Tag: rente

LIVE: ECB rentebesluit om 14:30
De ECB geeft vanmiddag om 14:30 een toelichting op het rentebesluit. Vanuit het nieuwe hoofdkantoor in Frankfurt zal Draghi duidelijkheid geven over een mogelijke uitbreiding van het stimuleringsprogramma en een verdere verlaging van de rente. De financiële markten anticiperen op een versoepeling van het monetaire beleid, want de afgelopen twee maanden daalde de wisselkoers van de euro van $1,13 naar $1,05. U kunt het rentebesluit, met aansluitend de vragen van de aanwezige pers, live volgen op Marketupdate.

Lees de samenvatting van het rentebesluit:
- ECB verlengt stimuleringsprogramma tot maart 2017
Uitbreiding stimuleringsprogramma

Tijdens de vorige persconferentie van de ECB liet Draghi al weten dat er ruimte is om de duur en samenstelling van haar stimuleringsprogramma te veranderen, wat analisten als een hint zagen voor meer stimulering. Vitor Constancio,vice-president van de ECB, liet in september al weten dat ook hij ruimte ziet om het QE-programma uit te breiden. Op dit moment koopt de ECB maandelijks voor €60 miljard aan staatsobligaties, maar dat kan volgens sommige economen gemakkelijk uitgebreid worden naar €80 miljard per maand. Ook kan de duur van het stimuleringsprogramma, dat tot september volgend jaar loopt, verlengd worden.
Renteverlaging
De depositorente van de ECB staat momenteel op -0,2% en de verwachting is dat die rente verder opgeschroefd zal worden tot -0,4%. Dat betekent dat banken twee keer zoveel rente gaan betalen over hun reserves die ze bij de centrale bank parkeren. Banken zullen die hogere kosten doorbereken aan klanten in de vorm van een lagere spaarrente. De ECB hoopt dat daardoor de besparingen dalen ten gunste van de consumptie en investeringen. Dat kan de inflatie aanwakkeren waar Draghi al jaren naar zegt te streven. Vorige maand zei Draghi nog dat hij alles zou doen wat binnen zijn mogelijkheden ligt om de inflatie aan te jagen. Het veranderen van de rente is traditioneel het meest effectieve instrument om dat doel te realiseren, maar de afgelopen jaren hebben we gezien dat dat instrument vrijwel volledig is uitgewerkt. Sinds het uitbreken van de crisis hebben centrale banken de rente naar een bodemniveau gebracht, maar het leverde amper inflatie en economische groei op. Lees ook:
3 december 2015
Zwitserse bank introduceert negatieve rente op spaargeld

De Alternative Bank Schweiz, een kleine Zwitserse bank die zich specialiseert in sociaal en maatschappelijk verantwoorde projecten, introduceert met ingang van volgend jaar een negatieve rente op spaargeld. Daarmee heeft deze bank een primeur te pakken, want het is nog niet eerder voorgekomen dat je als spaarder rente moest betalen aan de bank om je spaargeld in bewaring te geven.

Halverwege oktober stuurde de Alternative Bank Schweiz al een brief naar spaarders om ze op de hoogte te brengen van dit besluit. Vanaf volgend jaar betalen spaarders op jaarbasis 0,125% aan rente over tegoeden tot 100.000 Zwitserse franc (ruim €92.000). Hebben ze meer spaargeld bij deze bank geparkeerd, dan betalen ze over het gedeelte boven deze grens een veel hogere rente van 0,75%.

Negatieve rente

Tot op heden durfden banken de stap naar negatieve spaarrentes nog niet aan, ondanks dat de kosten om geld te parkeren bij de centrale bank steeds hoger wordt. Banken die geld bij de ECB parkeren betalen daar op jaarbasis 0,2% rente over, maar in Zwitserland ligt dat tarief al op 0,75%. Deze negatieve rente drukt de winstmarge van banken omlaag, waardoor ook de spaarrente al enige tijd onder druk staat.

Volgens de Alternative Bank Schweiz is de negatieve spaarrente nodig omdat de bank alleen wil investeren in ‘zinvolle projecten’. Dit zijn vaak niet de projecten die het hoogste rendement opleveren. Ook is de bank van mening dat dit de meest transparante manier is om de kosten van de negatieve rente door te berekenen. “We hebben besloten dat het toepassen van een negatieve spaarrente een transparanter en eerlijker alternatief is voor onze klanten dan een verhoging van de bankkosten en beheerskosten.”

Spaarder betaalt de rekening
De introductie van de negatieve rente door de Zwitserse centrale bank heeft grote banken als UBS en Credit Suisse doen besluiten een hogere onkostenvergoeding te vragen aan de meest vermogende klanten. Door de introductie van negatieve rente zoeken vermogende spaarders hun toevlucht in alternatieve vormen van liquiditeit, zoals goud en contant geld. De Zwitserse centrale bank introduceerde een negatieve rente om een vlucht van vermogen in de Zwitserse franc, en daarmee een waardestijging van de munt, te ontmoedigen. Helaas heeft dat ook tot gevolg gehad dat Zwitserse pensioenfondsen amper rendement kunnen maken op schuldpapier in Zwitserse francs.

Alternative Bank Schweiz introduceert negatieve rente op spaargeld

23 november 2015
Negatieve rente wordt de norm

Lenen tegen een negatieve rente is de norm geworden in de Eurozone. Wil je voor een looptijd van twee jaar geld uitlenen aan Duitsland, dan moet je daarvoor omgerekend 0,38% rente over betalen. Een Nederlandse obligatie met dezelfde looptijd is niet veel goedkoper, want daarvoor moet je ook al bijna 0,36% per jaar bijleggen.

Een betere deal krijg je in landen als Spanje, Italië, Slowakije en Portugal, want daar ligt de rente nog steeds dicht bij nul. Wil je een rendement halen waar de belastingdienst vanaf volgend jaar mee rekent, dan zou je eens moeten proberen je geld voor twee jaar aan Griekenland uit te lenen. Die betalen je vandaag de dag nog 5,8%…

Afbeelding van Bloomberg

19 november 2015
Ook Portugal kan gratis lenen

Er was eens een tijd waarin beleggers zich zorgen maakte over de schulden van Portugal en een aantal andere Zuid-Europese landen. Ze werden de PIIGS genoemd en de vrees van sommigen was dat door de schuldenproblematiek in deze landen de hele muntunie uit elkaar zou vallen. Maar vier jaar later zijn alle problemen onder het tapijt van de ECB geschoven. Een extreem lage rente, de belofte van Draghi dat hij alles zou doen om de Eurozone te redden en het stimuleringsprogramma van €60 miljard per maand hebben er samen voor gezorgd dat nu ook een land als Portugal gratis kan lenen…

Zo zakte de rente op Portugese staatsobligaties met een looptijd van een jaar naar -0,006%. Het was de eerste keer in de geschiedenis dat het land voor deze looptijd geld kon lenen tegen een negatieve rente. Voor een lening met dezelfde looptijd betaalt de Amerikaanse overheid 0,47% rente, terwijl Duitsland voor een jaar geld kan lenen tegen -0,32%.

Ook Portugal kan gratis lenen (Grafiek van Bloomberg)

19 november 2015
Column: Meer schulden, meer problemen…

De kans dat de Federal Reserve in december de rente verhoogt wordt door experts ingeschat op meer dan 70%, maar het is natuurlijk ‘eerst zien, dan geloven’. Maar volgens verschillende economen maakt het eigenlijk niet zoveel meer uit. De Federal Reserve is hoe dan ook te laat. De centrale bank heeft al een nieuw kredietmonster tot leven gewekt. Bedrijven wereldwijd hebben zich fors in de schulden gestoken om o.a. eigen aandelen terug te kopen. En dat zal volgens verschillende economen de wereldeconomie opnieuw in een chaos storten…

Centrale bankiers hebben na de crisis van 2008 iedereen succesvol wijsgemaakt dat de schuld bij iedereen lag behalve bij henzelf. Nu de banken meer gereguleerd worden en kapitaalbuffers verhoogd zijn lijkt de markt zich comfortabel te voelen. Maar het soepele monetaire beleid, waardoor de bubbel in de Amerikaanse huizenmarkt kon ontstaan, lag natuurlijk juist ten grondslag aan de crisis.

Meer schulden op balans
Sinds 2013 loopt de netto schuld van bedrijven, ofwel de schuld minus kas op de balans, sterk op. En dat terwijl de winst, gemeten met EBITDA, zelfs iets daalt. De hefboom neemt dus sterk toe. Dat betekent automatisch dat de nettowinsten veel volatieler worden en de risico’s bij een neergang flink toenemen. De winstmarge van een bedrijf hangt natuurlijk onder meer af van de loonkosten. De salarissen stijgen sinds de crisis jaarlijks met zo’n 2%. Maar doordat de inflatie de laatste tijd volledig is weggezakt, zijn de reële lonen (gecorrigeerd na inflatie) fors gestegen.
Winstmarges onder druk
Tegelijkertijd steeg de productiviteit van Amerikaanse bedrijven in het laatste kwartaal met slechts 0,4% op jaarbasis tegen +1,4% vorig jaar. Combineer dat met de loonstijgingen en de winstmarges van bedrijven komen onder zware druk te staan. Al helemaal als je je bedenkt dat bedrijven elkaar op dit moment zwaar beconcurreren op prijs, zoals blijkt uit de druk op de verkoopprijzen (deflatoir). Deze schulden zullen ooit terugbetaald moeten worden. De afloop van dit gecreëerde schuldenmonster zal interessant worden, maar helaas zullen de gevolgen ervan iedereen hard gaan raken. Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

Meer schulden, meer problemen...

16 november 2015
Ook Zweden worstelt met stijgende huizenprijzen

De huizenmarkt van Zweden lijkt in veel opzichten op die van Nederland. Net als in ons land zijn de huizenprijzen daar enorm opgedreven door een tekort aan woningen, een slecht functionerende huursector en banken die (te) veel kredieten verstrekken aan huishoudens. De afgelopen tien jaar verdubbelden de gemiddelde huizenprijzen, terwijl appartementen zelfs 150% duurder werden. Alleen dit jaar zijn de huizenprijzen in Zweden met gemiddeld 14% gestegen.

Er is nu al een tekort van 150.000 woningen en volgens de laatste schattingen zal dat tekort in 2025 verdrievoudigd zijn. Ondertussen daalt het aanbod van betaalbare huurwoningen, met lange wachtlijsten tot gevolg. Onlangs werd een appartement in het centrum van Stockholm toegewezen aan iemand die al sinds 1989 op een wachtlijst staat.

Lage rente

Net als in Nederland werd ook de vastgoedbubbel in Zweden opgeblazen met veel krediet. Door de dalende rente kunnen Zweedse huishoudens vandaag de dag meer lenen, met als gevolg dat de huizenprijzen alsmaar verder worden opgedreven. In 2010 en 2011 heeft de centrale bank van Zweden, de Riksbank, een poging gewaagd om de stijgende prijzen een halt toe te roepen. Ze verhoogde de rente, maar dat bracht vrijwel direct ongewenste effecten met zich mee. De werkloosheid daalde niet meer en de inflatie sloeg in korte tijd bijna om in deflatie. Ook daalden de huizenprijzen weer, waardoor starters financieel onder water kwamen te staan. De Riksbank besloot toen de omstreden renteverhoging weer terug te draaien en verlaagde het rentetarief naar een historisch laag niveau.

Aflossingsvrij
De huizenprijzen kwamen weer in een opwaartse trend, waardoor de Zweedse toezichthouder besloot de kredietverlening door banken in te perken. Net als in Nederland waren ook in Zweden de aflossingsvrije hypothekenzeer populair. Naar schatting wordt 40% van alle hypotheekschuld in het Scandinavische land helemaal niet afgelost. Juist deze hypotheekvorm stelde Zweedse huishoudens in staat nóg meer geld te lenen voor de aanschaf van een woning. Dat iedereen verslaafd is geraakt aan goedkoop geld blijkt wel uit het feit dat het voorstel van de financiële waakhond om de hypotheekschuld omlaag te brengen werd afgeschoten. Zij stelde voor dat iedereen met een loan-to-value (LTV) ratio van meer dan 70% ieder jaar tenminste 2% van de totale schuld moest aflossen, maar daar bleek onvoldoende draagvlak voor te vinden in de samenleving. Omdat de huizenprijzen in Zweden de laatste jaren zo hard stijgen zijn mensen bereid wat meer risico te nemen dan de bank toelaat. Formeel moeten huizenkopers tenminste 15% van het hypotheekbedrag bij elkaar gespaard hebben voordat ze een huis kopen, maar ik de praktijk blijkt dat dit bedrag vaak gewoon ergens anders geleend wordt tegen een veel hogere rente.
Subsidies
Het gevaar van een huizenmarktbubbel in Zweden is levensgroot, maar omdat zoveel mensen belang hebben bij het in stand houden van de bubbel gebeurt er vooralsnog niets om de gemoederen te temperen. Ook in Zweden kent men een soort hypotheekrenteaftrek, maar er is geen politieke meerderheid te vinden om deze subsidie af te bouwen. "Mensen voelen zich vandaag de dag rijk door die waanzinnig hoge huizenprijzen. Niemand wil dit feestje bederven." De vrees is ook dat het versneld aflossen van de hypotheekschuld en het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek direct ten koste zal gaan van de consumptie. Dat is schadelijk voor de economische groei. "Ik wou dat ik een instrument in mijn gereedschapskist had om de huizenmarkt te beinvloeden, zonder dat het elders in de economie een impact heeft. Maar ik heb het niet kunnen vinden", zo verklaarde Henrik Braconier van de Zweedse financiele waakhond tegenover de Economist.

11 november 2015
De rente kan nog verder omlaag…

Een negatieve rente is en blijft een merkwaardige gewaarwording. Even merkwaardig is dat van de dertien landen met een negatieve rente er twaalf op het Europese continent zijn gelegen. Koploper is Zwitserland, waar de rente op de 2-jaars lening -1% bedraagt. Een land als Italië, dat een massieve staatsschuld met zich mee torst, bivakkeert met zijn rente op nagenoeg 0%. Soms is ook voor een land als Italië de rente op staatsleningen negatief. Wie echter denkt dat de rente in Europa niet nog lager kan, die kan wel eens bedrogen uitkomen.

In de maand oktober daalde in Duitsland de rente op de 2-jaars lening van -0,26% naar -0,35%. Voor marktvorsers is deze Duitse 2-jaars lening het spiegelbeeld van de renteverwachtingen binnen de Eurozone. Waarom accepteren beleggers een negatief rendement dat nog lager ligt dan de -0,2% die de ECB in rekening brengt voor banken die deposito’s bij haar aanhouden? Voor de kenners is het duidelijk dat de rente nog eens met 10 basispunten omlaag kan. De markt houdt er serieus rekening mee, dat de korte rente over pakweg zes maanden -0,28% bedraagt.

ECB veroorzaakt meer negatieve rente

Meer monetaire verruiming
De overtuiging groeit dat de ECB niet alleen de rente gaat verlagen, maar ook het programma voor kwantitatieve verruiming verder gaat uitbouwen. Op zich is dat een vreemde combinatie. Ooit startten centrale banken met het experiment van kwantitatieve verruiming juist omdat de rente al zo laag was en naar de toenmalige opvattingen eigenlijk niet lager kon. Uiteindelijk is de rente tot onder 0% geduwd met de bedoeling banken aan te zetten om hun liquiditeiten niet op de bank te zetten maar productiever te gebruiken. Daardoor zouden de leenkosten voor burgers en bedrijven omlaag zouden kunnen. Volgens de ECB heeft de gecombineerde aanpak succes en beginnen kredietmarkten weer meer tekenen van leven te vertonen en willen beleggers weer meer risico nemen. Als er al sprake is van succes dan is het vooralsnog zeer beperkt. Van inflatie is hoegenaamd geen sprake, laat staan dat de norm van 2% in het vizier is. Ook de groei binnen en buiten Europa laat zeer te wensen over ondanks alle juichverhalen. En dus lijkt verdere verruiming in welke vorm dan ook het enige antwoord van centrale banken op deze weinig hoopvolle ontwikkelingen. De People’s Bank of China heeft recent al enkele malen de rente verlaagd. De ECB, maar ook de Bank van Japan, heeft nadrukkelijk op een verdere verruiming gezinspeeld. De enige uitzondering op de regel is eigenlijk de VS. Daar heeft Janet Yellen de mogelijkheid van een renteverhoging in december zeer nadrukkelijk open gehouden. Mocht de ECB de rente gaan verlagen, dan kan dat het begin zijn van een reeks verlagingen in Europa en elders is de wereld. Als de belegger zonder morren een rente van -0,3% accepteert, waarom zou hij dan gaan steigeren bij een rente van -0,4%?

Zoveel staatsobligaties heeft de ECB al gekocht onder het QE-programma

Cor Wijtvliet
Hoofdredacteur Beurshalte.nl Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

10 november 2015
Federal Reserve open voor negatieve rente

De Federal Reserve kan een negatieve rente hanteren, mocht de economie in de Verenigde Staten ernstig verslechteren. Dat zei Janet Yellen afgelopen woensdag tegen een comité van het Huis van Afgevaardigden. “In potentie liggen alle opties op tafel, inclusief een negatieve rente. Maar we zouden zorgvuldig moeten bestuderen hoe dat hier zou werken in de Amerikaanse context”, zo verklaarde Yellen.

“Een negatieve rente zal alleen toegepast worden als de economie op een significante manier verslechtert. Het zal op zijn minst een licht positief effect hebben op de kredietverlening van banken”, aldus de voorzitster van de Federal Reserve.

Rente nog steeds niet verhoogd
De woorden van Yellen zijn opmerkelijk, omdat er de afgelopen jaren eigenlijk alleen maar gesproken werd over een verhoging van de rente. De financiële markten anticipeerden in september al op een renteverhoging, maar toen besloot de Amerikaanse centrale bank dat niet te doen. Het herstel van de economie is blijkbaar niet robuust genoeg om een hogere rente te kunnen dragen. Veel haast om de rente te verhogen heeft de centrale bank niet, want de inflatie is nog steeds zeer laag. Ook zou een hogere rente de dollar nog sterker maken, terwijl de munt nu al relatief duur is ten opzichte van andere valuta. Een dure dollar is nadelig voor de internationale concurrentiepositie van Amerikaanse bedrijven.

"Negatieve rente behoort tot de mogelijkheden"

5 november 2015
Grafiek: Wanneer verhoogt de Federal Reserve de rente?

De Federal Reserve verlaagde in 2008 de rente naar nul procent om de economie een steuntje in de rug te geven. En hoewel dat alweer zeven jaar geleden was durft de centrale bank de rente nog steeds niet te verhogen. Ze houden de rente kunstmatig laag, want de volgende grafiek van Deutsche Bank laat zien dat de markt tegen beter weten in al jaren speculeert op een normalisering van de rente. Misschien geeft deze grafiek nog wel de beste uitleg waarom de Federal Reserve waarschijnlijk ook dit jaar de rente niet zal verhogen…

Federal Reserve heeft de rente nog steeds niet verhoogd. Gaat dat ooit nog gebeuren? (Bron: Deutsche Bank, via twitter)

28 oktober 2015
ABN Amro verwacht meer negatieve rente ECB
Er is een grote kans dat de ECB haar depositorente met tien basispunten zal verlagen tot -0,3%, zo schrijven analisten Nick Kounis en Kim Lui van de ABN Amro bank in een nieuw rapport. Deze conclusie trekken ze op basis van de ontwikkelingen in de obligatiemarkt en de woorden die ECB-president Draghi afgelopen donderdag uitsprak tijdens het rentebesluit van de centrale bank.

De ECB-president liet doorschemeren dat het de centrale bank vastberaden is de inflatie aan te jagen en dat een uitbreiding van het stimuleringsprogramma daarom tot de mogelijkheden behoort. De overtuiging waarmee hij sprak is volgens macro-econoom Nick Kounis en obligatie-expert Kim Lui reden om ook een verdere verlaging van de depositorente te verwachten. Dat het rentetarief dat de ECB berekent over tegoeden die commerciële banken in de Eurozone parkeren bij de centrale bank. Dat tarief is nu al negatief (banken betalen dus om reserves te mogen parkeren) op -0,2%, maar dat percentage kan volgens de analisten van de ABN nog veel verder omlaag als de ECB haar inflatiedoelstelling wil bereiken.

Zweden
De ECB kan daarbij lessen trekken uit het monetaire beleid van de Zweedse centrale bank. In de zomer van vorig jaar voerden zij een negatieve rente in, die gaandeweg steeds verder werd opgeschroefd tot -1,1%. En dat bleef niet zonder gevolgen, want gedurende deze periode daalde de wisselkoers van Zweedse kroon ten opzichte van een mandje van valuta met ongeveer 10%. En dat gebeurde in dezelfde periode waarin de wisselkoers van de euro sterk onder druk kwam te staan door de introductie van het stimuleringsprogramma door de ECB.
- Lees verder op Doijer & Kalff
De wisselkoers van de Zweedse kroon afgezet tegen de negatieve rente van de centrale bank (Bron: ABN Amro)
28 oktober 2015
Deutsche Bank: “Centrale banken kunnen rente verder verlagen”
Volgens analisten van Deutsche Bank hebben centrale banken nog voldoende speelruimte om de rente te verlagen, zelfs nu deze in veel gevallen al dicht bij de nul procent ligt. De eerste experimenten met een negatieve rente hebben volgens de bank bewezen dat de ondergens nog niet bereikt is en dat centrale banken speelruimte hebben om de rente nog verder te verlagen.

In theorie kan een negatieve rente de economie stimuleren, omdat het daardoor goedkoper kan worden om geld te lenen. Daardoor zal in theorie de vraag naar kredieten bij huishoudens en bedrijven kunnen toenemen, waardoor de consumentenbestedingen en bedrijfsinvesteringen aantrekken. Tegelijkertijd wordt sparen minder aantrekkelijk, omdat banken de kosten van een negatieve rente zullen doorberekenen aan spaarders. Centrale banken kunnen dus de rente nog verder verlagen, maar heeft dat eigenlijk nog wel nut?
- Lees verder bij Argentor
23 oktober 2015