Marketupdate

Tag: obligaties

  • Het tijdperk TINA loopt ten einde

    Alles verandert en niets blijft hetzelfde. Die aloude waarheid gaat ook op voor de aandelenmarkten. Sinds de Fed begonnen is de rente stapsgewijs te verhogen wordt de kloof tussen het dividendrendement op aandelen en het rendement op kortlopende Amerikaanse treasuries snel kleiner. Dat op zich is opmerkelijk. In de jaren na 2008 prevelden beleggers overal ter wereld het mantra van TINA, there is no alternative. Het rendement op obligaties was en bleef extreem laag en daarom moest elke verstandige belegger in zijn zoektocht naar rendement en inkomen wel in aandelen stappen. In de VS genereerde de S&P 500 sinds 2010 een gemiddeld dividendrendement van 2%, terwijl cash nagenoeg niets opbracht.

    Daar is geleidelijk verandering ingekomen, omdat sinds 2015 de Fed de rente stapje voor stapje aan het verhogen is. Daardoor loopt ook de yield op de Amerikaanse overheidsschuld heel geleidelijk weer omhoog. Dat is vooral goed zichtbaar bij kortlopend schudpapier. De 3-maands Treasury bill genereert nu een yield van om en nabij 1,66%. Dat is niet eens zoveel minder meer dan het gemiddeld dividendrendement van 1,88%. De 3-maands Liborrente kwam afgelopen maand voor het eerst sinds 2008 weer boven het dividendrendement.

    Tijdperk van TINA voorbij?

    Natuurlijk, een aandeel biedt de belegger naast het dividend ook nog een potentiële koersstijging, maar toch! De voorzichtige conclusie begint zich op te dringen dat het tijdperk van TINA op zijn einde loopt. Sommige analisten wijzen er daarbij op dat de marktberoeringen in februari samenvielen met het gebeuren dat 3-maands Libor boven het dividendrendement van de S&P 500 uitsteeg. Er blijken weer alternatieven voor handen. Dat wil weer niet zeggen dat aandelen in 2018 passé zijn. Dat gaat veel te ver. Bedrijven zullen dit jaar volop profiteren van de belastinghervormingen van president Trump. Daardoor zullen winsten nog verder stijgen en dat zal de dividenduitkeringen ten goede komen.

    Partijen als BlackRock onderkennen echter dat er voor het eerst sinds 2008 weer iets te kiezen valt, nu rendementen op kortlopend schuldpapier weer boven het niveau van de inflatie uitstijgt. Het fijne van kortlopend schuldpapier is ook dat het meer bescherming biedt tegen renteverhogingen dan langlopend schuldpapier. Bij BlackRock hebben ze nog steeds een voorkeur voor bedrijfsobligaties, omdat ze alle vertrouwen hebben in de winstontwikkeling van die bedrijven. Toch kijken ze daar met meer dan een schuin oog en met meer dan gemiddelde belangstelling naar de traditioneel veilige liquide assets.

    Cor Wijtvliet

    corwijtvliet-logo

    Deze bijdrage is afkomstig van www.corwijtvliet.nl

    Tot slot:

    • Hebt u opmerkingen en/of vragen? Mail ze gerust aan: [email protected]
    • Of via mijn twitteraccount: @wijtvliet
    • Voor meer door mij geschreven artikelen bezoekt u mijn website: www.corwijtvliet.nl
    • Of bezoek www.Beurshalte.nl      
    • Ontvangt u het Cor Wijtvliet Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!

  • Kan de aandelenmarkt zonder stimulering centrale banken?

    Het is alweer negen jaar geleden dat de aandelenmarkt in de Verenigde Staten haar bodem bereikte. De S&P 500 staat op het moment van schrijven op ongeveer 2.800 punten, ruim vier keer zoveel als het dieptepunt van 666 punten in het voorjaar van 2009. Een uitmuntende prestatie, ware het niet dat deze rally gepaard ging met het grootste monetaire experiment in de geschiedenis van centrale banken.

    Sinds het uitbreken van de financiële crisis hebben de zes grootste centrale banken met verschillende soorten stimuleringsprogramma’s meer dan $12.000 miljard aan hun balans toegevoegd. De meeste centrale banken kochten schuldpapier op om de obligatiemarkt liquide te houden, terwijl andere centrale banken intervenieerden door aandelen (Bank of Japan) en vreemde valuta (Swiss National Bank) op te kopen.

    Centrale banken willen stimulering afbouwen (Grafiek via Zero Hedge)

    Wat als centrale banken de geldkraan dichtdraaien?

    Deze monetaire stimulering pakte goed uit voor aandelen, want door de lage rente konden bedrijven goedkoop lenen en werd de aandelenmarkt een interessant alternatief voor het spaargeld. Maar wat gaat er met die aandelenkoersen gebeuren als centrale banken straks de geldkraan dichtdraaien?

    De Federal Reserve is al begonnen met het afbouwen van haar balans en het verhogen van de rente, al gaat dat in zeer kleine stapjes. De ECB is voornemens later dit jaar haar opkoopprogramma af te bouwen, terwijl de gouverneur van de Bank of England recent nog gezegd heeft dat het tijd wordt om weer een renteverhoging door te voeren.

    Natuurlijk geldt ook hier het principe van ‘eerst zien en dan geloven’, maar als centrale banken daadwerkelijk de geldkraan dichtschroeven kan dat wel eens zeer negatief uitpakken voor zowel aandelen als staatsobligaties. Zoals onderstaande grafiek laat zien is er namelijk een sterke correlatie tussen de wereldwijde aandelenindex MSCI World en de aankopen van centrale banken.

    Wat betekent terugdraaien van monetaire stimulering voor aandelen? (Bron: Citi Research)

    Is de nieuwe koers van centrale banken niet ingeprijsd?

    Volgens de efficiënte markttheorie zou de aangekondigde koerswijziging van centrale banken inmiddels ingeprijsd moeten zijn in de waardering van aandelen en obligaties, maar daar lijkt nog geen sprake van te zijn. Volgens analist Matt King van Citi is dat wel te verklaren, omdat deze theorie alleen opgaat voor markten die zeer liquide zijn. Daar is echter niet altijd sprake van, zeker niet in obligatiemarkten die langzaam aan gedomineerd worden door centrale banken. Als voorbeeld noemt hij de markt voor Italiaanse staatsobligaties, waar de centrale bank de laatste jaren de belangrijkste koper was van het schuldpapier.

    Valt de centrale bank als koper van obligaties weg, dan is het lastig te voorspellen waar de koers heen zal gaan. Dat kan het einde betekenen van een lange periode met uitzonderlijk weinig volatiliteit en het begin van een nieuwe periode met meer onzekerheid. De lage volatiliteit van de laatste tijd moet volgens King daarom ook niet verward worden met een laag risico.

    Lage volatiliteit is niet hetzelfde als weinig risico

    Durven centrale banken dit risico te nemen en het stimulerende beleid terug te draaien dat de aandelenmarkt en de economie de laatste jaren zo ondersteund heeft? Of zullen ze er al snel achter komen dat ’tapering’ binnen dit geldsysteem een onmogelijke opgave is?

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • ECB verliest miljoenen met obligaties van Steinhoff International

    De ECB heeft enkele tientallen miljoenen verlies geleden op haar obligaties van Steinhoff International, een Zuid-Afrikaanse conglomeraat dat eind vorig jaar in opspraak kwam wegens ‘onregelmatigheden’ in de boekhouding. Door dit nieuws verloor het aandeel begin december al meer dan 60% van haar waarde, terwijl ook de waarde van de obligaties hard onderuit ging.

    In juli 2017 haalde Steinhoff International voor in totaal €800 miljoen op met de uitgifte van nieuwe obligaties. De Europese Centrale Bank schreef zich in voor deze obligaties, omdat kredietbeoordelaars deze als ‘investment grade’ bestempelden. Daarmee voldeden de obligaties aan de voorwaarden van het corporate sector purchase programme, het programma waaronder de ECB iedere maand voor miljarden euro’s aan bedrijfsleningen binnen de eurozone opkoopt.

    ECB verliest miljoenen op obligaties

    Volgens de Financial Times heeft de ECB vorig jaar ongeveer €100 miljoen aan obligaties van Steinhoff International aangekocht, obligaties die afgelopen week nog maar voor 49 tot 59 procent van hun oorspronkelijke waarde verhandeld werden. In het meest recente overzicht van de ECB worden obligaties van dit bedrijf niet meer genoemd, waaruit we kunnen concluderen dat de centrale bank deze stukken inderdaad verkocht heeft. Een woordvoerder van de ECB bevestigde de verkoop van deze obligaties, wat betekent dat de ECB op deze transactie bijna €50 miljoen verlies geleden heeft.

    Het zou overigens niet voor het eerst zijn dat de ECB bedrijfsobligaties weer verkoopt. In november deed ze alle obligaties van grondstoffengigant Glencore van de hand, nadat dit bedrijf haar financiële entiteit van Luxemburg naar Jersey verplaatste. Daarmee viel het bedrijf buiten de Eurozone en voldeed het niet meer aan de voorwaarden van het opkoopprogramma van de ECB.

    ECB kocht vorig jaar obligaties van Steinhoff International (Grafiek via Zero Hedge)

    Obligatieveiling van Steinhoff International kwamen eind vorig jaar terug in het overzicht van de ECB (Via UBS)

    ECB begeeft zich op glad ijs

    De ECB heeft sinds het begin van het opkoopprogramma in maart 2016 al voor €2.286 miljard aan schuldpapier opgekocht, waarvan het grootste gedeelte (82,6%) bestaat uit staatsobligaties van Eurolanden. De portefeuille van bedrijfsobligaties bedraagt momenteel ongeveer €131 miljard, omgerekend ‘slechts’ 5,7% van alle obligaties die de ECB inmiddels heeft opgekocht.

    Met het opkopen van bedrijfsleningen begeeft de Europese Centrale Bank zich op glad ijs, zoals ook blijkt uit dit voorbeeld. Daarnaast verstoort de centrale bank de markt, omdat ze alleen obligaties van grote bedrijven opkoopt. Daardoor kunnen grote bedrijven goedkoop aan krediet komen, terwijl het midden- en kleinbedrijf er geen enkel voordeel uit haalt. Een ander marktverstorend effect is dat de ECB alleen obligaties binnen de Eurozone opkoopt, waardoor bedrijven benadeeld worden die uit de Eurozone vertrekken (zie het voorbeeld van Glencore).

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Risicoweging staatsobligaties opnieuw ter discussie

    Staatsobligaties hebben een bijzondere status in ons financiële systeem, omdat deze niet worden meegenomen in de risicoweging van de bankbalansen. Dat betekent dat banken geen kapitaal opzij hoeven te zetten voor staatsobligaties die door de drie grote kredietbeoordelaars als veilig worden bestempeld.

    Voor het uitbreken van de wereldwijde financiële crisis in 2008 was er bijna geen discussie over dit onderwerp. Sterker nog, staatsobligaties werden in veel wetenschappelijke theorieën over beleggen en financiële markten nog beschouwd als risicovrije belegging, waaruit ook de term risicovrij rendement naar voren kwam.

    Staatsobligaties niet vrij van risico

    Deze waarderingsmethode was decennia lang de normale gang van zaken, maar door de Europese schuldencrisis van vijf jaar geleden werd opeens duidelijk dat zelfs staatsobligaties niet helemaal veilig zijn. Tijdens de Europese schuldencrisis waren Griekse en Portugese staatsleningen op een gegeven moment bijna onverkoopbaar, terwijl er ook grote onzekerheid bestond over de veiligheid van Spaanse en Italiaanse staatsleningen.

    Beleggers begonnen opeens het onderscheid te maken tussen de noordelijke en zuidelijke landen, waarbij laatstgenoemde werden afgestraft vanwege hun weinig concurrerende economie of vanwege een zwakke bankensector met een groot aantal problematische leningen.

    Toen de crisis op de obligatiemarkt ook over dreigde te slaan naar de Europese bankensector greep Draghi in met zijn ‘Whatever it takes’ toespraak. Hij zegde toe dat hij alles binnen zijn mogelijkheden zou doen om de euro overeind te houden. Er volgden twee grootschalige liquiditeitsinjecties en twee jaar later begon de centrale bank zelfs staatsobligaties op te kopen om de markt te kalmeren.

    Strengere kapitaaleisen

    Met de kennis van de afgelopen jaren wil de Bank for International Settlements (BIS) de kapitaaleisen voor banken verder aanscherpen, zodat deze minder kwetsbaar worden voor een nieuwe crisis in het financiële systeem.

    Onlangs presenteerde de BIS een nieuw pakket van kapitaaleisen waar alle banken in de wereld aan moeten voldoen, dat in de financiële wereld ook wel Basel IV wordt genoemd. Daarin stonden nog geen afspraken over een nieuwe risicoweging voor staatsobligaties, maar in een publicatie die ook zeer recent werd vrijgegeven hint de BIS al wel op een toekomstscenario waarin banken een buffer moeten aanleggen om het risico van staatsobligaties op te vangen.

    Deze kwestie ligt zeer gevoelig, omdat het betekent dat de bankensector de komende jaren miljarden aan extra kapitaal aan moeten houden. Alleen voor Nederland zou het gaan om een bedrag van ongeveer €14 miljard, terwijl de Europese bankensector als geheel volgens berekeningen van kredietbeoordelaar Fitch ongeveer €135 miljard aan extra kapitaal nodig hebben.

    Verdeeldheid

    Het is opvallend dat nu ook de BIS zich over dit onderwerp uitlaat, omdat er binnen de financiële wereld veel verdeeldheid over bestaat. Alleen Nederland, Duitsland, Zwitserland en Zweden zouden voorstander zijn van een risicoweging voor staatsleningen. In andere landen voelt men er niet veel voor, omdat het grote gevolgen zou hebben voor banken die heel veel staatsschulden van hun eigen overheid op de balans hebben staan. Dat is bijvoorbeeld het geval in Japan, maar ook in een aantal Zuid-Europese landen en in opkomende Aziatische economieën. Vooral in deze landen zal de bankensector moeite hebben om voldoende kapitaal opzij te zetten om het risico van het schuldpapier af te dekken.

    Momenteel profiteren zowel banken als overheden van de risicovrije status van staatsobligaties. Banken hoeven er geen kapitaal voor opzij te zetten, terwijl overheden dankzij deze voorkeursbehandeling goedkoper en gemakkelijker geld kunnen lenen. Het zal lastig zijn om deze situatie te doorbreken, maar als banken en toezichthouders niets doen blijft deze kwetsbaarheid in het financiële systeem bestaan. In een nieuwe crisis op de obligatiemarkt zullen centrale banken dan meteen weer bij moeten springen om een bankencrisis te voorkomen.

    Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines

  • Heeft dit geldsysteem nog wel een veilige haven?

    Volgens vermogensbeheerder Bill Gross van Janus Henderson staat de financiële sector vandaag de dag voor een grote uitdaging, omdat er binnen het financiële systeem niet langer meer een echte veilige haven bestaat. Door de extreem lage rente zijn ook staatsobligaties inmiddels relatief duur geworden, waardoor deze volgens Gross nog maar beperkt hun rol als veilige haven kunnen vervullen.

    In het verleden konden beleggingsfondsen die aandelen te duur vonden nog hun toevlucht zoeken tot staatsobligaties, maar door de extreem lage rente is ook deze vluchthaven veel riskanter geworden. Gaat de rente in de toekomst stijgen, dan daalt namelijk de marktwaarde van deze schuldpapieren en daarmee de dekkingsgraad van bijvoorbeeld de pensioenfondsen en verzekeraars.

    Risicovrij bestaat niet

    In veel van onze studieboeken over economie en beleggen worden staatsobligaties beschreven als een veilige haven in onzekere tijden, om de simpele reden dat overheden met een eigen centrale bank niet failliet kunnen gaan en altijd hun schuldverplichting na zullen komen. Dat is nog steeds waar, maar wat in dat verhaal onderbelicht blijft is dat beleggers een groot koersrisico lopen op het moment dat de rente weer gaat stijgen. Daarover schrijft Bill Gross in zijn laatste column het volgende:

    “Mocht er een nieuwe crisis ontstaan als gevolg van verkeerd beleid, een geopolitieke crisis of andere momenteel onvoorziene risico’s, dan is de mogelijkheid om je vermogen te beschermen nu veel beperkter dan in het verleden. En dat vraagt om nog meer voorzichtigheid en een ruimer monetair beleid van de Federal Reserve dan normaal.”

    Hiermee doelt hij op het feit dat zowel aandelen als obligaties momenteel zeer hoog gewaardeerd zijn en dat beleggers ook met een vlucht richting obligaties geld kunnen verliezen.

    De negatieve rente op staatsobligaties betekent namelijk niets anders dan dat beleggers op dit moment een hogere prijs voor een obligatie betalen dan wat ze over de gehele looptijd aan aflossing plus rente zullen ontvangen. Het is dus eigenlijk een premie die beleggers betalen voor de vermeende veiligheid van obligaties.

    Lender of last resort

    Je kunt je voorstellen dat als de rente weer terugkeert naar het historische gemiddelde van ongeveer 4%, dat de marktwaarde van langlopend schuldpapier met een rente van bijna nul procent dan behoorlijk zal dalen. Centrale banken zullen dat natuurlijk ten koste van alles proberen te voorkomen, door hun opkoopprogramma’s weer op te starten en opnieuw schuldpapier van overheden en bedrijven op te kopen.

    Momenteel proberen de centrale banken de markt te overbluffen door langzaam hun stimuleringsprogramma’s af te bouwen en de geesten rijp te maken voor meer renteverhogingen, maar dat zijn vooralsnog meer woorden dan daden. Ook de centrale bankiers weten heel goed dat dit monetaire systeem niet bestand is tegen een veel hogere rente en zullen daarom zoveel mogelijk tijd proberen te rekken zonder hun geloofwaardigheid te verliezen. Komt er een nieuwe crisis, dan zal blijken dat staatsobligaties wel een nominale zekerheid bieden, maar dat ze geen enkele garantie bieden op het behoud van reële waarde.

    Frank Knopers

    Deze column van Frank Knopers verscheen eerder op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].




  • Goldman Sachs: Aandelen en obligaties sinds 1900 niet zo duur

    Een jarenlange rally in aandelen en obligaties heeft de koersen doen stijgen naar het hoogste niveau sinds begin 1900, zo schrijft analist Christian Mueller-Glissman van Goldman Sachs in een nieuw rapport. Volgens hem is het zelden voorgekomen dat aandelen, obligaties en andere kredietinstrumenten tegelijkertijd zo hoog gewaardeerd staan, waardoor beleggers voorbereid moeten zijn op de ‘bear market’ die vroeg of laat onvermijdelijk zal volgen.

    De laatste keer dan aandelen en obligaties tegelijkertijd zo hoog gewaardeerd stonden was in de jaren ’20 en de jaren ’50 van de vorige eeuw. Er komt dus ook weer een moment dat de markt draait en de koersen weer dalen. Wanneer dat gaat gebeuren weet niemand, maar nu centrale banken hun monetaire stimulering afbouwen kunnen de koersen weer onder druk komen te staan. En dat zal gepaard gaan met een periode waarin het rendement op verschillende beleggingen lager zal uitvallen.

    Zowel aandelen als obligaties zijn momenteel hoog gewaardeerd, zo concludeert Goldman Sachs (Bron: Goldman Sachs, via Bloomberg)

    Minder buffers om schokken op te vangen

    “De hoge waarderingen vergroten het risico van een correctie om de simpele reden dat er minder buffers zijn om schokken te absorberen. Het gemiddelde waarderingspercentiel voor aandelen, obligaties en krediet in de Verenigde Staten is 90%, een all-time high”, zo schrijft Goldman Sachs in het rapport. Een beleggingsportefeuille met 60% in aandelen uit de S&P 500 index en 40% in Amerikaanse 10-jaars staatsobligaties leverde sinds 1985 een voor inflatie gecorrigeerd rendement van 7,1% per jaar op, vergeleken met 4,8% gemiddeld van de afgelopen eeuw. Alleen de implosie van de techbubbel en de wereldwijde financiële crisis waren een smet op dit record.

    Goldman Sachs houdt rekening met een scenario waarin aandelen en obligaties minder rendement opleveren, maar nog wel een positief rendement. Daarom adviseert de bank haar klanten om hun positie vast te houden of zelfs verder uit te breiden. En hoewel de waardering van aandelen en obligaties momenteel uitzonderlijk hoog is hoeft dat volgens de bank nog niet te betekenen dat er snel een correctie zal volgen. Ook schrijft de bank in haar rapport dat obligaties vandaag de dag een minder goede hedge zijn voor aandelen, omdat beide beleggingscategorieën momenteel relatief hoog gewaardeerd zijn.

    Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.

  • Italië leent €2 miljard tegen negatieve rente

    Italië heeft onlangs voor €2 miljard aan obligaties tegen een effectieve rente van -0,337% op de markt gebracht. Dat betekent dat beleggers meer voor het schuldpapier betalen dan wat ze gedurende de gehele looptijd aan aflossing plus rente zullen ontvangen. Voeg je daar ook nog het effect van inflatie aan toe, dan is het effectieve rendement van deze obligaties nog lager.

    Beleggers nemen genoegen met een negatieve rente, omdat er een schrijnend tekort is aan schuldpapier met een hoge kredietstatus. De kortlopende leningen aan Italië worden door kredietbeoordelaars nog steeds als relatief veilig beschouwd, wat betekent dat beleggers en andere financiële instellingen deze obligaties als onderpand kunnen gebruiken voor grote transacties.

    Het tekort aan veilig schuldpapier en de extreem lage rente die daar het gevolg van is wordt mede veroorzaakt door het opkoopprogramma van de ECB, want de centrale bank haalt juist deze staatsobligaties met de hoogste kredietstatus met miljarden euro’s tegelijk uit de markt. En daarmee geeft de centrale bank impliciet steun aan overheden in de Eurozone.

    Lees ook:

  • Hoogleraar Eijffinger: “Opkoopprogramma ECB mislukt”

    Het opkoopprogramma van de ECB heeft niet gezorgd voor hogere economische groei in de Eurozone of voor een hogere inflatie, maar wel voor een stijging van de koersen van obligaties en aandelen. Daarmee heeft het stimuleringsprogramma van de centrale bank per saldo weinig opgeleverd voor de reële economie, maar heeft het wel een groot effect gehad op de financiële economie. Dat zegt Sylvester Eijffinger, hoogleraar financiële economie, in een interview bij de Tilburg University.

    Volgens hem hebben vooral de partijen die staatsobligaties kopen hier last van, omdat de prijzen van de obligaties verstoord zijn door een kapitaalmarktrente die kunstmatig verstoord is door de ECB. Nu de centrale bank heeft aangekondigd dat ze haar opkoopprogramma heel geleidelijk zal afbouwen moeten de financiële markten er ook rekening mee houden dat de prijzen van de obligaties weer terug naar de marktprijs zullen bewegen. En dat is een risico, omdat het vooruitzicht van dalende koersen beleggers ervan kan weerhouden om nu obligaties te kopen.

    Stimuleringsprogramma ECB overbodig

    Volgens Eijffinger had de ECB nooit moeten beginnen met dit stimuleringsprogramma, omdat de economie toch al aan een herstel bezig was en het opkopen van obligaties niet het gewenste effect heeft opgeleverd. Hij merkt op dat de verkiezing van Trump eind vorig jaar veel meer heeft gedaan voor de aandelenmarkt dan het hele opkoopprogramma.

    Het ergste is nog dat de ECB haar mandaat heeft overschreden, omdat ze met het opkopen van staatsleningen in het domein van monetaire financiering van overheidstekorten terecht is gekomen. Dat is volgens het Verdrag van Maastricht ten strengste verboden. Daarmee heeft de centrale bank haar eigen geloofwaardigheid en reputatie als onafhankelijke centrale bank ondergraven, aldus de hoogleraar van de Tilburg University.

    Geen haast

    De ECB lijkt weinig gemotiveerd om het opkoopprogramma snel af te bouwen, zelfs nu de economie in de Eurozone indrukwekkende groeicijfers kan zien. Volgens Eijffinger is dat niet vreemd, omdat ook de centrale bank wel weet dat de prijzen van obligaties en aandelen een flinke klap naar beneden zullen maken op het moment dat ze het stimuleringsprogramma beëindigt. Dat wil niemand meemaken, inclusief de centrale bank zelf niet. Die heeft tenslotte voor een paar duizend miljard aan obligaties op haar balans staan, die ook in waarde zullen dalen bij het stopzetten van het opkoopprogramma en bij een eventuele verhoging van de rente.


  • ECB bouwt stimuleringsprogramma af naar €30 miljard

    De ECB zal vanaf volgend jaar minder obligaties opkopen, zo maakte de centrale bank vanmiddag bekend. Met ingang van januari 2018 wordt het opkoopprogramma gehalveerd van €60 naar €30 miljard per maand. Van een snelle afbouw is echter geen sprake, want de ECB zal daarna nog tenminste tot en met september 2018 doorgaan met het opkopen van obligaties.

    Het afbouwen van het stimuleringsprogramma heeft een opwaarts effect op de rente in de eurozone, maar dat effect wordt door de verlenging tot en met september volgend jaar zo goed als tenietgedaan. De eerste reactie van beleggers was er een van teleurstelling, want de euro gaf bijna een half procent prijs ten opzichte van de dollar.

  • Grafiek: Ook risicovolle obligaties leveren bijna niets meer op

    De geldkraan die ECB-president Draghi twee jaar geleden heeft opengezet met zijn opkoopprogramma bereikt nu ook de markt voor meer risicovolle obligaties. Doordat de centrale bank maandelijks voor tientallen miljarden euro’s aan staatsobligaties en hoogwaardige bedrijfsleningen opkoopt is de rente op deze schuldpapieren naar een dieptepunt gedaald. Beleggers die rendement moeten halen worden daardoor min of meer gedwongen naar alternatieven te kijken, zoals de meer risicovolle ‘high yield’ obligaties.

    De volgende grafiek van Bank of America Merrill Lynch laat zien dat ook de rente op deze risicovolle obligaties de laatste jaren naar een historisch dieptepunt gedaald is. Obligaties die aan het begin van deze eeuw nog een effectief rendement van 15% opleverden worden vandaag de dag tegen een zodanig hoge koers verhandeld dat het effectieve rendement voor de belegger nog maar 2% is.

    Risico versus rendement

    Beleggers en economen hebben altijd geleerd dat risico en rendement hand in hand gaan, maar die theorie is door toedoen van centrale banken compleet op zijn kop gezet. Verschillende staatsobligaties worden tegen een rente van vrijwel nul procent verhandeld en grote bedrijven kunnen bijna gratis lenen. Dat terwijl de schulden van overheden en bedrijven sinds het uitbreken van de crisis alleen maar groter zijn geworden. Hoe veilig zijn deze beleggingen in een economie die draait op steeds meer schulden maken? En hebben beleggers die deze high yield obligaties kopen echt geen alternatief?

    Lees ook:

    Ook risicovolle obligaties leveren bijna niets meer op (Grafiek van Bank of America, via @Schuldensuehner)

  • ECB verdeelt €7,8 miljard winst op Griekse obligaties

    De ECB heeft de afgelopen vijf jaar €7,8 miljard verdiend aan Griekse staatsobligaties, zo verklaarde de centrale bank in reactie op een vraag van een Griekse parlementslid in het Europees Parlement. Deze winst wordt, samen met de winst op alle andere obligaties die de centrale bank op haar balans heeft staan, naar rato uitgedeeld aan de 19 nationale centrale banken van de Eurozone.

    De ECB kocht vlak na het uitbreken van de Europese schuldencrisis onder het Securities and Markets Programme (SMP) staatsobligaties van ‘probleemlanden’ als Griekenland, Italië en Spanje om te voorkomen dat de liquiditeit in de deze schuldpapieren zou opdrogen en de schuldencrisis verder zou escaleren.

    Met het verschaffen van extra liquiditeit en met zijn beruchte “whatever it takes” toespraak wist ECB-president Mario Draghi de onrust op de obligatiemarkt te bezweren. Sindsdien is de rente op het schuldpapier sterk gedaald en hebben landen als Spanje en Griekenland hun begroting op orde weten te maken.

    Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines