Wereldwijd zijn de aandelenmarkten dit jaar bijzonder slecht begonnen. Het volgende overzicht van Pension Partners laat zien hoeveel procent verschillende indices wereldwijd gedaald zijn ten opzichte van begin dit jaar en ten opzichte van de laatste piek. Merk op dat veel verschillende beurzen inmiddels in een ‘bear market’ terecht zijn gekomen, wat betekent dat de koersen minstens 20% gedaald zijn ten opzichte van de top.
Aandelenmarkten wereldwijd hard onderuit
(h/t: @MktOutperform)
De Europese aandelenmarkten zijn in de periode van 2011 tot en met 2015 sterk in waarde gestegen, maar dat was niet de verdienste van de bedrijven zelf. De bedrijfswinst, één van de meest gebruikte methodes om de waarde van een aandeel te bepalen, is in deze periode namelijk helemaal niet gestegen. Sterker nog, sinds 2011 is er sprake geweest van een licht dalende trend…
In de periode van 2009 tot en met 2011 werden Europese aandelen ook meer waard, maar toen wisten de beursgenoteerde bedrijven hun winsten ook met 40% ten verhogen. De afgelopen vijf jaar stegen de aandelenkoersen ook, terwijl de bedrijfswinsten daalden! De gemiddelde koers/winst verhouding steeg in deze periode van 8x naar 15x.
De meest voor de hand liggende verklaring hiervoor is de extreme daling van de rente, waardoor aandelen aantrekkelijker worden ten opzichte van obligaties. Het dividendrendement alleen is in veel gevallen al hoger dan de rente, zeker bij staatsobligaties. Toch is het opvallend dat Europese bedrijven hun winstgevendheid niet hebben weten te vergroten, want een lagere rente betekent ook dat de financieringslasten voor bedrijven dalen.
Europese aandelen duurder, terwijl onderliggende bedrijfswinsten dalen (h/t: Karel Mercx)
De Chinese aandelenmarkt is sinds het begin van dit jaar al met bijna 12% gedaald. Op maandag en donderdag werd de handel zelfs voortijdig stilgelegd, omdat het verlies was opgelopen tot 7%. Waarom gaan die aandelenkoersen toch zo hard omlaag? Zoals dat vaker gaat bij grote koersdalingen is er ook nu weer sprake van een samenloop van omstandigheden. We vatten de belangrijkste redenen voor u samen.
De Chinese beurs werd begin deze week verrast door een zwak cijfer over de industriële productie. Voor de tiende maand op rij was er sprake van groeivertraging in de zware industrie, zoals de staalproductie en de scheepsbouw. De Chinese industrie is ingesteld op een economische groei van 7%. Valt die groei lager uit, dan stapelen de voorraden bij de fabrieken zich op en daalt de bezettingsgraad. Nu al zijn er grote overschotten aan ijzererts, koper en cement waar geen markt voor is. De Chinese overheid zou zelfs van plan zijn grondstoffen als koper op te kopen, in een poging de markt te ondersteunen. Veel productiecapaciteit is met schuld gefinancierd, waardoor Chinese bedrijven erg kwetsbaar zijn bij een groeivertraging van de Chinese economie. Deze onzekerheid vertaalt zich naar lagere aandelenkoersen.
Paniek op de Chinese beurs nog niet voorbij
De Chinese beurs is donderdag opnieuw met 7% gedaald, nadat de beurs maandag ook al voortijdig met een verlies van 7% gesloten werd. Al vrij snel na opening maakten de aandelenkoersen een duikvlucht, die tijdelijk gestopt werd op 5%. Op dat moment trad een zogeheten ‘circuit braker’ in werking, waardoor de handel in aandelen een kwartier werd stilgelegd. Maar het mocht niet baten, want toen dat kwartier voorbij was gingen de koersen opnieuw onderuit. Bij een verlies van 7% wordt de beurs gesloten en kun je geen aandelen meer verkopen. De volgende grafiek laat in één oogopslag de dramatische start van het nieuwe jaar zien op de Shanghai Shenzhen CSI 300.
Lees ook:
Chinese beurs ging donderdag opnieuw hard onderuit (Grafiek via twitter)
Sinds 2004 heeft geen enkele beleggingscategorie jaar in jaar een superieur rendement weten te behalen. In de aanloop naar de financiële crisis kon je een goed rendement halen met grondstoffen, beleggingen in opkomende markten en goud, maar de afgelopen jaren doen juist de aandelen het weer goed. Daarom is het altijd aan te raden om uw vermogen te spreiden over verschillende beleggingscategorieën.
Het zal voor u waarschijnlijk geen nieuws zijn, maar we illustreren deze wijsheid graag aan de hand van het volgende overzicht. De boodschap is eigenlijk heel eenvoudig, zorg dat u van tijd tot tijd uw beleggingsportefeuille tegen het licht houdt en waar nodig een herverdeling maakt richting beleggingscategorieën die een zeer lage weging in de portefeuille hebben. Diversificatie vertaalt zich op de lange termijn naar een beter rendement met een lager risicoprofiel!
Spreiding van uw vermogen is belangrijk, dat bewijst het volgende overzicht (Bron: Business Insider)
TIP: Goudstandaard heeft in samenwerking met Slimbeleggen een handige goudgids samengesteld. In deze bijsluiter heeft Goudstandaard doorgerekend wat de optimale weging is voor goud binnen uw beleggingsmix. Meer weten? Klik hier om het rapport te downloaden!
Sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008 hebben de grote banken gezamenlijk ongeveer 600.000 werknemers ontslagen, zo bericht Bloomberg. Vrijwel alle grote banken hebben duizenden tot tienduizenden arbeidsplaatsen geschrapt door minder lucratieve activiteiten af te stoten. Ook zijn er banen verloren gegaan omdat men wereldwijd meer zaken via internet kan regelen. Dat dwingt veel banken om kleine lokale en regionale kantoren te sluiten.
In het vierde kwartaal van dit jaar telde Bloomberg ongeveer 47.000 nieuwe ontslagen, nadat er in de eerste negen maanden van het afgelopen jaar al 52.000 bankiers hun baan hadden verloren. Toch liggen de reorganisaties in de bankwereld nog niet achter ons. Zo wil Deutsche Bank tussen nu en 2018 nog 26.000 medewerkers ontslaan en heeft UniCredit het voornemen om 18.200 arbeidsplaatsen te schrappen. Ook ons eigen land doet een duit in het zakje, want de Rabobank kondigde eind vorig jaar haar plan aan om in de komende jaren 9.000 banen te schrappen.
Grote banken hebben sinds 2008 ongeveer 600.000 banen geschrapt (Bron: Bloomberg)
De Chinese beurs is vandaag, op de eerste handelsdag van het nieuwe jaar, met een verlies van bijna 7%. De aandelenkoersen gingen zo snel omlaag dat de handel in veel aandelen, opties en futures aan het begin van de middag werd stilgelegd. Dat gebeurt in China automatisch wanneer aandelen op één dag 10% onderuit gaat. Een kwartier eerder was de handel ook al stilgelegd, toen de index als geheel 5% lager stond. Daarmee was de eerste beursdag van 2016 de slechtste eerste beursdag die China ooit gekend heeft.
Volgens Bloomberg daalde de Chinese beurs vanwege teleurstellende cijfers over de industriële productie. Dit cijfer daalde voor de vijfde maand op rij. Ook anticiperen beleggers op het aflopen van het verkoopverbod op aandelen voor grote aandeelhouders, een verbod dat afgelopen zomer werd ingevoerd om de crash van de Chinese aandelenmarkt af te remmen. Grote aandeelhouders zoals pensioenfondsen mochten toen op een gegeven moment geen aandelen meer verkopen.
Het sentiment op de beurs van China is opnieuw nerveus. Ook de oplopende spanningen in het Midden-Oosten doen het vertrouwen in de markten geen goed. “Short gaan of verkopen is wat je nu het beste kunt doen”, zo vertelde handelaar Mikey Hsia van Sunrise Brokers LLP in Hong Kong aan Bloomberg.
Ook in Nederland is de beurs negatief aan het nieuwe jaar begonnen. Om kwart over negen stond de AEX index 2,5% lager op 430,90 punten.
Chinese beurs opent nieuwe jaar 7% lager
Begin dit jaar plaatsten we op Marketupdate een grafiek van de AEX index, uitgedrukt in dollars, olie en goud. We kwamen toen al tot de conclusie dat goud sinds 1999 een veel beter rendement heeft behaald dan de aandelenmarkt, maar dat de twee sinds het uitbreken van de financiële crisis het netto ongeveer even goed gedaan hebben.
Het jaar loopt bijna ten einde en dat betekent dat we opnieuw de balans op kunnen maken. Het afgelopen jaar kwam de AEX index nauwelijks van haar plaats, maar tegelijkertijd zagen we grote verschuivingen in onder meer de waarde van de dollar en de olieprijs. Met de nieuwste cijfers van Quandl levert dat het volgende plaatje op.
AEX index in olie, dollars en goud
De conclusies zijn in feite niet veel anders dan begin dit jaar. Na een korte opleving is de AEX-index in dollars toch verder gedaald. Gemeten naar grammen goud is de beursgraadmeter het afgelopen jaar opnieuw opvallend stabiel gebleven. De olieprijs, die tot en met vorig jaar redelijk gelijk op ging met goud, is in een vrije val terechtgekomen.
Het jaar 2015 was ook voor de aandelenmarkt een bewogen jaar. De eerste zes maanden zagen we een geleidelijke opwaartse trend, mede geholpen door dalende rentes, verdere monetaire verruiming door centrale banken en een positiever sentiment onder beleggers. Aan het begin van de zomer bereikte verschillende aandelenindices zelfs het hoogste niveau sinds het uitbreken van de crisis.
In maart sloot de AEX index voor het eerst in zeven jaar tijd boven de 500 punten, terwijl de Duitse aandelenmarkt voor het eerst de barrière van 12.000 punten wist te doorbreken. Twee maanden later was het ook zo ver in de Verenigde Staten, toen de S&P 500 een nieuw record van 2.121 punten aantikte en de Dow Jones index een all-time high bereikte van 18.351 punten.
Bijna niemand had toen het vermoeden dat het feestje op de beurs zou eindigen in China, waar de aandelenkoersen begin juni waren opgelopen tot het hoogste niveau sinds 2008. De stijging werd gedreven door vele miljoenen particuliere beleggers, die aangetrokken werden door waanzinnige rendementen op de Shanghai Stock Exchange.
Een speculatieve bubbel eindigt doorgaans als de massa zich ermee gaat bemoeien en dat was ook in China het geval. De koersen gingen steeds hoger, maar het handelsvolume daalde. Eind juni klapte de Chinese aandelenbubbel uiteen, toen de index in één dag met 7,4% onderuit ging. Dat was het begin van een flinke correctie, want drie maanden later stond de beurs bijna 40% lager!
Chinese aandelen gingen hard onderuit en sleurden aandelenmarkten elders in de wereld mee
De afgelopen maanden wist de AEX het verlies goed te maken. Op het moment van schrijven staat de index op 441,44 punten, goed voor een koersrendement van 4% sinds het begin van dit jaar. Een relatief mager rendement in vergelijking met de beurzen in Frankrijk en Duitsland, die year-to-date ongeveer acht procent hoger staan.
Toch deden de aandelenmarkten het in Europa beter dan in de Verenigde Staten. De Dow Jones index staat op het moment van schrijven op een year-to-date verlies van 1,5%, terwijl de meer representatieve S&P 500 index weer terug is op het niveau van begin dit jaar. Technologieaandelen wisten zich deels aan het negatieve sentiment te onttrekken, want de NASDAQ lijkt het jaar met een koerswinst van 6,6% af te sluiten.
De initiatiefnemers van de depositobank hebben besloten voorlopig niet verder te gaan met het opzetten van de eerste zogeheten full reserve bank in Nederland. De stichting Full Reserve, die al meer dan 2.000 inschrijvingen voor deze nieuwe bank wist te verzamelen, kreeg de Nederlandsche Bank niet zo ver om een uitzondering te maken voor deelname aan het depositogarantiestelsel. Daarmee zou een belangrijk speerpunt van de depositobank, namelijk ‘sparen zonder risico’, komen te vervallen.
Het concept van de depositobank is eigenlijk heel simpel. De bank parkeert spaartegoeden bij de ECB en biedt rekeninghouders alle gemakken zoals een betaalpas, internetbankieren, mobiel betalen en mogelijk zelfs geld opnemen uit de pinautomaten van andere banken, maar doet dat allemaal zonder ook tegelijkertijd geld uit te lenen.
Voorlopig geen depositobank
Daarmee is de depositobank dus geen geldscheppende instantie, zoals alle andere commerciële banken die wel leningen verstrekken. En dat betekent dat een bank als de depositobank ook niet kan omvallen door een bankrun en niet in de problemen kan komen door een groot aantal slechte leningen op de balans.
De initiatiefnemers wilden met de depositobank een doorbraak forceren en spaarders de keuze geven tussen sparen bij een meer risicovolle bank (tegen rente) of sparen bij een veilige bank (zonder rente). Spaarders zouden met dit nieuwe alternatief geprikkeld worden na te denken over risico en rendement, maar juist daar loopt het nu op vast.
Het grootste obstakel van de depositobank is het depositogarantiestelsel, dat spaarders tot €100.000 garandeert als een bank omvalt. Andere banken moeten deze verliezen opvangen, wat zou betekenen dat ook de spaarders bij de ‘veilige depositobank’ zouden moeten opdraaien voor de risico’s die de omvallende bank genomen heeft. En omdat de depositobank zonder winstoogmerk opereert zou dat in de praktijk betekenen dat hun spaarders het verlies mogen opvangen van de spaarders bij de omgevallen bank.
Door het depositogarantiestelsel op te rekken naar €100.000 voorkom je dat spaarders massaal met hun geld heen en weer gaan schuiven in tijden van crisis. Het maakt het financiële systeem dus meer schokbestendig. Maar de keerzijde van de medaille is dat het garantiestelsel iedere prikkel bij de spaarder wegneemt om een goede afweging te maken tussen risico en rendement. Het zorgt voor moreel gevaar, omdat het voor ieder individu aantrekkelijker wordt gemaakt om te sparen bij een bank die de hoogste rente oplevert, zo lang deze maar onder het garantiestelsel valt. Of de bank daar nou veel risico voor moet nemen, dat zal de meeste spaarders weinig interesseren.
De Nederlandsche Bank kon naar eigen zeggen geen uitzondering maken voor de depositobank ten aanzien van de verplichte deelname aan het depositogarantiestelsel. En juist het krijgen van die ontheffing was een belangrijke stap in de oprichting van de eerste full reserve bank.
“DNB bleef op het standpunt staan dat er binnen de huidige kaders er geen mogelijkheid was om tot een vergunning te komen. We zouden ons aan regels moeten houden die duidelijk niet voor ons waren bedoeld. En er is in die zes maanden ook niet een traject opgestart om de obstakels uit de weg te ruimen. Zo krijg je nooit innovatie”, zo verklaarde initiatiefnemer Richard van der Linde tegenover het Financieel Dagblad.
De Nederlandsche Bank heeft volgens van der Linde de bevoegdheid om binnen de huidige wet- en regelgeving een vergunning te verlenen aan de depositobank. Hij is dan ook teleurgesteld dat de centrale bank niet alle middelen gebruikt heeft om de oprichting van de full reserve bank mogelijk te maken en een ontheffing te verlenen voor het depositogarantiestelsel.
Desondanks laat de DNB de deur op een kier staan. Martijn Pols, woordvoerder van de Nederlandsche Bank, zegt in een verklaring tegenover het Financieel Dagblad voorstander te zijn van nieuwe toetreders op de markt. Ook zei hij dat er misschien wat regels geschrapt moeten worden, omdat die niet meer uit het tijdperk 2015 komen. “Regelgeving volgt altijd de markt.”
Lees ook:
Een groot aantal ontslagen bankmedewerkers heeft moeite om een nieuwe baan te vinden voordat zijn of haar WW afloopt, zo schrijft RTL-Z op basis van gegevens van het UWV. Gemiddeld vindt 62% van alle ontslagen werknemers in Nederland binnen een maand na het ontvangen van de bijstandsuitkering een nieuwe baan, maar bij ontslagen bankiers ligt dat percentage veel lager op 52%.
Niet alleen vinden bankmedewerkers minder snel een baan dan het landelijke gemiddelde, ook blijkt dat ze vaker een carrière switch moeten maken. Slechts 12,9 procent van de ontslagen bankmedewerkers vindt een nieuwe arbeidsplaats bij een beleggingsmaatschappij, effectenhandelsbedrijf of financieel administratiekantoor. Slechts 7% kan weer aan de slag in de financiële dienstverlening.
Veel bankmedewerkers moeten op zoek naar werk in andere sectoren van de economie, zoals de gezondheidszorg, welzijn of cultuur. RTL-Z becijferde dat de afgelopen jaren in totaal ongeveer 27.000 arbeidsplaatsen verloren zijn gegaan in de financiële dienstverlening. De Rabobank schrapte in totaal 23.000 medewerkers, terwijl ABN Amro en ING respectievelijk 8.000 en 5.000 banen schrapten.