Kwartaal na kwartaal en jaar na jaar laat gokbedrijf NetEnt goede cijfers zien. Het Zweedse gokbedrijf is hard op weg wereldwijd de grootste te worden wat betreft het fabriceren van online casino spellen. Zo vlak voor de sluiting van het tweede kwartaal wordt het interessant om dit aandeel weer eens te bekijken. Eerder belichtten we al een zeer gunstige zet met veel potentieel. Wat zijn momenteel de ontwikkelingen?
Positieve ontwikkelingen
In Spanje gaat NetEnt naast de huidige slots nu ook online tafelspellen aanbieden. Denk hierbij aan roulette en blackjack. Deze ontwikkeling kan goed zijn voor zo’n 3 tot 5 miljoen euro over 2018. De Spaanse online gokmarkt is nog niet zo ontwikkeld als die in Engeland of Finland. Als de groei echt een sterke opwaartse beweging maakt zit NetEnt met een compleet aanbod in die markt.
NetEnt biedt nu ook al haar spellen aan in Servië. Dat een populatie heeft van ruim 7 miljoen inwoners en een gelegaliseerde omgeving voor online gokken. Het populairste online casino aldaar is Mozzart en heeft ook de NetEnt spellen opgenomen.
Negatieve ontwikkeling
Op de Nederlandse markt zijn er momenteel veel online casino’s actief die NetEnt spellen gebruiken. Voor elke inzet op zo’n spel krijgt NetEnt een commissie. Unibet en Oranje Casino hebben bijvoorbeeld veel spellen van dit bedrijf. Na de invoering van de nieuwe kansspelwet (2018-2019) gaat Holland Casino ook online. Zij hebben geen contract met NetEnt maar wel met Playtech voor de spellen. Aangezien Holland Casino een extreem sterk merk is laat zich het vermoeden dat zij een groot aandeel van de markt zullen bedienen. Een percentage van 20% ligt zeker binnen een realistisch scenario.
De euro bereikte woensdag het hoogste niveau in een jaar tijd, nadat president Mario Draghi in een toespraak kenbaar maakte dat de ECB het monetaire stimuleringsprogramma wil afbouwen. Er wordt al langer gesproken over het afbouwen van het opkoopprogramma en het normaliseren van de rente, maar tot voor kort probeerde Draghi deze maatregelen nog zo ver mogelijk voor zich uit te schuiven.
Dinsdag steeg de wisselkoers van de euro al met 1,4% en woensdagochtend kwam daar nog eens 0,7% bij, waarmee de koers bijna op $1,14 tegenover de dollar kwam. Beleggers verwachten dat de ECB meer vaart zal maken met het afbouwen van de monetaire stimulering, waardoor de rente langzaam maar zeker weer zal gaan stijgen. Een hogere rente op staatsobligaties betekent dat er wereldwijd meer kapitaal richting de Eurozone zal stromen, met een hogere wisselkoers voor de gemeenschappelijke munt tot gevolg.
Euro just hit $1.1305, highest level since Sept as Draghi took mkts by surprise. pic.twitter.com/xe21OoLdAZ
— Holger Zschaepitz (@Schuldensuehner) June 27, 2017
Euro in de lift
De euro zit al sinds begin dit jaar in de lift, nadat een dieptepunt van ongeveer $1,04 bereikt werd. De verkiezingen in Nederland en Frankrijk leverden geen breuk met de status quo op, waardoor beleggers meer vertrouwen hebben dat de Europese samenwerking wordt voortgezet en dat het gevreesde domino-effect van de Brexit uitblijft. Ook worden de macro-economische cijfers in veel Eurolanden weer wat beter, waardoor het vertrouwen in de euro toeneemt.
Een logisch gevolg van de stijgende euro is dat de goudprijs in euro daalt. De koopkracht van het geld neemt toe, wat betekent dat je minder geld hoeft neer te leggen om dezelfde hoeveelheid goud te kopen. Op het moment van schrijven staat de goudprijs op €35.500 per kilo, het laagste niveau sinds begin januari.
Goudprijs in euro naar laagste niveau sinds januari
De zilverprijs staat de laatste maanden wat meer onder druk en noteert op het moment van schrijven ongeveer €475 per kilo. Daarmee is zilver op dit moment zelfs goedkoper dan begin dit jaar, toen er een koers van €485 op de borden stond.
Volgens Draghi is het streven naar een beetje inflatie niet slecht, omdat het de schuldenaren bevoordeelt ten opzichte van de spaarders. Op die manier levert de centrale bank naar eigen zeggen een bijdrage aan het verkleinen van de vermogensongelijkheid. Hij deed deze uitspraken bij de Universiteit van Lissabon, waar hij verschillende vragen van studenten beantwoordde. Onder de video staan de belangrijkste vragen uitgewerkt.
Waarom is de ECB niet tegelijkertijd met de Fed begonnen met QE?
Dit is geen makkelijke vraag om te beantwoorden. Mijn antwoord is daarom wat langer dan we allebei zouden willen.
Er zijn veel verschillen tussen de VS en de Eurozone en in de manier waarop de crisis zich in verschillende delen van de wereld ontwikkelde. Eind 2007 begon de sub-prime crisis. De ECB en de Fed reageerden toen op dezelfde manier, namelijk met een sterke uitbreiding van de beschikbare liquiditeit. Maar we ontdekten al snel dat dat nog maar het begin van de crisis was. Een jaar lang gebeurde er niks, totdat in 2009 de grote bail-outs kwamen in de VS en we realiseerden dat de giftige leningen ook veel banken in Europa hadden besmet.
De val van Lehman Brothers was een keerpunt. De VS is anders dan de Eurozone in de zin dat de financiering grotendeels marktgebaseerd is. De Eurozone is een bank-gebaseerde economie, waar 80% van de financiering via banken gaat. In de VS is dat slechts 30%. Dit is het eerste grote verschil tussen beide situaties.
De Fed bracht de rente naar nul en begon met QE, omdat er geen andere instrumenten meer over waren. De negatieve effecten bleven zich in die tijd ontwikkelen in de VS. In de Eurozone gebeurde wat anders. De toename van onzekerheid raakte overheden die niet voorbereid waren. Die werden gekenmerkt door hoge schuldniveaus, weinig hervormingen, zwakke budgetten… zo veranderde de crisis in een crisis in staatsobligaties.
In 2010 gebeurde er iets wat alles veranderde. We waren gewend dat staatsobligaties risicovrij waren. Alle andere theorieën waren op deze aanname gebaseerd. In 2010 bleken staatsobligaties opeens niet meer risicovrij, waardoor het hele plaatje van risico’s veranderde in de Eurozone. Veel van onze banken hadden veel staatsobligaties op hun balans, waardoor de crisis evolueerde in een bankencrisis. Daarom begon de ECB in 2010 met een gereduceerde versie van QE, namelijk het SMP programma. Daarmee probeerden we de obligatiemarkt te ondersteunen om die grote veranderingen in rente en obligatiekoersen op te vangen.
In 2011 daalde de liquiditeit in het bankwezen substantieel, waardoor de ECB besloot LTRO te starten. Dat was onbeperkte liquiditeit voor banken tegen een zeer gunstige condities en voor een ongekend lange termijn van vier jaar. Iedereen dacht dat daarmee de banken voldoende ondersteund waren en dat daarmee grootschalige falen van banken voorkomen kon worden.
Dat werkte ook een paar maanden, maar toen kwam de obligatiecrisis over en begonnen we met OMT. Dat programma had in omvang veel groter kunnen zijn, maar dat was het niet omdat de markt had ingezien dat er niet langer een risico bestond dat de euro zou omvallen. Toen verbeterden de marktomstandigheden substantieel. Sindsdien zijn er 2 miljoen nieuwe banen gecreëerd in de Eurozone. Het herstel was op dat moment al begonnen, langzaam maar constant.
Toen die bankencrisis was gaan liggen en de fragmentatie in Europa verminderde zagen we een nieuw risico van deflatie. En dat is waarom de ECB net als de Fed begon met QE. De les is dat beide instituten op verschillende manieren reageerden op verschillende omstandigheden.
Bij de Federal Reserve – in een marktgebaseerde economie – greep men in via de open markt, namelijk met het opkopen van staatsobligaties en het verstrekken van liquiditeit of met het verkopen van staatsobligaties en het terughalen van liquiditeit. Bij de ECB – actief in een bankgebaseerde economie – ging dat via de banken. Beide instituten hebben gedurende de crisis hun beleid veranderd. De Fed schakelde meer over op herfinancieringen, terwijl de ECB begon met het opkopen van obligaties. De ECB introduceerde daarnaast ook een ander instrument, namelijk negatieve rente. Daar moet ik het voor dit moment bij laten…
Kan inkomensongelijkheid een bedreiging vormen voor de financiële stabiliteit?
Door globalisering en wereldwijde concurrentie en verspreiding van technologie is er ongekend veel welvaart gecreëerd, maar tegelijkertijd is er ook een grote groep mensen die niet (voldoende) profiteert van deze verbeteringen. Deze mensen delen niet mee, kunnen bijvoorbeeld geen auto of huis kopen. Dat is inderdaad niet goed voor de financiële stabiliteit en de samenleving.
Wat kan de ECB daaraan doen? Volgens Draghi is het goed om een beetje inflatie na te streven, omdat dat gunstiger is voor de schuldenaren dan voor de spaarders. Daarmee wordt de ongelijkheid verzacht. Daar komt bij dat de jonge generatie vaak de schuldenaren zijn, terwijl de oudere generatie over het algemeen besparingen hebben.
De belangrijkste veroorzaker van ongelijkheid is werkloosheid. Juist dat is belangrijk om aan te pakken, bijvoorbeeld met investeringen in onderwijs en technologische kennis. Maar het is niet de taak voor mij als gouverneur van de centrale banken om te beslissen welk beleid men zou moeten voeren.
Doet de ECB voldoende om te voorkomen dat baantjes naar elkaar toegespeeld worden?
Centrale banken hebben vertrouwen nodig en om dat vertrouwen te winnen moeten ze duidelijk communiceren en verantwoording afleggen. Daar hebben alle centrale banken verbetering in aangebracht, niet alleen de ECB. Tot midden jaren negentig veranderde de Federal Reserve de rente zonder daar iemand over te informeren. Mensen moesten daar via de markt maar achter zien te komen.
De ECB is van begin af aan al opgezet vanuit het idee van transparantie. Denk aan de persconferenties na elk rentebesluit, interviews, verhoren en onderzoeken. We gaan door met deze traditie en breiden dit zelfs uit. Ook deze bijeenkomst bijvoorbeeld, alles wordt uitgezonden. Dat is allemaal heel transparant.
Voor wat betreft belangenverstrengeling. Sinds 2015 geven we inzicht in wat we bespreken. Mijn dagboeken en de ontmoetingen die wij hebben worden ook met enige regelmatig gepubliceerd. Ook wijzen we heel veel uitnodigingen af, omdat die van buitenaf gezien kunnen worden als een vorm van belangenverstrengeling of die afwijken van datgene wat mensen van een centrale bank verwachten. Ik denk dus dat we het oké doen, al kan het natuurlijk altijd beter. We leren van kritiek en passen onze procedures aan als we vinden dat de kritiek terecht is.
Maakt de lage rente het voor millennials niet onmogelijk vermogen op te bouwen?
Als eerste is het de vraag over welke millennials het gaat. Diegene die dankzij het beleid van de ECB een baan hebben kunnen vinden zullen waarschijnlijk blij zijn met dit beleid. Er zijn ook millennials die geld sparen of die ouders hebben die geld hebben.
Ik heb het al vaak gezegd en zal het nog eens herhalen, besparingen komen van groei. Als er geen groei is zijn er ook geen besparingen. De rente moet op dit moment wel laag zijn om groei te krijgen. Wanneer die groei eenmaal komt en de inflatie richting de doelstelling gaat zal de rente ook toenemen en krijgen spaarders hun rendement. Maar als we de rente op het verkeerde moment verhogen krijgen we een recessie en daar wordt niemand beter van. Spaarders en schuldenaren niet.
Millennials zijn vaak nog te jong om een huis te kopen, maar voor de iets oudere groep is de lage rente gunstig voor de hypotheek. We moeten dus geduldig zijn, de rente zal op termijn wel weer herstellen.
Zie je de lage productiviteitsgroei van de laatste jaren als een korte termijn fenomeen of een langere trend?
Dat is een lastige vraag waar veel verschillende visies op zijn. De cyclische daling van de economische productiviteit begon al ruim voor de grote financiële crisis. Tijdens de crisis daalde de kredietverlening en de investeringen en daalden ook de verwachtingen ten aanzien van de economische groei. Maar ook belangrijk voor productiviteitsgroei is een optimale verspreiding van nieuwe technologieën.
Gaat de ECB meer investeren in fintech?
De ECB ondersteunt fintech. We zijn het afgelopen anderhalf jaar met verschillende projecten begonnen. De meest recente is instant payment, een technologie waarmee iedereen 24 uur per dag en 365 dagen per jaar direct betalingen kan doen. Ook ondersteunen we de distributed ledger technologie, een zeer belangrijke ontwikkeling waarmee je informatie op decentrale manier kunt opslaan.
We besteden hier om verschillende redenen veel aandacht aan. Ten eerste omdat ze het financiële systeem kunnen versterken tegen cyberaanvallen. De andere reden is dat cybermisdaad een grote dreiging is voor financiële stabiliteit en dat toezichthouders hier meer en meer op zullen gaan inspelen. Daar is tijdens de laatste G7 top ook veel over gesproken.
De afgelopen tien jaar heeft Portugal bijna €10 miljard aan bail-outs verstrekt. Wat is er de laatste jaren gedaan om te voorkomen dat er weer belastinggeld naar banken gaat?
In het verleden werd er inderdaad belastinggeld gebruikt om aandeelhouders, obligatiehouders en spaarders van banken te compenseren. In reactie op deze ontwikkeling heeft de Europese Unie de Banking Resolution aangenomen, waarmee het veel moeilijker is geworden om voor een bail-out in aanmerking te komen.
Als er weer een nieuwe bankencrisis komt zal eerst worden gekeken naar de bail-in van aandeelhouders en bepaalde categorieën van obligatiehouders. Als dat niet genoeg is zal dat worden aangevuld met een speciaal fonds. Het doel van de bail-in is dat het gebruik van belastinggeld wordt geminimaliseerd, maar dat tegelijkertijd ook wordt voorkomen dat activiteiten van banken worden stopgezet, met alle verliezen die daaruit voortkomen.
Het is nog te vroeg om te zeggen dat er niet meer belastinggeld naar het redden van banken gaat. Banken moeten nu meer middelen opzij zetten om toekomstige verliezen op te vangen.
Hoe kan de ECB beleid voeren als de lidstaten allemaal in een andere fase van de economische cyclus zitten en om die reden allemaal misschien een ander beleid nodig hebben?
We hebben niet allemaal verschillende landen, maar één Eurozone. Ons beleid is voor de hele Eurozone. Om een meer inhoudelijk antwoord te geven, laat mij eens de vergelijking maken met de Verenigde Staten. In de VS heb je verschillende staten die allemaal op verschillende snelheden werken. Dat veroorzaakt misschien onbalans, maar dat wordt verzacht via de landelijke begroting. Er zijn dus geldstromen tussen verschillende delen van de Verenigde Staten om te compenseren voor mogelijke onbalans van een verschillende snelheid.
De Eurozone is geen transferunie, dat is wat het Verdrag van Maastricht ook zegt. Wij hebben dus geen federaal budget. Wel hebben we andere manieren om te compenseren voor landen die op verschillende snelheden werken. Dat is waarom convergentie in de Eurozone essentieel is. Ik denk dat we daarin grote vooruitgang hebben geboekt sinds het verdrag van Maastricht.
Cijfers op dat gebied lieten onlangs zien dat de mate van divergentie tussen landen, gemeten als de toegevoegde waarde per land, op een historisch dieptepunt staat. Die verschillen staan op het laagste niveau sinds 1997. Dat betekent dat inspanningen richting convergentie geleverd worden.
Ook op het gebied van beleid is er convergentie, zoals het doorvoeren van hervormingen en het overeenstemmen van beleid dat bewezen heeft het beste te werken. Dat is erg belangrijk voor de weerbaarheid van de monetaire unie. Convergentie is een van de twee pilaren waarop de monetaire unie gebouwd is. De andere pilaar is vertrouwen. Wat we op dit moment doen is convergentie versterken en het vertrouwen repareren en versterken.
De media die het hardste roepen dat we fake news moeten aanpakken blijken het zelf niet altijd even nauw te nemen met de waarheid. Zo heeft nieuwszender CNN, dat sinds de verkiezing van Trump iedere kans aangrijpt om hem zwart te maken, onlangs een heel artikel van haar website moeten verwijderen.
Reden? Een artikel over mogelijke banden tussen het team van Trump en een Russische bankier dat op een anonieme bron was gebaseerd bleek bij nader onderzoek volstrekt onjuist te zijn. Op de plaats van het artikel staat nu een melding dat het stuk niet voldeed aan “de redactionele standaarden van CNN” en dat het om die reden offline is gehaald.
De drie journalisten die het artikel vorige week donderdag plaatsten zijn inmiddels niet meer werkzaam bij CNN, als is niet duidelijk of ze ontslag hebben gekregen of dat ze zelf zijn opgestapt. Opvallend detail is dat één van deze drie onderzoeksjournalisten in het verleden de prestigieuze Pulitzer prijs heeft gekregen voor zijn journalistieke werk.
President Trump, die de mainstream media al langer beticht van gekleurde en onjuiste berichtgeving, liet deze uitgelezen kans om zijn gelijk te halen natuurlijk niet aan zich voorbij gaan.
Wow, CNN had to retract big story on "Russia," with 3 employees forced to resign. What about all the other phony stories they do? FAKE NEWS!
Daar blijft het echter niet bij, want de zender moest deze week voor een tweede keer diep door het stof. Onderzoeksjournalisten van Project Veritas plaatsten een geheim videofragment, waarin CNN-producer John Bonifield toegeeft dat het hele verhaal over de Russische banden met Trump bij elkaar verzonnen is en dat de redactie nog steeds wacht op enige vorm van bewijsmateriaal om alle beschuldigingen te kunnen onderbouwen.
In datzelfde videofragment zegt Bonifield dat het werk op de redactie van CNN heel anders is dan wat studenten ervaren tijdens hun journalistieke opleiding. Tegenover de lessen in ethiek die op school worden bijgebracht staat een harde realiteit waarin geld verdiend moet worden. En dat betekent in het geval van CNN verslaggeving brengen die Trump in diskrediet brengt, omdat dat nou eenmaal goed scoort bij het publiek.
Vertrouwen in media naar dieptepunt
Het is geen wonder dat het vertrouwen in de media volgens de laatste peiling van Gallup naar een nieuw dieptepunt is gedaald. Slechts 32% van de Amerikaanse televisiekijkers zegt nog enig vertrouwen te hebben in wat er door de massamedia gezegd en geschreven wordt. En dat was in september 2016, toen de hysterie in de media over Trump nog een nieuw hoogtepunt moest bereiken…
Vertrouwen in Amerikaanse mainstream media naar nieuw dieptepunt (Bron: Gallup)
CNN is vrijwel altijd negatief over Trump (Bron: Fox News)
Twee weken na de overname van Banco Popolare door Banco Santander krijgt Spanje opnieuw te maken met een verandering in het bankenlandschap. De staatsbanken Bankia en Banca Mare Nostrum (BMN) worden samengevoegd, met als doel kostenbesparingen te realiseren en de aandeelhouderswaarde te vergroten. In het persbericht lezen we dat Bankia 205,6 miljoen nieuwe aandelen zal uitgeven, die verdeeld zullen worden onder de aandeelhouders van BMN.
Bankia neemt de staatsbank over voor een bedrag van €825 miljoen, omgerekend 41% van de boekwaarde. De samenvoeging van beide banken levert €155 miljard aan synergievoordelen op, omdat een deel van de bankactiviteiten samengevoegd kan worden. Bij deze reorganisatie zullen ongetwijfeld banen verdwijnen, maar het is nog niet bekend hoeveel. Door kostenbesparingen stijgt de winst per aandeel met 16%, terwijl het verwachting rendement op eigen vermogen met 12% zal toenemen.
Fuseren, daarna privatiseren?
Bankia verwacht dat er met de samenvoeging met BMN eerder zicht komt op een volledige privatisering van de staatsbank. Volgens Europese afspraken moeten alle Spaanse banken die tijdens de crisis genationaliseerd werden uiterlijk in 2019 weer in handen van particulieren terechtkomen.
Bankia en Banca Mare Nostrum kwamen tijdens de financiële crisis in grote moeilijkheden, omdat er veel verliezen werden geleden op leningen voor vastgoedprojecten. De twee banken kregen samen voor in totaal €24 miljard aan staatssteun, geld dat met een privatisering van beide banken uiteindelijk weer zoveel mogelijk terug moet naar de belastingbetaler.
Centrale banken moeten de rente blijven verhogen om te voorkomen dat de economie oververhit raakt, zo concludeert de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) in een nieuw rapport dat zondag werd vrijgegeven. De bank der centrale banken is positief over de groei van de wereldeconomie, maar waarschuwt centrale banken om niet veel langer te wachten met een normalisering van het monetaire beleid. Tegenover Reuters zei Hyun Song Shin van de onderzoeksafdeling van de BIS het volgende.
“Nu we terugkomen van een lange periode van een zeer ruim monetair beleid moeten we heel voorzichtig zijn in onze aanpak. Als we te lang wachten, dan zal het veel moeilijker zijn deze koers te verlaten. Zelfs als er op korte termijn wat hobbels op de weg komen is het aan te raden om koers te houden en het proces van normalisering voort te zetten.”
In 2004 had de Federal Reserve maar twee jaar nodig om de rente van 1% naar meer dan 5% te verhogen. De centrale bank verhoogde de rente toen in zeventien opeenvolgende bijeenkomsten, terwijl ze nu anderhalf jaar de tijd heeft genomen om de rente met één procentpunt te verhogen. Bij de ECB wordt er al wel gesproken over een afbouw van het stimuleringsprogramma, maar een renteverhoging staat nog steeds niet op de horizon. Ook andere grote centrale banken, zoals de Bank of Japan en de Bank of England, lijken nog geen haast te hebben met de normalisering van hun monetaire beleid.
Inflatie blijft ondanks ruim monetair beleid centrale banken laag
Financiële stabiliteit
De BIS identificeert in haar rapport verschillende risico’s voor de financiële stabiliteit in de wereld. Het voornaamste risico is een snel oplopende inflatie, waardoor de rente onverwachts snel kan oplopen en daarmee de groei van de wereldeconomie tot stilstand kan brengen. Andere risico’s zijn toenemend protectionisme en een gebrek aan nieuwe investeringen, waardoor de economie fundamenteel niet sterker wordt.
Centrale banken zouden hun beleid volgens de BIS niet alleen moeten afstemmen op een inflatiedoelstelling van twee procent, maar ook op de financiële marktomstandigheden in bredere zin. Hoewel de officiële inflatie nog steeds laag is zijn er steeds meer signalen van bubbelvorming, bijvoorbeeld in de waardering van financiële activa en vastgoed.
De volgende grafieken uit het 260 pagina’s tellende kwartaalrapport van de BIS laten zien dat de aandelenkoersen in Europa en de Verenigde Staten de laatste jaren sterk zijn toegenomen, terwijl in met name de opkomende markten de private schulden sterk zijn toegenomen. Een gedeelte daarvan vloeide richting de huizenmarkt, met stijgende huizenprijzen tot gevolg. Door de extreem lage rente zijn de schulden wereldwijd op dit moment hoger dan voor het uitbreken van de financiële crisis in 2008. Dat maakt de economie erg gevoelig voor een verdere stijging van de rente.
Aandelenkoersen sterk gestegen sinds de crisis (Bron: BIS)
Private schulden drijven huizenprijzen verder op (Bron: BIS)
Wereldwijde schulden groeien door alsmaar dalende rente (Bron: BIS)
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
De goudprijs maakte vanmorgen om negen uur een duikeling van meer dan één procent, nadat er opeens een ongebruikelijk grote hoeveelheid goud op de termijnmarkt werkt aangeboden. In een minuut tijd werd er opeens voor 1,8 miljoen troy ounce aan edelmetaal verhandeld, een piek waar zelfs de Brexit en de overwinning van Trump niet aan konden tippen.
Opvallend is dat er geen zichtbare aanleiding lijkt te zijn voor deze plotselinge verkooporder. Op het moment van verkoop kwamen er weliswaar belangrijke cijfers over de Duitse economie naar buiten, maar die maken normaal gesproken niet zoveel transactievolume los als vandaag.
Goudprijs daalt na plotselinge verkooporder (Grafiek via Bloomberg)
Goudprijs onderuit
Volgens sommigen was de plotselinge verkoop van 18.149 contracten een zogeheten ‘fat finger’, maar dat is met transacties van deze omvang (een contract is 100 troy ounce) zeer onwaarschijnlijk. Het is niet aannemelijk dat deze verkooporder per ongeluk is gebeurd, maar zonder verdere informatie over de verkoper kunnen we hier geen conclusies aan verbinden.
De goudprijs zakte door de verkoop van 57,87 ton aan ‘papiergoud’ naar €35.727 per kilo en €1.111 per troy ounce, een daling van ongeveer één procent. Rond het middaguur stond de koers nog iets lager, om vervolgens weer een deel van het verlies goed te maken. In dollars maakte de koers maandagochtend een duikeling van $1.254 naar $1.241 per troy ounce.
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
De Europese Commissie heeft goedkeuring gegeven voor de redding van Veneto Banca en Banca Popolare di Vicenza, twee Italiaanse banken die al enige tijd in moeilijkheden zitten. Het reddingsplan is opmerkelijk, omdat er tegen de Europese afspraken in toch belastinggeld aan te pas komt.
De goede bezittingen van beide banken worden voor een symbolisch bedrag van €1 overgenomen door Intesa Sanpaolo, terwijl de belastingbetaler direct €5 miljard mag aftikken voor herstructurering van beide banken, voor alle administratieve lasten en voor mogelijke rechtszaken die volgen uit deze opsplitsing.
Bad bank
De slechte bezittingen worden vervolgens ondergebracht in een zogeheten ‘bad bank’, waarvoor de belastingbetaler in het slechtste geval nog €12 miljard extra voor kwijt is. De totale rekening komt daarmee uit op maximaal €17 miljard. Volgens schattingen stond er voor ongeveer €20 miljard aan slechte leningen op de balans van de twee probleembanken.
Aandeelhouders en achtergestelde obligatiehouders moeten bij deze reddingsoperatie hun verlies nemen, maar de vermogende spaarders en de houders van de relatief veilige obligaties worden volledig gecompenseerd. Op die manier heeft de Italiaanse regering kunnen voorkomen dat spaarders en gepensioneerden geld verliezen en dat klanten van beide banken hun spaargeld weghalen.
Reddingsoperatie
Deze reddingsoperatie lijkt in strijd met de Europese bail-in regels, maar in overleg met de ECB heeft de Italiaanse regering toch een manier gevonden om onder deze regels uit te komen. De twee banken in kwestie zouden te klein zijn om systeemrisico op te leveren en zouden daarom onder de Italiaanse regelgeving behandeld worden. Een merkwaardige vorm van zaken, want als een kleine bank al niet via een bail-in afgewikkeld mag worden, hoe moet dat dan met een grote systeembank?
Dankzij de redding van Veneto Banca en Banca Popolare di Vicenza van afgelopen weekend konden beide banken hun deuren vandaag gewoon openen. Ondertussen wordt er achter de schermen gewerkt aan een reorganisatie van beide probleembanken, een proces waarbij naar schatting 4.000 banen verloren zullen gaan.
Monte dei Paschi di Siena
Met de afwikkeling van deze regionale banken heeft Italië nu al drie banken van de ondergang gered. Begin deze maand gaf de Europese Commissie de Italiaanse regering goedkeuring om het eeuwenoude Monte dei Paschi di Siena te redden. Onder voorwaarde dat de bank haar slechte bezittingen van de balans haalt mag de overheid een bedrag van maximaal €8,8 miljard in de bank investeren.
De redding van deze twee Italiaanse probleembanken leverde gemengde reacties op. Obligatiehouders van de twee probleembanken reageerden enthousiast, omdat de waarde van hun schuldpapier nu door de staat gegarandeerd wordt. Ook op de aandelenmarkt was de stemming positief, want de Italiaanse MIB-index stond bijna 1,5% hoger. Dat is een bijna twee keer zo grote stijging als de belangrijkste indices in Duitsland en Nederland.
Vanuit Europa komt er ook kritiek op het reddingsprogramma. Die vragen zich af waarom Intesa Sanpaolo voor een symbolisch bedrag van €1 bezittingen mag overnemen die waarschijnlijk veel meer waard zijn, terwijl de verliezen op het bordje van de belastingbetaler komen te liggen.
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
Afgelopen zondag was ik aanwezig bij het symposium van Burgerinitiatief Ons Geld. Het was een stralende zondagochtend en het beloofde ook nog eens een zeer warme dag te worden. Ik verwachtte daarom ook niet meer dan enkele tientallen mensen tegen te komen, want wie gaat er nou op zo’n prachtige zondagochtend in een theater zitten luisteren naar iets ingewikkelds als het hervormen van ons geldsysteem?
Helemaal verkeerd gedacht, want de zaal bleek grotendeels uitverkocht te zijn. Een paar honderd man! Het lijkt er dus op dat het onderwerp van geldcreatie echt begint te leven bij een grotere groep mensen, een goede ontwikkeling. Geld is tenslotte iets van ons allemaal, iets waarvan we verwachten dat het er altijd is en waar we bijna blind op moeten kunnen vertrouwen. Dan werkt ons geld tenslotte het best.
Het feit dat zoveel mensen kwamen opdagen is aan de ene kant een goed teken (bewustwording), maar aan de andere kant ook weer niet. Zou ons geldsysteem helemaal perfect werken, dan zouden we er immers helemaal niet meer bij stilstaan. Dan hadden we op die betreffende zondagochtend tijd besteed aan familie, vrienden, hobby’s en dergelijke.
Ons Geld
Het symposium begon met een verhaal van Luuk de Waal Malefijt, de oprichter van Stichting Ons Geld. Ook hij raakte gegrepen door de financiële crisis en begon zich te verdiepen in de werking van ons geldsysteem. In de uithoeken van het internet vond hij documentaires en video’s over de geschiedenis van geld, de werking van ‘fractional reserve banking’ en de geleidelijke evolutie van geld op basis van goud en zilver naar geld dat op vertrouwen gebaseerd is.
Een feest van herkenning, want dat is ongeveer dezelfde weg die ik aflegde met het bestuderen van het geldsysteem. Dezelfde fascinatie voor dit onderwerp verklaart waarom ik nu deze column aan het schrijven ben.
Luuk de Waal Malefijt wilde deze kennis niet voor zichzelf houden en richtte in 2012 een stichting op om het onderwerp van geldcreatie bij een groter publiek onder de aandacht te brengen. En met succes, want in 2016 kwam er zelfs een debat over geldcreatie in de Tweede Kamer!
Hoe nu verder?
Allemaal leuk en aardig natuurlijk, maar de grote vraag is nu hoe we het geldsysteem dat we hebben verder kunnen perfectioneren. Volgens Burgerinitiatief Ons Geld ligt die oplossing in een nieuw soort geld, die als een virtuele munt in omloop moet worden gebracht. Schuldenvrij geld, dat permanent circuleert en dat ook buiten commerciële banken om tussen individuen en bedrijven verhandeld kan worden. Dat nieuwe geld moet door een nieuwe onafhankelijke monetaire autoriteit in omloop worden gebracht, waarmee de geldscheppende functie van banken komt te vervallen en geld weer een publieke zaak wordt.
Het alternatief dat door Burgerinitiatief Ons Geld wordt aangedragen is interessant, maar ik heb er zo mijn vraagtekens bij of ons geldsysteem daar beter door zal werken. Het voorstel van Ons Geld geeft veel meer macht aan de overheid om te bepalen hoeveel geld er in omloop moet zijn, terwijl de ervaring ons leert dat we de overheid geen toegang moeten verlenen tot de geldpers!
Euro is zo slecht nog niet
Misschien zijn we ons er niet voldoende van bewust, maar naar mijn idee hebben we in Europa het doel van een onafhankelijke monetaire autoriteit al gerealiseerd. De euro is namelijk de allereerste valuta ter wereld die is losgekoppeld van de natiestaat én van goud. Waarom is dat belangrijk? Omdat het verleden heeft uitgewezen dat de meeste geldsystemen uit elkaar vielen door misbruik van de geldpers of door een gebrek aan goud tegen de afgesproken vaste wisselkoers..
De euro is om verschillende redenen een zeer degelijke valuta. Niet alleen omdat zoveel mensen hem dagelijks gebruiken, maar ook omdat het geld precies doet wat je ervan mag verwachten. En mocht het vertrouwen in de euro onder druk komen te staan, dan is het goed om je als burger te realiseren dat alle bankbiljetten in je portemonnee indirect ondersteund worden door de goudvoorraden van de lidstaten. Een gouden fundament, daarvoor hoef je alleen maar op de balans van de ECB te kijken…
Alle eurobiljetten in omloop worden indirect gedekt door goud (Bron: ECB)
Ander geldsysteem?
Natuurlijk zijn er problemen in de Eurozone. Hoge staatsschulden in een aantal zuidelijke landen, de exorbitante private schuldenberg in sommige andere landen, de honderden miljarden aan slechte leningen op de Europese bankbalansen en het zogeheten “too big to fail” probleem, waardoor onrendabele banken overeind gehouden worden.
Veel uitdagingen dus, maar ik heb er nog steeds vertrouwen in dat we deze één voor een kunnen aanpakken binnen een geldsysteem wat in de basis goed werkt. Staatsobligaties en bankobligaties moeten weer risicodragend kapitaal worden en de garanties voor spaartegoeden moeten geleidelijk afgebouwd worden. Ook moet er denk ik een infrastructuur gebouwd worden om het betalingsverkeer sneller en minder kwetsbaar te maken voor het wegvallen van een grote bank. Het lijkt erop alsof de ECB daar al volop mee bezig is.
Natuurlijk kost dat allemaal veel tijd en geld, maar dat is op zichzelf denk ik geen reden om ons hele geldsysteem overhoop te gooien en in te ruilen voor iets dat nog niet in detail is uitgewerkt en waar ongetwijfeld ook veel nadelen aan kleven. Ik denk dat het verstandiger is om binnen het huidige systeem aan verbeteringen te werken, waardoor de euro een nog betere munt wordt.
Geld moet rollen
Mijn visie ten aanzien van geld is misschien wel te vatten met de uitspraak “geld moet rollen”. Geld is het beste in haar functie als betaalmiddel en rekenmiddel en ik gebruik het daarom ook alleen als zodanig.
Het feit dat de spaarrente zo laag is komt natuurlijk ook doordat de meeste mensen nog steeds hun spaargeld op de bankrekening laten staan. Daardoor is er veel meer aanbod van geld dan dat er vraag naar is, waardoor de rente (de prijs van geld) daalt.
Ik geef Mario Draghi dan ook volledig gelijk toen hij eerder dit jaar zei dat spaarders alternatieven hebben en verder moeten kijken dan alleen hun spaarrekening. Is het niet toevallig dat fysiek goud tegelijk met de introductie van de euro in alle eurolanden werd vrijgesteld van btw om het bezit van goud te bevorderen? Dat is stof om over na te denken.
Deze column van Frank Knopers verscheen eerder op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].
De goudprijs staat op het moment van schrijven 9% hoger dan begin dit jaar, maar vergeleken met een jaar geleden is de koers zo goed als onveranderd gebleven. De laatste maanden zijn de prijzen van edelmetalen vooral erg volatiel, zonder duidelijk een richting naar boven of naar beneden te kiezen. Wat kunnen we uit deze koersbewegingen concluderen? Bloomberg zette een aantal grafieken op een rij, waarin we zowel positieve als negatieve signalen kunnen lezen.
Kijken we naar de ontwikkeling van de goudprijs sinds de piek in 2011, dan zien we dat het edelmetaal eigenlijk nog steeds in een dalende trend zit. In april leek de prijs van goud uit de langjarige neerwaartse trend te breken, maar uiteindelijk bleek de pret voor beleggers van korte duur. Een renteverhoging door de Federal Reserve en betere macro-economische cijfers drukten de goudprijs weer terug onder de bijna zes jaar oude neerwaartse trend.
Analist Fawad Razaqzada van valutaplatform Forex.com concludeerde tegenover Bloomberg dat dit een zeer negatieve ontwikkeling is. Razaqzada voorziet daarom op de korte termijn een verdere prijsdaling richting $1.236 en daarna richting $1.200 per troy ounce. Ter vergelijking, op het moment van schrijven staat de goudprijs op $1.256 per troy ounce.
Goudprijs nog steeds in neerwaartse trend (Bron: Bloomberg)
Goud versus zilver
Een andere opvallende beweging in de edelmetalen is de relatieve daling van de zilverprijs ten opzichte van de goudprijs. De verhouding tussen beide, de zogeheten goud/zilver ratio, staat zelfs op het hoogste niveau in meer dan een jaar tijd. Terwijl de prijs van goud in het tweede kwartaal ongeveer gelijk bleef werd zilver ongeveer 9% goedkoper. De prijs van zilver beweegt historisch gezien sterker dan die van goud, wat betekent dat het grijze edelmetaal een inhaalslag kan maken als goud weer in een bull market komt. De goud/zilver ratio ligt op het moment van schrijven op 75:1, hoger dan het gemiddelde van 62,5:1 over de afgelopen tien jaar.
“Dit is waarschijnlijk een goed moment om zilver te kopen en goud te verkopen, indien je wilt handelen op deze ratio en gelooft dat deze in zekere mate zal terugkeren naar het gemiddelde”, zo concludeert Philip Klapwijk van Precious Metals Insights tegenover Bloomberg. “Dat gezegd hebbende… de goudprijs ligt niet ver boven met 200-daags gemiddelde, wat betekent dat een verdere daling onder dat niveau de ratio verder al opblazen.”
Zilver is weer relatief goedkoop ten opzichte van goud (Bron: Bloomberg)
Hogere pieken, hogere dalen
Een positief signaal voor goud is dat het edelmetaal de laatste maanden steeds hogere pieken en steeds hogere dalen laat zien. Analist Georgette Boele van de ABN Amro ziet de goudprijs op korte termijn stabiliseren tussen de $1.237 en $1.250 per troy ounce, om vervolgens later dit jaar verder te stijgen naar $1.300 per troy ounce. Boele zegt in een verklaring tegenover Bloomberg dat het edelmetaal zal profiteren van meer neerwaartse druk op de Amerikaanse dollar.
Hogere pieken en hogere dalen zijn positief voor goud
Opwaarts momentum voor goud
Als je van een grotere afstand naar de ontwikkeling van de goudprijs kijkt, dan zie je dat er nu voor het eerst sinds 2002 weer sprake is van een zogeheten ‘Golden Cross’ formatie. Daar is pas sprake van op het moment dat het 50-weeks gemiddelde hoger ligt dan het 200-weeks gemiddelde. Toen dat in 2002 gebeurde volgde een bijna tien jaar durende bull market, waarin de goudprijs meer dan zes keer over de kop ging. Volgens analist Ned Naylor Leyland van het Old Mutual Gold & Silver Fund is dit een zeer positieve indicator, omdat deze in de afgelopen dertig jaar twee bull markets in goud voorspelde.
Momentum voor goud over de langere termijn
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
Rusland heeft in mei 21,77 ton goud aan haar reserves toegevoegd, zo blijkt uit de nieuwste cijfers van de centrale bank. Met deze aankoop breidt het land haar totale goudvoorraad uit naar 1.708 ton, goed voor een zesde plaats op de ranglijst van landen met de grootste publieke goudvoorraden.
Sinds het begin van dit jaar heeft Rusland al 93,3 ton aan haar reserves toegevoegd, waarmee ze opnieuw de grootste afnemer is van het edelmetaal. De centrale bank koopt een aanzienlijk deel van de binnenlandse goudmijnproductie op, omdat het edelmetaal wordt gezien als een strategische reserve.
De centrale bank van Rusland voegt al sinds 2006 op structurele basis goud aan haar reserves toe, maar door de escalatie in Oekraïne en de Westerse sancties die daarop volgden zijn de goudaankopen de laatste jaren in een hogere versnelling gegaan.
Het edelmetaal kent geen tegenpartij risico en is daarom extra interessant als vorm van diversificatie in onzekere tijden. Het kan niet door buitenlandse invloeden geblokkeerd worden en zal door vrijwel alle landen in de wereld geaccepteerd worden als vorm van betaling.
Rusland voegt 21,7 ton edelmetaal aan reserves toe
Rusland blijft onafgebroken goud kopen
Rusland blijft goud kopen
Het goud in de kluis van de Russische centrale bank heeft omgerekend naar de huidige goudkoers een waarde van $69,3 miljard. Ten opzichte van de totale reserves van $405 miljard is dat een weging van meer dan 17%. Dat is veel meer dan tien jaar geleden, toen minder dan 2,4% van de totale reserves uit edelmetaal bestond. Tien jaar geleden beschikte het land over iets meer dan 400 ton goud, nu is dat bijna vier keer zo veel.
Zoals onderstaande grafiek laat zien heeft Rusland sinds het aantreden van president Poetin in 1999 haar valutareserves al twee keer moeten aanspreken. De eerste keer was tijdens de financiële crisis van 2008 en de tweede keer was in 2014, als gevolg van de dalende olieprijs. Daardoor kwamen de inkomsten onder druk en begon de waarde van de roebel te dalen. Om die klap op te vangen moest het land een deel van haar strategische reserve aanspreken. Opvallend is dat Rusland in beide situaties uitsluitend haar valutareserves mobiliseerde, terwijl ze onafgebroken edelmetaal bleef kopen.
