Marketupdate

Categorie: Economie

Economisch Nieuws

  • De dure dollar duwt grondstoffen omlaag

    Het afgelopen jaar heeft niet goed uitgepakt voor grondstoffen. Niet alleen is de prijs van olie sterk gedaald, maar ook die van grondstoffen als ijzer, goud, katoen en sojabonen. De daling treft zoveel grondstoffen dat het onzin is te denken dat het te wijten is aan sector gebonden factoren. Het kan niet anders of macro-economische factoren moeten een rol spelen.

    Het ligt voor de hand om deflatie of in ieder geval de extreem lage inflatie als schuldige aan te wijzen. Maar dat klopt toch niet. Grondstoffen dalen ook ten opzichte van het algehele prijspeil. Met andere woorden, ze dalen in reële termen. Een tweede mogelijke schuldige is uiteraard de wereldwijde economische malaise. In veel delen van de wereld regent het neerwaartse bijstellingen van de groeiverwachting. De enige uitzondering op deze regel zijn de Verenigde Staten. In dit land lijkt de groei stevig genesteld. Het doet dan ook vreemd aan, dat juist in de VS de grondstoffen het hardst gedaald zijn in prijs. Maar een index als de Commodity Price index is echter gestegen. Omgerekend in dollars is die index echter wel gedaald.

    grondstoffenEr is daarmee een monetaire factor in het spel. Monetair beleid speelt onmiskenbaar een rol bij het tot stand komen van de prijs van grondstoffen. Zoveel wijst de geschiedenis uit. Dalende rentevoeten gaan meestal gepaard met een stijging van de prijs voor grondstoffen. Een stijging van de rente, zoals in de jaren tachtig gebeurde, liet de prijs ineen klappen. Als de Fed geld bijdrukt, stroomt een deel van dat geld naar grondstoffen en dus stijgen de prijzen. Maar welk mechanisme schuilt achter deze vaststelling? Een stijgende rente verlaagt de prijs van grondstoffen, omdat het voor producenten aantrekkelijker en goedkoper is grondstoffen vandaag naar boven te halen of op te pompen in plaats van morgen. Tegelijkertijd hebben producenten weinig trek om grote voorraden aan te leggen. Dat kost alleen maar meer en meer. De portfoliomanagers dragen ook hun steentje bij aan de prijsdaling door massaal uit grondstoffen te stappen en in staatsobligaties te gaan. De laatste factor is de wisselkoers. Een hogere rente maakt de lokale valuta duurder ten opzichte van concurrerende valuta’s. Natuurlijk is de rente in 2014 nog niet verhoogd, maar speculanten lopen er wel massaal op vooruit dat zulks in 2015 zeker wel geschiedt.

    grondstoffenindex

    Grondstoffenprijzen scherp gedaald samen met olie

    dollarindex

    De dollar wordt alsmaar sterker

    Het is duidelijk, dat het wisselkoersverhaal al een rol speelt. Het ziet ernaar uit, dat de Fed verder gaat verkrappen door de rente te verhogen. Tegelijkertijd maken de ECB en de Bank van Japan aanstalten om monetair te gaan verruimen. Dus stijgt de dollar in waarde ten opzichte van de yen en de euro. En dus kan het gebeuren, dat grondstoffen genoteerd in dollars in prijs dalen, maar genoteerd in yen in prijs stijgen! Cor Wijtvliet Bron: Jeffrey Frankel, why are commodity prices falling? Project-syndicate, December 15 2014 Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • China bereid tot steun Rusland

    China is bereid Rusland te helpen als dat nodig is, zo verklaarde de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi afgelopen weekend tijdens zijn bezoek aan Thailand. Hij zei tegen de South China Morning Post dat Beijing bereid is te assisteren om Rusland uit de crisis te halen. Hij noemde geen concrete maatregelen, maar de verklaring op zich geeft al aan dat de twee landen nauwe banden onderhouden. De minister voegde eraan toe dat hulp aan Rusland waarschijnlijk niet nodig is, omdat het land volgens hem in staat zal zijn op eigen kracht uit de crisis te komen.

    De Chinese minister van Handel Gao Hucheng voegde eraan toe dat de twee landen meer in andere valuta dan dollars kunnen handelen middel van een uitbreiding van de valutaswap die in oktober werd verlengd. Het gebruik van eigen valuta in de onderlinge handel kan helpen de roebel te stabiliseren. China zou ook graag in andere valuta dan dollars willen handelen, gezien het grote aantal valutaswaps dat het land de afgelopen jaren gesloten heeft met een groot deel van haar handelspartners.

    Vertrouwen

    De uitspraken van deze Chinese ministers kunnen het vertrouwen in de Russische economie en de roebel versterken. De band tussen deze twee landen ligt diep, zo verklaarde Jin Canrong van de Renmin University of Beijing tegenover Bloomberg. Volgens hem zien veel Chinezen hun buurland nog steeds als grote broer. Ook merkt hij op dat de economische situatie in Rusland ook belangrijk is voor de Chinese economie, vanwege de toenemende handelsbetrekkingen tussen beide landen. China merkt nu al dat de export van producten naar Rusland afneemt. Afgelopen donderdag zei Poetin in zijn jaarlijkse persconferentie dat de samenwerking tussen Rusland en China één van de fundamenten is voor de stabilisering en het herstel van de Russische economie voor de komende twee jaar. Eerder dit jaar tekenden de twee landen een belangrijke miljardendeal voor levering van aardgas. De Chinese minister van Handel merkte op dat er dit jaar voor meer dan $100 miljard aan handel gedreven werd met Rusland, een stijging van ruim 10% ten opzichte van de $89,2 miljard van vorig jaar.

    Wang Yi spreekt openlijk steun uit voor Rusland (Foto door Jason DeCrow voor Sputniknews)

  • Negatieve rente nu ook in Zwitserland

    In navolging op de ECB introduceert nu ook de centrale bank van Zwitserland een negatieve rente op de tegoeden die commerciële banken parkeren bij de centrale bank. In een korte persverklaring schrijft de Swiss National Bank (SNB) dat ze haar uiterste best zal doen de minimale wisselkoers van 1,20 Zwitserse franc per euro vast te houden. De introductie van een negatieve rente levert daar een belangrijke bijdrage aan, omdat het nu minder aantrekkelijk is vermogen in Zwitserse francs aan te houden.

    De Zwitserse munt – hoewel die nu min of meer gekoppeld is aan de euro – heeft nog steeds de reputatie een veilige haven te zijn. De kracht van de economie, de goede betalingsdiscipline van het land en de terughoudendheid van haar centrale bank zorgt ervoor dat vermogens graag schuilen in Zwitserse francs. Doordat de munt als veilige haven bekend staat is het van tijd tot tijd moeilijk de wisselkoers met de euro te handhaven.

    De volledige versie van dit artikel verscheen eerder op een partner blog.

    Schweizerische_Nationalbank_Bern

    Zwitserse centrale bank introduceert negatieve rente

  • LIVE: Poetin houdt jaarlijkse persconferentie

    Poetin houdt vandaag zijn jaarlijkse persconferentie, waarin hij de stand van zaken in Rusland bespreekt. Bijzonder aan deze persconferentie is dat Poetin er enkele uren voor uittrekt en bereid is alle vragen van de pers te beantwoorden. Er zijn dus geen onderwerpen waar de internationale pers geen vragen over mag stellen! Via deze link kunt u de persconferentie (met Engelse vertolking) volgen. Sputnik News doet live verslag van deze persconferentie. Ook kunt u Rusland correspondent Olaf Koens volgen op twitter, hij doet ook live verslag van deze belangrijke persconferentie. We hebben ook een Youtube livestream gevonden.

  • Daling olieprijs bedreigt schalie revolutie VS

    Door de daling van de olieprijs kunnen tal van Amerikaanse energiebedrijven in de problemen komen, zo schrijft Bloomberg. Er is sinds begin 2010 voor $550 miljard aan nieuwe leningen verstrekt aan deze sector, geld dat gebruikt werd om een complete infrastructuur aan te leggen voor de winning van olie en gas uit schalie gesteente. Door de extreem lage rente van de Federal Reserve werd er volop geld geleend, omdat de olieprijs het destijds rendabel maakte om schaliegas en schalie-olie te produceren. Nu de olieprijs onder de $60 per vat is gezakt beginnen de kredietverstrekkers zich meer en meer zorgen te maken over deze leningen.

    Deutsche Bank schrijft dat sommige investeerders twijfels hebben over de kwaliteit van dit soort leningen. Doordat de centrale bank de rente jarenlang op vrijwel nul houdt is het voor beleggers steeds moeilijker geworden rendement te maken. Het gevolg daarvan is dat beleggers de laatste jaren meer risicovolle obligaties zijn gaan kopen om het gewenste rendement te halen. De schalie-industrie staat een ramp te wachten als de olieprijs onder de $60 per vat blijft, want dat gemiddeld de prijs waarop men break-even kan draaien. Door de daling van de olieprijs zijn kredietverstrekkers zeer terughoudend geworden met het geven van nieuwe kredieten. Voor sommige procenten is het zelfs niet meer mogelijk om kapitaal aan te trekken.

    Monetaire stimulering

    De monetaire stimulering door de Federal Reserve was één van de redenen waarom de Amerikaanse productie van olie en gas zo explosief kon stijgen, zo verklaarde econoom Chris Lafakis van Moody's Analytics tegenover Bloomberg. De energiesector is zeer kapitaalintensief en door het ruime monetaire beleid was het mogelijk honderden miljarden aan geleend geld te investeren in deze industrie. Critici hebben al langer gewaarschuwd voor de mogelijk negatieve effecten van een langdurig lage rente. Vooral vanuit de Oostenrijkse economische school wordt geredeneerd dat een kunstmatig lage rente op termijn zorgt voor bubbels in de economie. Aan het begin van deze eeuw zagen we de bubbelvorming in vastgoed, de zogeheten sub-prime crisis. Nu blijkt dat er ook in de schalie-industrie heel veel kredieten verleend zijn die bij een lage olieprijs mogelijk niet meer terugbetaald zullen worden. Deutsche Bank becijferde in een rapport dat op 8 december naar buiten werd gebracht dat ongeveer een derde deel van alle Amerikaanse energieproducenten met een B of CCC kredietstatus niet in staat zal zijn haar schulden af te lossen bij een olieprijs van minder dan $55 per vat. Op het moment van schrijven wordt er iets minder dan $56 betaald voor een vat WTI olie. "Als de olieprijs lang genoeg laag genoeg blijft is de kans groot dat de zwakste producenten cashflow problemen zullen krijgen", zo verklaarde kredietanalist Oleg Melentyev van Deutsche Bank tegenover Bloomberg.

    Shale-gas

    De schalie-revolutie drijft op $550 miljard aan goedkope kredieten

  • Wanneer rekent Rusland af met de dollar?

    Met de daling van de olieprijs en de Russische inval in de Krim is een interessant geopolitiek schouwspel begonnen. In de reguliere media worden vooral de problemen in Rusland genoemd, zoals de vlucht van kapitaal uit het land en de dalende opbrengsten uit olie en gas. Gisteren besloot de centrale bank van Rusland de rente zelfs te verhogen tot 17% in een poging de roebel te redden. Het land zou aan de vooravond staan van een grote crisis. Maar is Rusland werkelijk zo kwetsbaar en weerloos als de berichtgeving in de media suggereert? Laten we een aantal fundamenten van de economie onder de loep nemen.

    Rusland heeft al sinds 1998 een structureel overschot op de handelsbalans, wat betekent dat het land meer goederen exporteert dan importeert. Ook produceert het land meer dan genoeg olie en gas om naast zichzelf ook tal van landen in Europa en Azië van energie te voorzien. Dat is een machtspositie die zeker niet onderschat mag worden door het Westen. Uit dit rapport van Clingendael Energy blijkt dat Europa in 2013 voor gemiddeld 30% van haar totale behoefte aan aardgas afhankelijk is van Rusland. Ook heeft Rusland een sterke bondgenoot aan China, een grote afzetmarkt voor energie en grondstoffen en een potentiële leverancier van technologie en machines die momenteel vooral door bedrijven uit Europa geleverd worden. Financieel gezien kan Rusland het ook nog wel even volhouden, want het land beschikt over een valutareserve van $373 miljard en een goudvoorraad van 1.168,7 ton. De goudreserve is bij de actuele goudprijs al meer dan $45 miljard waard.

    Van valuta naar goud als reserve

    De Russische centrale bank heeft dit jaar bijna $100 miljard aan valutareserves geliquideerd, terwijl de goudvoorraad van het land met meer dan 100 ton is toegenomen. Dat terwijl de dollar momenteel relatief hoog en de goudprijs relatief laag staat. Rusland kan op dit moment dus relatief veel goud kopen voor haar dollars. Als we de cijfers van de Russische centrale bank op een rij zetten komen we uit op de volgende grafieken. Merk op dat de Russische centrale bank de goudvoorraad iedere maand waardeert naar de marktprijs. Daardoor lijken de aankopen van goud door de centrale bank minder groot dan ze zijn. De verkoop van dollars door Rusland wordt uitgelegd als een poging om de roebel te ondersteunen, maar we hebben eerder op Marketupdate al aangegeven dat het niet de bedoeling van Rusland is om stelselmatig de roebel te ondersteunen met de verkoop van valutareserves. In plaats daarvan laat de centrale bank de wisselkoers van de munt over aan de markt. Het lijkt er meer op dat Rusland en de Verenigde Staten in een valutaoorlog verzeild zijn geraakt. Rusland doet haar dollarreserves van de hand en geeft daarmee aan niet langer de Amerikaanse schulden te willen financieren. Tegelijkertijd voegt het land meer goud aan haar reserves toe.

    valuta-goudreserve-rusland-percentage

    Valutareserve versus goudreserve Rusland sinds 1994

    valuta-goudreserve-rusland-dollars

    Rusland verkocht dit jaar $100 miljard aan valutareserves

    Euro

    De transitie van dollars naar fysiek goud als reserve werd al eerder ingezet, namelijk door de Europese landen die besloten een gemeenschappelijke munt te introduceren. Het fundament voor deze nieuwe valuta zou niet primair bestaan uit de valutareserves van andere landen, maar uit de grote fysieke goudvoorraden van de deelnemende landen. Sinds de introductie van de euro hebben de deelnemende landen nog veel goud verkocht, maar van 2000 tot 2014 verdubbelde het aandeel goud in de totale reserves van het Eurosysteem van 30 naar ongeveer 60 procent. De volgende grafiek die we met hulp van @freegolds hebben samengesteld laat de verschuiving van valuta naar fysiek goud goed zien. Europa geeft de aanzet voor een nieuw geldsysteem, waarin goud de rol van de dollar overneemt als reserve. Het is om die reden dat ook centrale banken van opkomende landen een groter deel van hun reserves in goud willen aanhouden. De volgende illustratie laat zien wat er met de samenstelling van de reserves van een centrale bank gebeurt in deze transitie van valuta naar goud als ultieme waardereserve. Landen die een aantal jaar geleden naar verhouding nog niet zoveel goud hadden, zoals China en Rusland, hebben de afgelopen jaren honderden tonnen goud aan hun reserves toegevoegd.

    valuta-goudreserve-eurosysteem-percentage

    Valuta en goudreserve Eurosysteem 

    freegold-revaluation

    De transitie van valuta naar goud op de balans van de centrale bank

    De-dollarisatie

    Ook Rusland is bezig met een transitie van dollars naar fysiek goud als waardereserve. Dit is een langlopende trend die zichtbaar is in de woorden van Russische politici en in de daden van de Russische centrale bank. Zo liet Poetin al in 2010 weten dat dat het 'goed mogelijk is' dat Rusland zich op een dag bij de Eurozone aansluit om op die manier een einde te maken aan de Amerikaanse dollar als wereldreservemunt. Destijds suggereerde hij al dat er een einde moet komen aan "het excessieve monopolie van de dollar als wereldreservemunt". Twee jaar verklaarde Dimitri Medvedev, de toenmalige minister-president van Rusland, tegenover de Franse krant Le Figaro dat zijn land de euro wel ziet zitten als nieuwe wereldmunt. In dat gesprek zei hij dat het gebruik van verschillende valuta in de wereldeconomie meer stabiliteit zou kunnen brengen dan het huidige dollarsysteem. Dit jaar was er opnieuw een hooggeplaatste figuur in Rusland die zich kritisch uitliet over de dollar. Sergei Glaziev, een belangrijke adviseur van Poetin, zei eerder dit jaar in reactie op de Westerse sancties dat hij iedereen zou aanmoedigen dollars te dumpen. Sindsdien heeft Rusland tientallen miljarden aan dollarreserves geliquideerd en heeft Gazprom verschillende keren aangegeven dat ze aardgas in andere valuta dan Amerikaanse dollars wil afrekenen. In de reguliere media wordt Rusland neergezet als de grote verliezer, maar de signalen hoeven wat ons betreft niet veel duidelijker te worden! Met deze informatie in het achterhoofd kijken we vol verwachting uit naar wat de Russische president Poetin morgen zal zeggen tijdens de jaarlijkse persconferentie...

  • Centrale bank Rusland verhoogt rente naar 17%

    De grootste waardedaling van de roebel sinds 1998 was voor de Russische centrale bank reden om de rente met spoed te verhogen van 10,5 naar 17%. In een jaar tijd is de rente met 11,5 procentpunt gestegen, want vorig jaar hanteerde de centrale bank nog een rentetarief van 5,5%.Ook stelt de centrale bank meer liquiditeit aan buitenlandse valuta beschikbaar aan de banken. Konden banken voorheen voor een periode van 28 dagen maximaal $1,5 miljard lenen, nu wordt dat opgeschroefd tot $5 miljard.

    Begin dit jaar kwam een kapitaalvlucht op gang door de Russische inval in de Krim. Buitenlandse investeerders haalden en masse geld weg uit Rusland, waardoor de waarde van de roebel kelderde. De waardedaling van de roebel versnelde toen de olieprijs begon te dalen. Rusland verdient veel geld aan de export van olie en gas en ziet door de dalende prijzen haar inkomsten teruglopen. Of dit de waardedaling van de roebel volledig verklaart durven we niet te zeggen. Volgens Bloomberg is de Russische roebel dit jaar de zwakste van meer dan 170 verschillende valuta.

    'Financiële systeem redden'

    Met een verhoging van de rente naar 17% wordt het voor speculanten minder aantrekkelijk short te gaan op de roebel. De reële rente, dus na correctie voor de inflatie, ligt door de renteverhoging ongeveer op 7 of 8 procent. Wie short wil gaan op de roebel moet dus tenminste dat rendement halen om uit de koste te komen. Ook wordt het aantrekkelijker roebels aan te houden bij een hogere rente, al boezemt de snelheid waarmee de munt afglijdt nog weinig vertrouwen in bij spaarders en beleggers. "Met deze renteverhoging symboliseert de centrale bank dat ze economische groei opgeeft met als doel het financiële systeem overeind te houden", zo verklaarde Ian Hague van vermogensbeheerder Firebird Management tegenover Bloomberg. "Dit was de juiste beslissing, maar het was geen gemakkelijke", zo voegde hij eraan toe. Ook president Poetin heeft zich uitgesproken over het besluit van de centrale bank: "Deze beslissing is erop gericht het risico van een verdere waardedaling en van oplopende inflatie substantieel te beperken". De gouverneur van de Russische centrale bank lichtte het besluit om de rente op te schroeven als volgt toe: "Om de negatieve effecten van een waardedaling van de roebel te beperken hebben we besloten de rente te verhogen. We moeten echt leren om te leven binnen de roebelzone en om te vertrouwen op onze eigen financieringsbronnen".

    russia-interest-rate

    Centrale bank Rusland verhoogt rente naar 17% (Grafiek van Tradingeconomics)

    Waarde Russische roebel keldert

    De waarde van de Russische munt is dit jaar gehalveerd ten opzichte van de dollar. Dat betekent dat goederen die in dollars worden afgerekend twee keer zo duur zijn geworden en dat dollars in Rusland twee keer zoveel koopkracht hebben als een jaar eerder. De halvering van de waarde van de roebel betekent overigens niet per definitie dat de kosten van levensonderhoud voor de gemiddelde Rus verdubbeld zijn. Ongetwijfeld zullen bepaalde importgoederen fors duurder zijn geworden, maar de goederen die in eigen land geproduceerd worden en die in roebels verhandeld worden hoeven niet even sterk in prijs te stijgen. De grootste slachtoffers zijn misschien nog wel Russische huishoudens en bedrijven die een lening hebben afgesloten in een vreemde valuta, zoals in euro's of dollars. Deze leningen waren misschien aantrekkelijk door de lage rente, maar nu de roebel wegzakt explodeert de effectieve schuldenlast.

    usd-rub-wisselkoers

    Roebel halveerde dit jaar in waarde tegenover de dollar (Bron: Yahoo Finance)

  • Moet Europa investeren of consumeren?

    Europa gaat 2015 in als de hekkensluiter van de wereldeconomie. Na zes troosteloze jaren van bezuinigen en nog eens bezuinigen zijn de technocraten er in Brussel eindelijk van overtuigd dat op deze manier de groei niet terugkomt. Maar wat dan, welke weg moet er dan ingeslagen worden? Moet het accent komen te liggen op meer consumeren of op meer investeren?

    Zoals de zaken er nu voorliggen, lijkt de nieuwe Europese Commissie onder leiding van Jean-Claude Juncker de weg van de investeringen te kiezen. Daar hebben ze een op het eerste gezicht sterk argument voor. Anno 2014 komen de investeringen in de Eurozone € 400 miljard lager uit dan in 2007. Toch gaat de vergelijking niet echt op, omdat in 2007 de kredietbubbel een hoogtepunt bereikte. Er kwamen investeringen die achteraf bezien beter achterwege hadden kunnen blijven. De Commissie lijkt hier trouwens ook van doordrongen en is intern van mening, dat de kloof met 2007 geen €400 miljard bedraagt maar gecorrigeerd voor de omstandigheden hooguit € 200 miljard bedraagt.

    Maar misschien is € 200 miljard nog steeds een schromelijk overdreven bedrag. Er is een fundamentele factor die pleit tegen hoge extra investeringen en dat is de Europese demografie. De beroepsbevolking van de eurozone stabiliseert al sinds 2005 en zal naar verwachting in 2015 echt gaan dalen. De productiviteitsgroei in de eurozone stagneert ook al jaren. Als er in de komende jaren ook nog minder handjes beschikbaar zijn, dan zal de groei bijna automatisch lager gaan uitvallen. Als dat zo is, dan zijn er minder investeringen nodig om een evenwichtige verhouding capital/output te bewerkstelligen. Het is immers niet zo, dat altijd maar weer meer investeringen ook positief is. Overdaad schaadt en te hoge investeringen leveren op den duur minder rendement op. Of het Europese bankensysteem onder de huidige omstandigheden blij zal zijn met veel non-performing loans mag betwijfeld worden.

    eurozone-unemployment-cartoon

    Bezuinigen of investeren?

    Investeren

    Zullen de plannen van Juncker op de korte termijn überhaupt een positieve impact hebben? Investeringen vinden toch alleen plaats als de groei aantrekkelijk is of aantrekkelijk kan worden. Een lage rente is bij investeringsbeslissingen van secondair belang. De impact van een beleid gericht op monetaire verruiming kan wel eens heel weinig effect hebben. Zoals de zaken er nu voor staan, is er in de eurozone waarschijnlijk geen gebrek aan funding. Europese banken zitten op een reusachtig vermogen. Het is nog maar de vraag of de €21 miljard die Juncker beschikbaar stelt als garantiekapitaal banken op andere gedachten zullen brengen. Juncker wil bovendien, dat banken krediet beschikbaar stellen voor infrastructurele projecten. Dat zijn projecten met een hoog afbreukrisico, zo bewijst de geschiedenis. Die risico’s zijn niet financieel van aard, maar eerder politiek op nationaal niveau. Belangengroepen in menig land hebben er alle belang bij, dat de status-quo gehandhaafd blijft. pizzaMet andere woorden, een oproep om meer te investeren klinkt sympathiek en doortastend, maar zal waarschijnlijk weinig uithalen. Het niveau van investeren is niet zo laag als beleidsmakers ons graag willen vertellen. Landelijke en regionale barrières, die het effect van investeringen teniet doen, zijn niet financieel van aard. Misschien moet Europa hier ook weer een voorbeeld nemen aan de Verenigde Staten. Daar is de groei gebaseerd op een herstel van de consumptie. Dat herstel was mogelijk, nadat huishoudens hun financiën op orde hadden gebracht en hun schuldenlast afgebouwd. Toen de consumptie weer toenam, kwamen de investeringen vanzelf! Cor Wijtvliet Bron: Daniel Gros, Europe’s misguided investment mania. Project-syndicate, December 11 2014 Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD). Meer informatie:

  • OPEC laat daling olieprijs tot $40 toe

    De OPEC-landen zullen een daling van de olieprijs richting $40 per vat niet in de weg staan, zo maakte de minister van Energie van de Verenigde Arabische Emiraten Suhail Al-Mazrouei (V.A.E.) bekend. “We gaan onze strategie niet aanpassen omdat de olieprijs van $60 naar $40 daalt”, zo verklaarde hij tegenover Bloomberg tijdens een conferentie in Dubai. De groep van olieproducerende landen houdt vast aan haar besluit om de olieproductie op peil te houden en zal de komende drie maanden niet interveniëren om een prijsdaling van olie te stoppen. Volgens hem is de forse daling van de olieprijs sinds het OPEC-besluit van eind november ook geen reden om een spoedbijeenkomst voor de groep olieproducerende landen te organiseren.

    “We streven niet naar een bepaalde prijs, de markt zal zichzelf stabiliseren”, aldus Al-Mazrouei. “We moeten tenminste een kwartaal wachten, voordat we een nieuwe bijeenkomst zullen overwegen. Pas tegen het einde van de eerste helft van 2015 hebben we een goed beeld van de olieprijs”, zo voegde hij eraan toe. De olieprijs is sinds het besluit van de OPEC om de olieproductie op peil te houden met 20% gedaald. Het eerstvolgende overleg van de OPEC-landen, die vandaag de dag verantwoordelijk zijn voor 40% van de wereldwijde olieproductie, staat gepland op 5 juni volgend jaar.

    Olieprijs zoekt nieuw evenwicht

    Tijdens het G20 topoverleg in november waren grote olieproducerende landen als Rusland en Saoedi-Arabië het er al over eens dat olie en gas niet gebruikt moeten worden als politiek instrument. Dat betekent dat beide landen niet langer zullen proberen de olieprijs kunstmatig op een bepaald niveau te houden, zoals dat in het verleden wel gebeurde. De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergey Lavrov, zei daar het volgende over: "Voor wat betreft de situatie op de oliemarkt delen wij en Saoedi-Arabië de positie dat de olieprijs door de markt bepaald moet worden. Vraag en aanbod spelen hierin de sleutelrol." Volgens de Minister van Energie van de Verenigde Arabische Emiraten is het besluit van de OPEC om de olieproductie op peil te houden niet bedoeld om andere economieën of olieproducerende landen te ondermijnen: "Sommigen zeggen dat deze beslissing gericht is op de Verenigde Staten en haar schalie-industrie. Anderen zeggen dat het gericht is tegen Iran en Rusland, ook dat is onjuist." Dat laatste wordt bevestigd door het feit dat Rusland achter het beleid staat om de olieproductie op peil te houden en niet langer de prijs kunstmatig op een bepaald niveau te halen.

    Verenigde Staten

    De olieproducerende landen laten de prijsvorming van olie meer en meer over aan de vrije markt, tot ongenoegen van de Verenigde Staten. Met gigantische investeringen in schalie-olie hoopte ze minder onafhankelijk te worden van olie uit het Midden-Oosten, maar feit is dat de productie van olie uit schalie een gemiddelde kostprijs van ongeveer $60 per vat kent. Dat betekent dat het nu al niet meer rendabel is om de productie van schalie-olie op peil te houden. Een serieus probleem, want gastschrijver 24 karaat wist ons te melden dat de Amerikaanse schalie-industrie met $500 miljard aan geleend geld uit de grond is gestampt. De kwaliteit van deze leningen staat of valt dus bij de hoogte van de olieprijs, juist nu de rest van de wereld niets doet om de prijsdaling van olie te stoppen. Een ander probleem is dat er door de dalende olieprijs minder vraag is naar dollars. Olie wordt in veel gevallen nog in dollars afgerekend, wat betekent dat de landen die olie importeren minder dollars nodig hebben om in hun energiebehoefte te kunnen voorzien. Het is dan de vraag wat de olie-importerende landen met hun resterende dollars zullen doen. Binnen de OPEC verwacht men dat de Amerikaanse olie-industrie na 2020 weer zal krimpen, vanwege de beperkte oliereserves die het land heeft. "De VS zal niet zelfvoorzienend worden in olie en zal daarom afhankelijk blijven van aanbod uit het Midden-Oosten", zo verklaarde Abdalla El-Badri van de OPEC tegenover Bloomberg. Lees ook:

    kosten-olieprijs

    Daling olieprijs treft de Verenigde Staten

  • Rusland verkoopt goud om roebel te steunen?

    Volgens Yahoo Finance verkoopt Rusland zijn goud om de waarde van de roebel te ondersteunen. In het artikel lezen we dat de totale reserves van de Russische centrale bank in één week tijd met $4,3 miljard zijn afgenomen en daaruit concludeert men dat de centrale bank een deel van haar goud verkocht heeft. Yahoo Finance verwijst naar een artikel op een Russische site als bron. Daar wordt de suggestie gewekt dat er goud verkocht is, terwijl de cijfers die genoemd worden dat niet onderbouwen.

    In de week van 28 november tot 5 december daalde de totale reserve van de Russische centrale bank van $420,5 naar $416,2 miljard. Maar verderop in het Russische artikel wordt dit bedrag opeens niet genoemd als zijnde de totale reserve (valuta + goud), maar als de goudreserve. Daar wordt opeens een bedrag van ongeveer $420 miljard geplakt op de goudvoorraad van Rusland. Een simpele rekensom leert dat dat niet klopt.

    Rusland beschikt volgens de laatste cijfers over ongeveer 1.168 ton goud, oftewel 1.168.000 kilogram. Bij een goudprijs van $39.340 per kilogram is al het goud van Rusland dus $45,95 miljard waard. Het getal van ongeveer $420 miljard is de totale reserve van de centrale bank, dus goud + valutareserves. Dat klopt ook, want volgens de laatste cijfers bestaat de totale reserve van Rusland momenteel voor iets meer dan 10% uit goud.

    Russen kopen goud

    De vergissing die de Russische nieuwssite maakte kon door Yahoo Finance makkelijk onderschept worden, als ze even de moeite hadden genomen om zelf de berekeningen te maken. Nu denkt de lezer dat Rusland in één week $4,3 miljard aan goud verkocht heeft, wat bij de huidige goudkoers gelijk staat aan ruim 100 ton goud! Nu kunnen we ons afvragen of deze foutieve interpretatie het gevolg is van onwetendheid of opzet. Dat eerste kunnen wij ons moeilijk voorstellen, want Rusland heeft de laatste jaren vrijwel onafgebroken goud gekocht. Sterker nog, in de laatste twee maanden kocht Rusland zelfs relatief veel goud bij. In oktober voegde de centrale bank nog ongeveer 20 ton aan haar reserves toe en in november kocht de centrale bank opnieuw bijna 19 ton van het gele metaal bij. Deze trend zal ook Yahoo Finance niet zijn ontgaan.

    Tegenstrijdig

    Yahoo Finance neemt aan dat Rusland bereid is goud te verkopen om de roebel te ondersteunen, maar dat lijkt in tegenspraak te zijn met de trend van 2014. De problemen met de roebel spelen al maanden, maar desondanks is Rusland dit jaar de grootste koper van goud. De World Gold Council liet dat onlangs nog zien aan de hand van het volgende taartdiagram.

    central-bank-gold-sales-wgc

    Rusland kocht dit jaar verreweg het meeste goud bij

    Wisselkoersbeleid

    Ook heeft de Russische centrale bank laten weten dat ze niet van plan is de waarde van de roebel structureel te ondersteunen met interventies op de valutamarkt. Dat blijkt ook uit statistieken van de Bank of Russia die een lezer van het Goudstudieforum ons deze week doorstuurde. Op deze pagina publiceert de centrale bank maandelijks hoeveel euro's en dollars ze gekocht of verkocht heeft. Zetten we deze cijfers in een grafiek, dan zien we dat de centrale bank de laatste maanden inderdaad gestopt is met het structureel ondersteunen van de roebel d.m.v. de verkoop van euro's of dollars. Incidenteel verkoopt de centrale bank nog wel wat dollars, maar dat is voornamelijk bedoeld om valutaspeculanten op afstand te houden.

    forex-interventions-bank-of-russia

    Centrale bank Rusland wil wisselkoers roebel overlaten aan de markt (Bron: CBR)

    Blijf kritisch

    Wat we met dit artikel willen zeggen is dat het geen kwaad kan om als lezer de cijfers en bronnen van nieuwssites na te trekken. Doe dat alstublieft ook bij het lezen van artikelen die we op Marketupdate publiceren. Een verkeerde vertaling of foutieve interpretatie van feiten kan tot een conclusie leiden die niet in overeenstemming is met de werkelijkheid. Raadpleeg verschillende bronnen om nieuwsfeiten en gebeurtenissen in de juiste context te kunnen plaatsen.

    Update (14 december 2014):

    Inmiddels heeft Yahoo Finance de fout ook gezien en het artikel gecorrigeerd:

    "Editor's Note: Earlier it was reported that the Central Bank's gold reserves decreased by $4.3 billion, quoting Vesti Finance. However, in actuality, it is international reserves assets that have decreased — not gold. Appropriate changes have been made."

  • Weinig belangstelling voor tweede ronde TLTRO

    Banken zullen slechts voor €130 miljard aan leningen afsluiten in de tweede ronde van het TLTRO programma (Targeted Longer-Term Refinancing Operations), zo schrijft Reuters op basis van een rondvraag onder handelaren in de valutamarkt. Het totale bedrag ligt weliswaar hoger dan de €82,6 miljard die banken in september leenden bij de ECB, maar het is nog altijd minder dan de €150 miljard waar analisten en beleggers twee weken geleden op rekenden.

    De belangstelling voor dit nieuwe stimuleringsprogramma van de Europese centrale bank is op zijn best teleurstellend te noemen, zeker in vergelijking met het totaal van meer dan €1 biljoen dat banken eind 2011 en begin 2012 leenden onder het originele LTRO programma. De ECB wil het balanstotaal oprekken tot €3 biljoen, het niveau uit het voorjaar van 2012.

    ECB slaagt er met de huidige maatregelen niet in het balanstotaal te vergroten