Categorie: Valutacrisis

Bank of England kan bijna geen staatsobligaties vinden

De Bank of England kondigde vorige week aan voor £70 miljard aan obligaties op te kopen, maar dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. De Britse centrale bank wist dinsdag namelijk niet meer dan £1,12 miljard aan schuldpapier te kopen, terwijl haar doelstelling was om £1,17 miljard uit de markt te halen. Het is een verschil van slechts £50 miljoen, maar het geeft wel aan hoe slecht het gesteld is met de liquiditeit in de obligatiemarkt. De centrale bank moest ook een relatief hoge prijs bieden om de staatsobligaties in handen te krijgen, zo meldt de Financial Times.

De centrale bank haalt de komende maanden staatsobligaties met een lange looptijd van 10 jaar uit de markt, in een poging de rente verder omlaag te drukken en daarmee de kredietverlening aan consumenten en bedrijven aan te moedigen. Door staatsobligaties te kopen worden pensioenfondsen en verzekeraars gestimuleerd hun geld in andere zaken te beleggen die meer rendement opleveren, zoals bedrijfsobligaties. Daarnaast is een daling van de lange rente gunstig voor consumenten, omdat die nog goedkoper geld kunnen lenen voor bijvoorbeeld de financiering van een eigen woning of een verbouwing.

Rente daalt, maar helpt het?

Sinds het begin van dit jaar is de rente op Britse 10-jaars leningen van ongeveer 2% naar een historisch dieptepunt van 0,56% gedaald. In dat opzicht is het beleid van de centrale bank dus succesvol geweest. Maar het is de vraag of een lagere rente zal bijdragen aan een ruimere kredietverlening. Er moet immers ook vraag zijn naar kredieten. Die vraag is er alleen als consumenten en bedrijven positieve verwachtingen hebben ten aanzien van de economische groei. Bedrijven gaan niet investeren als ze geen kansen zien en consumenten kopen niet snel een huis of een auto als er veel onzekerheid is over hun toekomstige financiële situatie.

Negatieve effecten

Het opkopen van staatsobligaties en het verder omlaag drukken van de rente brengt ook een aantal ongewenste effecten met zich mee. De 6.000 Britse pensioenfondsen die opereren in de private sector kunnen door de daling van de rente steeds minder rendement maken op ‘veilige’ staatsobligaties.

Afgelopen maand kwamen deze private pensioenfondsen gezamenlijk £408 miljard tekort ten opzichte van hun toekomstige verplichtingen. Ter vergelijking, dat was een toename van meer dan £24 miljard ten opzichte van het tekort £383,6 miljard in de maand juni. Het gat tussen de pensioenverplichtingen en het vermogen dat de fondsen in kas hebben is nog nooit eerder zo groot geweest. Is helikoptergeld een beter alternatief?

10 augustus 2016
Negatieve rente: Grote bedreiging voor geld en economie

De centrale banken hebben een doorslaggevende rol gespeeld in het stabiliseren van de financiële crisis in 2008. Daarbij namen ze hun toevlucht tot onconventionele maatregelen. Een daarvan is de zogenaamde nulrentepolitiek, die geëvolueerd is naar een beleid van negatieve rente. Die strategie heeft echter bijzonder nefaste gevolgen voor het functioneren van het financieel-economisch systeem.

Wat is negatieve rente ? De kredietcrisis zette centrale banken ertoe aan om de officiële rentevoeten agressief te verlagen. Hierdoor werd het aantrekkelijker om geld te lenen voor investeringen of consumptie. De Zweedse nationale bank was in 2009 de eerste om negatieve rente te introduceren. Maar ook Zwitserland, Japan en de Europese Centrale Bank (ECB) hanteren momenteel deze aanpak.

Waarom drukken de centrale banken de rentestanden naar beneden ? Lage renteniveaus laten bedrijven en gezinnen toe om goedkoop te lenen. Daardoor wordt zowel de productie als de consumptie ondersteund en dus ook de economische groei. De monetaire beleidsmakers hopen tevens dat hun rentepolitiek de inflatie aanwakkert om de globale schuldenberg te doen inkrimpen of minstens beheersbaar te houden.

In tegenstelling tot hetgeen velen denken, is het centralebankenbeleid van dalende intrest overigens veel eerder van start gegaan dan in 2008, het jaar van de wereldwijde financiële crisis. Onderstaande grafiek, die de langetermijnrendementen van overheidsobligaties sinds 1980 weergeeft, is daarvan een sprekend bewijs.

Langetermijn rente daalt (Bron: ECB)

Gevolgen wereldeconomie

De wereldeconomie zit vast in een zogenaamde liquiditeitsval : zowel bedrijfsinvesteringen als consumptie reageren onvoldoende op de extreem lage rente. De centrale banken trachten dus de commerciële banken te forceren om geld uit te lenen terwijl er duidelijk weinig kredietvraag is. Banken die geen nieuwe leningen verschaffen worden gestraft. Zo past de ECB een boeterente van min 0,4% toe op bankdeposito’s die haar vanwege commerciële banken worden toevertrouwd, om te vermijden dat dit gecreëerde geld gewoon bij haar wordt gestald.

Het gevolg van deze politiek is dat leningen worden toegekend aan ontleners die feitelijk insolvabel zijn. Het verkeerd investeren wordt gestimuleerd. Typisch voorbeeld hiervan is China, het land van de spooksteden, spookappartementen en spookvliegvelden. Zombiebedrijven, die onder normale omstandigheden failliet zouden gaan, blijven nu in leven.

Centrale bankiers zijn hoegenaamd niet bij machte om het door hen excessief gecreëerde krediet naar productieve plekken te sturen. Onderstaande grafiek toont ons dat de schulden (van overheid, bedrijven en gezinnen) in de Verenigde Staten de laatste vijftig jaar meer dan tweemaal zo snel zijn gegroeid als het bbp (bruto binnenlands product). Ook bij de drie andere economische grootmachten – Europa, China en Japan – kunnen we dezelfde volkomen onhoudbare situatie vaststellen. De grote toekomstige schuldverplichtingen (pensioenen) zijn in deze voorstelling dan nog niet eens opgenomen… Men kan echt niet voortdurend meer schulden blijven aangaan dan inkomsten verwerven. Er komt onafwendbaar een – zeer pijnlijk – moment van afrekening.

Schulden groeien al decennia veel sneller dan het bbp (Bron: Peakprosperity.com)

De wereldeconomie gaat niet alleen gebukt onder een enorme schuldenlast, het beleid van centrale banken heeft ook gezorgd voor een nooit eerder in de geschiedenis voorgekomen hoeveelheid verkeerd georiënteerde investeringen.

Gevolgen voor ondernemers

De normale gang van zaken in de ondernemingswereld is dat bedrijven geld ontlenen teneinde hun productie uit te breiden. Die bijkomende productie doet de winst toenemen. Een deel van deze winst dient om de intrest terug te betalen. Het probleem is dat steeds minder en minder ondernemingen dergelijke opportuniteiten kunnen ontdekken. Indien ze hiertoe in staat zouden zijn, zouden ze agressief lenen tegen de zeer lage rentevoeten van vandaag. Hun leengedrag zou de intrest naar boven jagen.

Het ontlenen wordt tegenwoordig vooral aangewend voor financiële doeleinden (‘financial engineering’) zoals het terugkopen van eigen aandelen en het overnemen van – of fusioneren met – andere bedrijven. Het ontlenen aan ondernemers voor productieve doeleinden kalft af. Wat dus ongunstig uitpakt voor de economische groei, voor jobs en de creatie van nieuwe producten.

In een normale wereld doet het ontlenen de rentevoet lichtjes stijgen (de wet van vraag en aanbod : de vraag naar geld doet het aanbod enigszins inkrimpen – daardoor wordt het geld ‘kostbaarder’). Het openen van bijvoorbeeld een nieuwe pizzatent doet de winstmarge op pizzatenten dalen (want een extra concurrent op de pizzamarkt). Alles gaat goed zolang de rentevoet waaraan men ontleent 5% bedraagt en de opbrengst 9%. Stel echter dat de rentevoet 5% bedraagt en de opbrengst eveneens 5% : dan zal niemand nog in de pizzabusiness stappen. Iedere kandidaat-ondernemer zal een dergelijke winstoverweging maken bij het opstarten van een zakelijke activiteit.

Iedereen weet dat in Amerika het entrepreneurship hoog in het vaandel wordt gedragen. De volgende grafische voorstelling toont aan dat, voor de eerste keer in de geschiedenis van het moderne Amerikaanse bedrijfsleven, er meer bedrijven wegvallen (donkergroene lijn) dan er worden opgestart (lichtgroene lijn):

Sinds 2008 meer faillissementen dan nieuwe bedrijven (Bron: Gallup)

Wat gebeurt er feitelijk vandaag ? De centrale banken duwen de rentevoeten naar beneden. Het ontlenen voor het openen van een pizzatent doet de rente niet stijgen. Maar het beleid van de nationale bankiers heeft wel als gevolg dat de winstmarge inkrimpt. Deze evolutie zorgt dus op den duur niet alleen voor een overaanbod in de pizzasector, maar bewerkstelligt overproductie en overcapaciteit in de globale economie. De huidige monetaire politiek heeft als effect dat de rente niet meer kan stijgen. Maar winsten kunnen – en zullen – wel degelijk beginnen wegzakken.

En zo zijn er voor ondernemers nog andere consequenties. Wat doen ondernemingen die merken dat de druk op hun winsten toeneemt ? Ze zullen iedere kostenpost zoveel mogelijk trachten te beperken. Er zal bespaard worden op de vaste bedrijfskosten. Denk aan het invoeren van Just in Time-leveringen. Kijk naar de opmars van robotisering, automatisering en digitalisering. Dure arbeidskost zal zoveel mogelijk worden weggesneden.

Gevolgen voor werknemers

Beschouwen we even dit laatste punt. Ieder bedrijf dat wenst uit te breiden, wordt geconfronteerd met de volgende keuze : werkkrachten aanwerven of investeren in kapitaalgoederen (machines, robottechnologie, ICT enz). Het management zal de neiging hebben om te kiezen voor datgene wat het minste kost. Des te duurder een nieuwe machine of technologie kost, des te attractiever het wordt om mensen aan te werven en vice versa. Natuurlijk is de keuze niet altijd zo eenduidig, maar we stellen de situatie even zodanig scherp dat de lezer een goed beeld krijgt van hetgeen er speelt.

Omwille van het feit dat de meeste bedrijven lenen om machines (werkinstrumenten) te kopen, vormt de maandelijkse aflossing de meest onmiddellijke kost van een machine. Als de intrestvoet daalt, gaat de maandelijkse aflossing ook mee naar beneden. Wat de ondernemer zal doen besluiten om te investeren in machines in plaats van in personeel. Of om zijn bedrijf te verplaatsen naar een lageloonland. Deze situatie is dus ongunstig voor de lokale werkgelegenheid en voor de werknemerslonen. De monetaire politiek van de centrale banken veroorzaakt dus ook een hoop pijn voor werknemers.

Gevolgen voor overheden en hun financiers
Een van de redenen waarom de rentestanden naar beneden worden gemanipuleerd en kunstmatig laag worden gehouden, is om overheden te helpen hun grote schuldenlast draaglijk te houden. Keerzijde van de medaille is dat regeringen daardoor de neiging hebben om strenge begrotings- en besparingsdiscipline te laten varen. Het onwaarschijnlijke feit dat we vandaag vaststellen, is dat verschillende regeringen overheidsobligaties uitgeven met negatieve rentevoeten... terwijl vele van deze overheden eigenlijk bankroet zijn. Negatieve rente of negatieve opbrengst betekent dat een investeerder die geld leent aan de overheid MINDER geld zal terugkrijgen dan zijn originele inleg (bijvoorbeeld 99% in plaats van 100%) als de obligatie afloopt. Met andere woorden : de overheid wordt betaald om geld uit te lenen en financiert zich momenteel, dankzij het beleid van de centrale banken, zeer goedkoop. Vandaag staat een bedrag van meer dan $12 biljoen van voornamelijk staatspapier (het wereldwijde bbp bedraagt zo'n 78.000 miljard dollar) met negatieve rentevoet genoteerd. De snelheid waarmee deze bubbel groeit is zonder meer zorgwekkend : in januari van dit jaar bedroeg de hoeveelheid negatief noterende staatsobligaties $5.500 miljard, in februari $7.000 en in mei $9.900 miljard (de snel groter wordende gele zone in onderstaande afbeelding).

Steeds meer obligaties met negatieve rente (Bron: Wall Street Journal)

Gevolgen voor banken, verzekeraars en pensioenfondsen
Waarom belegt voornamelijk het grote - slimme - geld (banken, verzekeraars en pensioenfondsen) in effecten die verlies opleveren ? Omdat die instellingen, die natuurlijk veel beter uitgerust en ingelicht zijn dan de particuliere belegger, groot onheil verwachten op de financiële markten. Teneinde hun kapitaal te beschermen vluchten ze, ondanks het negatieve rendement, naar de veilige havens van soliede staatsobligaties. Bovendien verplichten de nieuwe Bazel III-richtlijnen banken om veiliger te beleggen en ook om die reden is overheidspapier steeds aantrekkelijker geworden. Uitermate noodlottig is dat er zich een negatieve feedbackcyclus heeft ontwikkeld tussen overheden en hun financiële instituties. De politiek van de Europese Centrale Bank, met haar basisstrategieën van kwantitatieve verruiming (het opkopen van effecten door de centrale banken in ruil voor likwiditeiten ter stimulering van de economie) en negatieve rente, is er op gericht om tegelijk banken en (staats)obligatiemarkten recht te houden. Zo is er echter een gevaarlijke situatie van onderlinge afhankelijkheid gecreëerd. Banken beleggen zwaar in staatsschuld en maken zich daardoor afhankelijk van de goede gezondheid van overheden. Op dezelfde manier zijn regeringen afhankelijk van banken om hun schulden te blijven opkopen. In deze context is het bijzonder verontrustend dat Europese overheden met loodzware - zichtbare en onzichtbare - schulden kampen en dat Europese grootbanken technisch insolvabel zijn. Bij heel lage rentevoeten wordt het voor de banken steeds moeilijker om een behoorlijke rentemarge (het verschil tussen de ontvangen rente op kredieten en de betaalde rente op deposito's) te realiseren, winst te maken en kapitaalbuffers op te bouwen. De negatieve rente heeft de Duitse banken vorig jaar zo'n 250 miljoen euro (zie onder 'reacties') gekost. Tot nu toe zijn er nog mogelijkheden om voor banken om wat te verdienen op andere gebieden. Interessante vraag : is dat genoeg om de verliezen op negatieve rente goed te maken en hoe lang kan dat duren ? Vooral instellingen met uitsluitend een klassiek verdienmodel (spaargeld omzetten in leningen) zijn het slachtoffer van het lagerentebeleid, omdat die weinig of geen andere inkomsten kunnen genereren. Banken zullen finaal gedwongen zijn om het lenen moeilijker en kostbaarder te maken. Wat de leninguitgifte uiteindelijk zal doen dalen : net het tegenovergestelde van hetgeen de monetaire planners voor ogen hebben... Ook de pensioenfondsen en de verzekeraars die rendement moeten halen op overheidsobligaties en andere schuldpapieren zijn de dupe. Die worden nu gedwongen om te speculeren in riskante activa. Het risico is reëel dat verschillende van deze entiteiten op een gegeven moment niet meer aan hun verplichtingen zullen kunnen voldoen. Dertienduizend miljard obligaties met negatief rendement : een fenomeen dat zich nog nooit eerder heeft vertoond. En wat gerenommeerde experts slecht zien aflopen. Er is geen enkele bank, verzekeringsbedrijf of pensioenfonds die op den duur overeind kan blijven bij negatieve rente. Positieve intrest is namelijk de basis van hun verdienmodel. Negatief rendement en negatieve rentestanden leiden onvermijdelijk tot het faillissement van het gehele financiële systeem.
De gevolgen voor spaarders
In essentie is de nulrentepolitiek een oorlog tegen de spaarders. De Zwitserse verzekeraar Swiss Re deed onderzoek naar de situatie in de Verenigde Staten en concludeerde dat Amerikaanse spaarders tussen 2008 en 2013 ongeveer 470 miljard dollar rente zijn misgelopen. Een enorm verlies aan koopkracht. Wereldwijd is het misgelopen rendement op spaargeld nog veel groter, want ook in andere delen van de wereld hebben centrale banken de intrest kunstmatig verlaagd naar een absoluut bodemniveau. Het hoeft geen betoog dat de duizenden miljarden aan verdwenen rente-inkomsten een funest effect hebben op de reële economie. De economische basiswet om welvaart te scheppen is uiterst simpel : produceer meer dan u consumeert. In het financieel-economisch systeem bestaan hiertoe twee mogelijkheden : u levert arbeid, al dan niet in dienstverband, of u laat uw kapitaal werken om van de opbrengst te kunnen leven. De huidige monetaire politiek van dalende - en negatieve rentevoeten ondergraaft echter volkomen die economische grondwet. Gepensioneerden die, in mindere of meerdere mate, moeten leven van de steeds afnemende intrest op hun spaargeld, worden gedwongen om uiteindelijk de hoofdsom aan te tasten. Dit fenomeen wordt de euthanasie van de rentenier genoemd. Consumptie (van kapitaal) zonder productie is op lange termijn onhoudbaar. Een samenleving die haar voorheen geaccumuleerd kapitaal opsoupeert, kan uiteindelijk niet overleven. Het sparen wordt ontmoedigd, men krijgt niet of nauwelijks nog rente. Omdat bedrijven en consumenten de toekomst als onzeker ervaren, stijgt in vele landen de spaarquote. Wat precies de omgekeerde uitwerking is van hetgeen de monetaire opperhoofden trachten te bereiken. Als de negatieve rente zich doorzet, zal zelfs de meest conservatieve spaarder op een bepaald moment niet anders meer kunnen dan zijn geld van de bank halen.
Ongeziene kapitaalafbraak
We hebben te maken met een ernstig en onderschat probleem: de productiviteit van kapitaal, van spaargeld (dat kan dienen om productieve investeringen te realiseren waarbij werkgelegenheid wordt gecreëerd) wordt langzaam maar zeker afgebouwd, terwijl tegelijkertijd de consumptie ervan wordt beloond. Een sluipend maar zich niettemin doorzettend proces dat reeds voor 2008 werd ingezet. Volgens de Amerikaanse monetaire specialist Keith Weiner moeten we de waardevermindering van kapitaal op een meer accurate manier gaan meten. Omdat bedrijven steeds efficiënter werken en omdat de activaprijzen blijven stijgen, geeft de consumenteninflatie geen correct beeld weer van de geldontwaarding. Daarom hanteert Weiner het begrip 'koopkrachtrendement', waarbij het rendement op activa gedeeld wordt door de consumentenprijsindex. Het concept bestaat er in om de productiviteit van kapitaal na te gaan, zodanig dat men een goed beeld krijgt van hetgeen men werkelijk kan uitgeven. Veronderstel dat een kilo rijst 5 € kost. En dat u over een kapitaal beschikt van 50 € dat u jaarlijks 10% intrest oplevert. Als u uitsluitend van de renteopbrengst zou willen leven, kan u jaarlijks welgeteld een kilo rijst consumeren (10% van 50 € is 5 €, exact de prijs van een kilo rijst). Veronderstel nu dat de rentevoet op uw kapitaal van 10% terugvalt naar 1%. Dan bedraagt de renteopbrengst slechts een halve euro (namelijk 1% van 50 €). Bij een rentestand van 1% heeft u dus maar liefst 500 € kapitaal nodig om uzelf een kilo rijst te kunnen verschaffen (1% van 500 € is 5 €). Deze ineenstorting van de koopkracht wordt door de consumenteninflatiecijfers niet weergegeven, maar wel door het fenomeen 'koopkrachtrendement'. Weiner heeft het koopkrachtrendement in de Verenigde Staten berekend, met 1962 als startjaar. De volgende grafiek geeft het resultaat daarvan weer. Om de trend beter te kunnen onderscheiden, heeft Weiner de grafische weergave omgedraaid. Het is duidelijk zichtbaar dat de daling in koopkracht (stijgend in deze omgedraaide grafiek) aanvangt rond 1984, toen de rentedaling net was aangevangen. Het resultaat van constant neerwaarts georiënteerde rentestanden is dus niet sterk stijgende consumentenprijzen, maar krimpende rendementen.

Koopkracht daalt al drie decennia (Bron: Gold Standard Institute)
We kunnen een trage maar ontwrichtende ontwikkeling vaststellen, waarbij zakkende rentevoeten, nulrentepolitiek en een beleid dat uiteindelijk negatieve rente voortbrengt, de traditie van eeuwenlange kapitaalaangroei heeft omgekeerd. Want normaal gesproken spendeert men zijn spaarkapitaal niet, alleen het inkomen ervan. Gedurende eeuwen hebben mensen in de westerse beschaving kapitaal opgebouwd. Daarbij werd meer gecreëerd dan geconsumeerd en werd telkens nieuwe rijkdom aan de volgende generatie overgedragen. Deze evolutie wordt nu omgedraaid.
Bubbelcultuur
Een andere doelstelling van de centrale banken loopt eveneens in het honderd. De redenering van de beleidsbepalers was en is : naarmate de rente daalt, stimuleert dit niet alleen de opname van krediet maar doet dit ook de activaprijzen (aandelen, obligaties, vastgoed) stijgen en ontstaat er zowel bij bedrijven als gezinnen een positief welvaartsgevoel. Wat op zijn beurt hun uitgavepatroon - en dus de economische groei - gunstig beïnvloedt. Spaarders en beleggers, die nog enig rendement willen behalen, hebben inderdaad geen andere keuze dan over te schakelen naar aandelen, obligaties en vastgoed. Met als gevolg dat men in deze activaklassen grote zeepbellen kan waarnemen. In de volgende afbeelding zien we hoe de nulrentepolitiek van de Amerikaanse centrale bank (rode lijn) de prijzen van commercieel vastgoed in de Verenigde Staten (blauwe lijn) in de hoogte heeft gejaagd.

Lage rente doet huizenprijzen stijgen (Bron: Casey Research)
Het aangehaalde probleem van dalende kaptiaalproductiviteit wordt niet begrepen omdat dit fenomeen gemaskeerd wordt door stijgende activaprijzen. Speculatie is de beste manier geworden om winst te behalen. Nulrente maakt het aantrekkelijk om op activaprijzen te speculeren en is niets anders dan een transfer van spaarders naar speculanten. Stijgende activaprijzen zijn echter schijnwelvaart. De financiële geschiedenis bewijst ten overvloede dat stijgende markten en stijgende prijzen niet blijven duren. In die zin was het debacle van 2008 een ernstige waarschuwing, die tot op vandaag nog altijd niet goed wordt begrepen. Echte winst ontstaat namelijk alleen uit goed georiënteerde investeringen en productie, niet uit consumptie. De jarenlange evolutie van dalende rentevoeten hebben een gewoonte doen onstaan van steeds meer lenen en steeds meer schuld aangaan. Mensen ontlenen niet om hun consumptie te vergroten, maar om meer activa te bezitten. Het onvermijdelijke toekomstige uiteenklappen van voornoemde zeepbellen zal een enorm waardeverlies met zich brengen. We dienen ons voor te bereiden op structurele deflatie. Hetgeen in Japan tussen 1990 en nu gebeurd is - aandelen- en vastgoedcrash, belangrijke begrotingstekorten, enorme schuldentoename en geen of lage economische groei - kan als voorbeeld dienen.
Ongelijkheid neemt toe
Onderzoeker en auteur Chris Martenson van Peakprosperity.com heeft berekend dat Amerikaanse spaarders, beleggers en investeerders tussen 2008 en 2014 minstens 750 miljard dollar aan inkomsten gederfd hebben. Spaarders verliezen koopkracht, terwijl diegenen die schulden aangaan van een gedeeltelijke schuldenkwijtschelding kunnen genieten. Want onder een regime van negatieve rente betalen schuldenaren hun lening terug met minder geld (uitgedrukt in koopkracht) dan ze oorspronkelijk ontleenden. Wie profiteert hiervan het meest ? Zeker huizenkopers, maar nog meer de grote schuldenaren zoals overheden. Samen met multinationals en grootbanken kunnen zij zich momenteel zeer goedkoop financieren. Het losse geldbeleid van de globale banken stuwt eveneens de prijzen van activa hoger. Echter, om hiervan te kunnen profiteren moet men natuurlijk in die activa kunnen investeren. Wat gewoonlijk meer het geval zal zijn voor ouderen, terwijl het meestal de jongeren zijn die aankijken tegen bijvoorbeeld hoge huizenprijzen. De nationale bankiers verbreden op die wijze niet alleen de kloof tussen rijken en niet-rijken, ze brengen ook een vermogenstransfer op gang over de generaties heen. Het is net die toenemende vermogensongelijkheid die in grote delen van de wereld een duurzaam economisch herstel vermindert.
Conclusies
Rente, de prijs van het geld, is de basis van elke economische berekening en kan niet anders dan positief zijn. Het langdurig naar beneden manipuleren - en dus vervalsen - van de basismaatstaf van het financieel-economisch systeem is zeer ernstig en leidt tot een reeks welvaart vernietigende scheeftrekkingen. Deze politiek houdt zombiebedrijven overeind, verleidt gezonde ondernemingen tot financial engineering, leidt tot buitensporige arbeidsuitstoot en creëert overcapaciteit in de globale economie. Het sparen wordt ontmoedigd, het aangaan van schulden wordt vergemakkelijkt. De eeuwenlange opbouw van kapitaal wordt niet alleen teruggedraaid, er is tevens een enorme speculatie- en bubbelcultuur ontstaan. Geen enkele centrale bank, verzekeraar of pensioenfonds kan overleven bij negatieve intrest. Dit centralebankenbeleid, dat bovendien rijken rijker maakt en niet-rijken armer, is een experiment dat alleen mogelijk is in een gemanipuleerd systeem. Negatieve rentestanden ondergraven definitief het wereldwijde financieel-economische stelsel. Niet of maar wanneer komt de finale crash ? Hoe lang nog vooraleer de centrale banken de controle definitief kwijtraken?
Door: Dirk Bauwens

Dit artikel verscheen eerder op systeemcrisis.blogspot.nl

10 augustus 2016
Sterke cijfers uit VS, Bank of England overtreft verwachtingen
Afgelopen week verwachtten we wat vuurwerk op de valutamarkten en we werden niet teleurgesteld. Op donderdag verlaagde de Bank of England haar rente en werd het QE-programma aanzienlijk uitgebreid. De renteverlaging werd door iedereen verwacht, maar slechts enkele analisten, inclusief wijzelf, hadden de uitbreiding voorspeld. Op vrijdag kwam er dan ook een sterk banenrapport uit de Verenigde Staten, wat betekent dat een renteverhoging in september een grotere mogelijkheid wordt. We zouden dit jaar zelfs nog twee verhogingen kunnen zien.

Nonfarm Payrolls Verenigde Staten (2010 – 2016) (Bron: Thomson Reuters Datastream)

Intussen reageerden de markten weinig verrassend en werden de dollar en het pond naar omlaag gestuurd. Minder voorspelbaar was de stijging van risicovolle activa en valuta’s van opkomende markten na het Amerikaanse banenrapport. Het lijkt erop dat optimisme over wereldwijde groei de zorgen over hogere Amerikaanse rentes overstijgt.

Deze week wordt relatief rustig. Er is weinig economisch nieuws uit de eurozone, de VS, het Verenigd Koninkrijk of Japan. Veel traders en investeerders zullen hiervan proberen gebruik te maken om met zomervakantie te gaan. Tot het einde van de maand verwachten we dat de belangrijke valuta’s in een smalle bandbreedte zullen bewegen. Daarna zal de jaarlijkse Jackson Hole conferentie voor centrale banken op de voorgrond komen en verwachten we duidelijke communicatie van Fed-voorzitter Yellen over de volgende renteverhoging in de VS.

Euro

Het enige macro-economische nieuws uit de eurozone dat vorige week van enig belang was, was een teleurstellende publicatie van Duitse fabrieksorders van de maand juni. Deze week staat er opnieuw weinig nieuws op het programma, maar we krijgen echter wel bbp-groeivooruitzichten voor het tweede kwartaal. Dit is een indicator gebaseerd op het verleden en dus van weinig nut bij het vaststellen van de manier waarop de economie in de eurozone reageert op de onrust na het Brexit-referendum. We verwachten daarom dat de impact op de valutamarkten laag zal zijn en de euro binnen smalle bandbreedte zal bewegen tussen $1,10 en $1,11 tegenover de dollar.

Dollar
Zorgen in verband met een vertraging van de Amerikaanse economie verdwenen als sneeuw voor de zon dankzij een sterk banenrapport voor de maand juli. Tijdens die maand werden er 255.000 banen gecreëerd, wat recente cijfers en verwachtingen overtrof. Ook de gemiddelde uurlonen namen toe en de totale salarissen groeiden met bijna 10% op jaarbasis. Daarnaast toonden ook de cijfers over de beroepsbevolking en arbeidsparticipatie (een grote zorg voor de Fed) gezonde vooruitzichten. Nieuwe geruchten over mogelijke renteverhogingen in september en de grote waarschijnlijkheid van minstens één en mogelijk twee verhogingen dit jaar, zorgden voor een stijging van de dollar. De Verenigde Staten is één van de weinige landen waaruit we deze week nieuws mogen verwachten, namelijk de schattingen van de detailhandelsverkopen voor de maand juli. Een gezonde groei van de lonen de voorbije twee maanden betekent dat we een behoorlijke stijging van deze volatiele indicator zullen zien.

Sterk banencijfer VS drukte goudprijs omlaag (Grafiek via Zero Hedge)

Britse pond
De Bank of England voldeed volledig aan onze verwachtingen in verband met de verlaging van de rente, maar ook met de uitbreiding van de monetaire verruiming. De bank ging echter nog verder en kondigde aan het inkoopprogramma uit te breiden met bedrijfsobligaties. Nog belangrijker was de aankondiging van het rechtstreeks lenen aan banken. De technische details van het programma zijn cruciaal, want het geeft banken de mogelijkheid om rechtstreeks te lenen van de Bank of England zonder onderpand. Dit zorgt ervoor dat de Bank of England de financieringskosten van banken kan scheiden van het algemene niveau van de rente. Intussen kan het een verwaarloosbare kost van financiering van banken behouden zonder het algemene renteniveau te moeten verlagen. Het pond kreeg klappen door zowel dit nieuws als door het pessimisme op lange termijn in de voorspellingen van de Bank of England na het Brexit-referendum. Vandaag zakte de waarde van het Britse pond voor de vijfde dag op rij tot $1,2978. Dat is de laagste koers sinds 12 juli. Volgens Bloomberg is het Britse pond deze maand slechter uit de startblokken gekomen uit een selectie van 32 verschillende valuta.

Over Ebury:

Ebury maakt internationale markten toegankelijker met valutadiensten op maat en flexibel handelskrediet voor ondernemingen. Ebury werkt samen met ruim 12.000 organisaties en verricht 12 miljard euro aan valutatransacties in 140 verschillende valuta. Het bedrijf heeft kantoren in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje en Polen. De speerpunten van Ebury:
- Financiële diensten die normaal zijn voorbehouden aan grote multinationals
- Financiering van uw aankopen
- Marktkennis en valutadiensten op maat
- Ons netwerk van liquidity providers en intermediaire banken
- Transacties in ruim 140 verschillende valuta
Meer informatie op www.ebury.nl
9 augustus 2016
Britse economen willen helikoptergeld
Helikoptergeld komt weer een stapje dichterbij, want volgens 35 Britse economen is het tijd geworden dat de centrale bank geld gaat uitdelen onder de bevolking. In een ingezonden brief aan de Guardian schrijven ze dat het beleid van extreem lage rente onvoldoende geholpen heeft en dat het zeer onwaarschijnlijk is dat een verdere daling van de rente daar iets aan zal veranderen. Afgelopen donderdag verlaagde de centrale bank de rente nog naar 0,25%.

Een verdere verlaging van de rente en een uitbreiding van het QE-programma is volgens de Britse economen niet het juiste medicijn om de economie er weer bovenop te helpen. In plaats van een monetair beleid te voeren dat de prijzen van financiële activa en vastgoed opdrijft zouden de centrale bank en het ministerie van Financiën hun krachten moeten bundelen om direct de economische vraag te kunnen stimuleren.

Meer fiscale stimulering

Volgens de economen vraagt de economie om meer fiscale stimulering, bijvoorbeeld in de vorm van nieuwe investeringen in de infrastructuur en in andere publieke werken. Ook zou de overheid kunnen overwegen de belastingen te verlagen of geld uit te delen onder de bevolking, zodat het besteedbare inkomen van huishoudens toeneemt.

In plaats van de waarde van financiële activa op te drijven en mensen dieper in de schulden te steken zouden de centrale bank en de regering een beleid moeten ontwikkelen om het besteedbare inkomen van huishoudens te verhogen. Door rechtstreeks geld aan huishoudens te geven hoeven zij zich niet dieper in de schulden te steken, zo beargumenteren de economen.

Helikoptergeld

Door de Brexit lijkt het monetaire beleid in het Verenigd Koninkrijk in een stroomversnelling te raken. De centrale bank voorziet een periode van oplopende werkloosheid, dalende huizenprijzen en een teleurstellende groei van de economie. Het Britse pond ging al hard onderuit door de Brexit en zakte door de renteverlaging van deze week nog verder weg. De geschiedenis leert ons dat dit soort monetaire experimenten meestal desastreus aflopen. Heeft u al goud om uw vermogen te beschermen?

Britse economen pleiten voor helikoptergeld

Lees meer:
Deze bijdrage wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor fysiek goud en zilver
5 augustus 2016
Bank of England verlaagt rente en pompt £70 miljard in economie

De Bank of England verlaagt de rente van 0,5% naar 0,25% en zal de komende zes maanden in totaal £60 miljard aan staatsobligaties en £10 miljard aan bedrijfsleningen uit de markt halen. Daarmee groeit de balans van de centrale bank het komende half jaar van £375 naar £445 miljard. Ook stelt de centrale bank £100 miljard aan liquiditeit beschikbaar, geld dat banken tegen een zeer lage rente mogen lenen van de Bank of England.

De renteverlaging en de aankondiging van een nieuwe QE programma zijn volgens de Bank of England nodig om de economie weer een impuls te geven. Economen van de centrale bank houden rekening met een veel zwakkere groei voor de Britse economie, die gepaard zal gaan met een oplopende werkloosheid, dalende huizenprijzen en een hogere inflatie. Een ruimer monetaire beleid moet de economie ondersteunen in dit aanpassingsproces, aldus de gouverneur van de centrale bank.

Britse pond onderuit

Zoals verwacht ging het Britse pond hard onderuit na de bekendmaking van dit nieuws. Ook daalde de rente op Britse 10-jaars leningen, nu bekend is geworden dat de centrale bank meer schuldpapier van de overheid gaat opkopen. Op de beurzen werd het nieuws uiteraard positief ontvangen, want meer gratis geld is goed voor aandelen. De Britse FTSE 100 index schoot meer dan een procent omhoog en nadert daardoor weer het oude record van eind juli. Ook schoot de goudprijs in Britse ponden meer dan een procent omhoog.

Britse pond duikelt omlaag na renteverlaging Bank of England (Bron: Bloomberg)

Goudprijs in Britse ponden stijgt door rentebesluit Bank of England (Bron: Bloomberg)

Bank of England verlaagt rente naar laagste niveau ooit (Bron: Bank of England)

4 augustus 2016
Zal de Bank of England donderdag ingrijpen?
De zwakke bbp-cijfers uit de Verenigde Staten waren vorige week een excuus om dollars te verkopen, waardoor de munt daalde tegenover elke andere G10-valuta. Aangezien de toon van het FOMC optimistisch was en de zwakke cijfers voornamelijk veroorzaakt werden door tijdelijke factoren, kan de verkoopgolf waarschijnlijk worden toegeschreven aan winstnemingen na de sterke stijging van de dollar in juli. De koersdaling van de dollar was het meest duidelijk ten opzichte van de yen. De Bank of Japan stelde de markt opnieuw teleur door geen radicale beleidsveranderingen door te voeren. De centrale bank verdubbelde weliswaar aan aankopen van ETF’s, maar de rente bleef ongewijzigd.

Nu de vergaderingen van de Federal Reserve en de Bank of Japan achter ons liggen verschuift de aandacht naar de Bank of England op donderdag en het belangrijke arbeidsrapport in de VS op vrijdag. Tijdens de zomermaanden kunnen valutaschommelingen op de markten soms overdreven zijn, dus verwachten we tegen het weekend wat volatiliteit op de valutamarkt.

Euro
Het was een erg rustige week waarin de euro goed presteerde. De zwakke cijfers uit de VS en een IFO investeerdersonderzoek in Duitsland konden de aandacht afleiden van de impact van het Brexit-referendum. Ook het nieuws op vrijdag dat regelgevende instanties het niet te moeilijk zullen maken bij de stresstest van Europese banken had geen zichtbare impact op de gemeenschappelijke munt. Deze week wordt opnieuw weinig opzienbarend macro-economisch nieuws uit de eurozone verwacht. We verwachten daarom dat de euro grotendeels zal reageren op nieuws uit andere regio’s, namelijk de vergadering van de Bank of England op donderdag en het Amerikaanse arbeidsrapport op vrijdag.
Amerikaanse dollar
In de Verenigde Staten was het een drukke week die helaas niet positief was voor de Amerikaanse dollar. Wij denken echter dat het eerder te maken had met het nemen van de winst gezien het einde van de maand in plaats van een fundamentele herwaardering van de Amerikaanse economische vooruitzichten. De notulen van het FOMC waren woensdag vrij optimistisch. Zo optimistisch zelfs dat elke afwijking van de vorige notulen op betere verwachtingen wees. De groei van het tweede kwartaal lag ver beneden de verwachtingen, op 1,2% tegenover de voorspelde 2,5%. Wat moet worden meegenomen is de tijdelijk lage voorraad, die grotendeels verantwoordelijk is voor de zwakke uitkomst. Daarom verwachten we dat dit verschil goedgemaakt zal worden in de volgende kwartalen.
Britse pond
Afgelopen week was er weinig nieuws uit het Verenigd Koninkrijk, buiten enkele onderzoeken die een verslechtering van het zakelijk en consumentenvertrouwen aantonen. Het pond was daarom ook de slechtst presterende G10-valuta na de Amerikaanse dollar. Deze week zal cruciaal worden voor het pond, aangezien de Bank of England op donderdag vergadert. De overgrote consensus verwacht een renteverlaging van 25 basispunten. Martin Weale’s verruimingsgezinde verklaring van afgelopen week leek dit te bevestigen, maar de vraag is in hoeverre extra maatregelen aangekondigd zullen worden. Wij verwachten tevens een uitbreiding van minstens £100 miljard van het aankoopprogramma. Momenteel is het onduidelijk in welke mate de markten dit hebben ingeprijsd, dus we verwachten veel volatiliteit tegen het einde van de week.

Valutahandelaren gaan massaal short op Britse pond (Bron: Reuters, grafiek via twitter)

Over Ebury:

Ebury maakt internationale markten toegankelijker met valutadiensten op maat en flexibel handelskrediet voor ondernemingen. Ebury werkt samen met ruim 12.000 organisaties en verricht 12 miljard euro aan valutatransacties in 140 verschillende valuta. Het bedrijf heeft kantoren in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Spanje en Polen. De speerpunten van Ebury:
- Financiële diensten die normaal zijn voorbehouden aan grote multinationals
- Financiering van uw aankopen
- Marktkennis en valutadiensten op maat
- Ons netwerk van liquidity providers en intermediaire banken
- Transacties in ruim 140 verschillende valuta
Meer informatie op www.ebury.nl
1 augustus 2016
Inflatie in Venezuela naar 1.640%

De inflatie in Venezuela bereikt dit jaar de 480% en zal volgend jaar verder oplopen tot 1.640%, zo verwacht het IMF. De hyperinflatie gaat gepaard met een ernstig tekorten aan levensmiddelen en medicijnen en een toenemende sociale onrust. Het leger wordt zelfs ingezet om supermarkten en andere winkels te bewaken, om te voorkomen dat de honger lijdende bevolking gaan plunderen.

Venezuela is in de problemen gekomen door een combinatie van slecht regeringsbeleid en een dalende olieprijs. De waarde van het geld daalt zo snel dat er niet meer tegenop te produceren valt. Ondanks de productie van nog meer bankbiljetten is het tekort aan geld in Venezuela alleen maar groter geworden. Een gebrek aan harde buitenlandse valuta maakt het nog moeilijker om importen te betalen.

Hyperinflatie

Het IMF verwacht dat de hyperinflatie de komende drie jaar zal aanhouden, want in haar laatste prognose houdt ze rekening met een inflatie van 2.880% in 2018 en bijna 3.500% in 2019. Het zijn percentages waar we eigenlijk niets mee kunnen, want het geld verliest zo snel aan waarde dat niemand meer een goede inschatting kan maken wat de bolivar – de valuta van Venezuela – over een maand of zelfs een week waard is.

Toch weigert de regering van het Zuid-Amerikaanse land de hulp van het IMF. In plaats daarvan leent ze geld van China, dat al $10 miljard aan goedkope kredieten beschikbaar heeft gesteld om de regering overeind te houden.

Inflatie in Venezuela stijgt volgend jaar naar 1.640% (Bron: Wall Street Journal)

1 augustus 2016
Rusland kan weer lenen in euro’s
Rusland heeft afgelopen week een belangrijke stap gezet richting het uitschrijven van obligaties in euro’s, want door een nieuwe samenwerking met Euroclear kunnen deze obligaties wereldwijd veel gemakkelijker verhandeld worden dan voorheen. Vanwege de Westerse sancties kon het Russische ministerie van Financiën geen geschikte financiële dienstverlener vinden, waardoor de obligaties alleen in eigen land te verhandelen waren.

De samenwerking met financieel dienstverlener Euroclear is voor Rusland meer dan een symbolische stap, want het land wil dit jaar omgerekend een totaalbedrag van €3 miljard in buitenlandse valuta lenen. Met deze doorbraak omzeilt het land de Westerse sancties en kan ze weer geld ophalen op de wereldwijde obligatiemarkt.

Rusland kiest voor de euro

Het is voor Rusland op dit moment aantrekkelijk om geld te lenen in euro’s in plaats van roebels, want de rente voor de euro-obligatie is aanzienlijk lager. Betaalt het Russische ministerie van Financiën op dit moment bijna 8,5% rente voor een 10-jaars lening in roebels, voor een vergelijkbare lening in euro’s is dat maar de helft.

Het is niet alleen vanwege de rente dat Rusland euro’s wil lenen. Het land is ook een belangrijke handelspartner van de Eurozone, wat betekent dat er voldoende euro’s binnenstromen. Zo lang het land grondstoffen naar Europa kan exporteren zijn de leningen in euro’s eenvoudig af te lossen. Met de aanleg van de tweede Nord Stream gasleiding blijft het land ook de komende decennia een belangrijke energieleverancier van Europa.

Lees ook:
- Medvedev: “Rusland verwelkomt de euro als wereldreservemunt”
- Wanneer rekent Rusland af met de dollar?
Rusland kan weer geld lenen in euro’s
1 augustus 2016
Trapt Japan af met helikoptergeld?

De ontwikkelingen in Japan suggereren dat het land voorbereidingen aan het treffen is voor helikoptergeld. Eerder deze maand bracht voormalig Fed-voorzitter Bernanke een bezoek aan Tokyo om met de Japanse regering te praten over de invoering van eeuwigdurende staatsobligaties (perpetual bonds), die de Japanse centrale bank zou moeten kopen om een nieuw stimuleringsprogramma van de regering te kunnen financieren. Deze vorm van rechtstreekse monetaire verruiming werd door Bernanke omschreven als het meest krachtige instrument om het probleem van deflatie aan te pakken.

Voorbereiding op helikoptergeld?

Twee weken later blijkt dat Japan serieus naar het voorstel van Bernanke gekeken heeft, want op woensdag kondigde de premier een grootschalig stimuleringsprogramma van omgerekend €240 miljard aan. Vrijwel tegelijkertijd werd bekend dat de Japanse regering plannen heeft om nieuwe staatsobligaties met een looptijd van 50 jaar uit te geven. Dat is weliswaar niet hetzelfde als een eeuwigdurende obligatie, maar het is overduidelijk een stap in deze richting. Zeker als je bedenkt dat de Japanse centrale bank nu al een groot deel van alle nieuwe staatsobligaties opkoopt en al eenderde van alle staatsschuld op haar balans heeft staan.

Door indirect staatsobligaties op te kopen kan de centrale bank blijven volhouden dat ze niet bezig is met monetaire financiering, maar het effect is hetzelfde. Het stimuleringsprogramma injecteert direct honderden miljarden yen in de Japanse economie, zonder dat de regering de belasting hoeft te verhogen of geld bij spaarders moet ophalen. Dat is helikoptergeld door middel van fiscale stimulering van de overheid, een proefballonnetje dat Bernanke eerder dit jaar liet opstijgen.

Fiscale stimulering
Vrijdag maakte de regering van Japan meer details bekend over het stimuleringsprogramma. Zo liggen er plannen klaar om huishoudens met een laag inkomen eenmalig een bedrag van 150.000 yen (ongeveer $145) te geven, terwijl er omgerekend bijna $100 miljard beschikbaar wordt gesteld aan het midden- en kleinbedrijf. De regering legt uit dat dit geld nodig is om de gevolgen van de 'Brexit' op te vangen, maar dat kan natuurlijk niet de werkelijke reden zijn om miljarden in het bedrijfsleven te investeren. Opvallend is dat Japan conform de aanbeveling van het IMF voor ongeveer $100 miljard gaat investeren in infrastructuur. Dat geld zal gebruikt worden voor de aanleg van hogesnelheidslijnen, havens voor grote cruiseschepen en voor herstelwerkzaamheden van de schade die in 2011 veroorzaakt werd door een aardbeving en de tsunami die daarop volgde.
Deflatie
Sinds het uitbreken van de kredietcrisis dreigt er in de hele westerse wereld schulddeflatie. Dat is deflatie die ontstaat doordat huishoudens en bedrijven stoppen met lenen en beginnen met het aflossen van bestaande schulden. Daardoor krimpt de geldhoeveelheid en komen de prijzen onder druk te staan. Om deze negatieve spiraal te doorbreken hebben centrale banken wereldwijd de rente verlaagd, zodat het aantrekkelijker werd om meer geld te lenen. In de VS en in Europa kwam de kredietverlening de afgelopen jaren weer enigszins op gang, maar in Japan blijkt het schuldenprobleem veel hardnekkiger te zijn. In een ultieme poging de deflatie te bestrijden wordt de roep om helikoptergeld steeds luider. Anders dan het geld dat door commerciële banken in omloop wordt gebracht hoeft het geld dat een centrale bank in omloop brengt nooit afgelost te worden. Zo kan de geldhoeveelheid naar wens verruimd worden en is er in theorie genoeg geld in de economie om alle schulden te betalen. Helikoptergeld is omstreden, juist omdat het in eerste instantie zo goed lijkt te werken. Maar het gevaar is dat centrale banken (al dan niet via overheden) teveel geld in de economie pompen, waardoor het vertrouwen in het geld wordt aangetast. In het slechtste geval kan de situatie dan omslaan richting hyperinflatie...
Is centrale bank Japan klaar voor helikoptergeld?

29 juli 2016
Grafiek: Valutareserves Zwitserse centrale bank

Eerder deze week plaatsten we een grafiek van de monetaire verruiming door centrale banken, maar daarin misten we de Zwitserse centrale bank. Dat komt omdat zij nooit een grootschalig stimuleringsprogramma hebben aangekondigd zoals de Federal Reserve, de Bank of England, de Bank of Japan en de ECB. Maar daarmee is niet gezegd dat Zwitserland het beste jongetje van de klas is…

Sinds het uitbreken van de financiële crisis heeft de centrale bank op grote schaal en bijna onafgebroken Zwitserse franken ‘bijgedrukt’ om haar munt te verzwakken. In plaats van staatsobligaties op te kopen heeft de Swiss National Bank (SNB) dat geld gebruikt om verschillende buitenlandse valuta aan te kopen.

Valutareserves Zwitserse centrale bank (Bron: Swiss National Bank)

Meer dan 600 miljard aan valutareserves

Op deze manier wist de centrale bank haar totale valutareserves in minder dan tien jaar tijd te vertienvoudigen van omgerekend 60 miljard naar meer dan 600 miljard Zwitserse franken. Deze reserves bestaan voor het grootste gedeelte uit staatsobligaties die in euro’s en dollars genoteerd staan.

Met dit opkoopprogramma slaat de centrale bank twee vliegen in één klap. Door de waarde van de eigen munt omlaag te drukken beschermt de centrale bank de concurrentiepositie van Zwitserse bedrijven. Tegelijkertijd bouwt ze valutareserves op die in de toekomst gebruikt kunnen worden om goederen uit het buitenland te importeren. Welkom in het tijdperk van gratis geld!

Zwitserse centrale bank zet ‘geldpers’ aan om munt te verzwakken

29 juli 2016
Zwitserse centrale bank profiteert van negatieve rente en goud

De Zwitserse centrale bank heeft in de eerste helft van dit jaar mede dankzij de negatieve rente een winst van 21,3 miljard frank gerealiseerd. De centrale bank zag de waarde van haar goudvoorraad in deze periode met 7,6 miljard stijgen, terwijl haar posities in buitenlandse valuta omgerekend 13 miljard frank meer waard werden.

De Swiss National Bank (SNB) verdiende in de eerste helft van dit jaar omgerekend 4,1 miljard Zwitserse frank aan rente en 1,7 miljard aan dividend over haar posities in buitenlandse valuta. Ook realiseerde ze een waardestijging op staatsobligaties vanwege de alsmaar dalende rente.

Stijging goudprijs

Zwitserland beschikt over een goudvoorraad van 1.040 ton, die sinds 2000 periodiek opnieuw gewaardeerd wordt naar de marktwaarde. Door de stijging van de goudprijs van meer dan 20% staat het edelmetaal nu tegen een veel hogere waarde op de balans dan eind 2015. De centrale bank waardeerde haar goud eind juni tegen een koers van 41.408 Zwitserse frank per kilo goud.

Goudvoorraad Zwitserse centrale bank werd €7,6 miljard meer waard

Negatieve rente

De Zwitserse centrale bank verdient ook goed aan de negatieve depositorente. Commerciële banken betalen op jaarbasis 0,75% rente over de tegoeden die ze parkeren bij de centrale bank en dat leverde in de eerste helft van dit jaar 691,9 miljard frank op. Vorig jaar verdiende de centrale bank van Zwitserland 1,16 miljard frank aan de negatieve rente.

De negatieve rente werd ingevoerd om een kapitaalvlucht in de Zwitserse frank te ontmoedigen. Door de negatieve rente is het minder aantrekkelijk geworden om je spaargeld in Zwitserse franken aan te houden, maar sommige spaarders betalen daar graag wat extra voor.

Negatieve rente levert Zwitserse centrale bank 692 miljard op

Zwitserse centrale bank profiteert van negatieve rente en stijging goudprijs

29 juli 2016