Tag: staatsobligaties

Beleggers zien meer risico in Franse staatsobligaties

De politieke onzekerheid in aanloop naar de verkiezingen in Frankrijk heeft ook zijn weerslag op de obligatiemarkt. Was de rente van een Franse staatsobligatie in augustus vorig jaar slechts 22 basispunten hoger dan een Duitse 10-jaars rente, sindsdien is de zogeheten ‘spread’ opgelopen tot 71 basispunten.

Volgens de laatste peilingen na afloop van een groot tv-debat kwam de eurosceptische Marine Le Pen op een derde plaats, maar beleggers houden nog steeds rekening met de mogelijkheid dat ze de verkiezingen zal winnen.

Frankrijk uit de euro?

Marine Le Pen is zeer kritisch over de Europese Unie en de euro en heeft openlijk gezegd dat ze weer een eigen Franse munt wil invoeren. Dat laatste maakt beleggers nerveus, omdat een mogelijk vertrek van Frankrijk uit de euro grote gevolgen kan hebben voor de waarde van Frans schuldpapier. Marine Le Pen wil de staatsschuld in de eigen valuta aflossen, waardoor beleggers geconfronteerd worden met valutarisico.

Door de politieke onzekerheid betaalt Frankrijk op dit moment een hogere prijs om obligaties door te rollen. We zijn benieuwd hoe deze premie zich zal ontwikkelen, naarmate de verkiezingen dichterbij komen. De eerste verkiezingsronde wordt op 23 april gehouden. Als geen kandidaat op dat moment de meerderheid van de stemmen weet te behalen zal een tweede ronde op 7 mei tussen de twee populairste kandidaten de doorslag geven.

Risicopremie op Franse staatsobligaties stijgt in aanloop naar verkiezingen (Bron: Thomson Reuters, via @Schuldensuehner)

10 april 2017
Wat betekent ‘Frexit’ voor obligatiemarkt?

In verschillende landen van de Eurozone zijn politieke partijen actief die de euro willen vervangen door een nationale munteenheid. Het is de vraag of dat überhaupt haalbaar is, want de invoering van een eigen munt heeft grote implicaties voor alle lopende contracten en leningen die in euro’s genoteerd staan. Een ander probleem is dat de staatsschuld in euro’s genoteerd staat, wat betekent dat een land ook na de invoering van een eigen valuta nog euro’s nodig heeft om haar staatsschuld te financieren.

De Franse presidentskandidate Marine Le Pen is een uitgesproken voorstander van een vertrek uit de Eurozone. Tijdens de verkiezingscampagne heeft ze laten weten dat ze bereid is de Franse staatsschuld in zijn geheel om te zetten van euro’s naar een nieuwe Franse munteenheid.

De dreiging van een mogelijk vertrek van Frankrijk uit de eurozone (een zogeheten ‘Frexit’) brengt veel onzekerheid met zich mee op de obligatiemarkt. Zijn Franse obligaties nog wel veilig als het valutarisico terugkeert? En wordt dit valutarisico wel afgedekt door bestaande credit default swaps?

Wanneer is er sprake van een default?

Op verzoek van obligatiebeleggers publiceerde kredietbeoordelaar Fitch deze week een nieuw rapport, waarin ze uitlegt dat overheden in bepaalde gevallen hun schulden in een andere valuta mogen aflossen. Volgens de kredietbeoordelaar is er geen sprake van een default als de valuta waarin de obligatie genoteerd staat ophoudt te bestaan of als in de voorwaarden van de obligatielening is opgenomen dat de schuld in een andere valuta afgelost mag worden. Ook is er volgens Fitch geen sprake van een default als de schuldenaar een mogelijkheid vindt om de schuldeiser via een omweg alsnog in de originele valuta te betalen.

De kredietbeoordelaar spreekt van een default als de schuldenaar niet in staat is het volledige bedrag in de oorspronkelijke valuta te betalen, zolang die valuta blijft bestaan. Betaalt een land haar schuld in een andere munteenheid, dan wordt dat gezien als een gemiste betalingstermijn en een traditionele default volgens de criteria van Fitch.

Valutarisico

De plannen van Marine Le Pen om uit de euro te stappen en een eigen munt in te voeren brengen extra onzekerheid met zich mee op de obligatiemarkt. Kon het land afgelopen zomer nog voor 10 jaar lenen tegen bijna nul procent, nu betaalt ze ongeveer een procent rente om voor dezelfde looptijd geld op te halen. In februari bereikte de ‘spread’ tussen Duitse en Franse staatsobligaties het hoogste niveau in vier jaar als gevolg van de uitspraken van Marine Le Pen.

Beleggers vrezen een groter valutarisico als Frankrijk een eigen munt invoert. Dat kan zich vertalen naar een hogere rentevergoeding. Sinds de invoering van de euro werd het voor Frankrijk steeds goedkoper om geld te lenen, zoals de volgende grafiek laat zien.

“Als het omzetten van de staatsschuld een reële mogelijkheid wordt, dan moeten we onze blootstelling aan Frankrijk opnieuw onder de loep nemen. Internationale beleggers in opkomende markten verwachten een veel hoger rendement voor leningen in een lokale munteenheid dan voor leningen in een harde valuta, ter compensatie voor het valutarisico. Ik verwacht hetzelfde voor Frankrijk in dat scenario”, zo verklaarde obligatiebelegger Yannick Naud van Banque Audi uit Geneve tegenover Bloomberg.

Rente op Franse staatsobligaties stijgt weer door dreiging van ‘Frexit’ (Bron: Trading Economics)

6 april 2017
Oostenrijk gaat 100-jaars obligaties uitgeven
Vorig jaar gaf Oostenrijk voor het eerst staatsobligaties met een looptijd van 70 jaar uit, maar nu wil de regering ook schuldpapier met een nog langere looptijd van 100 jaar op de markt brengen. Op die manier profiteert de regering optimaal van de extreem lage rente en de grote vraag naar ‘veilig’ schuldpapier. Het ministerie van Financiën van Oostenrijk kreeg dinsdag goedkeuring om obligaties met een looptijd van honderd jaar uit te geven.

De vraag naar dit soort langlopende leningen is groot, want in oktober werd de uitgifte van €1,5 miljard aan 70-jaars leningen met een factor vijf overschreven. Het schuldpapier werd toen op de markt gebracht tegen een rente van slechts 1,53%. Door obligaties met een nog langere looptijd uit te brengen profiteert de regering optimaal van de huidige lage rente.

Tekort aan veilig schuldpapier

Sinds het uitbreken van de financiële crisis is er een tekort aan veilig schuldpapier om in te beleggen, waardoor de rente extreem gedaald is. Door de onzekerheid over de degelijkheid van de bankensector zoeken veel vermogende particulieren en institutionele beleggers naar de meest betrouwbare tegenpartij om geld te parkeren. Daarbij geeft men de voorkeur aan de overheid boven een private bank.

De prijs van nominale veiligheid wordt steeds hoger, want door het tekort aan staatsobligaties kunnen overheden tegen steeds gunstigere voorwaarden lenen. Een van de voorwaarden is lenen zonder rente of tegen een negatieve rente. Het andere voordeel is dat men een steeds langere looptijd kan bedingen voor de aflossing van de lening.

Nominale veiligheid

Institutionele beleggers zijn ook enthousiast, want die krijgen een iets hogere rente door hun geld voor een nog langere termijn uit te lenen. Toch betalen zij een hoge prijs voor deze nominale veiligheid, want wat is een euro over honderd jaar nog waard? Is die inflatie de komende honderd jaar hoger dan gemiddeld 2% per jaar, dan ga je er als belegger uiteindelijk op achteruit.

Wil je voor een zeer lange termijn vermogen parkeren, dan moet je zeker rekening houden met het effect van geldontwaarding. En die was de afgelopen honderd jaar gigantisch, zoals onderstaande grafiek van de World Gold Council laat zien. Alle belangrijke valuta hebben in minder dan honderd jaar tijd bijna al hun koopkracht verloren ten opzichte van goud.

Waarom zou je als belegger zo lang je geld uitlenen voor een mager rendement van minder dan 2%, als je ook gewoon een stukje vermogen kunt bezitten dat al duizenden jaren koopkracht heeft weten te behouden? Wil je voor de lange termijn vermogen opzij zetten, dan zouden wij de voorkeur geven aan goud kopen boven dit soort extreem langlopende staatsobligaties.

Goud versus valuta over de afgelopen honderd jaar (Bron: World Gold Council)

Lees ook:
1 maart 2017
VS overweegt obligaties met looptijd van 50 of 100 jaar

De Amerikaanse minister van Financiën, Steven Mnuchin, overweegt de uitgifte van nieuwe staatsobligaties met een extreem lange looptijd van 50 of zelfs 100 jaar. Volgens de Financial Times heeft hij zijn medewerkers van het ministerie al geïnformeerd over deze plannen. De uitgifte van staatsobligaties met een looptijd van 50 of zelfs 100 jaar is een historische stap voor de Verenigde Staten, omdat het land nooit eerder leningen met een looptijd van meer dan dertig jaar heeft uitgeschreven.

Verschillende landen hebben de afgelopen jaren al leningen met een extreem lange looptijd op de markt gebracht. Italië en Oostenrijk hebben de afgelopen jaren al voor respectievelijk 50 en 70 jaar geld opgehaald, terwijl Mexico en België zelfs obligaties met een looptijd van 100 jaar wisten te plaatsen. Landen profiteren van de extreem lage rente en willen deze voor een zo lang mogelijke periode vastleggen. Beleggers krijgen ter compensatie een iets hogere vergoeding, een voordeel dat overigens makkelijk teniet kan worden gedaan door een oplopende inflatie of een stijging van de rente.

Stijgende rente

In de Eurozone is de rente op staatsleningen nog steeds extreem laag, maar in de Verenigde Staten is die sinds de verkiezing van Trump sterk gestegen. Vlak voor de verkiezingen namen beleggers genoegen met een rente van 1,8% voor een obligatie met een looptijd van tien jaar, nu is dat meer dan 2,3%. De rente op een 30-jaars lening steeg in dezelfde periode van 2,6% naar iets meer dan 3%.

Volgens Mnuchin zal de rente nog een lange tijd laag blijven en zal het nog zeker tot volgend jaar duren voordat de economische groei weer echt op gang komt. De komende tijd wil het ministerie van Financiën van de gelegenheid gebruik maken om de staatsschuld naar een punt verder in de toekomst door te rollen. Daarmee volgt de nieuwe regering onder leiding van Trump de koers die onder Obama al werd ingezet, namelijk een geleidelijke verlenging van de gemiddelde looptijd van alle staatsobligaties.

24 februari 2017
Duitse rente naar dieptepunt van -0,9%

Sinds de verkiezing van Trump lijkt de rente op staatsobligaties in de Verenigde Staten en in Europa weer te stijgen, maar dat is niet voor alle staatsleningen het geval. Zo bereikte de rente op Duitse staatsobligaties met een looptijd van twee jaar deze week een nieuw dieptepunt van -0,9%. Beleggers zoeken een veilige haven en zijn bereid een steeds hogere prijs te betalen voor staatsobligaties met de hoogste kredietstatus. Ze geven daarom de voorkeur aan kortlopende staatsobligaties van Duitsland.

Met een negatieve rente voor zogeheten ‘veilige’ staatsobligaties wordt het steeds interessanter om te sparen in goud. Het edelmetaal kent geen tegenpartij risico en is wereldwijd verhandelbaar. Met een rente van -0,9% zijn Duitse staatsleningen zelfs duurder om aan te houden dan goud in combinatie met verzekerde opslag. Daar komt bij dat de waarde van staatsobligaties snel daalt bij een stijging van de rente. Hoe lang duurt het nog voordat vermogende spaarders goud ontdekken als alternatief voor het schuldpapier?

Rente op Duitse staatslening met looptijd van twee jaar bereikt nieuw dieptepunt (Grafiek via @Schuldensuehner)

22 februari 2017
Bill Gross: “Rente boven 2,6% is begin van bear market obligaties”

Als de rente op Amerikaanse 10-jaars obligaties boven de 2,6% komt zal dat het begin markeren van een langdurige bear market in staatsobligaties. Daarvoor waarschuwt vermogensbeheerder Bill Gross, die jarenlang voor Pimco werkte en die nu actief is bij Janus Capital. Volgens hem is de ontwikkeling van de rente op staatsleningen nu veel belangrijker dan wat er op de aandelenmarkt of de valutamarkt gebeurt. In zijn laatste nieuwsbrief voor klanten schrijft hij het volgende:

“Houd het niveau van 2,6% goed in de gaten. Deze is veel belangrijker dan de Dow Jones op 20.000 punten, veel belangrijker dan een olieprijs die door $60 per vat breekt en veel belangrijker dan pariteit van de wisselkoers tussen de euro en de dollar. Het is doorslaggevend voor de rentestanden en mogelijk ook de aandelenkoersen in 2017.”

De rente op zogeheten Treasuries met een looptijd van 10 jaar kwam in december al dicht bij het niveau van 2,6%, maar op het moment van schrijven staat de rente weer lager op 2,35%. Sinds de verkiezing van Donald trump is de rente op het schuldpapier snel gestegen, omdat beleggers verwachten dat fiscale stimulering door Trump de inflatie zal aanjagen.

“Sinds november domineert op de aandelenmarkt een sterk gevoel van optimisme, terwijl er op de obligatiemarkt juist een gevoel van wanhoop heerst. Zijn aandelen nu overgewaardeerd en is de rente op Treasuries te ver doorgeschoten? Dat is de kritieke vraag voor 2017.”

Rente op Amerikaanse 10-jaars leningen fors gestegen (Bron: Bloomberg)

Rente versus inflatie

Beleggers anticiperen sinds de overwinning van Trump op meer economische groei, waar bedrijven van zullen profiteren. Beleggers verwachten dat de winstgevendheid van beursgenoteerde bedrijven zal toenemen, waardoor een hogere koers gerechtvaardigd is. Meer economische activiteit kan ook meer inflatie in de hand werken, wat voor de obligatiemarkt juist ongunstig is.

De rente is al uitzonderlijk laag, wat betekent dat het effectieve rendement op staatsobligaties bij een oplopende inflatie al snel negatief wordt. Historisch gezien is er een zeer sterke correlatie tussen de reële rente en de goudprijs, namelijk dat de prijs van het edelmetaal positief reageert op een periode waarin de inflatie hoger is dan de rente. Mogelijk staan we aan de vooravond van een nieuwe periode van stagflatie, dat zich kenmerkt door een zwakke economische groei en een oplopende inflatie.

Oplopende inflatie maakt obligatiebeleggers ongerust, is goud een veilige haven? (Bron: World Gold Council)

Deze bijdrage wordt u aangeboden door Hollandgold, uw adres voor de aankoop van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over goud kopen? Neem dan contact op via [email protected] of bel +31(0)88-4688400.

13 januari 2017
Centrale banken dumpen dollarreserves in recordtempo

Centrale banken wereldwijd hebben in twaalf maanden tijd een recordhoeveelheid van $403 miljard aan dollarreserves van hun balans gehaald. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers die het Amerikaanse ministerie van Financiën deze week heeft vrijgegeven.

Tussen september 2015 en oktober 2016 liquideerden verschillende centrale banken een deel van hun dollarreserves. De Chinese centrale bank haalde in deze periode in totaal $139,1 miljard aan Amerikaanse staatsleningen van haar balans, waardoor China niet langer de grootste financier is van de Verenigde Staten.

China heeft haar koppositie overgedragen aan Japan, dat in oktober voor in totaal $1,13 biljoen aan Amerikaanse staatsleningen op haar balans had staan. Japan deed de afgelopen twaalf maanden slechts $17,3 miljard aan Amerikaanse ‘Treasuries’ van de hand en streefde daarmee China voorbij.

Centrale banken liquideren dollarreserves in hoog tempo (Grafiek via Zero Hedge)

Centrale banken bouwen dollarreserves af

Het feit dat centrale banken wereldwijd in hoog tempo hun dollarreserves afbouwen is zeer significant. Het betekent namelijk dat de rest van de wereld minder bereid is de Amerikaanse begrotingstekorten te financieren.

Sinds het loslaten van de koppeling van de dollar aan goud hebben centrale banken wereldwijd de dollar ondersteund door deze aan te houden als monetaire reserve. Tot aan de introductie van de euro werd het dollarsysteem met name door Europese landen ondersteund, daarna nam China de taak op zich om de Amerikaanse tekorten te financieren.

Keert deze trend om en beginnen centrale banken hun dollarreserves op te maken, dan betekent het dat de Amerikaanse overheid ergens anders geld vandaan moet halen. Dat kan ze doen door in eigen land de hand op te houden bij beleggers, maar die vragen door de oplopende inflatie wellicht een veel hogere rentevergoeding.

‘Obligatiebubbel’

Sinds de verkiezing van Trump is de rente op Amerikaanse staatsleningen sterk gestegen. Dat komt omdat beleggers rekening houden met een oplopende inflatie en dat hun voorkeur daarom verschuift van obligaties richting aandelen. Sinds augustus dit jaar is de rente op een ‘Treasury’ met een looptijd van tien jaar verdubbeld tot 2,6%.

Alan Greenspan, voormalig voorzitter van de Federal Reserve, zei deze week in een interview met Bloomberg dat hij rekening houdt met het ‘leeglopen van een obligatiebubbel’ en dat het daardoor voor de Verenigde Staten moeilijker zal worden het begrotingstekorten te financieren.

17 december 2016
Meer dan $1,7 biljoen verdampt uit obligaties

In november verdampte er meer dan $1,7 biljoen aan waarde uit de obligatiemarkt, waarmee een einde lijkt te komen aan een lange opwaartse trend in staatsobligaties. De Bloomberg Barclays Global Aggregate Total Return Index verloor de afgelopen maand 4% van haar waarde, de grootste maandelijkse daling sinds 1990.

Door de verwachting van een renteverhoging en een oplopende inflatie in de Verenigde Staten en door toenemende politieke onzekerheid in de Eurozone verschuift de voorkeur van beleggers meer van obligaties richting aandelen. Ook het voornemen van Trump om honderden miljarden te investeren in infrastructuur maakt aandelen van bedrijven aantrekkelijker dan obligaties.

Volgens Bloomberg haalden beleggers in de eerste twee weken na de Amerikaanse presidentsverkiezingen in totaal $10,7 miljard aan vermogen weg uit Amerikaanse obligatiefondsen, de grootste uitstroom sinds 2013. Toen maakte de Federal Reserve haar plannen bekend om het QE-programma geleidelijk af te bouwen.

Meer dan $1,7 biljoen verdampt uit staatsobligaties (Bron: Bloomberg)

Stijgende rente

Omdat beleggers minder waarde toekennen aan staatsobligaties stijgt het effectieve rendement, de zogeheten yield. Bereikte de obligatie-index van Bloomberg in juli nog een historisch dieptepunt van 1,07%, eind november was die al gestegen tot 1,61%. De rente op Amerikaanse 10-jaars leningen, de zogeheten ‘Treasuries’, steeg deze week naar 2,45%, het hoogste niveau in 17 maanden. Dat is een procentpunt meer dan begin juli, toen beleggers genoegen namen met een yield van minder dan 1,4%.

Bij een stijgende rente daalt de waarde van obligaties die tegen een lagere rente zijn uitgegeven. Hoe dichter die rente bij nul ligt, hoe groter de impact is van een rentestijging. Een goed voorbeeld hiervan is de Italiaanse 50-jaars staatslening die begin oktober werd uitgegeven. Deze staatslening is door de stijgende rente al meer dan 15% in waarde gedaald, een domper voor de pensioenfondsen en institutionele beleggers die dergelijke langlopende leningen kopen.

2 december 2016
Rente Japanse 10-jaars obligaties weer boven nul

De rente op Japanse staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar is dinsdag voor het eerst sinds september weer boven nul gekomen. Wereldwijd begint de rente op obligaties weer te stijgen, omdat beleggers rekening houden met een oplopende rente in de Verenigde Staten en een oplopende inflatie in grote delen van de wereld. Zo is de Amerikaanse 10-jaars rente sinds de verkiezing van Trump van 1,87% naar 2,3% gestegen.

De Japanse 10-jaars obligatie is een belangrijk referentiepunt voor de obligatiemarkt, omdat het schuldpapier traditioneel gezien wordt als een veilige haven. Het grootste deel van dit jaar werden deze 10-jaars obligaties tegen een negatieve yield verhandeld, mede dankzij de invoering van een negatieve rente door de Bank of Japan in februari.

Sinds 21 september probeert de Bank of Japan de rente op de 10-jaars obligaties rond de nul procent te houden. Wijkt de rente teveel van die doelstelling af, dan past de centrale bank het tempo aan waarin ze staatsobligaties uit de markt haalt. Dat betekent dat het opkoopprogramma wordt vertraagd bij een negatieve rente en versneld zodra de rente te ver boven de doelstelling van nul procent komt.

Rente op Japanse 10-jaars obligaties weer boven nul (Bron: Bloomberg)

15 november 2016
Rente staatsobligaties Italië schiet omhoog
De rente op Italiaanse staatsobligaties is de afgelopen weken sterk gestegen en bereikte vandaag zelfs het hoogste niveau in meer dan een jaar tijd. Reden voor de stijging is het aanstaande referendum in Italië over de aanpassing van de grondwet op 4 december. Mislukt dit referendum, dan zal premier Matteo Renzi zijn aftreden bekendmaken. Beleggers vrezen meer politieke instabiliteit en doen daarom Italiaanse staatsleningen in de verkoop.

Na de onverwachte uitslag van het Brexit referendum en de even onverwachte verkiezingsuitslag in de Verenigde Staten houden beleggers nu alle opties open. De rente op Italiaanse 10-jaars leningen steeg met 18 basispunten naar 2,15%, het hoogste niveau sinds september 2015. Voor staatsleningen met een looptijd van 30 jaar steeg de rente met 20 basispunten tot 3,34%, de hoogste rente sinds juli 2015.

De onlangs uitgegeven staatsobligaties met een extra lange looptijd van 50 jaar raakte ook uit de gratie. Sinds de uitgifte van deze langlopende leningen is de rente met bijna zeventig basispunten kwart gestegen tot 3,6%. Bij ene stijgende rente daalt de waarde van staatsobligaties.

Rente Italiaanse staatsobligatie van 50 jaar schiet omhoog (Bron: Bloomberg)

Obligaties in de verkoop

Niet alleen Italiaanse obligaties raken uit de gratie bij beleggers, ook elders in de Eurozone zien we de rente van het schuldpapier oplopen. Beleggers zijn afwachtend en vrezen dat het beleid van Donald Trump zal leiden tot een hogere inflatie. Ook verwacht men meer politieke onzekerheid in andere Europese landen waar volgend jaar verkiezingen gehouden worden, zoals Frankrijk, Duitsland en Nederland. Het verschil in rente tussen Duitse en Italiaanse 10-jaars obligaties, de zogeheten ‘spread’, bereikte maandag het hoogste niveau in meer dan twee jaar tijd.

Een stijgende rente op staatsobligaties heeft verschillende gevolgen. Voor overheden wordt het duurder om te lenen, voor pensioenfondsen daalt de waarde van hun obligatieportefeuille en voor consumenten ligt een stijging van de spaarrente en de hypotheekrente in het verschiet.

Lees ook:
- Italië kan gratis geld lenen
- Italië leent tegen negatieve rente
14 november 2016
Waarom is de rente op staatsobligaties zo laag?

De rente op staatsobligaties is sinds mensenheugenis niet zo laag geweest. In grote delen van de (westerse) wereld is de yield zelfs negatief. Dat roept vragen op! Kan de yield nog lager? Wat gebeurt er als die yield plotsklaps begint te stijgen? Het antwoord op de eerste vraag is ja, de yields kunnen waarschijnlijk nog lager. Het antwoord op vraag twee is niet eenduidig. Een geleidelijke correctie zou een gezonde uitwerking op de markt hebben, maar een snelle correctie kan uitmonden in een ramp.

De eerste vraag die we horen te stellen is natuurlijk waarom beleggers bereid zijn om te betalen voor het privilege hun spaarcentjes uit te lenen aan de overheid. Dat is het wezenskenmerk van een negatieve yield! Bij die beslissing spelen verschillende factoren een rol. Sommige spelen op de korte termijn, andere op de lange.

Natuurlijk speelt de economie een rol. Dalende yields op staatsobligaties zijn geen nieuws. Die trend dateert al van het begin van de jaren ’80 van de vorige eeuw, toen Paul Volcker van de Fed de rente agressief verhoogde in een poging de uit de hand gelopen inflatie te beteugelen. Zijn inspanningen werden beloond en sindsdien nemen beleggers genoegen met een alsmaar dalende yield! Steeds minder betrokkenen weten nog van de tijd dat de yield niet als vanzelfsprekend omlaag ging.

Rente obligaties daalt al sinds jaren tachtig (Grafiek via Financial Times)

Lage economische groei

Nu wil het geval, dat lage inflatie vaak hand in hand gaat met lage economische groei. Voorstanders van de samenhang tussen yield en economische groei wijzen erop dat we door de schuldenberg beland zijn in een periode van secular stagnation. Onder deze omstandigheden houdt het geld zijn waarde, zijn alternatieve beleggingen amper aantrekkelijk en dus kun je als belegger gewoon staatsobligaties blijven kopen. De enige logische oplossing lijkt dan om de economische groei te stimuleren om zo weer inflatie te krijgen.

Dat is iets wat centrale banken de afgelopen jaren met de moed der wanhoop geprobeerd hebben. Eerst hebben ze de rente naar 0% verlaagd en vervolgens zijn ze in het kader van de zogeheten monetaire verruiming op grote schaal obligaties gaan opkopen met de bedoeling de yield omlaag te drukken. Ze zijn in hun opzet zeer zeker geslaagd!

Vergrijzing
Dat succes geldt voor de korte termijn, maar er speelt ook nog een lange termijnfactor en dat is de demografie. Overal in de ontwikkelde wereld zien we het proces van vergrijzing en ontgroening. Er komen steeds meer ouderen, die langer leven, en steeds minder jongeren. Het aantal werkenden neemt langzaam maar zeker af. Daarmee daalt het tempo van de groei en dus kan de rente omlaag. Uit onderzoek van Fed komt naar voren dat het natuurlijke groeitempo in een land als de VS sinds 1980 door de wijzigende demografische verhoudingen 1,25% lager is komen te liggen. Het vervelende is dat er geen gemakkelijke oplossing is. Het duurt lang, erg lang, voordat demografische verhoudingen weer verbeteren!
Vraag en aanbod
Problemen rondom pensioenen vallen samen met problemen rond vergrijzing. Pensioenfondsen worstelen met het probleem van een steeds ouder wordende bevolking. In een aantal landen hebben toezichthouders de pensioenfondsen gedwongen meer obligaties te kopen om zo op termijn aan hun verplichtingen jegens de gepensioneerden te kunnen voldoen. Naarmate de vraag naar staatsobligaties stijgt, daalt de yield verder. Het gevaar van een vicieuze cirkel is onmiskenbaar! Dalende yields maken het voor pensioenfondsen steeds moeilijker om hun verplichtingen jegens de gepensioneerden na te komen. Dat kan er toe leiden dat bedrijven en overheden te kampen krijgen met een tekort aan middelen om te investeren. Het kan er ook toe leiden, dat pensioenen fors gaan dalen of zelfs totaal verdampen! Het zou daarom om meerdere redenen heilzaam zijn als yields geleidelijk gaan herstellen. Alles draait om een geleidelijk herstel, maar recente ervaringen stellen amper gerust. Toen de Fed in 2013 suggereerde dat het zou gaan stoppen met het beleid van monetaire verruiming, schoten yields omhoog! Vooral de financieel minder gezonde opkomende markten werden zwaar getroffen en even leek de wereld weer op een nieuwe crisis af te stevenen. Met andere woorden, een snel herstel van de yield mag dan misschien gunstig zijn voor pensioenfondsen, maar zij zijn zo ongeveer de enigen! Cor Wijtvliet Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.

2 november 2016