Het houdt maar niet op voor Europa. De ene crisis is nog niet afgewend of de volgende dient zich weer aan. Europa moet nog beginnen aan het oplossen van de crisissituatie als gevolg van de Brexit, maar de volgende crisis doemt alweer op. Door de Brexit zijn ongeruste beleggers op grote schaal afscheid gaan nemen van onzekere beleggingen. Vooral de financiële sector moest het daarbij ontgelden. Er leven grote twijfels over de gezondheid van deze Europese sector. De Bloomberg ‘Europe 500 Banks and Financial Services Index’ is gedaald naar het laagste niveau sinds november 2011. Dat was ook een tijd dat Europa dreigde weg te zinken in de financiële crisis.
Italiaanse banken
Beleggers zijn vooral ongerust over de bancaire sector in Italië. Nagenoeg alle grote banken in dat land kampen met zeer forse financiële problemen. UniCredit, de grootste bank van het land, heeft nog een marktkapitalisatie van amper €12 miljard. De bank dreigt te bezwijken onder dubieuze leningen met een waarde van $51 miljard. Alle Italiaanse banken torsen een last van €198 miljard aan slechte leningen. Als we daar nog de leningen bij tellen waarover twijfels bestaan, dan hebben de probleemgevallen een waarde op papier van €360 miljard. Die last is in de crisisjaren alleen maar gegroeid en dat onderstreept dat het nu hoogste tijd is om krachtdadig in te grijpen.
Banca Monte dei Paschi di Siena, de oudste bank van het land, staat symbool voor de problemen in de sector. De bank heeft voor de derde keer sinds het uitbreken van de financiële crisis bij de overheid aangeklopt voor steun. Twee steunrondes hebben baat gebracht. Op de balans staat nog steeds een bedrag van € 47 miljard aan dubieuze leningen. Dat is ongeveer een derde van de totale leningenportefeuille. Ondanks alle steun is de bank niet in staat gebleken de leningenportefeuille substantieel te saneren.
Herkapitaliseren
De Italiaanse overheid heeft nu plannen om de sector op grote schaal te herkapitaliseren. Dat is echter een vorm van staatssteun en daar zijn Brusselse technocraten fel tegen gekant. Ze willen niet opnieuw de belastingbetaler laten opdraaien voor problemen die door de banken zelf zijn veroorzaakt. Sinds 2015 is er dan ook een wet van kracht die voorschrijft dat vooral de aandeelhouders en obligatiehouders de zwaarste financiële klappen moeten dragen.
Volgens de Italiaanse overheid is staatssteun echter geoorloofd als er sprake is van een heuse noodsituatie en die is er sinds de Britten voor uitreden hebben gestemd. Dat denkt bijvoorbeeld ook de voorzitter van de Franse Bank Société Generale, Lorenzo Bini Smaghi. Hij vroeg zich recentelijk hardop af waar voor Europa de wijsheid in school om zich rigide aan de regels te houden als daardoor de crisis vanuit Italië kan overslaan naar de rest van Europa. Dat is heel goed mogelijk, want niet alleen de Italiaanse banken zijn zwak gekapitaliseerd, maar bijvoorbeeld ook heel veel Duitse banken staan er slecht voor.
Monte dei Paschi doet het veel slechter dan andere Italiaanse banken
Natuurlijk is de Europese Commissie niet blind voor de problemen. Nog onlangs gaf de Europese Commissie Italië toestemming garant te staan voor een bedrag van €150 miljard aan liquiditeiten voor de bancaire sector. Een dergelijke steun is geoorloofd binnen de huidige regelgeving. Het zijn uiteraard de noordelijke lidstaten die erop hameren dat van staatssteun geen sprake kan zijn. Het is echter deze starre opstelling die er voor gezorgd heeft, dat bijvoorbeeld de Griekse crisis veel langer duurde dan nodig was. De uiteindelijke kosten voor het redden vielen ook veel hoger uit dan nodig was. Brussel is echter niet gespecialiseerd in krachtdadig beslissingen nemen, liever moddert het rechtlijnig eindeloos voort. De Italiaanse bankencrisis kan wel eens heel lang gaan duren en heel kostbaar worden.
Cor Wijtvliet
Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door BeurshalteOver Beurshalte:Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.
De Chinese yuan wordt in 2018 de derde grootste munt ter wereld na de dollar en de euro. Dat zei Xiang Songzuo, vicevoorzitter van het International Monetary Institute (IMI) afgelopen zondag tijdens een bijeenkomst van het IMF in Beijing. Hij verwacht dat de Chinese munt de komende jaren de Japanse yen en het Britse pond voorbij zal streven en daarmee plek drie zal veroveren in de ranglijst van meest gebruikte valuta in het betalingsverkeer.
De Chinese autoriteiten hebben de afgelopen jaren veel stappen gezet richting het internationaliseren van de yuan, maar er is nog een lange weg te gaan voordat de munt even belangrijk is als de euro en de dollar. De Chinese yuan was in juni 2015 op de zesde meest gebruikte munt in het wereldwijde betalingsverkeer, maar door tal van valutaswaps stappen steeds meer handelspartners van China over op de renminbi.
Chinese yuan als handelsmunt
China heeft al valutaswaps met 36 verschillende landen met een totaal volume van 3,3 biljoen yuan, dat is omgerekend bijna $500 miljard. Door deze valutaswaps is het voor bedrijven in andere landen goedkoper en eenvoudiger om betalingen in de Chinese munt af te rekenen. Transacties die in het verleden in Amerikaanse dollars afgerekend werden kunnen door valutaswaps ook eenvoudig in de lokale munt afgehandeld worden.
De internationalisering van de Chinese yuan is een langdurig proces dat in verschillende stappen doorlopen wordt. Zo voltooide China in oktober 2015 de eerste fase van een nieuw internationaal betalingssysteem. In november 2015 werd de Chinese munt eindelijk opgenomen in de SDR, een symbolische stap van het IMF richting het erkennen van de yuan als internationale handelsmunt.
De volgende stap is om de Chinese kapitaalmarkt meer open te stellen voor buitenlandse investeerders, zodat de rest van de wereld meer mogelijkheden krijgt om te beleggen in financiële activa die in yuan genoteerd staan. De Chinese yuan zal op termijn ook profiteren van de ontwikkeling van de 'Silk Road', een nieuwe handelsroute die de handel binnen het Euraziatische continent moet bevorderen en waarmee het land een snellere toegang krijgt tot de Europese markt.
De daling van de olieprijs heeft veel olieproducerende bedrijven in de Verenigde Staten in de problemen gebracht. Een kwart van de bedrijven in deze sector kan haar schulden al niet meer terugbetalen, waarmee de sector het veel slechter doet dan de ‘high yield’ index van Bank of America. In deze index zitten de meer risicovolle leningen aan bedrijven uit verschillende sectoren, leningen waar beleggers een hogere vergoeding voor krijgen. De laatste keer dat olieproducenten in de VS zo in de problemen zaten was tussen 1999 en 2001, toen de olieprijs onder de $20 per vat dook.
Deze grafiek laat zien dat de Amerikaanse olieproducenten erg kwetsbaar zijn bij een olieprijs van minder dan $50 per vat. Dit maakt de theorie dat de Verenigde Staten achter de daling van de olieprijs zit minder waarschijnlijk. De prijsdaling werd eind 2014 ingezet na een mislukt OPEC-overleg. Saudi-Arabië weigerde de productie te beperken, terwijl andere olieproducenten als Rusland en Iran hun productie verder verhoogden. Het werd al snel duidelijk dat de Amerikaanse oliesector hierdoor grote klappen zou opvangen, vanwege de hoge productiekosten van olie uit schalie.
Wanbetalingen energiesector VS sterk toegenomen (Grafiek via Jeroen Blokland)
Natuurlijk beheerste de situatie in Turkije het nieuws van de afgelopen week. De vreselijke aanslag in Nice werd hierdoor snel weer naar de achtergrond verdrongen. Grote én kleine kranten meldden eensgezind dat het wel heel erg leek op een vooropgezet plan van Erdogan.
Erdogan heeft duizenden ‘tegenstanders’ inmiddels laten oppakken, uit alle geledingen uit de samenleving. Deze arrestaties hebben op zo’n grote schaal plaatsgevonden dat het lijkt alsof deze lijsten met verdachten al lange tijd geleden waren gemaakt. Deze arrestanten hebben door de invoering van de noodtoestand geen enkele rechten, wat betekent dat de huidige regering veel meer vrijheid heeft om te beslissen over het lot van deze mensen. Allemaal onder het mom van ‘Nationale Veiligheid’. We gaan dit de komende tijd verder volgen.
Hete zomer in Turkije
Zou Poetin dit soort acties ondernomen hebben, denk ik dat het Westen binnen een dag alle mogelijke sancties had opgelegd aan Rusland. Turkije daarentegen lijkt slechts met fluwelen handschoenen aangepakt te worden. Mij valt altijd op dat de grote kranten en nieuwsprogramma’s altijd negatief zijn over Poetin, er wordt vaak maar een deel van het volledige verhaal verteld. Dit werd mij bevestigd tijdens een lang gesprek dat ik had met een Nederlander die al lange tijd woont en werkt op de Dominicaanse Republiek. Telkens als hij met Nederlanders praatte, viel het hem op hoe negatief ze waren over Rusland en Poetin. Zijn nieuwsbronnen, niet uit het Westen dus, waren ook niet altijd positief over Poetin, maar ook zeker niet altijd positief over acties door het Westen.
Hij vond het erg vreemd dat het Westen zich zo druk maakte om de annexatie van de Krim. Er was toch kort daarvoor een referendum geweest waarbij het overgrote deel had gestemd voor hereniging met Rusland? Hier werd dus wel geluisterd naar een uitkomst waarvoor het volk was geraadpleegd…
NAVO
Verder vind ik het doodeng voor onze toekomst dat we, via de NAVO, troepen aan het opbouwen zijn bij de Russische grens. Hoe zouden de Verenigde Staten reageren als Rusland troepen zou opbouwen in Canada, vlakbij de Amerikaanse grens? Net zo bezorgd als de Russen. Tevens is deze troepenopbouw in strijd met alle afspraken die na het einde van de Koude Oorlog zijn gemaakt. Ook dit argument is bijna in geen enkele krant te lezen. Ook deze ontwikkelingen blijven we voor u volgen.
Ik ben niet voor of tegen Rusland of Turkije, maar ik vind het van groot belang dat de algemene nieuwsvoorziening de argumenten van alle partijen dient te belichten.
Pensioenfondsen
Wat ik ook niet lees in de grote kranten is de ernst van de situatie binnen de pensioenfondsen, die binnenkort overigens onder de verantwoordelijkheid van de EU vallen. Door de lage tot negatieve rentes vindt er een bloedbad plaats.
Van pensioenfondsen wordt nog steeds verwacht dat zij elk jaar 8% rendement halen op het aangehouden vermogen, zodat ze aan hun lange termijn verplichtingen kunnen voldoen. Ik ben bang dat we hier nog veel van gaan horen en merken in de nabije toekomst, vooral dat het allemaal veel slechter zal zijn dan ons jarenlang is voorgehouden.
Als laatste las ik dat de Rabobank denkt dat goud in een bubbel zit. Ik heb hierna alle aanbevelingen die deze bank de afgelopen jaren gedaan heeft doorgenomen. Naar aanleiding hiervan heb ik één advies: Doe precies het tegenovergestelde van wat de Rabobank beweert...
Sander Noordhof
Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.
De goudmijnen hebben na een aantal moeilijke jaren hun glans weer teruggekregen, want de aandelen van deze bedrijven zijn sinds het begin van dit jaar in waarde verdubbeld. Door een combinatie van een hogere goudprijs, lagere schulden en diverse kostenbesparingen zijn de winstmarges in de sector aanzienlijk verbeterd. Daar komt bij dat de valuta van verschillende landen met een grote goudmijnsector gedaald is ten opzichte van de dollar, waardoor de loonkosten voor goudmijnen lager uitvallen.
De mijnbouwsector heeft in een zeer korte tijd een draai van 180 graden weten te maken. Acht maanden geleden stond de goudprijs nog op $1.050 per troy ounce, terwijl de sector een prijs van gemiddeld $1.200 per troy ounce nodig heeft om break-even te draaien. De grote expansiedrift die met schuld gefinancierd werd begon op dat moment in het nadeel van de goudmijnen te werken.
Maar voordat de goudmijnen al hun hervormingen hadden doorgevoerd begon de goudprijs begin dit jaar plotseling weer te stijgen. Zorgen over de Chinese economie drukten de aandelenkoersen wereldwijd diep in de min, waardoor de Amerikaanse centrale bank haar plannen om de rente te verhogen naar de lange baan schoof. De goudprijs steeg in een half jaar tijd met ongeveer 25% en lijkt nu te stabiliseren boven de $1.300 per troy ounce.
Goudmijnen zijn dit jaar de grote winnaar op de beurs (Grafiek via Bloomberg)
Fysiek goud of goudmijnen?
Alle grote goudmijnbedrijven als Harmony, Yamana, AngloGold, Barrick, Newmont en Randgold zagen hun beurswaarde dit jaar meer dan verdubbelen. Maar zijn goudmijnen daarmee ook een betere belegging dan het goud zelf? Dat ligt er maar net aan welk risico je als belegger wilt nemen. De koersen van goudmijnaandelen stijgen sneller in een opgaande markt, maar dalen ook harder als de goudprijs weer omlaag gaat. De volatiliteit van goudmijnaandelen is dus veel groter dan die van fysiek goud.
En terwijl je met goud kopen het tegenpartij risico uitsluit, maak je dat risico met een belegging in goudmijnen juist veel groter. De winst van goudmijnen kan negatief beïnvloedt worden door stakingen, hogere looneisen, natuurrampen en tegenvallende resultaten. Ben je bereid wat meer risico te nemen, dan kan het interessant zijn om goudmijnaandelen aan uw beleggingsportefeuille toe te voegen. Zoekt u een veilige haven voor uw vermogen, dan geniet fysiek goud de voorkeur.
Deze bijdrage wordt u aangeboden door Goudstandaard. Wilt u meer informatie over goud kopen? Neem dan contact op met Goudstandaard, dat kan per email naar [email protected] of per telefoon op 088-4688488.
Rusland heeft in juni 18,7 ton goud aan haar reserves toegevoegd, zo blijkt uit de laatste cijfers van de Russische centrale bank. Daarmee groeit de totale omvang van de goudreserve naar een nieuw record van 1.499 ton. Omgerekend naar de actuele goudprijs vertegenwoordigt dat een waarde van $63,5 miljard. Vergeleken met een maand eerder steeg de waarde van het goud met meer dan $5,5 miljard, deels als gevolg van de hogere goudkoers en deels als gevolg van de aankoop van 18,7 ton in de afgelopen maand.
Net als China wil ook Rusland een groter deel van haar reserves aanhouden in goud. Sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008 heeft het land ongeveer duizend ton aan haar reserves toegevoegd en steeg de waarde van $15 miljard naar meer dan $63 miljard. Vertegenwoordigde het edelmetaal in 2008 nog maar 2,5% van de totale reserves, nu is dat al meer dan 16%.
Rusland voegt 18,7 ton goud aan reserves toe
De centrale bank van Rusland bewaart 16% van haar reserves in edelmetaal
Goudvoorraad Rusland
De centrale bank van Rusland gooide haar monetaire beleid in 2006 volledig om ten gunste van goud. Met ingang van dat jaar werd het edelmetaal niet langer gewaardeerd tegen een historische vaste koers van $300 per troy ounce, maar tegen de veel hogere marktwaarde. Daarmee heeft ook Rusland de laatste koppeling tussen goud en de munt losgelaten, net als Europa dat deed met de introductie van de gemeenschappelijke munt. Ook begon de centrale bank in 2006 weer goud te kopen, een koers waar de centrale bank tot op de dag van vandaag aan heeft vastgehouden.
In de eerste helft van dit jaar heeft Rusland ruim 83,5 ton van het gele metaal aan haar reserves toegevoegd. Dat is relatief gezien minder dan in 2015, toen de centrale bank een recordhoeveelheid van 206 ton goud van de markt haalde. Waarschijnlijk is een groot deel van het edelmetaal afkomstig van binnenlandse mijnen, want Rusland behoort tot de vijf landen in de wereld met de grootste goudmijnsector.
Volgens de centrale bank vormt het edelmetaal een belangrijk onderdeel van de totale reserves, omdat het een 100% garantie biedt tegen politieke risico’s. Goud heeft geen tegenpartij risico, in tegenstelling tot staatsobligaties.
Overzicht van totale reserves Russische centrale bank
We weten inmiddels dat Italië een groot probleem heeft met slechte leningen, maar hoe groot is het probleem eigenlijk in verhouding tot andere Europese landen? De volgende grafiek geeft een overzicht van het gemiddelde percentage non-performing loans (NPL’s) in andere Europese landen. Italië scoort hier inderdaad vrij slecht met gemiddeld 15%, maar de Griekse banken doen het nog veel slechter. Daar heeft één op de drie leningen een betalingsachterstand van meer dan negentig dagen!
Nederland scoort gemiddeld in dit rijtje met gemiddeld 4,2% aan slechte leningen op de bankbalansen. Dat lijkt heel goed, maar ook onze bankensector kent kwetsbaarheden. Zo waarschuwt het IMF al jaren over de hoge private schulden in Nederland, meer specifiek de hypotheekschulden van ongeveer €600 miljard.
Percentage slechte leningen in verschillende Europese landen (Via Holger Schaepitz)
Volgens miljardair George Soros loopt Europa het gevaar uiteen te vallen als gevolg van economische problemen, een aanhoudende stroom van vluchtelingen, een opeenvolging van terreuraanslagen en het besluit van Groot-Brittannië om de Europese Unie te verlaten.
“Europa staat op het punt uiteen te vallen en moet zichzelf compleet opnieuw uitvinden. Dat doel is bereikt als een land als Groot-Brittannië weer bij Europa wil horen, maar om dat doel te bereiken moet de EU zich fundamenteel reorganiseren”, zo verklaarde Soros in een exclusief interview met het Duitse Handelsblatt.
George Soros heeft stappenplan voor Europa
Soros beschrijft vier stappen die Europa zou moeten doorlopen na het debacle van het Britse referendum. Volgens hem moet er ten eerste een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen lidmaatschap van de EU en lidmaatschap van de Eurozone. Ten tweede moet Europa meer gebruik maken van de ruimte die ze heeft om de economie te stimuleren.
Ook moet Europa volgens de miljardair tot het inzicht komen dat Oekraïne een belangrijke rol speelt in de bescherming van Europa tegen ‘bedreiging van buitenaf’. Tenslotte moet er volgens Soros een nieuwe Europese aanpak komen in de vluchtelingencrisis.
In het gesprek met de Duitse krant merkt de miljardair van Hongaarse komaf op dat de ontwikkelingen in Turkije mogelijk net zo belangrijk is als de ‘Brexit’. “Al deze ontwikkelingen bij elkaar vormen een existentiele bedreiging voor het voortbestaan van de Europese Unie”, zo concludeert Soros.
Monte dei Paschi di Siena heeft een plan bij de ECB neergelegd om een deel van haar slechte leningen te verkopen, zo schrijft Reuters op basis van verschillende bronnen. De derde grootste bank van Italië heeft meer dan 30% aan slechte leningen op de balans, die de stabiliteit van de bank in gevaar kunnen brengen. Door een pakket van ongeveer €10 miljard aan slechte leningen te verkopen kan de bank haar balans versterken.
De ECB wil dat Monte dei Paschi de komende 2,5 jaar voor €9,6 miljard aan slechte leningen van haar balans haalt, leningen die slechts tegen 37% van de oorspronkelijke waarde in de boeken staan. Er heeft al een afschrijving van meer dan zestig procent plaatsgevonden, maar de marktwaarde van de leningen zou nog veel lager kunnen liggen. Reuters schrijft dat de slechte leningen bij verkoop waarschijnlijk tussen de 27 en 33 procent van de nominale waarde zullen opleveren. Dat betekent dat de bank een verlies zal moeten nemen van tussen de €1 en €2,7 miljard.
Slechte leningen
De ECB deed eerder al een schriftelijk verzoek aan Monte dei Paschi om haar kapitaalbuffers te versterken, maar dat blijkt onder de huidige omstandigheden erg moeilijk. Beleggers hebben weinig vertrouwen in de bank, want op de beurs is het aandeel van de oudste bank ter wereld dit jaar al met 75% gedaald. Dat is aanzienlijk meer dan andere Italiaanse bankaandelen, die in dezelfde periode ongeveer de helft minder waard werden.
Het is de vraag wie de slechte leningen van deze Italiaanse bank kan overnemen. Mogelijk kunnen deze ondergebracht worden bij Atlante, een noodfonds dat in alle haast door de Italiaanse bankensector zelf in elkaar is gezet. Een alternatief is om de slechte leningen te verkopen aan de Italiaanse staat, mits Europa daar toestemming voor geeft.
De ECB wil het voor banken makkelijker maken hun slechte leningen te verkopen, zo maakte ECB-president Draghi gisteren bekend. De centrale bank heeft zelf geen plannen om slechte leningen van banken over te nemen.
De ECB heeft na de toelichting van het rentebesluit van vandaag een aantal interessante uitspraken gedaan over het aanpakken van slechte leningen op bankbalansen. Tegenover de pers zei Draghi dat de slechte leningen van banken in de toekomst gemakkelijker verhandeld moeten kunnen worden en dat er een markt moet komen waar banken slechte leningen kunnen aanbieden en verhandelen. De gedachte hierachter is dat beleggers die iets meer risico durven te nemen de slechte leningen van banken kunnen overnemen, zonder dat overheden of centrale banken hoeven in te grijpen. We hebben de meeste vragen na afloop van de persconferentie voor u verzameld en uitgeschreven.
1. Gaat de ECB als gevolg van Brexit bankaandelen en slechte leningen van banken opkopen?
We wachten de resultaten van ons eigen onderzoek af, maar we hebben dit moment geen plannen om nieuwe maatregelen te nemen.
2. Het IMF ziet Italiaanse en Portugese banken als risico voor de bankensector. Hoe ziet u dat? En is publieke steun voor banken wenselijk?
Het monetaire beleid is gericht op prijsstabiliteit, maar er zijn ook andere maatregelen nodig om het maximale resultaat te halen. We zien het niet als een risico, maar het is wel belangrijk. We hebben regels over staatssteun en deze regels bieden voldoende flexibiliteit. De macht ligt op dit onderwerp bij de Europese Commissie.
3. Wat is jullie verwachting over de inflatie en de macro-economische condities in de eurozone?
De Brexit heeft geen significante impact gehad op de inflatieverwachtingen. De marktgebaseerde inflatieverwachtingen daalden aanzienlijk na de Brexit, een mogelijk verklaring daarvoor zijn technische factoren zoals de plotselinge daling van de rente op staatsobligaties. De ECB kan alle instrumenten binnen haar mandaat gebruiken.
4. Banken hebben het meest te lijden gehad onder de Brexit. Ze zijn belangrijk voor de uitvoering van het monetaire beleid. Zie je reden om actie te ondernemen? En zijn er plannen om de voorwaarden voor obligatie aankopen aan te passen?
De Eurozone is een ‘bank based’ economie, wat wil zeggen dat de meeste kredieten worden verstrekt via banken. Bankaandelen werden hard geraakt in Italië, vooral in de eurozone en vooral bij banken met hoog percentage non performing loans (NPL’s). Banken worden daardoor terughoudender met kredietverlening en het zorgt voor oplopende kapitaalkosten. Voor wat betreft solvabiliteit staat de bankensector er veel beter voor dan voorheen. De dekkingsgraad was 9% in 2009 en is nu 13%.
Vanuit het oogpunt van solvabiliteit zijn de acties van de afgelopen drie tot vier jaar, zoals nieuwe regelgeving en toezicht, maar ook een harmonisering van de definitie van een slechte lening, reden waarom banken er nu veel beter voor staan dan in 2009. Wat is het probleem? Dat is de lage winstgevendheid van banken, niet de solvabiliteit. Op 29 juli komt de EBA met de uitkomst van de stresstest van financiële instellingen.
De NPL’s zijn een significant probleem voor banken ten aanzien van de toekomstige winstgevendheid en kredietverlening. De oplossing is gebaseerd op drie pilaren: [1] consistent toezicht, [2] de ontwikkeling van een volledig functionerend NPL markt en [3] de acties van overheden om de ontwikkeling van een NPL markt te bevorderen. En mogelijk ook een publiek vangnet, zodat de waarde van de slechte leningen niet plotseling hard onderuit gaat.
We hebben geen plannen om de voorwaarden van het obligatieprogramma aan te passen.
5. De ECB verwacht een half procent lagere groei als gevolg van de Brexit. Hoe moeilijk is het om het QE programma uit te breiden door de voorwaarden aan te passen?
De impact van de Brexit werd geschat op 0,2 tot 0,5 procent in de komende drie jaar. We moeten deze schattingen met voorzichtigheid bekijken, omdat deze cijfers afhankelijk zijn van hoe lang het duurt voordat de onderhandelingen rond zijn en er weer zekerheid is. Ook is het van belang wat voor resultaat er uit deze onderhandelingen komt. Wel is duidelijk geworden dat de financiële markten, ondanks de grote daling van de aandelenkoersen, de crisis vrij goed doorstaan hebben. We hebben geen verstoringen in de financiële markten en de bankensector gezien, mede dankzij de liquiditeit die door centrale banken gegarandeerd werd. Maar ook door de meer robuuste regelgeving in de bankensector. Het is te vroeg om te zeggen wat de impact van de Brexit zal zijn.
Voor wat betreft het QE programma kan ik zeggen dat al onze monetaire programma’s het economisch herstel ondersteunden en hebben bijgedragen aan de inflatiedoelstelling. In het verleden hebben we genoeg bewijs gegeven dat we bereid en in staat zijn te reageren en onze stimuleringsprogramma’s aan te passen om onze doelstelling te bereiken. Zie de uitbreiding van het stimuleringsprogramma van €60 naar €80 miljard per maand. We zijn daar dus heel flexibel in.
6. Heb je al nagedacht over tapering of het afbouwen van het QE programma?
We hebben nog niet gediscussieerd over het afbouwen van het QE programma.
7. Welke boodschap wil je jouw collega's doorsturen voor de G20 top die binnenkort gehouden wordt?
De boodschap die ik verwacht is er een van stabiliteit. Er zijn veel onzekerheden, niet alleen vanuit de Eurozone, maar ook van andere delen in de wereld. In dit klimaat van onzekerheden, vooral geopolitiek, is het van belang dat er een boodschap van stabiliteit uitgezonden wordt. De financiële sector en de banken zijn sterker geworden en het monetaire beleid is wereldwijd ruimer geworden.
8. De Bundesbank stelde deze week voor de rol van het ESM te versterken. Ik vroeg me af of daar binnen de ECB over gesproken is.
We zijn onderdeel van de Trojka vanwege de wetgeving, de reddingspakketten die toen verstrekt werden. Er was toen een goede reden voor om de ECB erbij te betrekken, omdat de Eurozone nog onervaren was. De ECB kon op deze manier informatie krijgen over de solvabiliteit en de financiële stabiliteit van de financiële instellingen in kwestie. Het is niet aan ons om de Trojka te veranderen. Dat doet het Europees parlement, de Ecofin enzovoort.
9. Maak je je zorgen over de situatie in Turkije?
Het is heel moeilijk te begrijpen hoe deze geopolitieke onzekerheden het economisch herstel beïnvloeden. In het geval van Turkije wordt het vertrouwen geraakt, maar het is moeilijk te meten wat de impact op de middellange termijn is voor het herstel van de economie in de Eurozone.
10. Sinds kort is de ECB begonnen met het opkopen van bedrijfsobligaties. Voldoen de resultaten hiervan aan de verwachtingen?
Voor wat betreft de resultaten, we zien de inflatie dichter bij de doelstelling komen. Maar we zien ook dat de effecten beïnvloedt worden door de verandering in de olieprijs. We moeten ons ook de vraag stellen wat er gebeurd was zonder deze monetaire maatregelen. Als je kijkt naar de impact op de financiële markten, dan is het stimuleringsprogramma zeer effectief geweest. De rente is naar een historisch dieptepunt gezakt, terwijl de kredietcondities en het kredietvolume al maanden verbetert.
Twee jaar geleden was de kredietgroei nog zeer moeizaam, omdat er toen meer risico's waren. Maar nu concurreren banken weer met lagere rentes, dat is ook een resultaat van ons monetaire beleid. We zien een geleidelijk economische herstel in een stabiel tempo. De fragmentatie in de Eurozone is ook voorbij, gezien de dalende spreads in rente tussen grote bedrijven en MKB en tussen verschillende Europese landen.
11. Hoe groot is de kapitaalbehoefte voor Italiaanse banken?
Voor wat betreft de NPL's in Italië. Het is een groot probleem en het gaat tijd kosten om daar iets aan te doen. Maar hoe langer dit probleem voortduurt, hoe minder efficient de bankensector wordt en hoe minder goed de bankensector het monetaire beleid van de ECB kan uitdragen. Veel NPL's maken banken kwetsbaar voor de financiële markten, kijk naar de aandelen van banken met een hoog percentage NPL's.
De toekomstige winstgevendheid komt ook in gevaar, omdat het eigen vermogen opgesloten zit. Er is dus noodzaak om het zo snel mogelijk op te lossen, maar het is een probleem dat van nature veel tijd zal kosten om op te lossen.
Het is nodig om een goed functionerende markt voor slechte leningen te hebben. Het meest belangrijke is een wettelijk kader waarin de NPL's gemakkelijk verhandeld en verkocht kunnen worden. In Italië worden al stappen gezet in die richting, maar er moet meer gedaan worden om slechte leningen uit het verleden aan te pakken.
12. Waarom begraven jullie het €500 biljet?
We hebben de €500 niet begraven. We zijn tot het oordeel gekomen dat het biljet een goed instrument is in de verkeerde handen. We willen de criminaliteit niet faciliteren. In 2018 stoppen we met de productie van de €500 biljetten, maar ze blijven gewoon wettig betaalmiddel.
13. De grootste banken gaan op de beurs tegen de laagste koers in lange tijd. Is er niet een structureel gebrek aan vertrouwen ten aanzien van de bankensector? In de VS zien ze een verdeeld Europa, terrorisme, nationalisme en politici die niet in staat zijn daarop te reageren. Ik vraag me af hoe u daar naar kijkt.
Ons antwoord daarop ligt in het nastreven van ons mandaat. Dat is het verzekeren van prijsstabiliteit en het ondersteunen van groei en werkgelegenheid. Dat is ons domein, dat is onze taak. Daar zijn we verantwoordelijk voor en we geloven dat we succesvol zijn.
Ik wil het probleem van banken niet bagatelliseren, maar als we de cijfers bekijken staan de banken er nu beter voor dan jaren geleden. De winstgevendheid is weliswaar een probleem voor de bankensector, maar ik heb er vertrouwen in dat beter toezicht, regelgeving en betere communicatie het vertrouwen in de bankensector zal versterken.
De ECB laat de rente ongewijzigd gelaten op 0%. Vanmiddag om half drie zal ECB-president Mario Draghi een toelichting geven op dit rentebesluit. Het belooft een interessante persconferentie te worden, want er zijn genoeg onderwerpen waar de aanwezige pers vragen over kan stellen.
Draghi zal ongetwijfeld een toelichting geven op het Britse referendum en de gevolgen die de ‘Brexit’ heeft voor de Eurozone en het monetaire beleid van de centrale bank. Na de Brexit gingen de bankaandelen in heel Europa hard onderuit en verloren zowel de euro als het Britse pond aan waarde ten opzichte van de dollar.
We zijn ook benieuwd wat Draghi gaat zeggen over de problemen in de Italiaanse bankensector. De banken in Italië hebben samen ongeveer €360 miljard aan slechte leningen op de balans staan en de vraag is nu wie voor de verliezen opdraait als één van deze banken gered moet worden. De premier van Italië wil de banken redden met belastinggeld, maar ECB-bestuurslid Benoit Coeuré verzekerde de financiële markten ervan dat dat er geen uitzondering gemaakt zal worden op de bestaande bail-in regels.
Stimuleringsprogramma ECB
Tijdens de persconferentie krijgen we mogelijk ook meer duidelijkheid over het stimuleringsprogramma van de centrale bank. De ECB koopt maandelijks voor €80 miljard aan obligaties – waaronder sinds kort ook bedrijfsobligaties – om de rente verder omlaag te drukken en de kredietverlening op gang te brengen. Maar de rente daalt zo snel dat er een tekort dreigt te ontstaan aan obligaties die de ECB mag kopen. Het is dus mogelijk dat de centrale bank de voorwaarden van haar stimuleringsprogramma zal versoepelen. Wanneer dat zal gebeuren is de grote vraag.
Georgette Boele, valutaspecialist van de ABN Amro, verklaarde tegenover persbureau ABM Financial News dat een verdere uitbreiding van het stimuleringsprogramma van €80 naar €100 miljard per maand niet onwaarschijnlijk is.
Over Beurshalte:
Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!
Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.
