Na meer dan twee jaar economische crisis in Rusland probeert president Poetin de impasse te doorbreken. Vanaf nu zal het land een meer onafhankelijk monetair beleid voeren, dat bestaat uit een ruimere kredietverlening aan bedrijven, het uitbreiden van de economische samenwerking in de Euraziatische regio en het versterken van de ‘gouddekking’ van de roebel. Dat lezen we in een uitgebreide analyse op New Eastern Outlook, die we speciaal voor onze lezers vertaald hebben.
“Poetin zegt nee tegen neoliberalen en ja tegen economische ontwikkeling”
Op 25 juli gaf Poetin een economische denktank genaamd Stolypin Club de opdracht om uit te zoeken hoe Rusland haar economie het beste kan stimuleren. Daarmee nam hij afstand van twee invloedrijke neoliberale economische groeperingen die Rusland in een gevaarlijke politieke en economische recessie brachten.
Met relatief weinig bombarie publiceerde de Russische pers in augustus een publicatie die zeer ingrijpende invloed zal hebben op de toekomstige ontwikkeling van de economie. De Russische president Poetin gaf de Stolypin Club de opdracht om een rapport te schrijven en een nieuw programma voor economische ontwikkeling te presenteren, een alternatief voor het economische plan dat de toenmalige minister van Financiën Alexei Kudrin had voorbereid. Dit alternatieve plan wordt in het vierde kwartaal van dit jaar aan de regering gepresenteerd.
Een aantal van de plannen uit dit rapport zijn inmiddels al bekend. Zo adviseert de economische denktank om meer te investeren in de economie, door fiscale stimulering van de overheid enerzijds en monetaire stimulering van de centrale bank anderzijds. Daarmee slaat de groep een andere weg in dan Alexei Kudrin, die van mening is dat investeren in de economie geen publieke taak is.
Monetaire en fiscale stimulering
Als gevolg van de Westerse sancties wordt er veel minder kapitaal geïnvesteerd in de Russische economie. Doordat buitenlandse beleggers hun geld weghalen is er een schaarste aan geld ontstaan in de Russische economie, waardoor een snel herstel na de crisis bemoeilijkt wordt.
Om dit probleem aan te pakken moet Rusland minder afhankelijk worden van buitenlandse investeerders en meer kunnen vertrouwen op kredietverlening in eigen land. President Poetin heeft zich gerealiseerd dat meer investeringen nodig zijn en dat daarvoor een economisch stimuleringsprogramma nodig is dat meer ruimte biedt voor binnenlandse kredietverlening. Daarover zei de president tijdens een economische conferentie op 25 mei het volgende:
"Ik stel voor dat we vandaag beginnen met nieuwe groeibronnen die de Russische economie de komende tien jaar kan benutten... De huidige dynamiek heeft laten zien dat de reserves en bronnen die we aan het begin van deze eeuw hadden niet meer hetzelfde resultaat opleveren als in het verleden. Ik heb in het verleden al eens gezegd - en dat wil ik nu weer benadrukken - dat de economische groei niet geheel uit zichzelf weer op gang kan komen.Als we geen nieuwe bronnen van groei vinden, dan zal de groei van ons bruto binnenlands product (bbp) rond de nul blijven. In dat geval zijn de verwachtingen op het gebied van sociale zekerheid, defensie en andere sectoren van de economie aanzienlijk lager dan wat nodig is om het land te ontwikkelen en vooruitgang te boeken."
Twee maanden na deze bijeenkomst nam Poetin zijn besluit, mede door het vooruitzicht van de presidentsverkiezingen in maart 2018. Hij koos voor een herstelprogramma dat voor een belangrijk deel gebaseerd is op het Duitse herstelprogramma van 1871, dat Duitsland in drie decennia tijd deed transformeren van een achtergestelde economie naar een economie die zich kon meten met het Verenigd Koninkrijk.
Russische economie wordt al jaren belemmerd door uitstroom van buitenlands kapitaal (Grafiek via Quartz)
Hervormingen
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie begonnen de jaren van de 'schoktherapie'. Harvard economen, waaronder Jeffrey Sachs, kregen de controle over het economische beleid van Rusland. Wat volgde was een voor Rusland rampzalig economisch beleid. Staatsbedrijven werden geprivatiseerd en voor een bodemprijs verkocht aan Westerse investeerders als George Soros. Daarnaast werden er drastische bezuinigingen doorgevoerd, waardoor de gemiddelde levensstandaard omlaag ging en pensioenen ernstig versoberd werden. Dit alles werd gedaan onder de noemer van "vrije markt hervormingen".
Na dit trauma kwam er eind 1999 een nieuwe president die het land er weer bovenop moest helpen. Vladimir Poetin pakte de oligarchen en belastingontduikers hard aan en bracht de economie weer op het pad van herstel. De schade die was aangericht door de 'schoktherapie' van de jaren negentig kon langzaam weer hersteld worden.
Ondanks de slechte ervaringen met de schoktherapie heeft de vrije markt ideologie in Rusland tot op de dag vandaag een monopoliepositie in het economische en financiële beleid van de Russische regering. Dat geldt ook voor de gouverneur van de centrale bank Elvira Nabiullina, die vooral gefocust lijkt te zijn op het beteugelen van de inflatie en het stabiliseren van de roebel.
Door de aanhoudende economische crisis in Rusland kwam Poetin tot het inzicht dat het economische beleid van de regering misschien toch niet het beste is voor de Russische economie. Hij riep de Russische economische raad bijeen en gaf ze de opdracht een plan te schrijven om de Russische economie weer te stimuleren. Deze economische raad bestaat uit 35 leden, afkomstig uit drie verschillende economische stromingen.
Drie stromingen
De voormalig minister van Financiën Alexei Kudrin stond aan het hoofd van één van deze stromingen, samen met de ministers Anton Siluanov en Alexey Ilyukayev. Hun visie is dat Rusland een laisse faire beleid moet voeren, met onder andere de privatisering van de spoorlijnen en van energiebedrijven als Gazprom. Veel Russische economen zijn tegen dit beleid, omdat zij vrezen voor een nieuwe 'schoktherapie' zoals die van de jaren negentig.
De tweede stroming wordt vertegenwoordigt door de gouverneur van de centrale bank, Elvira Nabiullina. Zij pleit voor een zeer conservatief economisch beleid, zonder ingrijpende hervormingen en zonder fiscale stimuleringsprogramma's. Zij wil slechts de waarde van de roebel stabiliseren en de inflatie in toom houden. Dit beleid zal gepaard gaan met een zeer lage economische groei.
De derde stroming schrijft een economisch beleid voor dat in het Westen sterk bekritiseerd werd. De aan het Pentagon gelieerde website Stratfor omschreef deze stroming in haar rapport als een 'merkwaardig gezelschap'. Dit is de groep die na twee maanden van Poetin het mandaat kregen om hun plannen uit te werken. In dit team zaten onder andere adviseur Sergey Glazyev en Boris Titov. Glazyev adviseerde Poetin ten aanzien van Oekraïne en coördineerde de oprichting van de douane-unie tussen Rusland, Wit-Rusland en Kazachstan, de drie landen die later de basis vormden van de Euraziatische Economische Unie (EEU). Boris Titov is een succesvol ondernemer die bovendien sterke relaties onderhoudt met het Chinese bedrijfsleven.
Deze groep volgt in essentie het herstelprogramma dat in de negentiende eeuw werd uitgevoerd in Duitsland en dat bedacht was door econoom Friedrich List. Zijn aanpak stond lijnrecht tegenover de destijds dominante economische stroming van Adam Smith. Onder dit herstelprogramma werd de Duitse binnenlandse markt herenigd en begon de economie weer op te bloeien.
Adviseur Glazyev ontwikkelde een vijfjarenplan dat Rusland dichter bij economische soevereiniteit zou brengen. Rusland zou minder kwetsbaar moeten worden voor externe economische schokken en zou er alles aan moeten doen om de binnenlandse economie te versterken. Een van de doelen van dit vijfjarenplan is om de Russische industriële productie met 30 tot 35 procent te verhogen, een ander doel is het ontwikkelen van een kenniseconomie door nieuwe investeringen te doen in het onderwijs, de gezondheidszorg en diverse sociale projecten.
Monetaire onafhankelijkheid
Het eerste wat de regering in Washington en het IMF na de val van de Sovjet-Unie wilden bewerkstelligen was de privatisering van de Russische centrale bank. Daartoe werd de Russische regering en de toenmalig president Jeltsin onder druk gezet. De nieuwe centrale bank van Rusland moest een private instelling worden, losgekoppeld van de staat en gebonden aan het dollarsysteem.
In het economische plan van Glazyev krijgt de centrale bank een grotere rol om de economie te stimuleren, door in vijf jaar tijd in totaal 20 biljoen roebel (ruim €270 miljard) aan goedkope leningen te verstrekken aan het bedrijfsleven. Deze leningen moeten tegen een rente van 1 tot 4 procent verstrekt worden, veel lager dan de officiele rente van 10,5% die de centrale bank op dit moment hanteert.
Juist door de rente zeer hoog te houden remt de centrale bank de economische ontwikkeling in Rusland af, zeker nu de beschikbaarheid van kapitaal uit het buitenland als gevolg van de Westerse sancties is opgedroogd. De centrale bank moet volgens Glazyev daarom de kredietverlening aan bedrijven versoepelen.
Geen dollars, maar goud
De monetaire visie van Glazyev is interessant, want naast monetaire verruiming blijkt hij ook voorstander te zijn van een uitbreiding van de publieke goudvoorraad. In het vijfjarenplan stelt de adviseur van Poetin voor dat de centrale bank het failliete dollarsysteem verlaat en de roebel sterker maakt door de goudreserve uit te breiden. De rol van dollarreserves zou verkleind moeten worden, ten gunste van de goudreserve.
Zonder de roebel rechtstreeks te koppelen aan goud krijgt iedere roebel op deze manier wel een hogere 'gouddekking'. De Russische centrale bank zou volgens Glazyev het mandaat moeten krijgen om de totale goudproductie van Russische goudmijnen op te kopen. De centrale bank van Rusland beschikt op dit moment over een goudreserve van ongeveer 1.500 ton.
Dit is een vertaling van een artikel dat eerder verscheen op New Eastern Outlook
Heel even leek het erop dat er definitief betere tijden waren aangebroken voor de olieprijs. De Russen en de Saudi’s lieten in een gezamenlijke verklaring weten dat ze plannen gingen maken om de productie van olie te gaan beperken. In april van dit jaar liep een dergelijk plan mis, omdat initiatiefnemer Saoedi-Arabië van Iran eiste dat het ook zijn productie zou beperken. Dat was een onmogelijke eis, omdat Iran nog druk bezig was en is om de negatieve gevolgen van de Westerse olieboycot te boven te komen.
De Russen vermeden dit keer de Iraanse valkuil door toe te zeggen dat het land eerst weer zijn oude positie op de wereldmarkt moet innemen, voordat het verzoek zal komen de productie te beperken. Dat betekent in concreto dat Iran weer minimaal 4 miljoen vaten per dag moet oppompen voordat er over beperking gesproken kan worden. De Iraniërs denken overigens dit niveau aan het einde van dit jaar te kunnen bereiken.
Olieproductie Iran herstelt terug oude niveau van 4 miljoen vaten per dag (Grafiek via Tradingeconomics)
Olieprijs omhoog
De gezamenlijke verklaring van Russen en Saoedi’s gaf uiteraard een impuls aan de olieprijs. Er kwam nog meer positief nieuws voor de olieprijs naar buiten. De olievoorraden in de VS, die in april een recordniveau van 543 miljoen vaten hadden bereikt, daalden met maar liefst 14,5 miljoen vaten. Een gestage daling van olievoorraden is een absolute voorwaarde voor het laten groeien van een gezonde balans tussen vraag en aanbod waardoor prijsherstel mogelijk is.
De euforie was van korte duur. De daling was niet toe te schrijven aan een grotere vraag naar olie, maar aan een verstoring in de aanvoer. Een tropische storm, Hermine, maakte het onmogelijk olie aan te landen via de Golf van Mexico. De daling kan wel eens een eenmalig gebeuren zijn. Hoe concreet en hoe reëel zijn de plannen van Rusland en Saoedi-Arabië? Zal Saoedi-Arabië in staat zijn alle lidstaten van OPEC in het gareel te houden? Het verleden stelt wat dat betreft teleur. Bij eerdere productiebeperkingen ontdoken steevast een aantal lidstaten de afspraken. Het kind van de rekening was Saoedi Arabië dat als grootste partij het boegbeeld moest zijn. Uiteindelijk verloren de Saoedi’s marktaandeel aan de zwakke broeders.
De kans dat dit opnieuw gaat gebeuren is reëel. Niet alleen Iran wil graag meer produceren om zijn economie weer op poten te zetten. Dat geldt ook voor landen als Irak, Nigeria en Libië. Die landen hebben om uiteenlopende redenen hun productie zien dalen. Ze willen die om voornamelijk economische redenen zo snel mogelijk weer opvoeren. In dat streven past voorlopig geen productiebeperking.
Prijzen blijven onder druk
De oliehandel gelooft er in ieder geval niet in. Dat bleek tijdens de Asia-Pacific Petroleum Conference in Singapore. Als prijzen echt in beweging zouden komen, dan is dat een gouden kans voor de Amerikaanse schalie-producenten. Die hebben hun productie gedeeltelijk moeten stilleggen vanwege de te lage prijzen en te hoge productiekosten. Die kosten zijn echter fors gedaald en bij een prijs van pakweg $50 dollar per vat kunnen alle kranen weer open.
In tegenstelling tot het gemiddeld lid van OPEC kunnen schalie-producenten in luttele weken weer volop produceren. Het effect van de beperking door OPEC zou van heel korte duur zijn en van een echt prijsherstel zal geen sprake zijn. In Singapore denken ze dat de kans klein is dat de prijs voor een vat olie zal uitstijgen boven $55, mochten OPEC en Rusland het eens worden.
Die kans lijkt niet zo heel groot, denkt de handel. Niet alleen zijn er veel potentiële dissidenten, ook hebben Rusland en Saoedi-Arabië hun woorden nog niet door daden laten volgen. Er ligt vooralsnog geen Plan de Campagne op tafel. Dat kan natuurlijk nog komen. Komende weken is er overleg in Algiers en Wenen. Ondertussen staan de daden van beide landen in schril contrast met de woorden. De productie van beide landen staat op recordniveau.
In Singapore denken ze daarom dat de prijzen de komende twee jaren zullen bewegen tussen $40 - $50, met tijdelijke uitschieters naar $55 per vat. Handelaren verwachten evenmin dat prijzen nog voor langere tijd door de barrière van $40 zullen zakken. Er is nog steeds veel te veel olie, maar heel langzaam nemen voorraden af en is de markt op zoek naar een nieuw evenwicht.
Cor Wijtvliet
Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door BeurshalteOver Beurshalte:Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.
Rusland heeft meer dan genoeg reserves en hoeft daarom niet meer zoveel dollars te kopen als in het verleden. Dat zei de Russische president Poetin in een uitgebreid interview met Bloomberg. In 2014 moest Rusland heel veel dollars verkopen om de waardedaling van de roebel op te vangen. De roebel ging toen onderuit als gevolg van een dalende olieprijs en Westerse sancties. Op de vraag waarom Rusland – net als veel andere landen – minder Amerikaanse staatsobligaties (dollarreserves) als reserve bewaart zei hij het volgende.
“Jullie weten net als wij hoeveel valutareserves een land nodig heeft. En het goud is algemeen bekend. Ik kan zeggen dat de goudvoorraad en de valutareserves van onze centrale bank niet bedoeld zijn voor de financiering van de binnenlandse economie, maar voor de handel. En daarvoor hebben we reserves nodig die voldoende zijn voor tenminste drie maanden aan importen. Wij hebben nu een voorraad reserves die groot genoeg is voor een half jaar of langer. Wanneer alles vastloopt kunnen we ons goud en onze valutareserves gebruiken. En dat is dus meer dan genoeg.
Vanuit het oogpunt van het bewaken van de economische stabiliteit en de buitenlandse handel hebben we absoluut genoeg goud en valutareserves. En al het andere, het kopen en verkopen van valuta is afhankelijk van de valutamarkt. Maar hoe de centrale bank hierop reageert en of ze haar reserves gaat uitbreiden, dat is lastig te zeggen. Bedenk dat we twee publieke reserves hebben, naast de reserves van de centrale bank is er ook een staatsfonds. Dat fonds is goed voor $100 miljard dollar.”
De Russische president Poetin maakt korte metten met de Panama Papers. In een toelichting bij een discussieprogramma noemt hij de Panama Papers een mislukte poging om hem in een kwaad daglicht te stellen. Een mislukte poging, omdat de naam van Poetin zelf niet genoemd wordt in het hele dossier van belastingontwijking. Toch staat uitgerekend zijn gezicht pontificaal boven de nieuwsartikelen die in de Westerse media verschenen zijn over het dossier.
Deze hele mediacampagne is volgens de Russische president waarschijnlijk in opdracht van de Amerikaanse instanties de wereld in geslingerd met als doel de Russische regering en haar president in een kwaad daglicht te stellen.
In het Westen vonden ze het wel prettig dat ons land in puin lag, ze stuurden ons aardappelen en meer van dat soort ‘humanitaire hulp’. En tegelijkertijd dicteerden ze het beleid dat zij passend vonden voor Rusland, een beleid dat hun eigen belangen diende. Maar zelfs toen waren er zowel in de Verenigde Staten als in Europa redelijke mensen met een goede moraal die zeiden: “Zo kun je Rusland niet behandelen. We moeten haar belangen respecteren. Ze zal er weer bovenop komen [de grote economische crisis] en dan is het beter voor ons om een gebalanceerd beleid te voeren ten aanzien van Rusland.”
Maar diegene die aan de macht waren hebben niet geluisterd naar deze mensen. Het begon allemaal in Joegoslavië, toen de Westerse media voor het eerst de eerste president van de Russische Federatie aanvielen, Boris Yeltsin. Dat was toen hij uitdrukkelijk zijn tegenstem liet horen ten aanzien van de NAVO bombardementen in Belgrado en de andere operaties die in dat land werden uitgevoerd. Daarna ging het alleen maar dieper, want toen was er de staatsgreep in Oekraïne en de wil van de bevolking op de Krim om zich bij de Russische Federatie aan te sluiten. Ik zal nu niet verder in detail treden, daar hebben we de tijd niet voor en dat is ook niet het format van dit discussieforum.
Irritaties
Dan is er ook nog onze relatie met het zuidoosten van Oekraïne en nog kleinere zaken zoals het niet uitleveren van Snowden aan de Verenigde Staten. Al deze dingen wekken irritaties op bij onze Amerikaanse partners. Zij waren gewend geraakt aan een monopolie op het internationale podium. Ze willen niet de mening van een ander land in overweging nemen. Ondertussen hebben de meest recente gebeurtenissen in Syrië laten zien dat Rusland in staat is om niet alleen in eigen land, maar overal in de wereld, problemen op te lossen.
Maar zelfs dit is niet hun grootste irritatie. Dan kijken we naar onze economie, die ondanks alle problemen waar we voor staan steeds onafhankelijker en steeds meer zelfvoorzienend wordt. Ja, we zijn nog steeds erg afhankelijk van olie- en gasprijzen, maar we hebben onze economie sinds begin 2000 in omvang weten te verdubbelen. Verdubbeld! De capaciteit van ons leger is een veelvoud toegenomen, zoals we hebben laten zien in Syrië.
Maar zelfs dat is niet de primaire zorg voor onze opponent… Dat is de eenheid en solidariteit van de hele multi-etnische Russische staat. In dit licht bezien zijn er pogingen gedaan om de situatie van binnenuit te verstoren. Zodat we minder een eenheid zijn en zij ons weer op kunnen rollen zoals ze willen.
Panama Papers
Wat is de makkelijkste manier om dit te doen? Plant een zaadje van twijfel of iets van wantrouwen ten aanzien van de regering. Zet de één op tegen de ander. Dit werkte ook in de tragische jaren van de Eerste Wereldoorlog. Het land werd op de rand van een totale ineenstorting gebracht. Maar in de wereld van vandaag is dit een zinloze poging. Jullie zijn allemaal specialisten hier [journalisten], jullie weten wat een 'informatief product' is.
Dus keken ze naar die offshore bankrekeningen, waar mijn naam overigens helemaal nergens genoemd wordt... Wat moet ik nog meer zeggen... Echter, de missie was bepaald. Ze moesten het op één of andere manier laten werken. Dus wat deden ze? Ze creëerden een 'informatief product' en ze kozen één van mijn vrienden uit. Dus ze gingen ermee aan de slag en maakten er een bouwwerkje van. Laten we eens kijken wat dat geworden is...
Ik zag die foto's met in de achtergrond veel gezichten, waarvan niet helemaal duidelijk is wie het zijn. Maar *bam* in het midden staat niemand anders dan ik. Het grootst afgebeeld op de foto! En dit is hoe ze het brengen: "Er is een vriend van Vladimir Poetin, hij heeft iets gedaan, dat betekent waarschijnlijk dat de Russische president corrupt is." Maar hoe dan?? Het betekent absoluut niets.
Wie zit er achter de Panama Papers? De Amerikaanse overheid bijvoorbeeld, zoals ook bevestigd is door Wikileaks. Toen zij deze uitzinnige claims publiekelijk maakten kregen wij zelfs excuses aangeboden van een aantal hooggeplaatste ambtenaren in de Amerikaanse regering. Maar niet omdat zij zich schaamden voor deze acties, maar omdat ze slimmer zijn dan de mensen die dit gedaan hebben.
Wat is nu het probleem? Wanneer hooggeplaatste ambtenaren, bijvoorbeeld van het presidentieel paleis, buigen voor dat soort dingen, dan verklappen ze in feite dat zij de aanstichter zijn van dit alles. Gezien vanuit het perspectief van het eindresultaat is dit voor hun geen goede zet gebleken. Maar het is goed voor ons, omdat het heel makkelijk te zien is wie hier opdracht toe gegeven heeft.
China en Rusland kunnen een alliantie vormen die de NAVO machteloos doet staan en waarmee een einde komt aan de imperialistische ambities van het Westen. Dat zijn woorden die worden toegeschreven aan de Chinese president Xi Jinping. In een toespraak die hij begin juli hield voor de Communistische Partij zou hij benadrukt hebben dat de tijd rijp is voor een strategische alliantie tussen beide landen.
“De wereld staat aan de vooravond van radicale veranderingen. We zien hoe het geleidelijke afbrokkelen van de EU en een ineenstorting van de Amerikaanse economie. Dit zal eindigen met een nieuwe wereldorde. Dus, in tien jaar tijd komt er een nieuwe wereldorde die compleet anders is dan wat we ooit gezien hebben. De hoofdrol zal hierin zijn weggelegd voor een unie van Rusland en China.”
Volgens de Chinese leider moeten China en Rusland zich niet beperken tot een economische relatie, zouden beide landen ook een alternatieve militaire alliantie moeten opzetten.
“We zijn nu getuige van agressie van de Verenigde Staten die gericht is tegne Rusland en China. Ik geloof dat Rusland en China een alliantie kunnen vormen die de NAVO machteloos maakt en die een einde maakt aan de imperialistische aspiraties van het Westen. Het is een strategische taak om een leger te vormen dat past bij de internationale status van ons land. We moeten economische ontwikkeling combineren combineren met de ontwikkeling van ons leger, om het te moderniseren en te standaardiseren. We moeten een allesomvattende hervorming in de militaire sfeer stimuleren, zodat we een leger kunnen bouwen dat gedisciplineerd is en dat in staat is te winnen.”
China wil andere machtsverdeling
De wereldorde zou niet gedicteerd moeten worden door één land of door een paar landen, maar tot stand moeten komen door een breed gedragen internationale overeenkomst. China is daarin bereid met alle landen samen te werken, zodat confrontaties tussen landen plaats kunnen maken voor samenwerking en monopolies doorbroken kunnen worden ten gunste van win-win situaties voor alle betrokken partijen.
Het buitenlandse beleid is volgens de Chinese president gericht op gezamenlijke ontwikkeling, meer internationale samenwerking en het bewaken van de vrede.
"China is welwillend om gemeenschappelijke belangen met andere landen uit te breiden door middel van een nieuw type van internationale samenwerking, een samenwerking die gebaseerd is op kernwaarden als samenwerking en voordelen voor beide partijen. We zijn er niet op uit onze invloedssfeer uit te breiden, maar om ontwikkelingen te stimuleren die goed zijn voor alle landen. We bouwen niet aan onze eigen achtertuin, maar aan een publieke achtertuin voor alle landen."
De intenties van China blijken uit initiatieven als de oprichting van een Aziatische investeringsbank (AIIB) en de aanleg van nieuwe handelsroutes op het Euraziatische continent. Tientallen landen hebben zich al bij deze initiatieven aangesloten, waaronder verschillende Europese landen. China ziet graag een einde komen aan een 'Koude Oorlog mentaliteit' die nog steeds aanwezig is in de Westerse wereld.
China en Rusland kunnen alliantie vormen tegen 'Westerse imperialisme'
Rusland en Turkije hebben onlangs een overeenkomst bereikt over de aanleg van de Turkish Stream, een gasleiding waarmee Rusland Turkije, Griekenland en in een later stadium ook andere Zuid-Europese landen van energie kan voorzien.
Op 9 augustus hakte de Turkse premier Erdogan de knoop door, toen hij een bezoek bracht aan zijn Russische collega. Na afloop van dit gesprek bevestigde hij dat de Turkish Stream groen licht krijgt:
“De Turkish Stream wordt geïmplementeerd. We zullen alle noodzakelijke stappen nemen om de levering van Russisch aardgas naar Europa via deze pijpleiding te ondersteunen. Dat doen we samen met alle betrokken ministeries en departementen.”
Groen licht voor Turkish Stream
Vier dagen eerder peilde Poetin of er in Bulgarije nog belangstelling was voor het het opnieuw opstarten van de South Stream, de oorspronkelijke route voor de gasleiding door de Zwarte Zee. Daarmee versterkte Poetin zijn onderhandelingspositie ten opzichte van Turkije voordat hij met Erdogan in gesprek ging.
In het oorspronkelijke plan zouden er vier gasleidingen met een capaciteit van 15,75 miljard kubieke meter per jaar aangelegd worden, goed voor een totale capaciteit van 63 miljard m³ op jaarbasis. Maar zoals het er nu naar uitziet komen er slechts twee pijpleidingen. De eerste voorziet in de huidige energiebehoefte van Bulgarije, Griekenland en Turkije, terwijl de capaciteit van de tweede pijpleiding gereserveerd is voor andere afnemers in de Europese Unie.
Trans Adriatic Pipeline (TAP)
Voor dat laatste zal Gazprom gebruik willen maken van de Trans-Adriatic Pipeline (TAP), een nieuwe gasleiding die momenteel wordt aangelegd van de Turks-Griekse grens in het oosten van Griekenland tot aan het zuiden van Italië. Deze pijpleiding, die gedeeltelijk door de Adriatische Zee loopt, moet Italië minder afhankelijk maken van aardgas uit Libië en het Midden-Oosten.
Erdogan en Poetin bereiken akkoord over Turkish Stream (Foto van Wikipedia)
Rusland bereidt zich al jaren voor op het tijdperk na de dollar. In elk geval zit het land niet stil om toe te kijken hoe de Amerikanen hun tekorten kunnen blijven financieren met geld uit het buitenland en met geld dat door haar eigen centrale bank bijgedrukt wordt. In deze video uit 2011 legt de Russische president Poetin uit hoe de roebel de dollar zal vervangen.
“Voor wat betreft onze collega, de Verenigde Staten “waar alles prima gaat”, wij weten wel beter… Kijk naar hun handelsbalans, het begrotingstekort en de schulden in de Verenigde Staten. Dit hebben we niet in ons land en ik hoop dat we dat ook nooit zullen hebben. Maar het is simpel hoe zij ermee omgaan, ze zetten de geldpers aan en staatsobligaties worden gekocht. Wat zijn staatsobligaties? Dat is de directe financiering van de overheid. Simpelweg geld drukken.
En vervolgens verspreiden ze dit geld over de hele dollarzone, en de dollarzone, dat is de hele wereld. Wij kunnen ons dit soort gedrag niet permitteren. En we zullen die kans niet krijgen, tenminste niet in de nabije toekomst. Maar mijn hoop is dat we zullen doorgaan onze nationale munt te versterken, zodat onze valuta de reservemunt wordt voor onze regio in de wereld.”
Van dollar naar roebel
“We zien dat, tenminste in het tijdperk na de Sovjet-Unie, de roebel steeds sterker is geworden en dat die in sommige gevallen al de wereldreservemunt aan het worden is. Vandaag de dag vragen onze Oekraïense handelspartners al om olie en gas in roebels af te rekenen. Met Wit-Rusland, om een ander voorbeeld te geven, wordt al 80 tot 90 procent van alle elektronische betalingen in roebels gedaan.
Dit is het begin van Rusland als financieel centrum. Dit is wat we binnen de regering bespreken, het is niet zomaar een proefballonnetje. We gaan deze richting op en bereiken echte resultaten, laat ik dat maar eens benadrukken. Dit is heel erg belangrijk – langzaam, stapje voor stapje. Als een kip die een voor een de zaadjes wegpikt.”
De aanleg van de Turkish Stream, een gasleiding van Rusland naar Turkije, liep eind vorig jaar vertraging op door het incident met het neerschieten van een Russische gevechtsvliegtuig door het Turkse leger. Maar sinds Erdogan in juni zijn excuses aanbood lijkt er weer vaart te komen in het project. De Turkse president bracht deze week zelfs een bezoek aan zijn Russische collega in Moskou om de banden tussen beide landen weer aan te halen.
Turkije is voor Rusland een belangrijke schakel, omdat het land op de route ligt van de gasleiding naar het zuiden van Europa. Met de Turkish Stream kan Rusland niet alleen rechtstreeks aardgas leveren aan Turkije, maar komt er via Griekenland ook een nieuwe route bij om het zuiden van Europa van energie te voorzien. Moskou wil de levering van aardgas via Oekraïne tot een minimum beperken, omdat dit land door Moskou gezien wordt als een potentieel risico voor de energievoorziening van Europa.
Voor Turkije is er ook een goede reden om de relatie met Rusland te herstellen, want door het neerhalen van het gevechtsvliegtuig komen er veel minder toeristen uit Rusland naar de Turkse badplaatsen. Het toerisme in Turkije heeft er dus ook belang bij dat de verhoudingen tussen beide landen hersteld worden.
Krijgt de Turkish Stream weer groen licht? (Afbeelding via Wikipedia)
Turkish Stream
De Turkish Stream wordt gezien als de meest veilige transportroute richting het zuidwesten van Europa. De pijpleiding loopt rechtstreeks van Rusland door de Zwarte Zee, om aan land te komen in het Turkse plaatsje Kıyıköy. Van daaruit kan de pijpleiding over land verlengd worden tot aan de grens met Griekenland. De pijpleiding loopt door het ‘Europese’ deel van Turkije, dat over het algemeen als zeer veilig bekend staat. Alternatieve transportroutes die vanuit het Midden-Oosten door Iran en Irak naar Turkije lopen zijn kwetsbaarder voor instabiliteit in de regio.
Het Turkish Stream project werd in 2014 door Poetin aangekondigd als alternatief voor het oorspronkelijke ‘South Stream’ project. De South Stream kon geen doorgang vinden, omdat het op veel weerstand stuitte van de Europese Unie. De bouw van de gasleiding zou strijdig zijn met de Europese afspraken om minder afhankelijk te worden van energie uit Rusland. Deze afspraken worden overigens al genegeerd door verschillende Europese energiebedrijven, die samen met Gazprom bouwen aan de Nord Stream 2 gasleiding.
De opkomst van Islamitische Staat (IS) werd al in 1999 voorzien door de Russische president Poetin. In dit interview legde hij uit hoe terroristen, die in het buitenland getraind en bewapend werden, via Georgië Tsjetsjenië binnenvielen om aanslagen te plegen. De Russische president legt uit waarom hij zo hard wilde optreden om de terroristen geen ruimte te gunnen.
“Wat er in feite gebeurt is dat het extremistische deel van de Islamitische wereld – en alleen het extremistische deel, dat wil ik graag benadrukken – een zeer solide ‘infrastructuur’ heeft in het Westen. In Noord-Amerika en in West-Europa. Deze infrastructuur wordt ook gebruikt door onze vijanden in de Kaukasus.
Natuurlijk kunnen we ze wat gebied geven, maar dan moet je voorbereid zijn op het feit dat ze het daar niet bij zullen laten. Ze zullen doorgaan met het creëren van een extremistische Islamitische Staat. En ze zullen doorgaan met het uitvoeren van aanvallen, zoals we die de afgelopen jaren gezien hebben in Tsjetsjenië. En dat terwijl onze capaciteit om deze agressie te vechten zal afnemen.”
Rusland hield Islamitische Staat buiten de deur
Door hard op te treden in de Kaukasus kon het extremistische deel van Islamitische staat geen voet aan de grond krijgen in Rusland. Dat zou vijftien jaar later alsnog gebeuren in Irak en in Libië, twee landen die door het buitenlandse beleid van de Amerikaanse president George Bush en zijn Britse collega Tony Blair gedestabiliseerd werden. In het machtsvacuüm dat in deze landen ontstaan is zagen extremistische groeperingen hun kans om gebieden op te eisen en hun werkterrein uit te breiden naar Syrië.
Onder de videofragment hebben we het interview voor u uitgeschreven.
A: Onze grootste uitdaging is om de harten van de Tsjetsjeense bevolking te winnen. Je kunt geen oorlog voeren met de bevolking, in elk geval kun je een dergelijke oorlog nooit winnen. Je kunt deze mensen niet op hun knieën brengen. Maar we kunnen en zullen de terroristen vernietigen. Dit vereist geduld en onze tactiek is nu anders dan in 1996 [tijdens de eerste Tsjetsjeense oorlog].
Q: Terreurgroepen in Tsjetsjenië lijken de confrontatie op dit moment te vermijden, ze vallen niet aan.
A: Om de simpele reden dat ze dat niet kunnen.
Q: Is het dan een mythe dat er 60.000 goed getrainde en bewapende strijders zijn?
A: De schattingen lopen uiteen, maar feit is dat we te maken hebben met een serieuze vijand. Een vijand die in feite vanuit het buitenland bewapend en getraind wordt. En dat is geen mythe. Maar het feit dat ze niet in staat zijn geweest om aan te vallen is het resultaat van de strategie van ons leger. Ze worden op afstand gehouden van gebieden waar vanuit ze kunnen opereren en waar ze wapens kunnen stationeren. We hebben de doelwitten geïdentificeerd tijdens onze verkenningsmissies en de doelwitten zijn door de luchtmacht en door de artillerie uitgeschakeld. Dit is onze strategie en die is effectief gebleken.
Q: Hoe zit het met de verzwakte invloed van Rusland in landen als Georgië en Azerbeidzjan? De politieke elite van deze landen kiezen de kant van de NAVO en daarmee de kant van de VS, omdat die de NAVO domineren. Heeft dit invloed op het succes in Tsjetsjenië? We horen namelijk dat huurlingen naar binnen gesmokkeld worden via Georgië. Het was onlangs nog in het nieuws dat Georgië negen rebellen had gedeporteerd, maar wat als ze de andere 90 doorlaten? Hoe sterk is onze positie in de Kaukasus regio?A: Ik zal je eens vertellen.. Constant andere landen de schuld geven als de oorzaak van al onze problemen is compleet verkeerd. Al onze problemen moeten in eigen land gezocht worden. Wij moeten onszelf de schuld geven van onze inefficiënties en onhandigheden. Kijk om je heen, de 'Tsjetsjenen' zijn overal. Niet alleen in de Kaukasus en dat bedoel ik niet letterlijk maar figuurlijk. Kijk naar onze economie, dat is één en al tragedie en catastrofe. Kijk naar onze internationale relaties - vooral onze relaties met de nabije buurlanden. Waar ik ook maar kijk, overal zie ik een gapend gat van problemen.Q: Ten aanzien van het Westen... Ik weet dat je probeert hun standpunt te verzachten. Je zegt vaak dat zij ook vechten tegen het internationale terrorisme. Maar in werkelijkheid is het Westen tegen Moskou en het Kremlin. Ze zijn tegen jou en onze overheid.A: Dat zou ik niet zo willen zeggen. De strijd tegen internationaal terrorisme kent veel gezichten en we zien meer en meer weerstand ontstaan. Als je spreekt van het 'Westen', dan moet je weten dat dat niet één homogene entiteit is. Het 'Westen' bestaat uit heel veel verschillende mensen met verschillende politieke bewegingen en verschillende lagen uit de maatschappij.Natuurlijk, onze vijand draagt de oorlog tegen ons ook uit in de informatieve sfeer, en dat doet ze met succes. Wat er in feite gebeurt is dat het extremistische deel van de Islamitische wereld - en alleen het extremistische deel, dat wil ik graag benadrukken - een zeer solide 'infrastructuur' heeft in het Westen. In Noord-Amerika en in West-Europa. Deze infrastructuur wordt ook gebruikt door onze vijanden in de Kaukasus.Q: Maar we worden er niet veel beter van nu we de methodes begrijpen die zij gebruiken. Wat als de VS haar electoraat samenspant tegen ons en onze acties en de regeringen in Frankrijk en andere landen weet te mobiliseren om daaraan mee te doen, worden we dan compleet geïsoleerd?A: Ik denk dat we heel duidelijk moeten zijn in wat we willen bereiken. Is dat toegang tot leningen voor lollies [IMF en de Wereldbank] en het verlies van onze gebieden van de Zwarte Zee tot aan de Kaspische Zee? Is dat niet het uiteindelijke doel geweest van diegene die aanvielen in Dagestan? Ze maken geen geheim van hun plannen. Natuurlijk kunnen we ze wat gebied geven, maar dan moet je voorbereid zijn op het feit dat ze het daar niet bij zullen laten. Ze zullen doorgaan met het creëren van een extremistische Islamitische Staat. [minuut 5:01]. En ze zullen doorgaan met het uitvoeren van aanvallen, zoals we die de afgelopen jaren gezien hebben in Tsjetsjenië. En dat terwijl onze capaciteit om deze agressie te vechten zal afnemen.Q: Populariteit - Hoe denk je daarover? Is dat iets wat je nastreeft? Is dat waarom je meer radicale beslissingen wilt nemen ten aanzien van de Kaukasus? Wat ga je ermee doen? Dit thema blijft voor altijd bij je, of je het nou wilt of niet. Is het iets waar je nu mee kunt leven? Is het iets waar je trots op bent of waardoor je geïrriteerd raakt?A: Ik voel geen enkel euforie hierover, helemaal niets. Ik moet nog heel veel doen en ik weet dat ik getest zal worden. De problemen ten aanzien van het terrorisme in de Kaukasus zijn niet opgelost. Uiteindelijk zullen ze opgelost worden, maar we hebben nog veel te doen. We moeten voorbereid zijn op alle manieren waarop we getest kunnen worden. Mijn populariteit waar je het over hebt, ik zie graag dat dat zich uitspreekt in de acties van ieder individu. We leven nog steeds onder een reële dreiging van terrorisme, in het openbaar vervoer, in chemische installaties, kerncentrales en op andere plekken.Wat we vandaag de dag zien in de Kaukasus is het resultaat van de incoherentie van de huidige regering. Dit is allemaal het gevolg van de destabilisering van onze overheidsinstanties. Zoals ik eerder al zei, we zien dezelfde chaos in heel veel andere gebieden. Onze aanpak moet niet op één gebied, maar in zijn algemeenheid duidelijk zijn. Alleen dan hebben we de kans om ons land te herstellen. En die allesomvattende aanpak zullen we nemen.Meer over dit onderwerp:
Poetin wil de economische en politieke banden met Iran versterken en het land betrekken bij de vrijhandelszone van de Euraziatische Economische Unie (EEU). Dat zei de Russische president voorafgaand aan zijn staatsbezoek aan Azerbeidzjan. De twee landen hebben in de eerste vijf maanden van dit jaar al 70% meer handel gedreven dan in dezelfde periode van vorig jaar. Ook willen zij meer samenwerken op het gebied van energie en infrastructuur.
“Iran is al heel lang een handelspartner van Rusland. We geloven dat de bilaterale relatie zal profiteren van de afnemende spanningen na het bereiken van een akkoord over het nucleaire programma”, zo verklaarde Poetin in een interview. Ook Iran ziet door het opheffen van de sancties nieuwe kansen in een samenwerking met Rusland. Op 8 augustus ontmoet de Russische president zijn collega’s uit Azerbeidzjan en Iran in een trilaterale bijeenkomst in Bakoe.
Vrijhandelszone met Iran
Rusland wil Iran betrekken in een vrijhandelszone met de Euraziatische Economische Unie, een handelsblok dat momenteel bestaat uit Rusland, Armenië, Wit-Rusland, Kazachstan en Kirgizië. Dat zou een impuls kunnen geven aan de export van olie, gas en landbouwproducten naar deze landen.
Ook sprak Poetin zijn steun uit voor een Iraans lidmaatschap van de Shanghai Cooperation Organization (SCO), een Euraziatisch militair-politiek verbond waar Rusland, China, Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan en Oezbekistan reeds aan deelnemen.
Infrastructuur
Rusland helpt het Perzische land met de bouw van acht nieuwe kerncentrales, zodat het land voor haar energievoorziening minder afhankelijk wordt van olie en gas. Ook investeert Rusland in de infrastructuur van het land, door geld te lenen voor de aanleg van spoorlijnen, havens en gasleidingen. Het zou gaan om in totaal 35 verschillende projecten, die met financiële hulp uit Rusland gerealiseerd kunnen worden. Onlangs werd nog een lening van 2,2 miljard euro verstrekt voor dat doel.
Rusland wil Iran betrekken bij Euraziatische Economische Unie
Rusland leent een bedrag van €2,2 miljard aan Iran voor de bouw van een nieuwe energiecentrale en voor de aanleg van bovenleidingen voor een spoorlijn in het noordoosten van Iran. Dat maakte Poetin bekend in de aanloop naar zijn staatsbezoek aan Azerbeidzjan, waar hij ook een delegatie van de Iraanse regering zal spreken.
Volgens de Russische president is de lening onderdeel van een grootschalig samenwerkingsverband tussen Rusland en Iran, dat betrekking heeft op belangrijke sectoren als olie en gas, transport, luchtvaart en energie.
Euro als wereldmunt
Deze lening onderstreept de nauwe economische banden tussen beide landen. Opvallend is ook dat de lening niet in Russische roebels, maar in euro’s verstrekt wordt. Rusland en Iran zien in de euro een alternatieve wereldmunt en geven de Europese valuta de voorkeur boven de Amerikaanse dollar. Iran wil haar olie voortaan alleen in euro’safrekenen, terwijl Medvedev jaren geleden al zijn voorkeur voor de euro uitsprak als nieuwe wereldmunt.
