Blog

Grafiek: Protectionisme Verenigde Staten neemt toe

De Amerikaanse economie is onder leiding van Obama meer protectionistisch geworden, zo blijkt uit onderstaande grafiek. Vergeleken met 2008 betalen Amerikanen vandaag de dag aanzienlijk meer belastingen over de goederen die ze uit het buitenland importeren. In een poging de binnenlandse industrie te beschermen tegen concurrentie uit het buitenland heeft Obama tal van importheffingen ingevoerd, onder andere voor banden, staal en zonnepanelen. Credit Suisse bestempelde de Verenigde Staten vorig jaar zelfs als het meest protectionistische land ter wereld en laat dat zien aan de hand van de tweede grafiek.

Importheffingen Verenigde Staten stijgen weer (Grafiek via twitter)

Meeste protectionisme in de VS (Grafiek van Credit Suisse, via Business Insider)

1 augustus 2016
Analyse: Stresstest Europese banken
Afgelopen vrijdag werden de resultaten van de stresstest voor Europese banken vrijgegeven door de Europese Bankenautoriteit (EBA). Waarschijnlijk heeft u daar al het een en ander over meegekregen op het journaal of in andere media. We vatten de belangrijkste resultaten voor u samen en kijken vervolgens nog eens kritisch welk scenario de Europese toezichthouder voor de banken precies heeft doorgerekend.

Resultaten

De resultaten van de stresstest bevestigen dat Monte dei Paschi di Siena er inderdaad beroerd voor staat. In het scenario dat door de EBA werd doorgerekend zou de kapitaalbuffer van deze bank dalen van het huidige niveau van 12% naar -2,23%. Van alle 51 banken die in de stresstest werden meegenomen was Monte dei Paschi die Siena de enige met een negatieve kapitaalratio. Zie ook onderstaande grafiek uit het rapport.

Een andere bank die de laatste tijd veel aandacht op zich weet te vestigen is Deutsche Bank, de grootste financiële instelling van Duitsland. Deze bank ziet haar kapitaalbuffer in het ongunstige scenario dalen van 13,19% naar 7,8% in 2018. Daarmee doet de bank het niet slechter dan een concurrent als Commerzbank, die haar kapitaalratio ziet dalen van de huidige 13,77% naar 7,42% in 2018.

Kapitaalratio banken in stresstest (Bron: EBA)

Monte dei Paschi di Siena

De Italiaanse probleembank moet snel haar kapitaalbuffer versterken om het vertrouwen van de financiële markten te winnen. Volgens de laatste berichten heeft de bank een plan bedacht om een deel van haar slechte leningen van de balans te halen en onder te brengen in het Italiaanse reddingsfonds Atlante. Ook zou de bank van plan zijn €5 miljard aan nieuw kapitaal op te halen. We zullen deze ontwikkelingen de komende tijd voor u in de gaten blijven houden. Barclays schetste de contouren van dit reddingsplan…

Monte dei Paschi die Siena wil slechte leningen verkopen (Bron: Barclays, grafiek via Holger Schaepitz)

Hoe zwaar was de stresstest?
Als we de resultaten van de stresstest mogen geloven staan de belangrijkste Europese banken er nu inderdaad beter voor dan een aantal jaar geleden. Zelfs de minder sterke Spaanse en Italiaanse banken weten in het crisisscenario hun kapitaalratio boven de 7% te houden. Maar betekent dat ook dat we ons geen zorgen meer hoeven te maken over de Europese bankensector?
- Als eerste merken moeten we opmerken dat de Griekse en Portugese banken niet in het onderzoek zijn meegenomen. Juist in deze landen is het percentage slechte leningen op de balans van banken relatief hoog. Had de toezichthouder deze wel meegenomen, dan waren er waarschijnlijk meer banken door het ijs gezakt.
- Ten tweede is op voorhand moeilijk te zeggen hoe spaarders en beleggers zullen reageren op het omvallen van een bank als Monte dei Paschi. Volgens de Europese regels moet de bail-in in werking treden om een bank overeind te houden, wat betekent dat vermogende spaarders een deel van hun geld verliezen. Welke gevolgen heeft dat voor het gedrag van spaarders? Dat soort secundaire effecten zijn in een stresstest lastig te meten.
- Ten derde is er in het scenario van de Europese Bankenautoriteit geen rekening gehouden met landen die hun schulden niet meer kunnen betalen. Dat is binnen de Eurozone natuurlijk wel een risico, omdat landen binnen een muntunie zelf geen geld kunnen bijdrukken. Dreigt een land toegang tot de kapitaalmarkt te verliezen - zoals Griekenland in 2011/2012 - dan is er zeker kans op een zogeheten default. Dat kan weer gevolgen hebben voor de zogeheten 'credit default swaps', waarmee beleggers het risico op een default kunnen afdekken. Toen de financiële crisis in 2008 uitbrak bleek al snel dat verzekeraar AIG haar verplichtingen niet na kon komen en door de staat gered moest worden. Deze risico's zijn dus niet onder alle omstandigheden af te dekken.
Systeemrisico
De stresstest geeft een interessant inzicht in hoe de banken er in verhouding tot elkaar voor staan, maar het geeft heel weinig zekerheid over de stabiliteit van de bankensector als geheel. We hebben in 2008 gezien dat de verwevenheid van banken zeer groot is en dat het omvallen van één bank als een domino-effect kan doorwerken op andere banken. Weliswaar is het depositogarantiestelsel in de Eurozone verruimd tot €100.000, maar dat is nog steeds een bedrag dat door de banken zelf opgehoest moet worden. Komt een grote bank in moeilijkheden, dan krijgen andere banken daarvoor de rekening gepresenteerd. De garantie van uw spaargeld is dus geen harde garantie. Ook brengt de bail-in nieuwe risico's met zich mee die het gedrag van spaarders kan beïnvloeden.
Welk scenario heeft de EBA getest?
Begin dit jaar maakte de Europese Bankenautoriteit al bekend hoe de stresstest eruit zou komen te zien. De toezichthouder gaat uit van een scenario waarbij de economie de komende jaren in totaal 2,5 tot 5 procent minder groeit dan verwacht, waarin de rente op staatsleningen stijgt en waarin de aandelenkoersen en huizenprijzen dalen. Ook werden schommelingen in de wisselkoers en een daling van de export in het scenario meegenomen. We hebben de belangrijkste variabelen uit de stresstest op een rij gezet. Zo kunt u zelf beoordelen of de stresstest zwaar genoeg is geweest of niet. Naar ons oordeel is het scenario veel milder dan de crisis die ons in 2008 getroffen heeft. Zou er dus weer zo'n crisis komen, dan kunnen de resultaten nog veel slechter uitpakken.
- Rente op Amerikaanse staatsobligaties stijgt met 250 basispunten (2,5 procentpunt)
- Rente Duitse staatsobligaties stijgt met 80 basispunten
- Lange termijn rente in de hele EU stijgt met 71 basispunten in 2016, 80 basispunten in 2017 en 68 basispunten in 2018
- Wisselkoers van Oost-Europese valuta dalen met 8 tot 24 procent tegenover de euro
- Wisselkoers Zwitserse frank stijgt met 23% tegenover de euro
- Aandelen dalen in 2016 wereldwijd met 36% en in Europa met 25,4%. In 2018 staat Europese aandelen nog maar 16,4% lager
- Olieprijs daalt met 48% in 2016 en blijft in 2017 en 2018 44% lager
- Interbancaire rente voor periode van drie maanden stijgt met 33 basispunten
- Europese export 8% lager dan verwacht in 2017 en 6,5% lager dan verwacht in 2018
- Huizenprijzen in 2018 liggen 21% lager dan de verwachting
- Commercieel vastgoed ligt in 2018 23% beneden verwachting
- Werkloosheid EU stijgt 11,6% in 2018, dat is 2,8 procentpunt meer dan verwacht
Economische groei (Bron: EBA)

Ontwikkeling rente staatsleningen (Bron: EBA)

Daling aandelenmarkten in stresstest (Bron: EBA)

Ontwikkeling huizenprijzen (Bron: EBA)

Prijsontwikkeling commercieel vastgoed (Bron: EBA)
1 augustus 2016
Goud-ETF is geen goud

Er zijn nog steeds veel beleggers die goud in hun portefeuille (denken te) hebben. Zij hebben een positie in een goud-ETF, een zogenaamd exchange traded fund. Een ETF is in het beste geval een claim op goud die de prijsontwikkeling van goud volgt. Maar het is geen goud!

Van alle transacties in de goudmarkt wordt hooguit een paar procent fysiek uitgeleverd. Het jaarlijkse handelsvolume aan goud in Londen is ook een veelvoud van al het edelmetaal dat fysiek op de wereld aanwezig is. Het zijn dus boekhoudkundige posities, waarop u als spaarder of belegger geen aanspraak kunt maken.

Als het echt helemaal fout gaat met ons financiële systeem, wil je toegang hebben tot je goud en dat kan een ETF je op dat moment dus niet bieden. Een ETF noteert namelijk op de beurs en je bent afhankelijk van de goede werking van de beurs, je broker en het bankensysteem om dit beleggingsproduct om te kunnen zetten in harde valuta.

Goud-ETF

Als je een ETF verkoopt, zit de opbrengst in je account van je broker en moet je deze eerst weer overschrijven naar een bankrekening. Indien morgen het banksysteem op slot gaat (een bankholiday, zoals die in Cyprus een paar jaar geleden) kun je niet bij je geld. Als je je ETF verkoopt en de opbrengst weer overschrijft naar je bank, dan stel je jezelf bij bedragen boven de €100.000 ook bloot aan het risico van een potentiële bail-in.

Naast een goed werkend banksysteem, heb je dus ook normaal opererende financiële markten nodig voor goud-ETF’s. De geschiedenis kent tientallen voorbeelden waarbij het financiële systeem op de schop ging, met dramatische gevolgen voor de mensen met vermogen. De kans op dergelijke problemen op de financiële markten zijn naar mijn mening sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer zo groot geweest als nu…

Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

1 augustus 2016
Trapt Japan af met helikoptergeld?

De ontwikkelingen in Japan suggereren dat het land voorbereidingen aan het treffen is voor helikoptergeld. Eerder deze maand bracht voormalig Fed-voorzitter Bernanke een bezoek aan Tokyo om met de Japanse regering te praten over de invoering van eeuwigdurende staatsobligaties (perpetual bonds), die de Japanse centrale bank zou moeten kopen om een nieuw stimuleringsprogramma van de regering te kunnen financieren. Deze vorm van rechtstreekse monetaire verruiming werd door Bernanke omschreven als het meest krachtige instrument om het probleem van deflatie aan te pakken.

Voorbereiding op helikoptergeld?

Twee weken later blijkt dat Japan serieus naar het voorstel van Bernanke gekeken heeft, want op woensdag kondigde de premier een grootschalig stimuleringsprogramma van omgerekend €240 miljard aan. Vrijwel tegelijkertijd werd bekend dat de Japanse regering plannen heeft om nieuwe staatsobligaties met een looptijd van 50 jaar uit te geven. Dat is weliswaar niet hetzelfde als een eeuwigdurende obligatie, maar het is overduidelijk een stap in deze richting. Zeker als je bedenkt dat de Japanse centrale bank nu al een groot deel van alle nieuwe staatsobligaties opkoopt en al eenderde van alle staatsschuld op haar balans heeft staan.

Door indirect staatsobligaties op te kopen kan de centrale bank blijven volhouden dat ze niet bezig is met monetaire financiering, maar het effect is hetzelfde. Het stimuleringsprogramma injecteert direct honderden miljarden yen in de Japanse economie, zonder dat de regering de belasting hoeft te verhogen of geld bij spaarders moet ophalen. Dat is helikoptergeld door middel van fiscale stimulering van de overheid, een proefballonnetje dat Bernanke eerder dit jaar liet opstijgen.

Fiscale stimulering
Vrijdag maakte de regering van Japan meer details bekend over het stimuleringsprogramma. Zo liggen er plannen klaar om huishoudens met een laag inkomen eenmalig een bedrag van 150.000 yen (ongeveer $145) te geven, terwijl er omgerekend bijna $100 miljard beschikbaar wordt gesteld aan het midden- en kleinbedrijf. De regering legt uit dat dit geld nodig is om de gevolgen van de 'Brexit' op te vangen, maar dat kan natuurlijk niet de werkelijke reden zijn om miljarden in het bedrijfsleven te investeren. Opvallend is dat Japan conform de aanbeveling van het IMF voor ongeveer $100 miljard gaat investeren in infrastructuur. Dat geld zal gebruikt worden voor de aanleg van hogesnelheidslijnen, havens voor grote cruiseschepen en voor herstelwerkzaamheden van de schade die in 2011 veroorzaakt werd door een aardbeving en de tsunami die daarop volgde.
Deflatie
Sinds het uitbreken van de kredietcrisis dreigt er in de hele westerse wereld schulddeflatie. Dat is deflatie die ontstaat doordat huishoudens en bedrijven stoppen met lenen en beginnen met het aflossen van bestaande schulden. Daardoor krimpt de geldhoeveelheid en komen de prijzen onder druk te staan. Om deze negatieve spiraal te doorbreken hebben centrale banken wereldwijd de rente verlaagd, zodat het aantrekkelijker werd om meer geld te lenen. In de VS en in Europa kwam de kredietverlening de afgelopen jaren weer enigszins op gang, maar in Japan blijkt het schuldenprobleem veel hardnekkiger te zijn. In een ultieme poging de deflatie te bestrijden wordt de roep om helikoptergeld steeds luider. Anders dan het geld dat door commerciële banken in omloop wordt gebracht hoeft het geld dat een centrale bank in omloop brengt nooit afgelost te worden. Zo kan de geldhoeveelheid naar wens verruimd worden en is er in theorie genoeg geld in de economie om alle schulden te betalen. Helikoptergeld is omstreden, juist omdat het in eerste instantie zo goed lijkt te werken. Maar het gevaar is dat centrale banken (al dan niet via overheden) teveel geld in de economie pompen, waardoor het vertrouwen in het geld wordt aangetast. In het slechtste geval kan de situatie dan omslaan richting hyperinflatie...
Is centrale bank Japan klaar voor helikoptergeld?

29 juli 2016
Olieprijs zakt terug richting $40

De olieprijs is sinds begin juni met bijna 20% gedaald en staat op het moment van schrijven weer onder de $41 per vat. Daarmee lijkt een einde te zijn gekomen aan de herstelrally die in februari begon, toen een vat ruwe olie minder dan $30 opleverde. De reden voor de prijsdaling is een verdere toename van de bovengrondse olievoorraden en het vooruitzicht van een verdere stijging van de productie in verschillende olieproducerende landen.

Zolang de wereldeconomie geen krachtig herstel laat zien kan de olieprijs eigenlijk alleen maar verder omlaag. Een overvloedig aanbod uit belangrijke olieproducerende landen als Saoedi-Arabië en Rusland en een herstel van de productiecapaciteit in landen als Irak, Iran en Libië voorzien de markt in overvloedige mate van olie.

Olievoorraden nemen toe

Niet alleen zijn de voorraden ruwe olie sterk toegenomen, ook raffinaderijen hebben grote voorraden. De Wall Street Journal schrijft op basis van een rapport van Citigroup dat er wereldwijd ongeveer 500 miljoen vaten benzine in opslag liggen bij de raffinaderijen. Dat is bijna een recordhoeveelheid. Cijfers over de Amerikaanse olievoorraden lieten de afgelopen week een toename van 1,7 miljoen vaten ruwe olie zien, terwijl analisten juist rekenden op een daling van 1,6 miljoen vaten.

Olievoorraden stijgen weer (Bron: Bloomberg)

Grote voorraden drukken olieprijs weer omlaag (Bron: Bloomberg)

29 juli 2016
Grafiek: Valutareserves Zwitserse centrale bank

Eerder deze week plaatsten we een grafiek van de monetaire verruiming door centrale banken, maar daarin misten we de Zwitserse centrale bank. Dat komt omdat zij nooit een grootschalig stimuleringsprogramma hebben aangekondigd zoals de Federal Reserve, de Bank of England, de Bank of Japan en de ECB. Maar daarmee is niet gezegd dat Zwitserland het beste jongetje van de klas is…

Sinds het uitbreken van de financiële crisis heeft de centrale bank op grote schaal en bijna onafgebroken Zwitserse franken ‘bijgedrukt’ om haar munt te verzwakken. In plaats van staatsobligaties op te kopen heeft de Swiss National Bank (SNB) dat geld gebruikt om verschillende buitenlandse valuta aan te kopen.

Valutareserves Zwitserse centrale bank (Bron: Swiss National Bank)

Meer dan 600 miljard aan valutareserves

Op deze manier wist de centrale bank haar totale valutareserves in minder dan tien jaar tijd te vertienvoudigen van omgerekend 60 miljard naar meer dan 600 miljard Zwitserse franken. Deze reserves bestaan voor het grootste gedeelte uit staatsobligaties die in euro’s en dollars genoteerd staan.

Met dit opkoopprogramma slaat de centrale bank twee vliegen in één klap. Door de waarde van de eigen munt omlaag te drukken beschermt de centrale bank de concurrentiepositie van Zwitserse bedrijven. Tegelijkertijd bouwt ze valutareserves op die in de toekomst gebruikt kunnen worden om goederen uit het buitenland te importeren. Welkom in het tijdperk van gratis geld!

Zwitserse centrale bank zet ‘geldpers’ aan om munt te verzwakken

29 juli 2016
Zwitserse centrale bank profiteert van negatieve rente en goud

De Zwitserse centrale bank heeft in de eerste helft van dit jaar mede dankzij de negatieve rente een winst van 21,3 miljard frank gerealiseerd. De centrale bank zag de waarde van haar goudvoorraad in deze periode met 7,6 miljard stijgen, terwijl haar posities in buitenlandse valuta omgerekend 13 miljard frank meer waard werden.

De Swiss National Bank (SNB) verdiende in de eerste helft van dit jaar omgerekend 4,1 miljard Zwitserse frank aan rente en 1,7 miljard aan dividend over haar posities in buitenlandse valuta. Ook realiseerde ze een waardestijging op staatsobligaties vanwege de alsmaar dalende rente.

Stijging goudprijs

Zwitserland beschikt over een goudvoorraad van 1.040 ton, die sinds 2000 periodiek opnieuw gewaardeerd wordt naar de marktwaarde. Door de stijging van de goudprijs van meer dan 20% staat het edelmetaal nu tegen een veel hogere waarde op de balans dan eind 2015. De centrale bank waardeerde haar goud eind juni tegen een koers van 41.408 Zwitserse frank per kilo goud.

Goudvoorraad Zwitserse centrale bank werd €7,6 miljard meer waard

Negatieve rente

De Zwitserse centrale bank verdient ook goed aan de negatieve depositorente. Commerciële banken betalen op jaarbasis 0,75% rente over de tegoeden die ze parkeren bij de centrale bank en dat leverde in de eerste helft van dit jaar 691,9 miljard frank op. Vorig jaar verdiende de centrale bank van Zwitserland 1,16 miljard frank aan de negatieve rente.

De negatieve rente werd ingevoerd om een kapitaalvlucht in de Zwitserse frank te ontmoedigen. Door de negatieve rente is het minder aantrekkelijk geworden om je spaargeld in Zwitserse franken aan te houden, maar sommige spaarders betalen daar graag wat extra voor.

Negatieve rente levert Zwitserse centrale bank 692 miljard op

Zwitserse centrale bank profiteert van negatieve rente en stijging goudprijs

29 juli 2016
China al negen jaar grootste goudproducent

China was in 2015 voor het negende jaar op rij de grootste goudproducent ter wereld, zo blijkt uit een nieuw rapport dat deze week door de China Gold Association werd vrijgegeven. De Chinese goudmijnsector wist vorig jaar 450 ton goud uit de grond te halen, wat gelijk staat aan 14% van de wereldwijde goudproductie. Toch is dat niet genoeg om aan de vraag te voldoen, want naast de binnenlandse productie haalt het land jaarlijks ook honderden tonnen goud uit het buitenland.

Volgens de Chinese regering zal de vraag naar goud de komende vier jaar toenemen naar 1.200 ton op jaarbasis. Dat komt door de stijging van het welvaartsniveau, waardoor de bevolking zich meer goud kan veroorloven. Om deze groeimarkt te kunnen bedienen investeert de Chinese goudmijnsector niet alleen in haar eigen productiecapaciteit, maar ook in die van andere landen.

Goud uit Rusland
Volgens Sergey Kashuba, voorzitter van de Russische associatie van goudmijnen, bevindt Rusland zich in de ideale positie om goud te leveren aan China. Zo zijn er goede handelsbetrekkingen tussen beide landen en beschikken de Chinezen over de financiële middelen om te investeren in de Russische goudmijnsector. Sputnik News schrijft dat Chinese investeerders al hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van vier nieuwe goudmijnen in Rusland. Zijin Gold, het grootste goudmijnbedrijf van China, investeerde vorig jaar nog een bedrag van $100 miljoen in een verwerkingsinstallatie in het zuiden van Siberië. De Russische VTB Bank zal een belangrijke rol spelen in de verkoop van goud aan China. Eerder dit jaar maakte de bank bekend dat zij van plan is jaarlijks honderd ton goud aan China te leveren. De twee landen zouden al plannen hebben om een gezamenlijk handelsplatform voor goud op te zetten.

Rusland kan goud leveren aan China

Chinese goudmarkt
China is samen met India de grootste afzetmarkt voor fysiek goud. Volgens cijfers van de China Gold Association steeg de vraag naar goud in China vorig jaar met 3,7% naar 985,9 metrische ton. In de eerste helft van dit jaar kochten Chinezen in totaal 528,52 ton aan goudbaren, gouden munten en sieraden. Dat is weliswaar 7,7% minder dan in dezelfde periode van jaar, maar gecorrigeerd voor de stijging van de goudprijs werd er in yuan uitgedrukt misschien zelfs meer goud verkocht dan een jaar eerder.

Deze bijdrage is afkomstig van Goudstandaard

28 juli 2016
Italiaanse spaarder opnieuw de klos?
Op advies van tussenpersonen en banken stopten Italiaanse spaarders de afgelopen jaren een aanzienlijk deel van hun spaargeld in zeer risicovolle bankobligaties. Deze achtergestelde leningen werden jarenlang aangeprezen als zeer veilige pensioenbelegging, maar nu blijkt dat het financiële tijdbommen zijn die van de ene op de andere dag waardeloos kunnen worden.

Bloomberg schrijft dat Italiaanse banken sinds het uitbreken van de crisis op grote schaal achtergestelde leningen aan spaarders verkochten om hun balans aan te sterken. Bankmedewerkers kregen de opdracht om zoveel mogelijk van deze risicovolle obligaties aan spaarders te verkopen, als alternatief voor spaargeld en staatsobligaties die amper rendement opleveren. Hoge provisies gaven bankiers een extra motivatie om deze gevaarlijke financiële producten aan spaarders te verkopen. De bankobligaties werden zelfs samen met hypotheken en bedrijfsleningen verkocht, zo schreef het NRC onlangs in een onthullend artikel.

€31 miljard aan bankobligaties
Tussen 2007 en 2009 werd 80% van alle nieuw uitgegeven bankobligaties verkocht aan particuliere beleggers. Volgens cijfers van de Italiaanse centrale bank bezitten alle huishoudens in Italië samen ongeveer €31 miljard aan achtergestelde leningen van banken. Dat is omgerekend €1.260 per huishouden. Daarvan bestaat €5 miljard uit achtergestelde leningen van de probleembank Monte dei Paschi di Siena. Moet deze bank geherkapitaliseerd worden, dan worden deze bankobligaties conform de nieuwe bail-in regels van het ene op het andere moment zo goed als waardeloos. Het zou niet voor het eerst zijn dat Italiaanse huishoudens op grote schaal geschoren worden. Na de devaluatie van de Argentijnse peso in 2001 waren 450.000 spaarders in Italië de klos, omdat ze hun spaarcentje voor de oude dag belegd hadden in Argentijnse staatsobligaties. Deze obligaties verloren door de devaluatie opeens meer dan driekwart van hun waarde. Twee jaar later was het weer raak, toen 100.000 spaarders hun geld verloren als gevolg van het boekhoudschandaal bij Parmalat. "Het is verrassend vergelijkbaar met wat banken in het verleden met Argentinië en Parlamat deden. Veel van mijn cliënten zijn fabrieksmedewerkers en gepensioneerden die al hun spaargeld kwijt zijn. Sommigen daarvan kregen te horen dat beleggen in achtergestelde bankobligaties gewoon een manier is om meer rente te krijgen, maar dan met dezelfde veiligheid als een Italiaanse staatsobligatie", zo verklaarde advocaat Floro Bisello tegenover Bloomberg.

Italianen stoppen relatief veel spaargeld in obligaties (Bron: Bloomberg)

Spaargeld weg
Sommige Italiaanse banken probeerden hun klanten ervan te overtuigen staatsobligaties te ruilen voor achtergestelde bankleningen. Dat deden ze vooral bij hun klanten met weinig kennis van financiële zaken. Bloomberg geeft het voorbeeld van een gepensioneerde concierge, die in 2007 voor €112.000 aan achtergestelde leningen van Banca Marche in rook zag opgaan. Hij kwam er pas achter dat hij zijn geld verloren was toen hij naar zijn plaatselijke bankkantoor ging om opheldering te vragen. Het is onvoorstelbaar hoeveel risico's sommige spaarders nemen met hun vermogen. Met de introductie van de nieuwe bail-in regels lopen obligatiehouders van banken per ingang van 2016 een veel groter risico. Het is aan te raden om eens goed te onderzoeken of u ook een deel van uw spaargeld in dergelijke bankobligaties heeft. Dat u als particulier veel geld kunt verliezen is al eens gebleken bij het omvallen van DSB en de nationalisatie van SNS. Lees ook:
- Spaarders in Italië kunnen miljarden verliezen bij bail-in
- Italië krijgt geen uitzondering op bail-in
28 juli 2016
Beleggers vertrouwen Deutsche Bank niet meer

Het vertrouwen in Deutsche Bank is mede door de slechte cijfers over het tweede kwartaal naar een nieuw dieptepunt gedaald. Beleggers waarderen de bank op dit moment 65% lager dan de boekwaarde, het laagste niveau in meer dan vijftien jaar. Zelfs in het heetst van de financiële crisis van 2008 en 2009 werd het aandeel van de bank niet zo laag gewaardeerd als nu, zo concludeert Bloomberg.

Deutsche Bank heeft meer dan 100.000 werknemers en is daarmee een van de grootste banken van Europa. Maar door hoge kosten en een tegenvallende winstgevendheid zien beleggers steeds meer risico’s. Schadeclaims ten aanzien van slechte financiële productie die de bank de laatste jaren aan klanten verkocht heeft doen de reputatie ook geen goed.

Marktwaarde van de bank is 65% lager dan boekwaarde (Grafiek via Bloomberg)

Deutsche Bank in de problemen

Moet de bank in de toekomst overeind gehouden worden, dan zullen aandeelhouders en obligatiehouders grote verliezen moeten nemen. Dat scenario zal men koste wat kost proberen te voorkomen, maar de financiële markten zijn toch niet helemaal gerust op een goede afloop. De kosten om je te verzekeren tegen een default van Deutsche Bank waren begin deze maand zelfs hoger dan in 2008. Ook noemde het IMF de bank onlangs als het grootste risico voor de stabiliteit van het financiële systeem.

Nu de marktwaarde van de bank twee derde lager ligt dan de boekwaarde kun je jezelf de vraag stellen: Zijn beleggers te negatief geworden of staan de bezittingen van Deutsche Bank tegen een veel te hoge waarde op de balans?

Analisten zeer negatief over Deutsche Bank (Grafiek via Bloomberg)

28 juli 2016
China heeft steeds meer schulden nodig

Miljardeninvesteringen in infrastructuur leveren in China een steeds kleinere bijdrage aan de economische groei, zo concludeert de Wall Street Journal. In 2010 had het land ongeveer 3 yuan aan investeringen nodig om het bruto binnenlands product met 1 yuan te laten stijgen, vijf jaren later is dat al verdubbeld tot 6 yuan. Het land gaat gebukt onder een snelle toename van schulden bij lokale overheden, die miljarden investeerden in grootschalige projecten.

Deze cijfers zetten een kritische kanttekening bij de indrukwekkende groei van de Chinese economie. Net als in veel Westerse landen wordt ook in China de economische groei in toenemende mate met schulden gefinancierd. Ook zet het vraagtekens bij de wenselijkheid van nog meer overheidsuitgaven, zoals het IMF heeft aanbevolen aan alle landen van de G20…

Steeds meer investeringen nodig voor economische groei (Bron: Wall Street Journal)

28 juli 2016