Marketupdate

Categorie: Economie

Economisch Nieuws

  • Polen zet streep door staatsobligaties pensioenfondsen

    De Poolse regering zet een streep gezet door haar staatsobligaties in handen van private pensioenfondsen. De fondsen moeten de staatsobligaties overdragen aan de regering, die de schuldverplichting vervolgens onderbrengt in een publiek pensioenfonds. Met deze maatregel brengt Donald Tusk, de premier van Polen, de staatsschuld met 8 procentpunt omlaag. Polen, de grootste economie van Oost-Europa binnen de EU, heeft net als veel andere landen in Europa last van de crisis. De toenemende publieke schuldenlast verhindert een volgende sprong voorwaarts, zo verklaarde de premier. “Het private pensioensysteem draait voor een gedeelte op een groeiende staatsschuld en is erg kostbaar gebleken”, zo voegde hij toe in een persconferentie.

    Door de vertraging van de Poolse economie groeide het begrotingstekort de afgelopen maand met 16 miljard zloty (€3,75 miljard) naar 51,6 miljard zloty (€12,08 miljard). Dat is problematisch, aangezien kredietbeoordelaar Fitch op 23 augustus nog waarschuwde voor een verminderde kredietwaardigheid van het land. De rente op Poolse 10-jaars staatsobligaties steeg naar 4,79%, het hoogste niveau sinds oktober 2012.

    Herziening pensioenstelsel

    De Poolse regering streeft naar een herziening van het pensioenstelsel dat stamt uit 1999. Momenteel zijn er veertien privaat beheerde pensioenfondsen onder het verplichte pensioenstelsel, fondsen die gezamenlijk 281 miljard zloty beheren. In dat lijstje staan ook pensioenfondsen die beheerd worden door ING en Aegon. Daarvan bestond eind juli ongeveer 111,4 miljard uit aandelen en 121,2 miljard uit obligaties, zo blijkt uit data van de Poolse toezichthouder. Deze fondsen moeten alle staatsobligaties overdragen naar een soort staatspensioen, waarmee de staat controle krijgt over 51,5% van alle pensioenbesparingen. De private pensioenfondsen, die dus 48,5% van de besparingen beheren, zullen hun focus verschuiven van staatsobligaties richting bedrijfsobligaties. Ook mogen ze bepaalde normen met betrekking tot het rendement loslaten.

    Door de staatsobligaties over te zetten van private naar publieke pensioenvoorzieningen stijgt het percentage van de totale staatsschuld in buitenlandse handen, zo verklaart econoom Rafal Benecki van ING per email tegenover Bloomberg. “Daardoor werken [private] pensioenfondsen niet langer als schokdempers. De relatieve blootstelling van de Poolse schuldmarkt aan buitenlandse investeerders zal toenemen”. Het percentage van de Poolse staatsschuld in buitenlandse handen stijgt door deze confiscatie van 36 naar 45 procent.

    Polen moeten binnen drie maanden kenbaar maken of ze voor hun pensioen willen blijven sparen via een privaat fonds of via het staatsfonds. Wie kiest voor het staatspensioen zal in de toekomst zijn of haar pensioenverplichting ook moeten betalen aan de staatskas. De Poolse pensioenfondsen waren “diep teleurgesteld” door deze aanslag op de private pensioenen. Ze betwijfelen de wettelijke rechtvaardiging voor het confisqueren van de staatsobligaties.

    Is uw pensioen nog veilig? Kan dit ook in Nederland gebeuren?

    poolse-zloty

    Poolse regering zet streep door staatsobligaties bij private pensioenfondsen.

  • Rente Amerikaanse staatsobligaties stijgt naar 3%

    De rente op Amerikaanse staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar is gestegen naar 3%. Het is voor het eerst in 26 maanden dat de Amerikaanse overheid zoveel rente moet betalen over het schuldpapier. En dat terwijl de Federal Reserve nog steeds iedere maand $40 miljard aan hypotheekleningen en $45 miljard aan 10-jaars staatsobligaties van de markt haalt!

    Kennelijk is de tapering al begonnen. Het is niet Bernanke, maar de rest van de wereld die haar aankopen van Amerikaans schuldpapier afbouwt. De TIC-data van het Amerikaanse ministerie van Financiën liet eerder al zien dat China en Japan in juni al schuldpapier verkochten. Het lijkt erop dat de verkoop van schuldpapier is begonnen, gezien de snelle stijging van de rente.

    Een hogere rente is funest voor de Amerikaanse economie, die voor een belangrijk deel wordt gedreven door consumptie. Door de hogere rente worden de woonlasten duurder, met als gevolg dat men minder geld kan aanwenden voor consumptie. Voor groter is het probleem voor de Federal Reserve, die langzaam aan de controle lijkt te verliezen over de obligatiemarkt. Wil ze de rente weer omlaag brengen, dan zal ze misschien nog meer staatsobligaties moeten kopen…

    Rente 10-jaars staatsobligaties VS

    Rente 10-jaars staatsobligaties VS

    Hypotheekrente VS loopt scherp op

    Hypotheekrente VS loopt scherp op

  • Inflatie daalt naar 2,8%

    De inflatie in Nederland is in de maand augustus gezakt naar 2,8%, zo schrijft het CBS. Dat is een verbetering ten opzichte van juli, toen de prijzen nog 3,1% hoger waren dan een jaar eerder. In augustus zorgde vooral de lagere benzineprijs (bijna 2 cent minder dan juli) voor een lagere consumentenprijsindex. Ook had de prijsontwikkeling van kleding en van pakketverzendingen naar het buitenland een drukkend effect op de inflatie.

    Met 2,8% inflatie zit Nederland ver boven het gemiddelde van de Eurozone (1,3%) en de zachte limiet die de ECB nastreeft (2%). De hoge inflatie is het gevolg van een BTW verhoging in oktober vorig jaar. Daardoor zijn de prijzen van alle producten en diensten die onder het hogere BTW-tarief vallen opeens 2% duurder geworden. In oktober loopt deze lastenverzwaring weer uit de cijfers, waardoor de inflatie waarschijnlijk weer ruim onder de 2% zal uitkomen. De Nederlandsche Bank benadrukte onlangs nog dat de hoge inflatie in Nederland een tijdelijk fenomeen is.

    Inflatie Nederland in augustus

    Inflatie Nederland in augustus

    Grootste huurstijging sinds 1994

    De inflatie is weer iets gezakt, maar dat wil niet zeggen dat de consument meer koopkracht heeft gekregen. Het CBS maakte vandaag ook bekend dat de woninghuren in juli met gemiddeld 4,7% zijn gestegen, de grootste huurstijging sinds 1994! De huurder betaalt dit jaar gemiddeld veel meer dan voorgaande jaren, omdat de overheid de verhuurders meer ruimte heeft gegeven om de huur op te schroeven. Vooral huishoudens met hogere inkomens die huren bij woningbouwcorporaties betalen veel meer huur dan vorig jaar. Tussen 2001 en 2012 was de huurstijging gemiddeld 0,3 procentpunt hoger dan de inflatie van het voorgaande jaar, maar in juli 2013 was de gemiddelde huurstijging 2,2 procentpunt hoger dan de inflatie van vorig jaar. Het is voor het eerst sinds 1996 dat het verschil tussen de huurstijging en de inflatie in het voorliggende jaar meer dan 2 procentpunt bedraagt, zo schrijft het CBS.

    Ontwikkeling huur en inflatie in NederlandOntwikkeling huur en inflatie in Nederland

    (Foto muntgeld van Niek Wolfkamp)

  • Poll: Hoe concurrerend is Nederland nog?

    Woensdag werd bekend dat Nederland in 2013 minder concurrerend is dan vorig jaar. We zakken als land van de vijfde naar de achtste plaats in de jaarlijkse concurrentie-index van het World Economic Forum. Volgens deskundigen is die daling toe te schrijven aan het begrotingstekort, de slecht functionerende financiële markten en toenemende onzekerheid over de degelijkheid van de Nederlandse bankensector. Ook dalende investeringen in R&D door bedrijven, het gebrek aan technici en ingenieurs en de gebrekkige samenwerking tussen bedrijven en universiteiten is voor een deel verantwoordelijk voor de daling naar de achtste plaats, aldus NU.nl.

    Maakt u zich al zorgen over de concurrentiepositie van Nederland? Voeren landen als Zwitserland, Finland en Duitsland (respectievelijk de posities 1,3 en 4) inderdaad een slimmer beleid dan Nederland? Laat uw mening horen in de poll of laat een reactie achter!

    [polldaddy poll=7369803]

  • Grafiek: QE3 zorgt niet voor meer kredieten

    Onderstaande grafiek van Soberlook laat zien dat het QE3 stimuleringsprogramma van de Federal Reserve geen impuls heeft gegeven aan de kredietmarkt. Het stimuleringsprogramma zorgde weliswaar voor een lagere rente, maar dat spoorde de Amerikaanse economie niet aan tot het opnemen van extra krediet. Onderstaande grafiek laat de jaar-op-jaar ontwikkeling van alle private schulden bij banken zien, afgezet tegen de hoeveelheid staatsobligaties die de centrale bank gekocht heeft.

    Sinds de start van het QE3 programma heeft de Amerikaanse centrale bank al €800 miljard aan staatsobligaties gekocht, maar in hetzelfde tijdsbestek zakte de kredietgroei van 6% naar 2% jaar-op-jaar. Als de Federal Reserve de hoop had dat het stimuleringsprogramma de economie zou aanjagen, dan is die hoop nu wel verdwenen.

    QE3 zorgt niet veel meer kredietgroei

    Niet meer kredietgroei door stimuleringsprogramma Federal Reserve (Bron: Soberlook)

  • Particuliere belegger blijkt slechte belegger

    Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat particuliere beleggers relatief slechte beleggers zijn. Toch laat  de massa zich keer op keer verleiden om hoog in te stappen. De particuliere beleggers presteren gemiddeld gezien onder de maat, omdat ze relatief veel transactiekosten maken, teveel risico’s nemen en vaak de neiging hebben om op het verkeerde moment uit te stappen.

    Bob Homan van ING Investment verklaart tegenover het FD dat het sentiment van particuliere beleggers bijna een contra-indicator is. Ze stappen in als alle signalen op groen staan en zoeken tegelijk de uitgang als het tegen zit. Door verlies-aversie blijven veel beleggers te lang vasthouden aan een positie, die ze uiteindelijk pas verkopen als de koers een dieptepunt bereikt. Het FD haalt verschillende onderzoeken aan die aantonen dat particuliere beleggers ver achterblijven bij de index. Onderzoek onder Duitse beleggers leverde een gemiddeld rendement op dat 7,5% onder het marktgemiddelde lag. Daar komt nog een procent voor transactiekosten bij.

    Risicovol beleggen

    De particuliere belegger wil vaak snel resultaat zien van zijn of haar belegging en kiest daardoor vaker voor complexe producten als opties, speeders en turbo’s. Er zijn maar heel weinig beleggers die daar structureel geld aan overhouden. Ook spreiden particuliere beleggers veel minder goed, waardoor ze kwetsbaar zijn voor tegenslagen. Vooral op het vlak van risicobeheersing hebben grotere beleggingsfondsen en institutionele beleggers een betere trackrecord, maar ook deze professionals blijven vaak genoeg achter bij het rendement van de index. Daar komt bij dat er ook kosten verbonden zijn aan vermogensbeheer.

    Sparen of beleggen?

    Universitair docent Arvid Hoffmann zegt in het FD dat de noodzaak van particulier beleggen niet zo vanzelfsprekend is al men misschien denkt. “Sparen en beleggen zijn twee compleet verschillende dingen. Als je de rendementen vergelijkt, dan moet je dat goed doen”. Hij doelt daarmee op de ervaring dat beleggen iets is voor de langere termijn en dat het rendement op een lange-termijn belegging vergeleken moet worden met bijvoorbeeld de rente op een deposito rekening.

    Vaak worden spaarders aangemoedigd om te gaan beleggen en hun geld “aan het werk” te zetten. Toch blijkt dat voor velen geen verstandige zet. Zonder een doordachte strategie en een lange termijn visie spekt de particuliere belegger vooral de kas van de banken en de grote beleggingsfondsen. Een tracker of ETF die de index volgt is misschien saai, maar is wel de beste manier om het marktrendement te benaderen. Dat blijkt ook voor professionele vermogensbeheerders al een hele prestatie te zijn!

    beleggen 2

    Particuliere beleggers verliezen over het algemeen juist geld op de beurs

  • Huizenverkoop weer in de lift

    De Telegraaf schrijft dat de huizenverkoop in de maand augustus door het dak is gegaan. In de afgelopen maand werden er 11.500 woningen verkocht en waren er 130.000 aanvragen voor een bezichtiging. Vergeleken met dezelfde periode van vorig jaar steeg het aantal transacties op de woningmarkt met 50%. Ook ten opzichte van een maand geleden is het aantal verkochte woningen gestegen.

    Volgens Jeroen Stoop, directeur van Makelaarsland, zijn er meerdere factoren aan te wijzen voor de gestegen verkoop in de afgelopen maand. Hij zegt dat veel van hun klanten economisch herstel verwachten, een herstel dat gepaard zou gaan met een stijging van de rente. De hypotheekrente is op dit moment nog relatief laag en huizenkopers willen daar blijkbaar van profiteren. Het aantal transacties op de woningmarkt stijgt al voor het vierde kwartaal op rij, volgens Stoop een teken dat de bodem nu echt bereikt is. Door het hoge aantal bezichtigingen verwacht Stoop dit jaar ook een goede septembermaand.

    Sentiment

    De media hebben ook een rol gespeeld, aldus Stoop. “Berichten dat de bodem van de huizenprijzen bereikt is, dragen bij aan het goede gevoel van de consument. Dat hebben wij hier echt duidelijk gemerkt”, zo verklaart de directeur van Makelaarsland in de Telegraaf. Marketupdate plaatste  niet zo lang geleden nog een video, waarin de ‘neutrale’ berichtgeving van het NOS Journaal doorklinkt.

    Kanttekening

    Geen economisch cijfer komt vandaag de dag zonder een kanttekening, zo ook dit verkoopcijfer niet. De vergelijking met de augustusmaand van vorig jaar wordt sterk beïnvloedt door het gegeven dat huizenkopers hun aankoop in 2012 naar voren haalden. Vanaf juli was er onzekerheid over een mogelijke verlaging van de NHG-grens, waardoor huizenkopers eerder tot aankoop overgingen. Daardoor viel er een gat in de verkopen van augustus.

    Onderstaande grafiek geeft het aantal verkochte woningen per kwartaal weer sinds 1996. De data is afkomstig van het CBS en is berekend aan de hand van het gemiddelde van de afgelopen vier maanden. Daardoor worden seizoenseffecten uitgesmeerd over een langere periode. Uit de grafiek valt op te maken dat de activiteit op de woningmarkt nog steeds relatief laag is ten opzichte van de jaren voor de economische crisis. Klik op de grafiek voor een grotere versie.

    Aantal verkochte woningen Nederland

    Aantal verkochte woningen Nederland

  • Video: Greenspan en Volcker over schuldplafond VS

    Als twee oud-voorzitters van de Federal Reserve van gedachten wisselen zijn wij een luisterend oor. In deze 37 minuten durende video geven Alan Greenspan en Paul Volcker hun visie op het Amerikaanse schuldenplafond, het structurele gat in de begroting en de stand van de economie. Kijken dus!

  • Grafiek: Hoe de inflatie uw koopkracht uitholde

    Sinds 1971 is de dollar losgekoppeld van goud, met als gevolg een structureel hogere inflatie. Onderstaande grafiek laat de prijsstijging van een mandje goederen (CPI) zien over een periode van meer dan 200 jaar. De rode balkjes geven de nominale prijsontwikkeling weer, de blauwe lijn daaronder de jaarlijkse inflatie. U ziet hoe die paar procenten op jaarbasis over een langere termijn aanzwellen tot een gigantische prijsstijging! Klik op de grafiek voor een grotere versie.

    Prijsontwikkeling in de VSInflatie in de Verenigde Staten explodeerde vanaf 1971 (Bron: Finaeon, via Ritholtz)

  • Kredietgroei komt langzaam tot stilstand in Europa

    De kredietgroei in de Eurozone is bijna tot stilstand gekomen, zo blijkt uit data van de ECB. Er worden als gevolg van de crisis steeds minder leningen verstrekt aan de private sector, wat een deflatoir effect hebben op de economie in de Eurozone. In juli werd er in de hele Eurozone 1,9% minder krediet verstrekt aan particulieren dan een jaar geleden. De terugval is het grootst in de periferie van de muntunie, waar de speculatieve vastgoedbubbels al geknapt zijn.

    “De inflatoire druk in de Eurozone blijft hierdoor beperkt, waardoor de ECB de rente langdurig op het huidige lage niveau kan houden”, zo verklaarde ING-econoom Martin van Vliet tegenover Reuters.

    Schulddeflatie

    De M3-geldhoeveelheid – een indicatie van de hoeveelheid geld in de economie – groeide in de Eurozone in de maand juli  met 2,2% op jaarbasis, zo bericht de ECB. Dat is minder dan de 2,4% geldgroei in juni. Banken zijn terughoudend met het verstrekken van kredieten, terwijl de behoefte aan nieuwe investeringen bij een groot aantal bedrijven in de Eurozone door de crisis is afgenomen. De strengere kapitaaleisen hebben tot gevolg dat banken hogere eisen stellen aan bedrijfsleningen en hypotheekleningen. Zo werd er in juli €21 miljard minder krediet door banken aan de particuliere sector verstrekt dan in de maand juni. In juni was de daling in de kredietvoorziening ten opzichte van de maand ervoor ook al €12 miljard.

    De hoeveelheid nieuwe kredieten liep het hardst terug in Spanje, waar een min van 10% gemeten werd ten opzichte van een jaar geleden. Alleen Finland, Estland en Nederland zagen de kredietgroei in juli nog toenemen. Volgens econoom Christian Schulz van de Berenberg Bank is er sprake van een “kredietloos herstel” in de Eurozone: “De economie begint om ons heen weer aan te trekken, maar dat wordt niet gedreven door nieuwe kredieten… Dat zal in een later stadium komen”. De kredietgroei volgt dit keer de economische cyclus, zo beweert Schulz.

    De website Soberlook heeft een aantal grafieken van de kredietgroei in de Eurozone. Daaruit blijkt dat we nog volop in de crisis zitten.

    Groei private schulden in Eurozone

    Groei private schulden in Eurozone, jaar op jaar (Bron: ECB) 

    Groei hypotheekleningen in Eurozone

    Groei hypotheekleningen in Eurozone, jaar op jaar (Bron: ECB)

    Groei hypotheekleningen in Spanje

    Groei hypotheekleningen in Spanje, jaar op jaar (Bron: ECB)

    M3-geldgroei in de Eurozone

    M3-geldgroei in de Eurozone (Bron: Econoday)

  • Huizenprijzen sneller omlaag dan men kan aflossen

    De daling van de huizenprijzen komt hard aan, want in de eerste helft van 2013 verdampte er meer geld aan woningwaarde dan wat men in totaal afloste op de hypotheekschuld. Hoewel versneld aflossen voor het individu (financieel) misschien meer lucht geeft, blijkt dat voor de gehele Nederlandse huizenmarkt niet het geval te zijn. Dat is de verontrustende conclusie die de staatsbank ABN Amro trekt in haar rapport over het tweede kwartaal van dit jaar.

    De bank schrijft het volgende over de situatie op de Nederlandse woningmarkt: “Het aantal vervroegde aflossingen is in de eerste helft van 2013 verder gestegen. Deze aflossingen houden verband met het toegenomen risicobewustzijn bij klanten en de lage rente op spaargelden”.

    Huizenprijzen versus hypotheekschuld: 1-0

    De extra aflossingen op hypotheken worden volledig teniet gedaan door de daling van de huizenprijzen. De prijzen dalen harder, met als logisch gevolg dat de loan-to-value (LTV) ratio van de hypotheekportefeuille weer stijgt. Had de totale hypotheekportefeuille van de ABN Amro eind 2012 nog een omvang van 82% ten opzichte van alle onderliggende woningen, eind juni 2013 was dat opgelopen naar 84%. De LTV-ratio laat in feite zien hoe groot de overwaarde van de woningmarkt op landelijke schaal is. Die overwaarde loopt snel terug en dat zal voor de hypotheekportefeuilles van ING en de Rabobank waarschijnlijk niet veel beter zijn.

    Ook uitspraken van premier Rutte komen in een ander daglicht te staan. Hij heeft meerdere keren gezegd dat de Nederlandse huizenmarkt meer bezittingen (huizenwaarde) dan schulden (hypotheken) heeft. Maar wat is de huizenmarkt eigenlijk nog waard, zo lang het aantal te koop staande woningen zo hoog staat als nu. Wat als de werkelijke waarde van de Nederlandse woningmarkt in feite 30% of 40% lager ligt dan de waarde die in de boeken staat? Is de woningmarkt dan nog steeds in balans?

    Huizenprijzen dalen sneller

    Cijfers van het CBS laten zien dat de huizenprijzen sinds de tweede helft van vorig jaar weer sneller omlaag zijn gegaan. De maand juli was een stuk minder slecht, maar voorgaande maanden lieten nog een jaar-op-jaar daling van 8 tot 10 procent zien. De prijsdaling begon in de tweede helft van 2012, omdat er in de eerste helft van vorig jaar nog veel onzekerheid was over de overdrachtsbelasting. Die zou misschien weer verhoogd worden van 2% naar 6%, met als gevolg dat potentiële kopers eerder de knoop doorhakten. Het gaf een kunstmatige en tijdelijke impuls aan de huizenmarkt, zo bleek later.

    Bijna kwart ‘onder water’

    Binnen de totale hypotheekportefeuille van de ABN Amro had 23% eind juni 2013 een loan-to-value ratio van 100 procent of meer. Een half jaar geleden, dus eind 2012, was dat nog 22% van het totale klantenbestand met een hypotheek.

    Hoewel er bij de ABN Amro nu meer huizenbezitters ‘onder water’ staan dan een half jaar geleden is het aantal betalingsachterstanden teruggelopen. Halverwege 2013 werd €3,3 miljard aan uitstaande hypotheekschuld geplaagd door betalingsachterstanden, eind 2012 was dat nog €3,6 miljard. Op €300 miljoen aan hypotheken is de betalingsachterstand in de eerste helft van dit jaar weer ingelopen. Daarbij werd ook vakantiegeld ingezet als middel om achterstallige betalingen in te lopen.

    Huizenprijzen dalen sneller dan men kan aflossenHuizenprijzen dalen sneller dan men kan aflossen