wordt Rusland nog belangrijker voor de Europese energievoorziening. Volgens de topman van Shell is dit een bijzonder positieve ontwikkeling. Hij zei daar het volgende over:
“Wij geloven dat de Nord Stream 2 een goed project is, omdat het de infrastructuur levert die Europa nodig heeft om aardgas te importeren. Rusland is een belangrijke leverancier van gas voor de EU.”
Nord Stream 2
Shell is als strategisch partner van Gazprom betrokken bij de aanleg van deze nieuwe gasleiding, omdat deze in de toekomst ook belangrijk is voor de energievoorziening van Nederland. Toch is het project in Europa omstreden, omdat het lijnrecht in gaat tegen de Europese afspraken om minder afhankelijk te worden van aardgas uit Rusland. Ook is de aanleg van de Nord Stream 2 niet in het belang van verschillende Oost-Europese landen die zijn aangesloten op bestaande transportroutes.
Landen als Slowakije en Oekraïne vrezen inkomsten als de Nord Stream 2 voltooid is, omdat Rusland daarmee rechtstreeks aardgas naar het noordwesten van Europa kan transporteren. In 2019 loopt een het contract tussen Gazprom en Oekraïne af, hetzelfde jaar waarin de nieuwe Nord Stream 2 opgeleverd moet worden.
Verschillende Oost-Europese landen vrezen een minder stabiele toevoer van aardgas uit Rusland als deze nieuwe gasleiding gereed is. Polen bereid zich daar alvast op voor door te investeren in een nieuw distributienetwerk van vloeibaar aardgas, dat per schip aangeleverd kan worden via de Oostzee.
China wil de helft van al het aardgas kopen dat Iran de komende jaren gaat exporteren, zo meldt The Iran Project. Dat is het resultaat van een bijeenkomst tussen het Chinese ministerie voor energie en het Iraanse ministerie van internationale zaken en handel. China heeft belangstelling voor aardgas uit Iran, omdat de winning van aardgas in eigen land veel moeilijker en kostbaarder is.
De samenwerking tussen beide landen moet nog verder uitgewerkt worden, maar de intenties zijn tijdens de bijeenkomst van afgelopen zondag al duidelijk gemaakt. Sinds het opheffen van de internationale sancties tegen Iran kan het land haar rijke olie- en gasvoorraden weer op de markt brengen.
Sancties Iran
Kort na het opheffen van de sancties stuurde Iran een grote handelsdelegatie naar Europa, waar verschillende handelscontracten getekend werden. Niet veel later stuurde het land een bericht de wereld in dat ze haar olie en gas voortaan alleen nog maar in euro’s zou afrekenen, in plaats van Amerikaanse dollars. India betaalt sinds kort ook met euro’s voor olie uit Iran.
Het is bij ons niet bekend of ook China het aardgas in euro’s zal afrekenen, of dat men toch gebruik zal maken van dollars of Chinese yuan. Door de helft van alle aardgasexport te kopen wordt China opeens een belangrijke handelspartner voor Iran.
China heeft grote belangstelling voor aardgas uit Iran
Oostenrijk neemt een belang in de ontwikkeling van de nieuwe Nord Stream 2 gasleiding, waarmee Rusland het westen van Europa van aardgas kan voorzien. Dat meldt Russia Today. Tegelijkertijd sprak Reinhold Mitterlehner, vice-president van Oostenrijk, zich zeer negatief uit over de Europese sancties tegen Rusland. Het is een opmerkelijke verschuiving in de Oostenrijkse positie, want vorig jaar stemde de regering van het land nog in met een verlenging van de omstreden sancties.
Mitterlehner bracht een bezoek aan Moskou en sprak daar onder andere met premier Medvedev, de Russische minister van Energie Aleksandr Novak en de directeur van Gazprom, Aleksey Miller. Tijdens deze gesprekken maakte de Oostenrijkse president zijn positie ten aanzien van de Nord Stream 2 gasleiding duidelijk. “We moeten ons de vraag stellen of we gezamenlijk de Nord Stream 2 kunnen implementeren, zodat we een meer stabiele aanvoer van gas naar Europa kunnen realiseren en onze banden kunnen aanhalen”, aldus Mitterlehner.
Nord Stream 2
Het Oostenrijkse energiebedrijf OMV krijgt een belang van 10% in het Nord Stream 2 project en is daarmee één van de vijf Europese bedrijven die een belang heeft in de gasleiding die Duitsland rechtstreeks met Rusland verbindt. Ook krijgt energiebedrijf OMV de kans installaties te bouwen bij verschillende olie- en gasvelden in het centraal-noorden van Rusland, ten behoeve van de gasexport naar Europa.
De bestaande Nord Stream gasleiding heeft een capaciteit van 55 miljard kubieke meter gas per jaar. Met de tweede Nord Stream wordt de capaciteit van deze transportroute verdubbeld tot 110 miljard kubieke meter. De Nord Stream zal een belangrijke rol spelen in de energievoorziening van Duitsland, Nederland en Oostenrijk. Voor Nederland is ook een belangrijke rol weggelegd, want dat moet een belangrijk knooppunt worden in het Europese gasnetwerk.
Sancties
Vice-president Mitterlehner sprak zich ook kritisch uit over de Europese sancties tegen Rusland: “We hebben meer dan duizend bedrijven in Oostenrijk die zaken doen met Rusland en nog eens 500 Oostenrijkse bedrijven die vanuit Rusland opereren. Veertigduizend werknemers worden door de sancties getroffen.” De sancties roepen in steeds meer Europese landen weerstand op, ondanks het feit dat ze eind vorig jaar nog met zes maanden verlengd werden.
De prijs van aardgas is dit jaar al met 35% gezakt en staat op het moment van schrijven zelf op het laagste niveau sinds januari 2002, zo meldt Bloomberg. De verwachting is dat de gasprijs nog tot het eind van dit jaar laag zal blijven, omdat er rekening wordt gehouden met een relatief milde winter. Een futurescontract voor levering van aardgas in januari 2016 werd op de New York Mercantile Exchange voor $1,88 per miljoen btu verhandeld, een daling van 5,6% in één dag. Afgelopen vrijdag zakte de prijs al door de $2 per miljoen btu.
In New York wordt voor 25 december een temperatuur van 55 graden Fahrenheit (13 graden Celcius) verwacht, terwijl de normale temperatuur voor die tijd van het jaar rond de 40 graden Fahrenheit ligt (4,4 graden Celsius). Normaal gesproken beweegt de prijs van aardgas mee met de olieprijs, maar door de zachte winter is er veel minder gas nodig om gebouwen te verwarmen.
Prijs aardgas naar laagste niveau sinds 2002 (Grafiek van Bloomberg)
Nu de internationale sancties tegen Iran zijn opgeheven kan ze weer aardgas exporteren naar afzetmarkten in Europa en Azië. Dat concludeerde de Iraanse president Hassan Rouhani na afloop van de derde conferentie van gas exporterende landen in Teheran. Iran heeft naar schatting een gasvoorraad van 34 biljoen kubieke meter gas en is daarmee in potentie één van de grootste gasproducenten ter wereld. Van alle gasreserves die wereldwijd in kaart zijn gebracht is ongeveer 18% te vinden op Iraans grondgebied.
In juli bereikte Iran een akkoord met de Verenigde Staten, China, Rusland, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk over het afbouwen van het nucleaire programma en over het toelaten van buitenlandse inspecteurs. In ruil daarvoor werden de sancties tegen het Iran opgeheven, waardoor het land de productie en export van gas en olie kan opschalen. Daarbij richt het land zich vooral op de Europese en Aziatische afzetmarkt.
Iran wil banden met Rusland aanhalen
Volgens Midden-Oosten expert Rasool Nafisi zal Iran ook van de gelegenheid gebruik maken om de banden met Rusland aan te halen. Niet alleen op militair gebied, maar ook op het gebied van veiligheid en sociaal-economische ontwikkeling kan dit volgens Nafisi een vruchtbare samenwerking opleveren. Rusland kan helpen bij de ontwikkeling van de nucleaire installaties van Arak en bij de bouw van een raketschild. Ook kan Iran met Rusland samenwerken om aardgas te leveren aan de Europese markt.
"Het Iraanse parlement heeft de regering gevraagd om alleen nog maar aardgas naar Rusland te exporteren en om nieuwe gasleidingen aan te leggen. Ik zie dit als een kans voor Iran en Rusland om dichter bij elkaar te komen. De tijd is daar meer dan ooit rijp voor", zo verklaarde de Midden-Oosten expert tegenover de Russische site Sputnik News.
Rusland en Iran zien weer kansen om samen te werken (Foto via Sputnik News)
