Tag: sander noordhof

Column: Stand rente is écht belangrijk

De afgelopen jaren is er beleid gevoerd door centrale banken met als doel het creëren van inflatie. Deze inflatie zou alle economische problemen als sneeuw voor de zon doen verdwijnen. Men ging er daarbij van uit dat er door het aanbod van geld te verhogen er vanzelf inflatie zou ontstaan. Op zich is dit, als je kijkt naar het economische principe van vraag en aanbod, logisch.

Er is echter met één belangrijke variabele geen rekening gehouden; menselijke emotie. Het enige wat namelijk belangrijk is voor de vraag naar geld (en dus het aankopen van producten en diensten) is het vertrouwen in het geldsysteem en de economische omstandigheden in de toekomst. Consumenten voelen aan dat de onconventionele maatregelen die genomen zijn onzekerheid met zich meebrengen, grote onzekerheid zelfs. De consument reageert hierop door het geld juist op te potten in plaats van uit te geven, zelfs met negatieve rentes. Hierdoor is het al jaren lang kommer en kwel met economieën wereldwijd, ondanks gigantische stimuleringsmaatregelen van overheden.

Nadat in 2008 – na jaren van kredietexpansie – de kredietcrisis uitbrak ging de rente eerst flink naar beneden en werden de inmiddels bekende stimuleringsprogramma’s en bail-outs opgezet. Dit is vergelijkbaar met het geven van meer drugs aan een drugsverslaafde in de hoop dat de verslaving voorbij zou gaan, zeer naïef op z’n zachtst gezegd.

Centrale banken verlaagden de rente na uitbreken kredietcrisis (Grafiek via Reuters)

Meer schulden, meer mis-allocatie

Deze extreem lage rentestand heeft gezorgd voor totale mis-allocaties van kapitaal. Landen, bedrijven en consumenten (hypotheken) konden zó goedkoop lenen dat achterliggende problemen kortstondig achter de horizon verdwenen. Enorme bedragen gingen naar bijvoorbeeld de huizenmarkten en de aandelenmarkten, obligaties stegen tot nooit geziene hoogtes. Landen moesten flink lenen om deze stimuleringsprogramma’s en bail-outs te kunnen betalen. De Nederlandse staatsschuld verdubbelde deze periode, terwijl die van een land als Spanje zelfs verdrievoudigde. Bedrijven gingen enorme schulden aan omdat het nu zo goedkoop was. Vrijwel al dit geld werd door bedrijven gebruikt om eigen aandelen in te kopen, er waren namelijk bijna geen interessante projecten om in te investeren vanwege de economische malaise.

Het gevolg is nu, acht jaar na het uitbreken van de kredietcrisis, dat de economie maar mondjesmaat groeit, ondanks allerlei stimulering (beschikbare cijfers worden ook nog eens altijd op de meest positieve manier uitgelegd). Maar ondertussen zijn de schulden wereldwijd exponentieel gestegen. Dit wordt momenteel gemaskeerd door de lage rente, waardoor de rentelasten nog wel gedragen kunnen worden. Maar er komt een moment dat de rente ooit weer gaat stijgen. De rente is namelijk niet iets wat de centrale banken bepalen, maar de markt.

En nu komt het woord vertrouwen weer om de hoek kijken. Hoe lang verwacht de markt nog dat acties van centrale banken ook daadwerkelijk leiden tot een verbetering? Dit kunnen we alleen maar afwachten, maar de voortekenen zijn niet goed. Centrale banken hebben gegokt en verloren en hebben in de (nabije) toekomst bijna geen instrumenten meer.

Een stijging (normalisering) van de rente zal vooral enorme negatieve gevolgen hebben voor de obligatiemarkt. Vergis u niet, dit is veruit de grootste en belangrijkste markt van de wereld! Vele malen groter dan de aandelenmarkt. In de obligatiemarkt zit het geld wat u op een spaarrekening heeft staan, daar zit het geld wat voor uw pensioen bedoeld is. Ik heb geen idee hoe dit geschapen ‘monster’ opgelost kan worden. Wel weet ik dat we in het verleden vergelijkbare problemen gehad hebben en het daarna nooit goed afgelopen is. Bent u voorbereid?

Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen weekend op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].

19 september 2016
Afhankelijkheid van elektriciteit

Wederom een week waarbij er naar mijn mening een aantal zeer belangrijke zaken wereldwijd plaatsvonden die onderbelicht bleven in onze media.

Vorig week kwam het nieuws naar buiten dat de Duitse overheid haar bevolking heeft geadviseerd om voor minstens 10 dagen eten en water in huis te halen. Bij dit soort berichten lopen de koude rillingen over m’n rug, zeker als vader van twee jonge kinderen. Wat weet de Duitse overheid wat wij niet weten? In navolging van Duitsland kwamen Finland en Tsjechië met soortgelijke adviezen. Sinds de Koude Oorlog zijn dergelijke oproepen niet meer voortgekomen, pas jaren later kwam in de openbaarheid hoe desastreus deze periode had kunnen aflopen. Wat de precieze reden achter de waarschuwing is, komen we in het slechtste geval alleen op hardhandige wijze te weten.

Kwetsbaar

Onze samenleving is sterk ontwikkeld, maar tegelijkertijd zeer kwetsbaar. Iedereen weet dat onze samenleving een langdurige tijd zonder elektriciteit absoluut niet aan kan. Alles zal dan volledig in de soep lopen en volgens onderzoek zal er al na drie dagen anarchie ontstaan in de straten. Stroomuitval kan vele oorzaken hebben, want de infrastructuur van ons elektriciteit netwerk is sterk verouderd. Wat mij in het verleden bij een elektriciteit uitval van enkele uren ergens in Nederland altijd wel een glimlach bezorgd heeft is dat er negen maanden later een geboortegolf plaatsvond. Gezinnen spelen opeens weer spelletjes en praten met elkaar en een ieder is even niet bezig met een realityserie of een programma als The Voice.

Verder viel me op dat er totaal geen aandacht geschonken is aan een ernstig ongeluk, waarbij de auto van President Poetin betrokken was. Hoewel de Russische president zelf in China zat, is zijn favoriete chauffeur bij dit ongeluk omgekomen. De omstandigheden van dit ongeluk waren op z’n minst vreemd. Als iets soortgelijks zou gebeurd zijn bij Obama, dan hadden we denk ik twee weken lang nergens anders over gehoord en gelezen.

Hackaanval
Verder heeft Obama een naar mijn mening een zeer gevaarlijke uitspraak gedaan; hij stelde een buitenlandse aanval van hackers op de VS gelijk aan een militaire aanval. Zeker in het licht bezien van de gehackte mailserver van Hillary Clinton is dit zeer gevaarlijk. De Democratische partij wees namelijk direct met de beschuldigende vinger naar Rusland Het kan dus zo zijn dat er een hack plaatsvindt, er een land hiervan de schuld kan krijgen en dat wij als Nederland in een oorlog verwikkeld raken. Nederland is nu eenmaal lid van de NAVO en zal daarom automatisch de kant van de Verenigde Staten kiezen. Zo’n oorlog zal dus gestoeld zijn op het feit dat er een hack is geweest waarvan vrijwel altijd niet na te gaan is wie er verantwoordelijk voor is. Dit biedt ruimte voor volledige willekeur. Ruim een week geleden kwamen er zeer matige cijfers uit de VS over de stand van zaken van de Amerikaanse economie. Beurskoersen schoten omhoog op de hoop dat de renteverhoging door de Amerikaanse centrale bank niet doorgaat. Ik kan er niet bij met m’n verstand dat slecht nieuws zo geïnterpreteerd wordt. Gisteren maakte de ECB bekend niks te veranderen aan het huidige beleid (dat reeds zéér ruim is). Koersen daalden omdat er gehoopt werd op nog meer stimulering. Er komt een moment dat centrale banken geen gereedschap meer hebben om iets te doen, ik maak me ernstige zorgen over wat dan daar de gevolgen van zullen zijn. Als laatste heb ik een leestip voor u. Er bestaan veel fabels en feiten over hoe ons geldsysteem nu precies in elkaar zit. Dit artikel heeft het naar mijn mening duidelijk uitgelegd. Ook wil ik u, in lijn met mijn stukje van vorige week, attenderen op een stukje uit de disclaimer (de kleine lettertjes..) van GLD, het grootste goud ETF ter wereld. Ik kan niet genoeg benadrukken aan beleggers; ruil dit beleggingsproduct in voor fysiek goud!
Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].

12 september 2016
Papiergoud is geen goud

Afgelopen week dook er een verhaal op over Xetra-Gold, een beleggingsobject dat op de Duitse beurs verhandeld wordt en dat de mogelijkheid biedt tot fysieke uitlevering van goud. Deze belofte werd onlangs gebroken, toen een klant van Deutsche Bank erachter kwam dat hij zijn Xetra-Gold belegging niet kon omzetten in fysiek goud.

Zonder een duidelijke verklaring werd hem duidelijk gemaakt dat hij het beste zijn positie in Xetra-Gold kon verkopen, om vervolgens met de opbrengst bij een ander adres goud te kopen. Dat nieuws kwam op een Duitse website en bereikte vervolgens al snel Zero Hedge. Zelfs Deutsche Bank voelde zich genoodzaakt te reageren en plaatste op vrijdag een verklaring op haar website.

Fysieke uitlevering

Volgens de aanbieders van Xetra-Gold vertegenwoordigt ieder aandeel 1 gram goud, dat grotendeels gedekt wordt door goudstaven in een kluis in Frankfurt. De rest van het goud staat op een gewichtsrekening bij de smelterij, om de fysieke uitlevering van goudbaren gemakkelijker te maken.

Maar wat er niet bij verteld werd is dat je voor de fysieke uitlevering niet alleen afhankelijk bent van Xetra-Gold, maar ook van de bank of broker waar je het product hebt aangekocht. En dat betekent dat het blijkbaar lang niet altijd zeker is of je als belegger fysiek goud kunt krijgen.

Papiergoud is geen fysiek goud
Een papieren claim op goud is niet hetzelfde als fysiek goud in eigen bezit. Dat heb ik eerder ook al eens geschreven, maar ik kan het niet vaak genoeg benadrukken. Onder normale omstandigheden zal het geen probleem zijn om je papieren claim om te zetten in fysiek goud, maar dat wordt anders als er krapte in de goudmarkt ontstaat. Veel afgeleide beleggingsproducten die zich voordoen als goud (papiergoud) worden gedekt door een goudvoorraad die slechts in bruikleen is gegeven door een zogeheten bullion bank. Moeten zij aan een leveringsverplichting voldoen, dan is het al snel gedaan met de inwisselbaarheid voor fysiek goud... Dat is de reden waarom ik de voorkeur geef aan het privé bezit van gouden munten en goudbaren. Wilt u om veiligheidsreden toch geen goud in huis hebben? Dan informeren we u graag naar de mogelijkheden om het goud zo veilig mogelijk voor u op te slaan. U kunt contact met ons opnemen via [email protected] en +31(0)88 46 88 488. Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

5 september 2016
Financiële macht VS tanende?

In juli 1944, enkele weken na de succesvolle invasie in Normandië, kwamen in Bretton Woods in New Hampshire honderden gedelegeerden uit de gehele wereld samen om de toekomst van het monetaire systeem te bepalen. Verschillende voorstellen kwamen op tafel, maar uiteindelijk werd besloten dat de Amerikaanse dollar (USD) dé spil zou worden van dit financiële systeem. De VS leverden een bijdrage aan het einde van de Tweede Wereldoorlog en werden door deze regeling rijkelijk beloond. De USD werd de reserve valuta van de wereld.

Wanneer een Braziliaans bedrijf zaken doet met een Koreaans bedrijf betekent dit dus dat er in USD gesetteld wordt. Zo gaat het met vele producten en grondstoffen (waaronder edelmetaal en olie), allemaal dienen ze afgerekend te worden in dollars. Dit betekent dus dat elke commerciële bank, centrale bank, multinational en elk land mogelijkheden moet hebben om in dollars transacties te kunnen verrichten.

Dollar als middelpunt
Dit systeem zorgt ervoor dat de rest van de wereld vele dollars dient aan te houden, via staatsobligaties of via Amerikaanse banken. Schuldpapier van de VS werd dus op deze manier de populairste investering ter wereld. Dit zorgde ervoor dat de VS steeds meer schulden kon maken zonder dat hier enige consequenties aan vastzaten. Nog steeds, ondanks de enorme schulden van de VS, wordt de dollar gezien als de veiligste van alle valuta. Dit nieuwe systeem zorgde dus voor een enorme afhankelijkheid van de financiële wereld van het Amerikaanse bankensysteem. De Franse bank BNP Paribas kreeg niet lang geleden een megaboete van $9 miljard van de Amerikaanse overheid omdat ze zich niet hadden gehouden aan hun regels. Morrend hebben ze deze boete betaald omdat ze anders waren afgesloten van het Amerikaanse bankensysteem, de schade was dan vele malen hoger geweest. Het is duidelijk dat dit systeem de VS enorme (financiële) macht geeft en dus de hegemonie van de Dollar in stand houdt. Door de blockchain technologie (de technologie waar de Bitcoin ook gebruik van maakt) zijn er inmiddels mogelijkheden om het afwikkelen van transacties in USD te omzeilen. Er is in deze technologie door allerlei financiële partijen extreem geïnvesteerd de laatste jaren. De precieze details van deze technologie zijn voor een andere keer maar zeker is dat dit het financiële landschap de komende jaren erg kan veranderen, sneller dan u wellicht denkt! We gaan dit de komende tijd met bovengemiddelde aandacht volgen. Dit zal voor een ieder consequenties hebben en deze consequenties zullen zeer waarschijnlijk niet positief zijn voor de dollar.
Rentebesluit
Afgelopen vrijdag hield Fed-voorzitter Janet Yellen een belangrijke toespraak. Nu zijn haar woorden nog zeer belangrijk voor de rest van de wereld. In de nabije toekomst kan dit dus weleens flink gaan veranderen. Iets waar vele landen op hopen, aangezien ze de hegemonie op dit gebied van de VS meer dan zat zijn. Net als een week geleden verwacht ik nog steeds geen renteverhoging zo vlak voor de verkiezingen. Zoals eerder geschreven zal een renteverhoging dusdanige gevolgen hebben dat ze het nog steeds niet aandurven. Een bal onder water houden (de rente) lukt ze heel erg lang, maar er komt een moment dat deze bal omhoog schiet. Want uiteindelijk bepaalt de markt toch echt de rente en niet centrale banken... Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

1 september 2016
Verkiezingen in aantocht…

Ik heb afgelopen week weer met een glimlach gelezen over en geluisterd naar Donald Trump. Wat kan deze man zich slecht beheersen en impulsief reageren op aan hem gestelde vragen. Zelfbeheersing is natuurlijk de allerbelangrijkste eigenschap die een politicus vandaag de dag wél dient te hebben! Toch vind ik het een verademing; zeker in een wereld waarin iedereen maar politiek correct gedrag vertoont, want tegenwoordig is er altijd wel iemand op z’n teentjes getrapt. Zelfs bij attracties van de Efteling…

Om Trump te horen zeggen dat Clinton en Obama de oprichters van ISIS zijn was bizar. Velen weten dat hier natuurlijk een flinke kern van waarheid in zit, maar om dit dan net voor de verkiezingen hardop te zeggen is op z’n zachtst gezegd onverstandig, maar wel eerlijk. Ondertussen merk je natuurlijk dat iedereen die in Washington ook maar iets te zeggen heeft bang is voor verandering, mocht Trump president worden.

Het politieke establishment en de grote media proberen proberen Trump op alle mogelijke manieren zwart te maken. Van Clinton weet natuurlijk iedereen dat ze werkt voor de hoogste bieder en Wall Street in het algemeen. De geopenbaarde e-mails laten duidelijk zien dat een contributie aan de Clinton Foundation ervoor zorgt dat er deuren voor je opengaan. George Soros geeft in een e-mail duidelijke instructies aan haar toen ze Secretary of State was, een paar weken later voert ze zijn bevelen één op één uit.

Wantrouwen

Toch denk ik dat de populariteit van Trump niet aan hemzelf ligt, maar meer aan het wantrouwen van de bevolking tegen de gevestigde orde. Nadat Obama in 2008 gekozen werd hadden de mensen nog de hoop dat er écht wat zou gaan veranderen. Maar na acht jaar is duidelijk gebleken dat hij het beleid van Bush gewoon heeft voortgezet. Kijk alleen al naar zijn belofte om Guantánamo Bay meteen na zijn aanstelling te gaan sluiten…

Mensen stemmen dus alleen tegen de gevestigde orde. Dit zagen we in Nederland bij het referendum over het associatieverdrag met de Oekraïne, in Groot-Brittannië bij de Brexit en dit zullen we naar mijn mening ook gaan zien bij de drie belangrijke verkiezingen die eraan zitten te komen: eind dit jaar in de VS, volgend jaar in Frankrijk en Duitsland. We zullen deze ontwikkelingen de komende tijd op de voet gaan volgen. We zien allemaal dat de situatie in het Westen steeds explosiever wordt.

Federal Reserve
Dat politiek en de financiële markten met elkaar verwikkeld zijn moge duidelijk zijn. Vele ‘marktkenners’ verwachten dat de Federal Reserve de rente in september zal verhogen. Dit is volgens hen duidelijk te herleiden uit de samenvatting van de laatste bijeenkomst van de Fed. Naar mijn mening is dit totale onzin! Trump heeft duidelijk gezegd dat één van zijn eerste besluiten als president zal zijn om de voorzitter van de Fed-voorzitter Yellen en de rest van het bestuur eruit te gooien. Waarom zou de Amerikaanse centrale bank dan twee maanden vóór de presidentsverkiezingen een renteverhoging doorvoeren? Deze renteverhoging kan immers zorgen voor een flinke correctie op de financiële markten (dat gebeurde begin dit jaar ook nadat de Fed de rente verhoogd had) of voor een flinke stijging van de dollar, wat nadelig is voor de Amerikaanse economie en de werkgelegenheid. Op deze manier zou de centrale bank de overwinning in de schoot van Trump werpen. Ik besef me dat ik nu mijn nek uitsteek, maar mijn mening is dat het in september niet tot een renteverhoging gaat komen. Alleen al om bovenstaande (politieke) reden. Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

22 augustus 2016
Pensioenleed

Deze week ga ik verder in op de desastreuze gevolgen van de negatieve rente die momenteel wordt gehanteerd door centrale banken. Mijn mening is dat ons nageslacht over 50 jaar zal denken dat we met z’n allen gek geworden waren. Hoe konden we in hemelsnaam denken dat negatieve rente ons zou kunnen helpen?!

Rente, de prijs van geld, is de basis van elke economische theorie en in die theorie wordt verondersteld dat die rente positief is. Elke econoom heeft dit als uitgangspunt tijdens zijn of haar studie geleerd. Rente is in de basis namelijk een vergoeding voor het lopen van risico. Het langdurig naar beneden vervalsen, wat centrale banken al jaren doen, van de belangrijkste variabele binnen ons financiële systeem is zeer ernstig en leidt tot extreem welvaartsverlies en verkeerde toewijzing van kapitaal.

Lage rente

Het manipuleren van de rente houdt ongezonde bedrijven overeind en verleidt gezonde ondernemingen tot het nemen van verkeerde beslissingen, denk aan inkoop van eigen aandelen met geleend geld. Sparen wordt erdoor ontmoedigd, het aangaan van schulden wordt juist aangemoedigd. Extra schulden maken is natuurlijk geen duurzaam economisch groeimodel. Het proces om dit in de toekomst allemaal weer enigszins recht te trekken, als dat al lukt, duurt jaren en zal gepaard gaan met zeer veel persoonlijk leed.

Dit is niet een kwestie van ‘of’, maar een kwestie van ‘wanneer’. Uiteindelijk zal de markt inzien dat deze rentevoeten niet houdbaar zijn. Beleidsbepalers kunnen de rente niet eeuwig blijven onderdrukken, simpelweg omdat ze geen instrumenten meer voor handen hebben.

Centrale banken drukken rente onder nul

Pensioenstelsel rammelt

Wij zijn in Nederland altijd trots geweest op ons pensioenstelsel. We hebben altijd gedacht dat we dit uitstekend voor elkaar hadden, zeker in vergelijking met andere landen wereldwijd. Overigens is kort geleden de regie over onze pensioenen verplaatst naar Brussel, iets waar onze media de afgelopen tijd bijna geen aandacht aan besteed hebben.

De negatieve rente in combinatie met demografische ontwikkelingen zorgen voor een bloedbad bij de pensioenfondsen. Het pensioenstelsel is hierdoor ernstig ondergefinancierd. Let goed op: uw pensioen is niet uw bezit. U maakt slechts aanspraak op een uitkering waar u uw hele werkzame leven voor betaald heeft. De kleine lettertjes vermelden allerlei zaken waar u niet op gerekend had toen u begon met afdragen voor het pensioen. Er zullen dus in de nabije toekomst pijnlijke maatregelen genomen moet worden. Tot nu toe loopt de politiek hiervoor weg. U kent vast het gezegde; zachte heelmeesters maken stinkende wonden… Ik ben bang dat dit spreekwoord opgaat voor de toekomst van ons pensioenstelsel.

Goud

Overigens mogen pensioenfondsen in Nederland van de toezichthouder niet in goud beleggen. Er wordt aangegeven dat goud te volatiel zou zijn. Afgezien daarvan zou er tegen de huidige prijs helemaal niet genoeg fysiek goud beschikbaar zijn, mocht het ABP besluiten een paar procent van het beheerde vermogen in fysiek goud te beleggen. Het is simpelweg niet te krijgen in zodanig grote volumes!

Waar belegt u liever in: Een staatsobligatie van Italië (de bankensector aldaar zit diep in de problemen) met een bijna negatieve rente (wel risico, geen rendement) of in goud wat al eeuwenlang z’n waarde behoudt. Ik ben niet objectief, maar zou het antwoord wel weten…

Ondertussen zijn we in Nederland vooral bezig met het feit dat een turner niet mee mag doen aan een finale op de Olympische Spelen omdat hij een week voor de finale een paar biertjes gedronken heeft..

Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

15 augustus 2016
Nog meer gratis geld

De afgelopen week bezorgden veel berichten ons op kantoor gefronste wenkbrauwen, niet alleen bij mijzelf. Een aantal zal ik hieronder kort bespreken. De Europese Commissie wil een verplichte database maken van eigenaren van de virtuele, digitale munt Bitcoin. Natuurlijk is het officiële verhaal nog steeds dat de Bitcoin wordt gebruikt voor het financieren van terrorisme. Dus, in het belang van de veiligheid voor iedereen is er nog meer wetgeving nodig om de financiën van de eigen burgers nauwkeurig te kunnen volgen. We zien dit soort wetgeving meer en meer gebeuren op het Europese continent.

Veel banken hebben reeds beperkingen ingesteld over hoeveel geld mensen mogen opnemen van hun eigen spaarrekening. In sommige landen mag je zelfs niet meer dan een bepaald bedrag opnemen, denk bijvoorbeeld aan Griekenland waar nog steeds kapitaalcontroles van kracht zijn. Het is daar heel moeilijk om via de bank geld naar het buitenland over te boeken.

Daarnaast is er de voortdurende oorlog tegen contant geld. De geschiedenis laat zien dat (bijna) failliete overheden bijna altijd hun toevlucht nemen tot kapitaalcontroles. Het creëren van obstakels waardoor het spaargeld van mensen binnen het systeem blijft is iets wat we door de eeuwen heen vaker gezien hebben.

Bank of England

Gisteren zijn er door de Bank of England enorme stimuleringsmaatregelen aangekondigd. De algemene teneur was dat alle economische malaise komt door de Brexit. Mijn mening is overigens dat het Verenigd Koninkrijk veel beter kan zonder de EU dan de EU kan zonder het Verenigd Koninkrijk. De tijd zal het leren…

Mijn voorspelling is dat deze Brexit in de toekomst vaker als ‘reden’ zal worden opgegeven voor negatieve ontwikkelingen in de wereld. Ik las bijvoorbeeld afgelopen week de volgende kop boven een artikel in het Algemeen Dagblad: ‘Brexit zorgt voor golf van racisme in Engeland’. Deze kop is natuurlijk op z’n minst suggestief te noemen. Nogmaals; de Brexit zal in de toekomst nog heel vaak de schuld krijgen van allerlei negatieve zaken. De positieve elementen zullen onderbelicht blijven.

Helikoptergeld
Het grootse hedgefonds ter wereld, Bridgewater, geeft in een maandelijks schrijven aan cliënten weer dat we in de nabije toekomst extreme maatregelen van centrale banken mogen verwachten. Ze hinten op het zogenaamde ‘helikoptergeld’. Iedereen gaat dus een bedrag krijgen van de centrale bank. Zomaar. Naar mijn mening hebben de centrale banken een enorm bord voor hun kop, want onderzoek heeft uitgewezen dat de gewone burger door de naderende negatieve rente aanvoelt dat het absoluut niet goed zit met de wereldeconomie. Dit is dan ook de reden dat de consument, ondanks de extreem lage rentes, de hand op de knip houdt. Men houdt er terecht rekening mee dat het in de toekomst weleens veel minder zou kunnen gaan dan nu. Toch blijven de centrale bankiers halsstarrig vasthouden aan hun eigen beleid. Het gratis weggeven van geld is natuurlijk erg vreemd. Naar mijn mening geeft het volgende spreekwoord het beste de acties weer van de centrale banken: ‘Een kat in het nauw maakt rare sprongen’.
Stresstest banken
Als laatste nog even een kort commentaar op de stresstest voor banken van vorige week. Europese bankaandelen daalden de afgelopen week verder na publicatie van de resultaten. Deze testen waren in feite opnieuw een goed nieuwsshow om het vertrouwen te herstellen net als voorgaande jaren. Maar deze keer trappen de beleggers er niet meer in. Banken als Dexia, Fortis, Bankia en Novo Banco slaagden in het verleden ook voor de stress testen van de ECB om niet veel later toch flink in de problemen te komen. Dit jaar werden Griekse en Portugese banken zelfs uitgesloten van de testen, waarschijnlijk omdat de ECB wist dat de resultaten dramatisch zouden zijn. De officiële reden voor het weglaten van deze banken was dat ze te klein zouden zijn. Om de testen nog verder te verdraaien, werden realistische scenario’s zoals negatieve rentevoeten en de gevolgen van de Brexit niet meegenomen. Ondertussen heeft een grote meerderheid van de bevolking totaal niet door wat er speelt, dit deel gaat door met het staren naar zijn of haar mobieltje, op zoek naar een Pokémon…. Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

8 augustus 2016
Goud-ETF is geen goud

Er zijn nog steeds veel beleggers die goud in hun portefeuille (denken te) hebben. Zij hebben een positie in een goud-ETF, een zogenaamd exchange traded fund. Een ETF is in het beste geval een claim op goud die de prijsontwikkeling van goud volgt. Maar het is geen goud!

Van alle transacties in de goudmarkt wordt hooguit een paar procent fysiek uitgeleverd. Het jaarlijkse handelsvolume aan goud in Londen is ook een veelvoud van al het edelmetaal dat fysiek op de wereld aanwezig is. Het zijn dus boekhoudkundige posities, waarop u als spaarder of belegger geen aanspraak kunt maken.

Als het echt helemaal fout gaat met ons financiële systeem, wil je toegang hebben tot je goud en dat kan een ETF je op dat moment dus niet bieden. Een ETF noteert namelijk op de beurs en je bent afhankelijk van de goede werking van de beurs, je broker en het bankensysteem om dit beleggingsproduct om te kunnen zetten in harde valuta.

Goud-ETF

Als je een ETF verkoopt, zit de opbrengst in je account van je broker en moet je deze eerst weer overschrijven naar een bankrekening. Indien morgen het banksysteem op slot gaat (een bankholiday, zoals die in Cyprus een paar jaar geleden) kun je niet bij je geld. Als je je ETF verkoopt en de opbrengst weer overschrijft naar je bank, dan stel je jezelf bij bedragen boven de €100.000 ook bloot aan het risico van een potentiële bail-in.

Naast een goed werkend banksysteem, heb je dus ook normaal opererende financiële markten nodig voor goud-ETF’s. De geschiedenis kent tientallen voorbeelden waarbij het financiële systeem op de schop ging, met dramatische gevolgen voor de mensen met vermogen. De kans op dergelijke problemen op de financiële markten zijn naar mijn mening sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer zo groot geweest als nu…

Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

1 augustus 2016
Hete zomer in Turkije…

Natuurlijk beheerste de situatie in Turkije het nieuws van de afgelopen week. De vreselijke aanslag in Nice werd hierdoor snel weer naar de achtergrond verdrongen. Grote én kleine kranten meldden eensgezind dat het wel heel erg leek op een vooropgezet plan van Erdogan.

Erdogan heeft duizenden ‘tegenstanders’ inmiddels laten oppakken, uit alle geledingen uit de samenleving. Deze arrestaties hebben op zo’n grote schaal plaatsgevonden dat het lijkt alsof deze lijsten met verdachten al lange tijd geleden waren gemaakt. Deze arrestanten hebben door de invoering van de noodtoestand geen enkele rechten, wat betekent dat de huidige regering veel meer vrijheid heeft om te beslissen over het lot van deze mensen. Allemaal onder het mom van ‘Nationale Veiligheid’. We gaan dit de komende tijd verder volgen.

Hete zomer in Turkije

Zou Poetin dit soort acties ondernomen hebben, denk ik dat het Westen binnen een dag alle mogelijke sancties had opgelegd aan Rusland. Turkije daarentegen lijkt slechts met fluwelen handschoenen aangepakt te worden. Mij valt altijd op dat de grote kranten en nieuwsprogramma’s altijd negatief zijn over Poetin, er wordt vaak maar een deel van het volledige verhaal verteld. Dit werd mij bevestigd tijdens een lang gesprek dat ik had met een Nederlander die al lange tijd woont en werkt op de Dominicaanse Republiek. Telkens als hij met Nederlanders praatte, viel het hem op hoe negatief ze waren over Rusland en Poetin. Zijn nieuwsbronnen, niet uit het Westen dus, waren ook niet altijd positief over Poetin, maar ook zeker niet altijd positief over acties door het Westen.

Hij vond het erg vreemd dat het Westen zich zo druk maakte om de annexatie van de Krim. Er was toch kort daarvoor een referendum geweest waarbij het overgrote deel had gestemd voor hereniging met Rusland? Hier werd dus wel geluisterd naar een uitkomst waarvoor het volk was geraadpleegd…

NAVO
Verder vind ik het doodeng voor onze toekomst dat we, via de NAVO, troepen aan het opbouwen zijn bij de Russische grens. Hoe zouden de Verenigde Staten reageren als Rusland troepen zou opbouwen in Canada, vlakbij de Amerikaanse grens? Net zo bezorgd als de Russen. Tevens is deze troepenopbouw in strijd met alle afspraken die na het einde van de Koude Oorlog zijn gemaakt. Ook dit argument is bijna in geen enkele krant te lezen. Ook deze ontwikkelingen blijven we voor u volgen. Ik ben niet voor of tegen Rusland of Turkije, maar ik vind het van groot belang dat de algemene nieuwsvoorziening de argumenten van alle partijen dient te belichten.
Pensioenfondsen
Wat ik ook niet lees in de grote kranten is de ernst van de situatie binnen de pensioenfondsen, die binnenkort overigens onder de verantwoordelijkheid van de EU vallen. Door de lage tot negatieve rentes vindt er een bloedbad plaats. Van pensioenfondsen wordt nog steeds verwacht dat zij elk jaar 8% rendement halen op het aangehouden vermogen, zodat ze aan hun lange termijn verplichtingen kunnen voldoen. Ik ben bang dat we hier nog veel van gaan horen en merken in de nabije toekomst, vooral dat het allemaal veel slechter zal zijn dan ons jarenlang is voorgehouden. Als laatste las ik dat de Rabobank denkt dat goud in een bubbel zit. Ik heb hierna alle aanbevelingen die deze bank de afgelopen jaren gedaan heeft doorgenomen. Naar aanleiding hiervan heb ik één advies: Doe precies het tegenovergestelde van wat de Rabobank beweert... Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

25 juli 2016
Nog meer negatieve rente

Wie had tien jaar geleden kunnen vermoeden dat negatieve rente de normaalste zaak van de wereld zou worden? Een kwart van alle staatsobligaties heeft nu al een negatieve rente en de verwachting is dat dit percentage de komende jaren alleen maar verder zal toenemen.

De Bank of Japan en de ECB versterken deze trend door iedere maand voor miljarden aan staatsleningen uit de markt te halen. Daardoor hebben we nu de bizarre situatie dat zelfs landen als Japan en Italië tegen een negatieve rente kunnen lenen.

Japan kan gratis lenen, ondanks de extreem hoge staatsschuld van 230% van het bbp. Een staatsschuld die in de toekomst steeds zwaarder zal gaan wegen door het gebrek aan economische groei en een vergrijzende bevolking. Als al die schulden en toekomstige sociale verplichtingen gedragen moeten worden door de volgende generatie, dan is dat een recept voor problemen…

Dat beleggers vandaag de dag ook hun geld zonder enige vergoeding uitlenen aan een land als Italië is even bizar, als je bedenkt dat er een grote bankencrisis in de lucht hangt. Een reddingsprogramma voor de Italiaanse banken kan zomaar tientallen miljarden euro’s kosten en zal ook de Italiaanse economie geen goed doen. En toch lenen onze pensioenfondsen hun geld met een negatief rendement uit aan deze landen.

Negatieve rente voor steeds meer staatsobligaties

Risico versus rendement

Natuurlijk moeten pensioenfondsen zorgen dat hun vermogen belegd is in zeer liquide beleggingen, daar schreef ik vorige week al een column over. Maar een pensioenfonds heeft ook de taak zorgvuldig om te gaan met het vermogen dat ze beheren voor miljoenen Nederlanders. En dan vind ik het bijna onverantwoord om miljarden te beleggen in obligaties met negatieve rente, want dat is in feite risico zonder rendement.

Uit het oogpunt van risicospreiding lijkt het me geen verkeerde zaak als pensioenfondsen een groter deel van hun vermogen in de vorm van fysiek goud zouden bewaren. Goud heeft een negatieve correlatie met andere financiële activa en kan op die manier het risico van de beleggingsportefeuille verlagen. Daar komt bij dat goud een uitstekende hedge is tegen ongelukken in het financiële systeem, denk bijvoorbeeld aan een valutacrisis.

Zo lang pensioenfondsen niet of nauwelijks in fysiek goud beleggen is het wellicht verstandig om zelf de stap te zetten. Goudstandaard informeert u graag over de mogelijkheden om te beleggen in edelmetalen.

Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

18 juli 2016
Italiaanse bankencrisis dreigt

De ene crisis is nog niet voorbij of de volgende staat alweer voor de deur. Schreef ik een week geleden nog over de ‘Brexit’, nu zijn het de Italiaanse banken die onder vuur liggen. Sinds het begin van dit jaar zijn de bankaandelen in Italië in waarde gehalveerd, terwijl Europese banken gemiddeld ‘slechts’ eenderde van hun beurswaarde zagen verdampen.

Beleggers zetten vraagtekens bij de solvabiliteit van de Italiaanse bankensector vanwege het grote aantal slechte leningen op de balans, naar schatting €360 miljard. Men spreekt van een slechte lening als er een betalingsachterstand is opgebouwd van meer dan negentig dagen.

Bail-in

Moeten de banken verlies nemen op deze slechte leningen, dan betekent dat een grote aanslag op hun eigen vermogen. In dat geval moeten de banken geherkapitaliseerd worden via de omstreden bail-in methode, waarbij bankobligaties en spaartegoeden boven de €100.000 gedeeltelijk waardeloos worden.

U kunt zich voorstellen dat dit heel veel onzekerheid met zich meebrengt voor de Italiaanse spaarders. Zij zullen proberen hun geld van de bank te halen of weg te sluizen naar een buitenlandse bankrekening. Dat zijn toestanden die we eerder al gezien hebben in Cyprus en Griekenland, met als verschil dat de Italiaanse economie vele malen groter is…

Reddingsplan

De Italiaanse regering werkt al aan een reddingsprogramma ter waarde van €40 miljard en vandaag werd bekend dat de overheid voor maximaal €150 miljard aan garanties zal verstrekken aan de bankensector. Het zou wel eens een spannende zomer kunnen worden…

Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

4 juli 2016