Tag: negatieve rente

Negatieve rente voor $12 biljoen aan schuldpapier

De hoeveelheid staatsobligaties met een negatieve rente is door de Brexit alleen maar verder toegenomen. Volgens de laatste cijfers van Fitch circuleert er op dit moment $11,7 biljoen aan staatsobligaties, dat is een toename van $1,3 biljoen ten opzichte van vier weken geleden. Vooral de rente op Duitse, Franse en Japanse staatsobligaties dook in juni verder onderuit.

Beleggers zoeken naar een veilige haven en zijn bereid een negatief rendement op staatsobligaties te accepteren, omdat overheden als de meest betrouwbare tegenpartij worden gezien. De financiële crisis heeft ons eraan herinnerd dat banken ook kunnen omvallen en dat je dan ook je geld kunt verliezen. Bankobligaties, die in het verleden nog als veilig bestempeld werden, kunnen volledig waardeloos worden als een bank dreigt om te vallen en een bail-in noodzakelijk is.

Negatieve rente voor $11,7 biljoen aan staatsobligaties (Grafiek via Zero Hedge)

Negatieve rente

Twee derde deel van alle staatsobligaties met een negatieve rente is uitgegeven door de Japanse overheid, terwijl Frankrijk en Duitsland beide ook goed zijn voor ongeveer $1 biljoen aan schuldpapier met een rendement lager dan nul. De markt voor Zwitserse staatsobligaties is minder groot, maar daardoor niet minder opvallend. Deze week zakte de volledige yield curve van Zwitserland onder nul, wat wil zeggen dat leningen met looptijden van 1 maand tot 48 jaar allemaal tegen een negatieve rente verhandeld werden door beleggers. De yield curve van Duitsland en Japan ligt ook al grotendeels onder nul.

De daling van de rente op staatsobligaties wordt versterkt door centrale banken, die miljarden aan staatsobligaties opkopen en de rente naar nul verlaagden. De ECB, de Bank of Japan en de Zwitserse centrale bank hanteren momenteel zelfs een negatieve rente.

Zwitserse staatsleningen met een looptijd van 48 jaar hebben negatieve rente (Grafiek via Deutsche Bank)

Edelmetalen zijn een veilige haven zonder negatieve rente. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op met Goudstandaard via 088-4688488 of stuur een mail naar [email protected].

30 juni 2016
Rente staatsobligaties Japan naar nieuw dieptepunt

De rente op Japanse staatsobligaties met een looptijd van tien jaar is deze week gezakt naar een nieuw dieptepunt van -0,135%. Dat is zelfs minder dan de negatieve rente die de centrale bank van Japan op dit moment hanteert voor de tegoeden die commerciële banken bij de centrale bank parkeren. Wil je als belegger je geld voor een periode van 20 jaar aan de Japanse overheid uitlenen, dan moet je genoegen nemen met een vergoeding van slechts 0,29%. Dat is ruim tien basispunten minder dan een week geleden.

Hoe kan het dat Japan vrijwel gratis kan lenen, terwijl de staatsschuld met meer dan 220% van het bbp het hoogst is van alle ontwikkelde landen? Daarvoor zijn verschillende argumenten te bedenken, die vaak betrekking hebben op het thema veiligheid en liquiditeit. Beleggers zoeken in deze onzekere tijden een veilige haven en durven hun geld niet meer allemaal aan banken toe te vertrouwen. Ook zien ze onvoldoende mogelijkheden om in de reële economie te investeren. Wat doe je dan met je geld?

Je leent het uit aan de overheid, omdat die altijd haar schulden kan terugbetalen. Dat je vermogen door de negatieve rente en door mogelijke inflatie minder waard wordt, dat nemen beleggers blijkbaar graag voor lief. Ze zoeken een veilige plaats voor hun vermogen en alleen de obligatiemarkt is momenteel groot genoeg om miljarden in te parkeren. Uiteraard is ook goud een veilige haven, maar tegen de huidige goudprijs is er simpelweg niet voldoende fysiek edelmetaal beschikbaar.

Rente op Japanse staatsobligaties zakt naar nieuw dieptepunt

Negatieve rente accepteren of goud kopen?

Gelukkig heb je die zorgen als particuliere belegger niet. Goud kopen is een interessant alternatief geworden voor staatsobligaties, zeker nu de negatieve rente op staatsobligaties in de buurt komt van de kosten van fysiek goud in combinatie met opslag.

10 juni 2016
Negatieve rente maakt lenen duurder

De introductie van een negatieve rente is de zoveelste poging van centrale banken om de economische groei aan te jagen, maar het wordt met de dag duidelijker dat het beleid vooral veel negatieve effecten met zich meebrengt. Wist u dat de rente op een lening of hypotheek in Zwitserland juist gestegen is sinds de introductie van negatieve rente?

Zoals u weet hanteren verschillende centrale banken inmiddels een negatieve rente, waaronder de ECB, de Bank of Japan en de Zwitserse centrale bank. Dat betekent dat commerciële banken rente betalen over tegoeden die ze uit veiligheidsoverweging bij de centrale bank parkeren.

In het geval van Zwitserland kostte dat de banken vorig jaar in totaal 1,16 miljard Zwitserse frank. Dat zijn kosten die banken ergens anders weer moeten terugverdienen, willen zij hun winstmarges op peil houden.

Negatieve rente maakt lenen duurder
In plaats van de negatieve rente door te berekenen aan spaarders besloten de banken het geld via een andere manier terug te verdienen, namelijk door hun winstmarge op hypotheken en andere leningen te verhogen. Daardoor wordt het juist weer duurder om geld te lenen, precies het omgekeerde van wat centrale banken proberen te bereiken met hun negatieve rentes. Deze paradox werd onlangs behandeld in een rapport van de Bank for International Settlements (BIS). Uit dat rapport komt ook de volgende grafiek...

Hogere hypotheekrente
We zien hier de effecten van negatieve rente in de Eurozone, Zweden, Zwitserland en Denemarken. Kijken we naar Zwitserland, dan zien we dat banken direct na de invoering van negatieve rente (rode lijn) de winstmarge op hypotheken verhoogden (paarse lijn). Dezelfde trend zien we terug in Zweden en Denemarken, waar banken ook hun winstmarges op hypotheken verhoogden om de kosten van de negatieve rente te dekken.
Conclusie
De introductie van negatieve rente zou het nog goedkoper moeten maken om geld te lenen, maar dat blijkt in de praktijk ook wel eens anders uit te pakken. Voeg je daar alle problematiek van pensioenfondsen en spaarders aan toe, dan kun je haast niet anders concluderen dan dat centrale banken met negatieve rentes hun doel voorbij geschoten zijn. Laten we hopen dat ze op tijd tot dit inzicht komen. Gelukkig bestaat er geen negatieve rente voor goud en zilver... Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

16 mei 2016
Yellen: “Negatieve rente niet uit te sluiten”

Volgens Janet Yellen van de Amerikaanse centrale bank is een negatieve rente niet uit te sluiten, mocht de economische situatie in de Verenigde Staten zich in de toekomst ongunstig ontwikkelen. Maar voordat het zover komt moet er volgens de voorzitter van de Federal Reserve nog wel meer onderzoek worden gedaan naar de effecten van een negatieve rente. Yellen reageerde donderdag op diverse vragen van het Amerikaanse congreslid Brad Sherman.

De woorden en acties van centrale bankiers worden de laatste jaren met steeds meer aandacht gevolgd door beleggers, omdat centrale banken een steeds grotere rol spelen in het ondersteunen van de economie. Eind vorig jaar was de Federal Reserve nog van plan om geleidelijk een aantal renteverhogingen door te voeren, maar door een plotselinge correctie op de wereldwijde aandelenmarkten en nieuwe zorgen over de Europese bankensector besloot de Amerikaanse centrale bank toch maar af te zien van een nieuwe rentestap.

Negatieve rente niet uitgesloten
Steeds minder beleggers zijn ervan overtuigd dat de Federal Reserve de rente dit jaar nog gaat verhogen, omdat dat zeer nadelige gevolgen zal hebben voor de wereldeconomie. Een hogere dollarrente remt de economische groei en zal de waarde van de dollar verder doen stijgen. Dat laatste is ongunstig voor de exportpositie van de Verenigde Staten en voor bedrijven in opkomende economieën die in dollars geleend hebben. Yellen liet weten dat het nog steeds haar voornemen is de rente stapsgewijs te verhogen, maar het feit dat ze de deur naar negatieve rentes op een kier laat staan is genoeg bewijs dat ze toch niet helemaal zeker van haar zaak is. Het zal ons niet verbazen als de Amerikaanse centrale bank bij een tegenvallende groei opnieuw de rente omlaag zal brengen. In Europa en Japan experimenteren centrale bank al enige tijd met negatieve rente om de economie te stimuleren, maar het beleid stuit in beide gevallen op steeds meer weerstand. Door de extreem lage rente staan pensioenfondsen en verzekeraars onder druk, terwijl de spaarders geconfronteerd worden met een steeds lagere of zelfs negatieve spaarrente.

Yellen: "Negatieve rente niet uit te sluiten"

13 mei 2016
Ook Ierland leent bijna gratis

Ierland kwam in 2008 in een diepe recessie en een jaar later was er zelfs sprake van een economische depressie. In een jaar tijd kromp de economie met 8,5%, terwijl de werkloosheid van 8,75% naar 11,4% steeg. Het dieptepunt werd bereikt in 2012, toen volgens de officiële statistieken 14,6% van de bevolking werkloos was. In werkelijkheid lag dat percentage waarschijnlijk veel hoger. In het dieptepunt van de crisis – van april 2009 tot en met april 2010 – ontvluchtten 34.500 mensen het land, de grootste emigratiegolf die het land sinds 1989 heeft meegemaakt.

Maar het duurde slechts een paar jaar voordat beleggers dit allemaal weer waren vergeten. Bereikte de rente op een 5 jaars obligatie van Ierland in de zomer van 2011 nog een piek van 13,5%, amper vijf jaar later was die rente gedaald tot onder het nulpunt. U leest het goed: Ierland leent vandaag de dag gratis, net als al die andere Europese landen die een rol speelden in de Europese schuldencrisis.

Het is verbazingwekkend hoe kort het geheugen van beleggers is, want wie is er bereid vijf jaar geld uit te lenen zonder daar rendement voor te krijgen? En waarom zou je zonder rendement je spaargeld uitlenen, als je ook fysiek goud kunt kopen tegen een geringe premie?

Ook Ierland kan inmiddels gratis lenen (Grafiek via Investing.com)

13 mei 2016
UBS overweegt negatieve rente door te berekenen aan spaarders
De Zwitserse bank UBS overweegt de kosten van de negatieve rente door te berekenen aan vermogende klanten, zo schrijft Reuters. Dat kan door middel van een boeterente of door het verhogen van de kosten van de dienstverlening. Zakelijke klanten betalen bij UBS al een zogeheten boeterente over hun tegoeden, maar nu wil CEO Sergio Ermotti die kosten ook gaan doorberekenen aan spaarders. Het is tekenend voor de toenemende druk op de Zwitserse bankensector die het gevolg is van de negatieve rente van de centrale bank.

De Swiss National Bank hanteert een rente van -0,75% over tegoeden die banken parkeren bij de centrale bank. Deze kosten proberen de banken door te berekenen aan de consument, maar dat blijkt geen gemakkelijke opgave. Met succes hebben de Zwitserse banken hun winstmarge op hypotheken weten te verhogen, maar de vele spaartegoeden worden een steeds grotere last voor de banken. Het was slechts een kwestie van tijd voordat de kosten doorberekend zouden worden aan de vermogende spaarders. Ermotti zei daar het volgende over tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering:

“Als de omstandigheden blijven zoals ze nu zijn of verslechteren, dan moeten we overwegen de negatieve rente door te berekenen aan de zeer vermogende klanten of een hogere rente te vragen voor geld dat we uitlenen. Of we moeten kosten in rekening gaan brengen voor dienstverlening die voorheen gratis waren.”

UBS rapporteerde vorige week een winstdaling over het eerste kwartaal, waarop het aandeel van de bank de grootste daling in een jaar tijd liet zien. De bank heeft toegezegd de kosten te verlagen en te snijden in het aantal banen.

Meer over dit onderwerp:
UBS overweegt negatieve rente voor vermogende spaarders
13 mei 2016
BaFin: “Negatieve rente gif voor Duitse bankensector”

De negatieve rente werkt als gif voor de Duitse bankensector, dat zei de Duitse financiële toezichthouder BaFin dinsdag tijdens haar jaarlijkse persconferentie. Door de extreem lage rente moeten de 1.600 lokale Duitse banken meer reserves aanhouden, wat ten koste gaat van hun verdiencapaciteit. Sommige banken zouden daardoor zelfs in de problemen kunnen komen.

Ook de Duitse pensioenfondsen en verzekeraars voelen de pijn van het rentebeleid van de ECB, omdat het steeds moeilijker wordt alle verplichtingen na te komen. De rendementen die zij in het verleden garandeerden aan klanten zijn steeds moeilijker te halen zonder extra risico’s te nemen. Volgens de BaFin zijn niet alle financiële instellingen in staat met deze druk om te gaan, zeker niet als de rente nog veel langer op dit extreem lage niveau blijft.

Duitsland verliest door negatieve rente
Na Zweden is Duitsland het meest spaarzame land in de Europese Unie, want een doorsnee huishouden in Duitsland spaart 16,9% van het besteedbare inkomen. Door het rentebeleid van de ECB levert het spaargeld nauwelijks rendement op, een probleem waar ook de financiële toezichthouder mee worstelt. "We zijn met de pensioenfondsen in gesprek over hoe we dit probleem kunnen aanpakken", zo verklaarde toezichthouder Frank Grund van de BaFin. De kans is groot dat een aantal kleinere financiële instellingen in Duitsland het hoofd niet meer boven water kan houden als de rente langdurig op dit lage niveau blijft. Het is de zoveelste waarschuwing vanuit Duitsland op het monetaire beleid van de ECB. Dat is niet vreemd, als je bedenkt dat het land begin jaren '20 de gevolgen van hyperinflatie moest ondergaan. Iedereen die zijn vermogen niet op tijd in veiligheid bracht zag zijn of haar spaargeld verdampen. Daarom hebben Duitsers nog steeds de schrik van centrale banken die een te ruim monetair beleid voeren.

Bafin: Negatieve rente is als gif voor Duitse bankensector

11 mei 2016
Grafiek: Ook 30 jaars leningen leveren bijna geen rente op

Tot voor kort kon je nog besluiten je spaargeld voor een langere periode vast te zetten om meer rente te ontvangen, maar ook die tijden zijn binnenkort vervlogen. De volgende grafiek laat zien dat de rente op staatsobligaties van landen met een hoge kredietstatus in minder dan tien jaar tijd compleet gemarginaliseerd is.

Kreeg je begin 2008 nog ruim 3% rente op een Zwitserse en bijna 4,5% op een Duitse staatsobligatie met een looptijd van dertig jaar, nu is je rendement nog maar een fractie daarvan. Voor een Duitse staatsobligatie zit je vandaag de dag al onder de 1%, terwijl de rente op Zwitserse en Japanse staatsobligaties van 30 jaar gestaag richting de nul procent zakt.

Het duurt niet lang meer en dan kun je als belegger nergens meer veilig rendement maken binnen het huidige financiële systeem. Als er aan staatsobligaties en spaargeld niets meer te verdienen valt, dan wordt het nog interessanter fysiek goud te kopen als alternatieve vorm van vermogen. Het edelmetaal heeft een negatieve correlatie met veel andere beleggingen en is vrij van tegenpartij risico.

Het loont ook al niet meer om je geld voor een langere tijd uit te lenen, de rente op 30-jaars obligaties daalt gestaag (via Jeroen Blokland op twitter)

11 mei 2016
Negatieve rente op spaargeld komt eraan…

Het lijkt slechts een kwestie van tijd voordat banken de negatieve rente zullen doorberekenen aan spaarders. Voor rekeninghouders van het in Liechtenstein gevestigde VP Bank is het al bijna zover, want zij kregen enige tijd geleden een brief in de bus met de mededeling dat er voortaan rente betaald moet worden over alle tegoeden boven de €250.000 en 250.000 Zwitserse frank.

De bank, die vestigingen heeft in onder andere Zurich, Luxemburg, Singapore, Hong Kong en Moskou, schrijft in de brief dat ze door de ontwikkelingen op de financiële markten genoodzaakt is met ingang van 1 juli rente in rekening te brengen.

Voor een rekening in euro’s gaat een negatieve rente gelden van -0,4%, terwijl een rekening in Zwitserse franken zelfs met -0,75% belast zal worden. Dat is niet geheel toevallig precies de depositorente die de ECB en de Zwitserse centrale bank op het moment hanteren. Met andere woorden, de negatieve rente wordt volledig doorberekend aan de vermogende spaarders van de bank. De VP Bank maakt in de brief ook een voorbehoud dat de bedragen in de toekomst verder aangepast kunnen worden.

De negatieve rente geldt vanaf 250.000 bij een lopende rekening. Heb je nog beleggingen, aandelen of een positie in edelmetalen (op papier), dan betaal je bij VP Bank rente vanaf 500.000 euro of Zwitserse frank.

VP Bank introduceert negatieve rente op spaargeld

Nul rente of negatieve rente

Steeds meer banken proberen de negatieve rente door te berekenen aan rekeninghouders. Dat doen ze bijvoorbeeld door minder rente te geven aan vermogende spaarders, iets wat in Zwitserland al langer gebeurt. Eind vorig jaar introduceerde een Zwitserse bank al een negatieve rente op spaargeld. Anders dan wat je op basis van verschillende onderzoeken zou verwachten verloor de bank geen spaarders door deze maatregel. Wel daalde het totaal aan spaartegoeden als gevolg van de negatieve rente.

Ook in Nederland schuiven we langzaam op richting negatieve rente. Eind april stuurde de KNAB bank nog een mailtje naar alle spaarders met de boodschap dat ze met ingang van mei geen rente meer zal uitkeren over spaartegoeden boven de €250.000. We verwachten dat meer banken dit voorbeeld zullen volgen, indien centrale banken blijven vasthouden aan een negatieve rente.

Ook KNAB Bank versobert de rente

10 mei 2016
Interview Lex Hoogduin: “Beleid centrale banken is doorgeschoten”
Marketupdate sprak met Lex Hoogduin over de negatieve rente, de onafhankelijkheid van centrale banken en de rol van goud in het monetaire systeem. Ook vroegen we hem hoe we ons geldsysteem duurzamer kunnen maken. Hebben we daarbij centrale banken eigenlijk wel nodig?

Verschillende centrale banken hanteren al een negatieve rente of overwegen dat te gaan doen. Wat vindt u van dit beleid?

Centrale banken zijn doorgeschoten door de rente onder nul te brengen. Een negatieve rente leidt op termijn tot bubbels in de economie, die pas gezien worden als het al te laat is. Met een negatieve rente stimuleer je laagproductieve economische groei, omdat er opeens allemaal investeringen gedaan worden die met een hogere rente niet rendabel zouden zijn. Dat is onwenselijk, omdat het de economische groei op de langere termijn juist kan hinderen.

Met een kunstmatig lage rente en maatregelen zoals monetaire verruiming wordt de broodnodige sanering van schulden alleen maar verder uitgesteld. Sterker nog, het lokt meer onrendabele investeringen uit. Ook worden overheden bij een extreem lage rente niet meer geprikkeld hervormingen door te voeren en de begroting op orde te brengen. Dat zien we bijvoorbeeld in Europa, waar landen vandaag de dag bijna gratis kunnen lenen.

De rente zou verhoogd moeten worden, ook al heeft dat in eerste instantie een negatieve impact op de economie. Wat we nu aan het doen zijn met negatieve rentes is het vooruitschuiven van het schuldenprobleem, zonder het echt op te lossen.

Lees ook:
- Negatieve rente: $7,8 biljoen aan niet-renderende staatsobligaties
- De geschiedenis van negatieve rente
Steeds meer centrale banken hanteren negatieve rente

Is de ECB nog wel onafhankelijk te noemen?

Als je ziet dat de ECB nu staatsobligaties van landen aan het opkopen is en de financieringskosten van overheden laag houdt, dan is het moeilijk vol te houden dat de centrale bank onafhankelijk is gebleven. Het omslagpunt was in de zomer van 2012, toen Draghi in een toespraak zij dat hij alles zou doen om de euro overeind te houden.

De ECB moest op dat moment kiezen tussen twee kwaden: De eerste optie was om niets te doen, waardoor de onrust op de financiële markten verder zou toenemen en de stabiliteit van het systeem in gevaar zou kunnen komen. De tweede optie was om een krachtige politieke uitspraak te doen, met als gevolg dat ze haar onafhankelijke positie zou kwijtraken.

Dat Draghi de tweede optie gekozen heeft laat zien hoe moeilijk het is voor een centrale bank om onafhankelijk te blijven. De ECB wilde het niet op haar geweten hebben dat de Europese schuldencrisis zou escaleren en heeft daarom op het laatste moment toch ingegrepen. Sindsdien is het van kwaad tot erger gegaan.

Lees ook:
- Lex Hoogduin: “Beleid ECB volledig in strijd met filosofie”
Waarom lijkt het huidige monetaire beleid niet te werken?

Naar mijn mening hebben centrale banken een verkeerde diagnose gesteld. Er is niet alleen en in de eerste plaats sprake van een bankencrisis, maar van een crisis in ons monetaire systeem. Daarom levert het huidige monetaire beleid niet het gewenste resultaat op. Men probeert de vraag opnieuw aan te jagen door nog meer krediet beschikbaar te stellen, terwijl dat juist de oorzaak is geweest van de crisis waar we nu in zitten. De vraaguitval waar we nu mee te maken hebben is het resultaat van een monetair systeem dat al sinds het begin van de jaren ’70 geen anker meer heeft.

Begin jaren zeventig is het al begonnen, toen goud als monetair anker werd losgelaten. Daardoor raakte de balans tussen de financiële sector en de reële economie verstoord en begon de financiële sector steeds verder te groeien. Wat volgde was een lange periode van dalende rentes en oplopende schulden. Het monetaire beleid werd in deze periode vooral ingegeven door de ontwikkelingen in de financiële sector, met als gevolg dat er te lang een veel te ruim monetair beleid gevoerd werd waarin onvoldoende oog was voor de ontwikkelingen in de reële economie.

De vraaguitval na de crisis van 2008 is voor mij het logische gevolg van de decennia aan overstimulering in de periode dat de koppeling aan goud werd losgelaten. De vraag werd toen aangejaagd omdat het makkelijker werd geld te lenen. Het groeipotentieel is hierdoor systematisch uitgehold.

Bezittingen banken als percentage van het bbp in het Verenigd Koninkrijk (Via Azizonomics)

Financiële activa zijn sinds 1980 explosief toegenomen (Bron: McKinsey, via de WSJ)

Heeft het geldsysteem een dergelijk anker nodig?
Als je de monetaire geschiedenis bestudeert, dan zie je dat er slechts een paar korte periodes zijn geweest waarin het monetaire systeem niet gedekt was door iets met intrinsieke waarde. Edin Mujagic heeft hier onderzoek naar gedaan en kwam tot de conclusie dat ongedekte geldsystemen altijd een relatief kort leven beschoren zijn. Dat komt omdat de geldhoeveelheid bij het ontbreken van een monetair anker - zoals goud - de neiging heeft veel te snel te groeien. Of een geldsysteem een monetair anker nodig heeft, daarover zijn de meningen nog steeds verdeeld. Voorstanders zijn van mening dat een geldsysteem zonder monetair anker gedoemd is vroeg of laat te ontsporen, terwijl tegenstanders van mening zijn dat het hebben van een dergelijk anker juist de economische groei belemmert. Met de komst van de moderne geldtheorie kwam er een geloof dat geld geen dekking meer nodig had en dat centrale banken in staat waren de economische groei en de inflatie onder controle te houden. Deze theorie werd door de politiek al snel omarmd, omdat het opeens mogelijk was om langdurig veel meer geld uit te geven dan er binnen kwam. Wat mij betreft is het duidelijk dat de huidige crisis het gevolg is van het feit dat het geld al een aantal decennia geen anker meer heeft.

In 1971 werd de koppeling tussen de dollar en goud losgelaten
Is dat ook de reden dat Rusland en China nu zoveel goud kopen?
Ik weet niet precies met welk doel deze landen goud kopen. Mogelijk maken deze landen zich zorgen over het dollarsysteem en willen ze om deze reden een grotere goudvoorraad aanhouden. Je kunt het zien als een vorm van diversificatie van hun reserves.
Hoe kunnen we ons geldsysteem duurzamer maken?
Een manier om het geldsysteem duurzamer te maken is om de geldgroei te beperken. De centrale bank zou een maximum kunnen opleggen aan de geldgroei, bijvoorbeeld door van banken te eisen dat ze meer reserves aanhouden. Men zou moeten onderzoeken of een dergelijke maatregelen aan full reserve banking gekoppeld kan worden, een moderne variant van het zogenoemde Chicago Plan. Een geldgroeiregel (eventueel met full reserve banking) zijn beide oplossingen waarbij er een centrale bank blijft. Full reserve banking houdt in dat banken 100% reserves aanhouden ten opzichte van de passiva die onderdeel van de geldhoeveelheid uitmaken. Het probleem van geldgroei zie ik ook niet opgelost worden in Freegold, daar zit ook geen natuurlijke rem op de hoeveelheid krediet die banken mogen verstrekken. Dat loopt binnen de kortste keren uit de hand. Een andere mogelijkheid is om de Taylorregel sterker te verankeren in het monetaire beleid van centrale banken. Deze regel houdt in dat centrale banken de nominale rente afstemmen op de inflatie. Bij een 1% hogere inflatie zou de rente meer dan een procent moeten stijgen. Dit kan meer vertrouwen in centrale banken en een grotere prijsstabiliteit opleveren. Nu hebben centrale banken nog veel vrijheid om zelf te bepalen wanneer ze de rente verhogen of verlagen.

Zijn er nog meer mogelijkheden om het geldsysteem structureel te hervormen?

We zouden meer na moeten denken over alternatieve geldsystemen, zoals privaatgeld. Denk bijvoorbeeld aan iets als bitcoin, maar dan gekoppeld aan goud. Daarmee kun je een decentraal geldsysteem opbouwen waarin je helemaal geen centrale bank meer nodig hebt. Ook kan het betalingsverkeer dan zonder tussenkomst van banken plaatsvinden. Je kunt het goud dan ook in private handen brengen. Eigenlijk zou het geld vrij moeten zijn van controle door overheden en centrale banken, maar dat is nog steeds niet gelukt. Het kenmerk van beschaving is de onafhankelijkheid van taal, wetgeving en geld. Die eerste twee hebben zich goed ontwikkeld, maar het is ons nog steeds niet gelukt om de controle over het geld weg te halen bij de staat.

Over Lex Hoogduin
Lex Hoogduin is als hoogleraar monetaire economie, complexiteit en onzekerheid verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is hij voorzitter van LCH.Clearnet, een clearing instelling gevestigd in Londen met dochterbedrijven in Parijs en New York. Hoogduin werkte ook een lange tijd bij de Nederlandsche Bank, onder andere als directielid, hoofd van de afdeling 'Onderzoek' en als hoofd van de afdeling van 'Monetair en Economisch beleid'. Van 1997 tot en met 2001 was Hoogduin adviseur van Wim Duisenberg, de eerste president van de Europese Centrale Bank (ECB). Van 2005 tot en met 2009 was hij hoofdeconoom bij Robeco. Hij heeft een eigen weblog waarop hij video's en artikelen plaatst.
9 mei 2016
Bill Gross: “Het is tijd voor helikoptergeld”
Volgens vermogensbeheerder Bill Gross is het tijd voor ‘helikoptergeld’. In zijn Investment Outlook voor mei schrijft hij dat het tijd is voor een nieuwe vorm van fiscale stimulering. Stimulering die niet gefinancierd wordt door belastingen te verhogen of meer geld te lenen, maar door simpelweg meer geld te drukken.

Bill Gross stelt dat centrale banken zich de afgelopen zes jaar ook al bezig hielden met monetaire financiering, omdat ze helemaal niet van plan zijn de stimuleringsprogramma’s ooit weer terug te draaien en hun obligaties van de balans te halen. In plaats daarvan zullen ze alleen maar meer schulden opkopen, waarna de looptijd van de schuld verder opgerekt kan worden bij nul procent rente. Dat is ook een vorm van schuldfinanciering, waarbij monetair en fiscaal beleid samenkomen.

In zijn Investment Outlook zegt Gross daar het volgende over:
"Het geld kan gewoon door centrale banken bijgedrukt worden zoals we dat de afgelopen jaren ook gedaan hebben. Het is een moeilijk concept om te begrijpen en daarom zullen politici dit nooit bespreken - evenmin de centrale bankiers, die hun balans schoon willen houden en onafhankelijk willen blijven. Maar die onafhankelijkheid tussen centrale banken en overheden is in een hoog tempo aan het eroderen. Uit noodzaak is er een nieuwe cultuur ontstaan. Geld in omloop brengen via quantitative easing (QE) is in feite een vermenging van fiscaal en monetair beleid, van de centrale bank en het ministerie van Financiën. De Federal Reserve, de ECB, de Bank of Japan en de Bank of England hebben de afgelopen zes jaar obligaties van de eigen overheid gekocht, zodat die meer geld konden uitgeven om de kwakkelende economie te stimuleren. Ze kopen staatsobligaties door in figuurlijke zin geld uit helikopters te strooien, waarmee ze hun balans verder uitbreiden. De rente die ze krijgen voor deze staatsobligaties sturen ze rechtstreeks terug naar het ministerie van Financiën. Het is dus in essentie gratis geld dat niet terugbetaald hoeft te worden zo lang dit proces ongestoord kan doorgaan. Centrale banken zullen beweren dat ze geen staatsschulden aan het financieren zijn, omdat ze de obligaties op een dag weer op de markt zullen brengen. Maar dat gaat niet gebeuren. De enige manier voor een land als Japan met bijvoorbeeld 350% schulden ten opzichte van het bbp is om de looptijd van de schuld alsmaar verder te verlengen bij 0% rente. En dat is eigenlijk wat ze nastreven. De private markt wereldwijd zal dit uiteindelijk doorzien en al haar Japanse staatsobligaties verkopen. Daardoor zakt de waarde van de yen en krijgt Japan haar magische 2% inflatie."

"Helikoptergeld of langdurige recessie"
Als centrale banken niet meer geld bijdrukken, dan zal de wereldeconomie volgens Gross in een langdurige recessie terechtkomen. Centrale banken zijn in staat meer geld bij te drukken en zij zullen dat volgens hem ook doen als dat nodig is.
"Ik heb al vaker gezegd dat dit een piramidespel is, maar we naderen een 'point of nu return' met de negatieve rente en het opkopen van bedrijfsobligaties en aandelen. Ik verwacht dat centrale banken meer geld zullen bijdrukken via QE (misschien ook de Verenigde Staten over een jaar) en dat zij met tegenzin zullen accepteren dat ze niet meer onafhankelijk zijn. Dat stelt overheden in staat te investeren in infrastructuur, gezondheidszorg en een basisinkomen"
Bill Gross verwacht voor de toekomst meer monetaire stimulering door de Federal Reserve, een langdurig lage rente en kunstmatig hoge prijzen voor financiële activa. Op een bepaald moment zal de inflatie volgens Bill Gross terugkeren en nemen de risico's toe. Tot die tijd moet je als belegger tevreden zijn met een laag rendement van hooguit enkele procenten per jaar. Aanbevolen artikelen:
Bill Gross: "Het is tijd voor helikoptergeld"
6 mei 2016