Tag: olie

Saoedi-Arabië verlaagt olieprijs voor Europa

Saoedi-Arabië heeft de olieprijs voor het Noordwesten van Europa met $0,60 per vat verlaagd. De Zuid-Europese landen rond de Middellandse Zee krijgen $0,20 korting op de prijs van een vat ruwe olie. Met deze prijsverlaging probeert Saoedi-Arabië haar marktaandeel te verdedigen, nu Iran weer olie mag verkopen op de Europese markt.

In het verleden exporteerde Iran ook al olie naar onder meer Italië en Spanje, maar door de Westerse sancties om het nucleaire programma van Iran was dat jarenlang niet meer mogelijk. Vanaf volgende maand worden de sancties opgeheven en kan het Perzische land weer olie naar Europa exporteren, waarmee de strijd om marktaandeel een nieuwe fase in zal gaan. Met de nieuwe prijsverlaging probeert Saoedi-Arabië haar afzetmarkt veilig te stellen.

Olieprijs onder druk

Experts verwachten dat de olieprijs wereldwijd verder zal dalen of tenminste op het huidige niveau zal blijven, omdat Iran net als Saoedi-Arabië beschikt over enorme voorraden goedkoop te produceren olie. Voor het olie-embargo leverde Iran 13% van de binnenlandse vraag van Italië en 16% van de binnenlandse vraag in Spanje. Om deze afzetmarkt terug te winnen moet Iran met een beter aanbod komen dan Saoedi-Arabië, wat betekent dat er een serieuze prijzenoorlog kan ontstaan tussen de twee oliegiganten.

Hamid Hosseini, directeur van de Iraanse unie van olie-exporterende bedrijven, liet in een verklaring tegenover de Wall Street Journal weten niet onder de indruk te zijn van de prijsverlaging. Hij had er meer van verwacht, omdat Iran naar zijn oordeel onder meer gunstige voorwaarden olie kan leveren aan Europa dan Saoedi-Arabië.

Olie in euro

De terugkomst van Iran op de wereldwijde oliemarkt kan een interessante dynamiek teweeg brengen. Het land heeft op zijn zachtst gezegd geen positieve handelsrelatie met de Verenigde Staten. Begin 2002 werd het land door de toenmalige Amerikaanse president George W. Bush bestempeld als onderdeel van de ‘as van het kwaad’, terwijl de voormalige Iraanse president Ahmadinejad zijn behoorlijk impopulair maakte bij de Amerikanen door in een toespraak voor de Verenigde Naties de holocaust te ontkennen.

Iran kan haar olie als wapen inzetten tegen de petrodollar, bijvoorbeeld door met Europa afspraken te maken over de levering van olie in euro’s. Het zou niet voor het eerst zijn dat Iran olie in euro’s afrekent, want India rekent de olie al af in deze valuta.

6 januari 2016
UBS: Olieprijs naar $30 per vat

Volgens UBS kan de olieprijs dit jaar naar $30 per vat dalen, voordat de wereldwijde oliemarkt in de tweede helft van het jaar weer een balans kan vinden tussen vraag en aanbod. De Zwitserse bank verwacht dat de Amerikaanse olieproductie binnen afzienbare tijd zal dalen als gevolg van de aanhoudend lage olieprijs. “In de eerste helft van 2016 zullen we een jaar-op-jaar daling van de olieproductie in de Verenigde Staten gaan zien. En zodra dat gebeurt wordt de markt meer gerustgesteld en kunnen de prijzen zich stabiliseren”, zo verklaarde grondstoffenanalist Dominic Schnider van de Zwitserse bank tegenover Bloomberg.

Het wereldwijde overaanbod van olie groeide vorig jaar door een toename van 100 miljoen vaten in de strategische olievoorraden van de VS. Dat was de grootste toename sinds 1920, het jaar waarin het Internationaal Energieagentschap begon met het bijhouden van deze cijfers. De olieprijs kwam in 2014 in een neerwaartse trend, toen Saoedi-Arabië de oliekraan wagenwijd openzette en andere landen min of meer dwong hetzelfde te doen. De prijs van een vat Brent olie zakte daardoor in anderhalf jaar tijd van $110 naar minder dan $40.

De olieprijs zakte in anderhalf jaar tijd van $110 naar minder dan $40

4 januari 2016
“Olieprijs kan naar $15 per vat”

Sommige speculanten verwachten dat de olieprijs volgend jaar verder zal dalen tot $15 per vat, zo schrijft Bloomberg. Het besluit van de OPEC-landen om de productie te maximaliseren, gecombineerd met het reeds aanwezige overschot in de markt en de verwachting dat Rusland en Iran hun olieproductie volgend jaar verder zullen opschroeven, zijn de redenen die genoemd worden voor een verdere daling van de olieprijs.

Het scenario dat sommige speculanten voorzien wordt bevestigd door grondstoffenanalist Jeffrey Currie van Goldman Sachs. Hij voorziet al enige tijd een daling van de olieprijs die zal aanhouden tot een niveau van $20 per vat bereikt is. Ook voor volgend jaar voorziet Currie een overaanbod van olie op de wereldwijde oliemarkt. Dat scenario wordt nog waarschijnlijker bij een zachte winterperiode.

Olieprijs naar $15
Op de New York Mercantile Exchange worden al opties verhandeld voor levering van olie tegen prijzen van $30, $25, $20 en zelfs $15 per vat. De 'open interest' is het grootst voor levering van olie in december 2016 tegen een prijs van $30 per vat, maar de afgelopen week verdubbelde ook het aantal optiecontracten voor levering van olie in juni 2016 tegen een prijs van $25 per vat. Het totale aanbod van opties op $15 olie is met 640.000 vaten minimaal, maar het feit dat deze opties aangeboden worden geeft al aan dat een halvering van de olieprijs vanaf het huidige niveau een niet uit te sluiten scenario is. Het zijn niet alleen speculanten die dergelijke opties schrijven, maar ook vermogensbeheerders en handelaren met een long positie in oliebedrijven als Shell en Exxon Mobil. Zij kopen put opties op olie die in waarde stijgen bij een daling van de olieprijs, zodat ze een deel van het koersverlies van de oliebedrijven compenseren. Vorige week zakte de olieprijs naar $34, het laagste niveau sinds 2004.

Aantal opties voor $25 olie is in een week tijd verdubbeld (Bron: Bloomberg)

28 december 2015
Verenigde Arabische Emiraten wil Chinese yuan gebruiken

De Verenigde Arabische Emiraten moet in de toekomst ook rechtstreeks in Chinese yuan kunnen betalen, zo maakte de centrale bank afgelopen zaterdag bekend. In een persbericht schrijft de centrale bank dat er eerder deze maand al overeenstemming bereikt is over de oprichting van een zogeheten ‘clearing bank’, waarmee rechtstreekse betalingen in yuan mogelijk worden.

De kroonprins van Abu Dhabi, Mohammed bin Zayed al-Nahayan, bracht deze maand al een bezoek aan China. Tijdens dat bezoek werd ook besloten de bestaande valutaswap tussen beide landen ter waarde van $5,42 miljard met drie jaar te verlengen. De Verenigde Arabische Emiraten handelen steeds meer met China en zien in de Chinese munt een alternatief voor de Amerikaanse dollar. De afgelopen tien jaar is de handel tussen beide landen jaarlijks met gemiddeld 35% gestegen, tot een recordhoeveelheid van $16 miljard dit jaar.

Chinese yuan
De yuan speelt een steeds grotere rol in wereldwijde handel, investering en financiering. Vergeleken met de Amerikaanse dollar is de munt nog weinig significant, maar dat neemt niet weg dat er een duidelijke trend in gang is gezet richting de internationalisering van de yuan. Onlangs werd de munt opgenomen in de SDR, een belangrijke mijlpaal in de erkenning van de renminbi als wereldmunt. Een andere interessante ontwikkeling is de lancering van een nieuw goudcontract in Chinese yuan aan de grondstoffenbeurs van Dubai. Net als Saoedi-Arabië heeft ook de Verenigde Arabische Emiraten haar eigen munteenheid gekoppeld aan de Amerikaanse dollar. Deze muntkoppelingen staan onder druk door de lage olieprijs, die een gat geslagen heeft in de begroting van deze olieproducerende landen. Om de koppeling van de munt te verdedigen moeten de olieproducerende landen een groot deel van hun valutareserves aanspreken. Zijn de Verenigde Arabische Emiraten met deze stap richting de yuan aan het voorsorteren op een tijdperk waarin olie niet alleen meer in dollars verhandeld wordt?

Centrale bank van de Verenigde Arabische Emiraten wil handel in yuan mogelijk maken

28 december 2015
Grafiek: De AEX in dollars, olie en goud

Begin dit jaar plaatsten we op Marketupdate een grafiek van de AEX index, uitgedrukt in dollars, olie en goud. We kwamen toen al tot de conclusie dat goud sinds 1999 een veel beter rendement heeft behaald dan de aandelenmarkt, maar dat de twee sinds het uitbreken van de financiële crisis het netto ongeveer even goed gedaan hebben.

Het jaar loopt bijna ten einde en dat betekent dat we opnieuw de balans op kunnen maken. Het afgelopen jaar kwam de AEX index nauwelijks van haar plaats, maar tegelijkertijd zagen we grote verschuivingen in onder meer de waarde van de dollar en de olieprijs. Met de nieuwste cijfers van Quandl levert dat het volgende plaatje op.

AEX index in olie, dollars en goud

De conclusies zijn in feite niet veel anders dan begin dit jaar. Na een korte opleving is de AEX-index in dollars toch verder gedaald. Gemeten naar grammen goud is de beursgraadmeter het afgelopen jaar opnieuw opvallend stabiel gebleven. De olieprijs, die tot en met vorig jaar redelijk gelijk op ging met goud, is in een vrije val terechtgekomen.

28 december 2015
Olieprijs naar laagste niveau in 11 jaar

De prijs van een vat Brent olie zakte vanmorgen naar het laagste niveau in elf jaar en staat op het moment van schrijven op $36,16. De olieprijs daalt verder nu ook Amerikaanse olieproducenten hun producten op de wereldwijde markt mogen aanbieden.

Afgelopen vrijdag besloot het Amerikaanse Congres een einde te maken aan een exportverbod op ruwe olie, een verbod dat al sinds de oliecrisis van 1973 van kracht is. Dat betekent dat de Amerikaanse olieproducenten hun hoogwaardige ‘sweet crude’ nu ook in het buitenland kunnen verkopen.

Verschillende olieproducerende landen proberen ten koste van elkaar marktaandeel te winnen op de oliemarkt. Daardoor is de olieprijs de afgelopen twaalf maanden in een vrije val terechtgekomen. Grote producenten als Saoedi-Arabië en Rusland hebben de wereld kenbaar gemaakt dat ze hun productie niet zullen terugschroeven. Rusland gaat in haar begroting voor volgend jaar al uit van een olieprijs van $30 per vat.

Olieprijs naar laagste niveau in 11 jaar

Olieprijs verder omlaag in 2016

Als volgend jaar ook de olieproductie in Iran op gang komt kan dat de opmaat zijn voor een verdere daling van de olieprijs tot onder de $30 per vat. Eerder schreven we op Marketupdate al dat Iran tegen een kostprijs van slechts $1 tot $1,50 per vat kan produceren. Ook in Saoedi-Arabië ligt de kostprijs voor een vat olie nog steeds veel lager dan de verkoopprijs.

De olieprijs werd door de OPEC kunstmatig hoog gehouden, maar nu er niet genoeg draagvlak is om de productie te beperken produceren alle landen zoveel als ze maar willen of kunnen. Het slagveld kent verliezers, maar ook winnaars. Zo dalen de consumentenprijzen van benzine, diesel en aardgas langzaam mee.

21 december 2015
ISIS maakt jacht op olievelden Libië

Het gebied dat in handen is van ISIS beperkt zich niet tot delen van Syrië en Irak, want ook in het noorden van Afrika is de terreurgroep aan een opmars bezig. “Als deze beweging niet wordt tegengehouden is het slechts een kwestie van tijd voordat de olievelden in handen komen van Islamitische Staat”, zo waarschuwde de Franse minister van Defensie. Volgens hem rukken de naar schatting 2.000 tot 3.500 strijders op van de kustgebieden van Libië naar het binnenland, waar de meeste olie-installaties staan. Vanuit de Libische havenstad Sirte controleert ISIS momenteel gebied van ongeveer 250 kilometer langs de kustlijn.

“We zien buitenlandse jihadisten arriveren in Sirte. Hun aantal kan verder toenemen als we er met onze operaties in Syrië en Irak in slagen het territorium van ISIS te verkleinen”, zo verklaarde de Franse defensieminister Jean-Yves Le Drian. “We leven met een terreurdreiging en we hebben een gemeenschappelijke tegenstander. We moeten ISIS in Irak en Syrië nu verslaan en binnenkort mogelijk ook in Libië”, zo verklaarde hij tegenover Europe 1 radio.

Opmars van ISIS in Libië

Sinds de ‘Arabische lente’ en de moord op dictator Gadaffi is Libië in een complete chaos terechtgekomen. In het machtsvacuüm dat sindsdien ontstaan is leveren verschillende belangengroepen strijd om de macht in het olierijke land. Daarom is er ook geen sterke militaire macht die effectief kan optreden tegen de opmars van ISIS strijders.

De kaart rechtsboven laat zien dat de macht in het land verdeeld is tussen het regeringsleider, ISIS en een rebellenleger. Het gebied dat Islamitische Staat onder controle heeft ligt dicht bij belangrijke olievelden en pijpleidingen, zoals de volgende kaart van Secure Energy laat zien.

Olievelden in Libië kunnen in handen vallen van ISIS (Bron: Secureenergy.org)

17 december 2015
Goedkoopste olie kost al minder dan $30

Op het moment van schrijven staat de olieprijs op ongeveer $37 per vat. We hebben het dan over de prijs van een vat West Texas Intermediate (WTI), ruwe olie met een relatief laag zwavelgehalte dat wordt opgepompt bij de Golf van Mexico en in staten als Texas en Oklahoma. Deze olie wordt via contracten verhandeld op de New York Mercantile Exchange (NYMEX) en is daardoor de belangrijkste referentieprijs geworden voor olie.

Maar dat betekent niet dat alle olie voor deze prijs verhandeld wordt. In andere delen van de wereld wordt olie van minder hoge kwaliteit al voor veel lagere prijzen aangeboden, zoals het volgende overzicht van Bloomberg laat zien. Zo ligt de prijs van een mix van Mexicaanse ruwe olie op minder dan $28 per vat (laagste niveau sinds 2004) en verkoopt Irak een lagere kwaliteit ruwe olie in Azië voor ongeveer $25 per vat. Sommige Canadese olieproducenten zagen de olieprijs voor hun product dalen tot minder dan $22 per vat.

“Meer dan twee derde van de wereldwijde olieproductie is niet rendabel tegen de huidige olieprijs. Canadese olieproducenten hebben al moeite om de operationele kosten te dekken”, zo verklaarde consultant Ehsan Ul-Haq van KBC Advanced Technologies tegenover Bloomberg.

Veel olieproducenten krijgen minder dan $30 voor een vat olie (Grafiek van Bloomberg)

Lage olieprijs

De olieprijs is dit jaar gezakt naar het laagste niveau sinds het uitbreken van de financiële crisis. De oorzaak is een wereldwijde overproductie van olie, waardoor de prijs onder druk staat en er structureel meer aanbod is dan vraag. Deze week zakte de prijs van een vat WTI zelfs onder de $35 en werd Brent olie voor niet meer dan $37 verhandeld. Deze olie is wat duurder, omdat ze door het lage zwavelgehalte makkelijker te raffineren is.

Producenten die olie met een hoge zwavelgehalte uit de grond halen kunnen een minder hoge prijs voor hun product vragen. Om deze ‘zware olie’ te verwerken moeten raffinaderijen grote investeringen doen. Deze kosten worden doorberekend als een korting op de prijs van de ruwe olie.

“Op heel veel plekken in de wereld krijgen olieproducenten niet de prijs van Brent of WTI. Dat is een dramatische situatie en veel producenten zullen dat niet lang vol kunnen houden”, zo vertelde analist Torbjoern Kjus van de in Noorwegen gevestigde financiële dienstverlener DNB ASA. Een voorbeeld daarvan zijn de teerzanden in Canada, waar oliegigant Royal Dutch Shell onlangs nog $2 miljard op heeft moeten afschrijven.

Hedging
Sommige olieproducerende landen hebben het risico op een daling van de olieprijs afgedekt, zoals Mexico. Zij hebben 212 miljoen vaten olie voor 2016 vooruit verkocht tegen een prijs van $49 per vat. Ook dit jaar hadden ze een deel van hun productie al tegen een hogere prijs vastgelegd, waardoor hun opbrengsten in totaal $6,3 miljard gunstiger uitvielen. Maar er zijn ook landen die geen bescherming hebben tegen dalende prijzen. Venezuela rekent voor in haar begroting voor volgend jaar met een gemiddelde olieprijs van $40 per vat, terwijl haar eigen olie op dit moment voor $30 op de wereldwijde oliemarkt wordt aangeboden. De daling van de olieprijs is echter geen enkel probleem voor landen als Saoedi-Arabië, Irak en Iran, die over enorme voorraden goedkoop te produceren olie beschikken. Ze maken bij de huidige prijs nog steeds veel winst en zullen daarom geneigd zijn de oliekraan juist nu nog wat verder open te draaien. Op die manier kunnen ze hun marktaandeel uitbreiden en concurrenten uit de markt drukken. Een land als Iran kan vandaag de dag bijvoorbeeld olie produceren tegen een kostprijs van $1 tot $1,50 per vat.

Olieprijs naar laagste niveau in jaren

16 december 2015
“Iran kan voor $1 per vat olie produceren”

Nergens in de wereld kan olie zo goedkoop geproduceerd worden als in Iran. Volgens Salbali Karimi, de directeur van Iran’s Central Oil Fields Company (ICOFC), kost het bij verschillende olievelden in Iran niet meer dan $1 tot $1,50 om een vat met ruwe olie te vullen. Ondanks die lage prijs neemt zijn bedrijf maatregelen om de kostenstructuur van zowel olie als gas verder te optimaliseren. “We verwachten dat de productiekosten van olie en gas naar een minimum zullen dalen, zodra alle projecten geïmplementeerd zijn”, aldus Karimi.

Karimi merkt op dat de olieprijs sinds 1973 eens in de zeven tot tien jaar grote koersbewegingen laat zien. Dat gebeurde ook in 1979 tijdens de Islamitische Revolutie in Iran en tijdens de Irak-Iran oorlog van begin jaren ’80. Sinds 2008 is de olieprijs ook weer meer volatiel geworden. “Dat komt omdat olie geen grondstof is. Ook zijn er veel factoren die een rol spelen in de prijsvorming.”

Volgens de topman van het Iraanse oliebedrijf kan de olie- en energiemarkt het niet lang volhouden met lage prijzen: “Ruwe olie heeft een optimale prijs waarbij de kosten en baten voor investeerders, producenten en consumenten redelijk zijn. Daarom moeten plotselinge prijsveranderingen voorkomen worden.”

Iran heeft overvloed aan goedkope olie
De bewezen oliereserve van Iran is met 150 miljard vaten de vijfde grootste ter wereld. Verreweg de meeste olievelden bevinden zich in het zuidwestelijke deel van het land, dicht bij de Perzische Golf. Deze olie kan dus heel goedkoop getransporteerd worden naar de rest van de wereld. De oliereserves van het Perzische land vormen ongeveer 10% van de wereldwijd in kaart gebrachte oliereserves. Met de Iraanse olieproductie van 2006 en de reserves die nu in kaart zijn gebracht kan het land nog bijna honderd jaar goedkope olie op de markt brengen. De olieproductie van Iran bereikte in 1974 een piek van 6 miljoen vaten per dag. Dat niveau is niet meer gehaald door achtereenvolgens de Iraanse revolutie (1979), de acht jaar durende oorlog met Irak in de jaren '80, het gebrek aan nieuwe investeringen en de Westerse sancties. Na 1995 zijn er veel nieuwe olievelden in kaart gebracht. Als volgend jaar de sancties worden opgeheven kan het land de wereld weer voorzien van een groot aanbod van goedkope olie.

Wereldwijde oliereserves volgens de OPEC

15 december 2015
Olieprijs zakt onder de $35

De olieprijs is maandagochtend gezakt naar minder dan $35 per vat, het laagste niveau sinds februari 2009. Rond het middaguur noteerde een vat WTI olie $34,76, terwijl Brent voor $36,87 per vat verhandeld werd. De prijs daalde verder door uitspraken van de plaatsvervangend olieminister van Iran, Amir Hossein Zamaninia. Hij deed de belofte dat Iran meer olie zal produceren en exporteren, ook al de prijs nog verder daalt.

Dat betekent dat er de komende jaren nog meer aanbod van goedkope olie zal zijn, terwijl het aanbod nu al groter is dan de vraag. Het onvermijdelijke gevolg is dat een steeds groter percentage van de wereldwijde vraag naar olie ingevuld zal worden door landen die tegen de laagste prijs kunnen produceren en dat minder rendabele olie uit bijvoorbeeld schalie aan marktaandeel zal verliezen.

Het Internationaal Energieagentschap (IEA) voorziet nog tot eind volgend jaar een structureel overschot op de wereldwijde oliemarkt, nu de leden van de OPEC gezamenlijk het besluit genomen hebben de productie te maximaliseren. “De markt is zich volledig bewust van het feit dat de OPEC de controle over de olieprijs is kwijtgeraakt en geen bodemprijs meer kan handhaven. De verwachting is dat die strategie niet snel zal veranderen.”

Iran
Iran verwacht dat de sancties begin januari opgeheven zullen worden en bereid zich nu alvast voor op een uitbreiding van de olieproductie en export. De regering van het land wil bijvoorbeeld nieuwe contracten voor levering van olie en gas gaan aanbieden aan handelaren. Afgelopen maand produceerde Iran 2,8 miljoen vaten olie per dag, bijna 3% van de wereldwijde productie van olie. Volgens het IEA beschikt het land over enorme oliereserves die tegen een lage kostprijs op de markt gebracht kunnen worden. Het ligt voor de hand dat Iran haar marktaandeel daarom verder uit zal breiden, zolang de olieprijs hoger ligt dan hun kostprijs. Het IEA verwacht voor volgend jaar een lage olieprijs, maar ziet op de middellange termijn weer herstel. In 2020 kan de prijs naar $80 per vat stijgen, maar dat koersdoel kan lager uitvallen als Iran haar productie verder weet op te schroeven.

Iran kan olieprijs verder onder druk zetten met meer goedkoop aanbod

14 december 2015
IEA: “Olieprijs verder omlaag in 2016”

De olieprijs zakte deze week naar het laagste niveau in zeven jaar, maar volgens Fatih Birol van het Internationaal Energie Agenstschap (IEA) kan de prijs van olie volgende jaar nog verder dalen. “Als ik naar 2016 kijk zie ik niet veel redenen om een opwaartse druk op de olieprijs te verwachten. De vraag is zwakker en mogelijk zien we Iran volgend jaar terugkeren naar de oliemarkt”, zo verklaarde Birol in een gesprek met CNBC. Een lagere olieprijs in 2016 heeft uiteraard gevolgen voor de investeringen in de oliesector, zo voegde hij eraan toe.

De olieprijs zakte deze week onder de $40 per vat (zowel WTI als Brent) toen duidelijk werd dat het OPEC topoverleg van 4 december op niets was uitgelopen. Saoedi-Arabië zou gezegd hebben dat elk land voor zichzelf maar moet uitzoeken wat ze het beste uitkomt, een weinig hoopgevend teken voor beleggers die verwachten dat de prijs van het zwarte goud inmiddels wel een bodem bereikt heeft.

Lage olieprijs remt investeringen af

Dit jaar heeft de wereldwijde oliesector al ruim 20% minder geïnvesteerd dan vorig jaar, zo blijkt uit schattingen van het IEA. Dat is al de grootste daling in de geschiedenis, maar het ziet er niet naar uit dat 2016 veel beter gaat worden. Een overvloed aan goedkope olie uit Saoedi-Arabië en Iran en het extra aanbod uit Rusland en de Verenigde Staten zorgt voor een ruime overproductie op de wereldmarkt. Dat er minder geïnvesteerd wordt in nieuwe olievelden zal daarom op korte termijn weinig impact hebben op de olieprijs.

“We hebben de afgelopen dertig jaar nog niet eerder de situatie gehad dat de investeringen in de oliesector twee jaar op rij daalden. Dit zal gevolgen hebben voor de jaren die nog voor ons liggen”, zo verklaarde Birol tegenover CNBC.

Lage olieprijs zet rem op investeringen

9 december 2015