Blog

Interview Lex Hoogduin: “Beleid centrale banken is doorgeschoten”
Marketupdate sprak met Lex Hoogduin over de negatieve rente, de onafhankelijkheid van centrale banken en de rol van goud in het monetaire systeem. Ook vroegen we hem hoe we ons geldsysteem duurzamer kunnen maken. Hebben we daarbij centrale banken eigenlijk wel nodig?

Verschillende centrale banken hanteren al een negatieve rente of overwegen dat te gaan doen. Wat vindt u van dit beleid?

Centrale banken zijn doorgeschoten door de rente onder nul te brengen. Een negatieve rente leidt op termijn tot bubbels in de economie, die pas gezien worden als het al te laat is. Met een negatieve rente stimuleer je laagproductieve economische groei, omdat er opeens allemaal investeringen gedaan worden die met een hogere rente niet rendabel zouden zijn. Dat is onwenselijk, omdat het de economische groei op de langere termijn juist kan hinderen.

Met een kunstmatig lage rente en maatregelen zoals monetaire verruiming wordt de broodnodige sanering van schulden alleen maar verder uitgesteld. Sterker nog, het lokt meer onrendabele investeringen uit. Ook worden overheden bij een extreem lage rente niet meer geprikkeld hervormingen door te voeren en de begroting op orde te brengen. Dat zien we bijvoorbeeld in Europa, waar landen vandaag de dag bijna gratis kunnen lenen.

De rente zou verhoogd moeten worden, ook al heeft dat in eerste instantie een negatieve impact op de economie. Wat we nu aan het doen zijn met negatieve rentes is het vooruitschuiven van het schuldenprobleem, zonder het echt op te lossen.

Lees ook:
- Negatieve rente: $7,8 biljoen aan niet-renderende staatsobligaties
- De geschiedenis van negatieve rente
Steeds meer centrale banken hanteren negatieve rente

Is de ECB nog wel onafhankelijk te noemen?

Als je ziet dat de ECB nu staatsobligaties van landen aan het opkopen is en de financieringskosten van overheden laag houdt, dan is het moeilijk vol te houden dat de centrale bank onafhankelijk is gebleven. Het omslagpunt was in de zomer van 2012, toen Draghi in een toespraak zij dat hij alles zou doen om de euro overeind te houden.

De ECB moest op dat moment kiezen tussen twee kwaden: De eerste optie was om niets te doen, waardoor de onrust op de financiële markten verder zou toenemen en de stabiliteit van het systeem in gevaar zou kunnen komen. De tweede optie was om een krachtige politieke uitspraak te doen, met als gevolg dat ze haar onafhankelijke positie zou kwijtraken.

Dat Draghi de tweede optie gekozen heeft laat zien hoe moeilijk het is voor een centrale bank om onafhankelijk te blijven. De ECB wilde het niet op haar geweten hebben dat de Europese schuldencrisis zou escaleren en heeft daarom op het laatste moment toch ingegrepen. Sindsdien is het van kwaad tot erger gegaan.

Lees ook:
- Lex Hoogduin: “Beleid ECB volledig in strijd met filosofie”
Waarom lijkt het huidige monetaire beleid niet te werken?

Naar mijn mening hebben centrale banken een verkeerde diagnose gesteld. Er is niet alleen en in de eerste plaats sprake van een bankencrisis, maar van een crisis in ons monetaire systeem. Daarom levert het huidige monetaire beleid niet het gewenste resultaat op. Men probeert de vraag opnieuw aan te jagen door nog meer krediet beschikbaar te stellen, terwijl dat juist de oorzaak is geweest van de crisis waar we nu in zitten. De vraaguitval waar we nu mee te maken hebben is het resultaat van een monetair systeem dat al sinds het begin van de jaren ’70 geen anker meer heeft.

Begin jaren zeventig is het al begonnen, toen goud als monetair anker werd losgelaten. Daardoor raakte de balans tussen de financiële sector en de reële economie verstoord en begon de financiële sector steeds verder te groeien. Wat volgde was een lange periode van dalende rentes en oplopende schulden. Het monetaire beleid werd in deze periode vooral ingegeven door de ontwikkelingen in de financiële sector, met als gevolg dat er te lang een veel te ruim monetair beleid gevoerd werd waarin onvoldoende oog was voor de ontwikkelingen in de reële economie.

De vraaguitval na de crisis van 2008 is voor mij het logische gevolg van de decennia aan overstimulering in de periode dat de koppeling aan goud werd losgelaten. De vraag werd toen aangejaagd omdat het makkelijker werd geld te lenen. Het groeipotentieel is hierdoor systematisch uitgehold.

Bezittingen banken als percentage van het bbp in het Verenigd Koninkrijk (Via Azizonomics)

Financiële activa zijn sinds 1980 explosief toegenomen (Bron: McKinsey, via de WSJ)

Heeft het geldsysteem een dergelijk anker nodig?
Als je de monetaire geschiedenis bestudeert, dan zie je dat er slechts een paar korte periodes zijn geweest waarin het monetaire systeem niet gedekt was door iets met intrinsieke waarde. Edin Mujagic heeft hier onderzoek naar gedaan en kwam tot de conclusie dat ongedekte geldsystemen altijd een relatief kort leven beschoren zijn. Dat komt omdat de geldhoeveelheid bij het ontbreken van een monetair anker - zoals goud - de neiging heeft veel te snel te groeien. Of een geldsysteem een monetair anker nodig heeft, daarover zijn de meningen nog steeds verdeeld. Voorstanders zijn van mening dat een geldsysteem zonder monetair anker gedoemd is vroeg of laat te ontsporen, terwijl tegenstanders van mening zijn dat het hebben van een dergelijk anker juist de economische groei belemmert. Met de komst van de moderne geldtheorie kwam er een geloof dat geld geen dekking meer nodig had en dat centrale banken in staat waren de economische groei en de inflatie onder controle te houden. Deze theorie werd door de politiek al snel omarmd, omdat het opeens mogelijk was om langdurig veel meer geld uit te geven dan er binnen kwam. Wat mij betreft is het duidelijk dat de huidige crisis het gevolg is van het feit dat het geld al een aantal decennia geen anker meer heeft.

In 1971 werd de koppeling tussen de dollar en goud losgelaten
Is dat ook de reden dat Rusland en China nu zoveel goud kopen?
Ik weet niet precies met welk doel deze landen goud kopen. Mogelijk maken deze landen zich zorgen over het dollarsysteem en willen ze om deze reden een grotere goudvoorraad aanhouden. Je kunt het zien als een vorm van diversificatie van hun reserves.
Hoe kunnen we ons geldsysteem duurzamer maken?
Een manier om het geldsysteem duurzamer te maken is om de geldgroei te beperken. De centrale bank zou een maximum kunnen opleggen aan de geldgroei, bijvoorbeeld door van banken te eisen dat ze meer reserves aanhouden. Men zou moeten onderzoeken of een dergelijke maatregelen aan full reserve banking gekoppeld kan worden, een moderne variant van het zogenoemde Chicago Plan. Een geldgroeiregel (eventueel met full reserve banking) zijn beide oplossingen waarbij er een centrale bank blijft. Full reserve banking houdt in dat banken 100% reserves aanhouden ten opzichte van de passiva die onderdeel van de geldhoeveelheid uitmaken. Het probleem van geldgroei zie ik ook niet opgelost worden in Freegold, daar zit ook geen natuurlijke rem op de hoeveelheid krediet die banken mogen verstrekken. Dat loopt binnen de kortste keren uit de hand. Een andere mogelijkheid is om de Taylorregel sterker te verankeren in het monetaire beleid van centrale banken. Deze regel houdt in dat centrale banken de nominale rente afstemmen op de inflatie. Bij een 1% hogere inflatie zou de rente meer dan een procent moeten stijgen. Dit kan meer vertrouwen in centrale banken en een grotere prijsstabiliteit opleveren. Nu hebben centrale banken nog veel vrijheid om zelf te bepalen wanneer ze de rente verhogen of verlagen.

Zijn er nog meer mogelijkheden om het geldsysteem structureel te hervormen?

We zouden meer na moeten denken over alternatieve geldsystemen, zoals privaatgeld. Denk bijvoorbeeld aan iets als bitcoin, maar dan gekoppeld aan goud. Daarmee kun je een decentraal geldsysteem opbouwen waarin je helemaal geen centrale bank meer nodig hebt. Ook kan het betalingsverkeer dan zonder tussenkomst van banken plaatsvinden. Je kunt het goud dan ook in private handen brengen. Eigenlijk zou het geld vrij moeten zijn van controle door overheden en centrale banken, maar dat is nog steeds niet gelukt. Het kenmerk van beschaving is de onafhankelijkheid van taal, wetgeving en geld. Die eerste twee hebben zich goed ontwikkeld, maar het is ons nog steeds niet gelukt om de controle over het geld weg te halen bij de staat.

Over Lex Hoogduin
Lex Hoogduin is als hoogleraar monetaire economie, complexiteit en onzekerheid verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is hij voorzitter van LCH.Clearnet, een clearing instelling gevestigd in Londen met dochterbedrijven in Parijs en New York. Hoogduin werkte ook een lange tijd bij de Nederlandsche Bank, onder andere als directielid, hoofd van de afdeling 'Onderzoek' en als hoofd van de afdeling van 'Monetair en Economisch beleid'. Van 1997 tot en met 2001 was Hoogduin adviseur van Wim Duisenberg, de eerste president van de Europese Centrale Bank (ECB). Van 2005 tot en met 2009 was hij hoofdeconoom bij Robeco. Hij heeft een eigen weblog waarop hij video's en artikelen plaatst.
9 mei 2016
Charlie Chaplin: The Great Dictator (1940)

Het volgende fragment van Charlie Chaplin is afkomstig uit de film ‘The Great Dictator‘. Het is een bijzonder fragment, omdat het de eerste film is waarin de acteur spreekt. In de film zit een speech waarin hij de wereld probeert te waarschuwen voor de ellende die hij al jaren zag aankomen, maar die al begonnen was toen de film in 1940 werd uitgebracht. Een belangrijke boodschap die nog steeds actueel is.

9 mei 2016
Column: Einde voor de 500 euro

Begin vorige week gingen er al hardnekkige geruchten rond dat er een einde zou komen aan het biljet van €500. Toch waren we enigszins verrast toen de ECB woensdag bekend maakte dat het biljet eind 2018 uit productie gaat. Daar moeten we overigens gelijk aan toevoegen dat de biljetten wel gewoon wettig betaalmiddel blijven.

Het is een opmerkelijk besluit van de centrale bank, omdat ze in februari nog zei dat er eerst meer bewijs nodig was dat het biljet daadwerkelijk op grote schaal gebruikt wordt voor criminele activiteiten. Een claim waar tot op heden maar weinig harde bewijzen voor geleverd zijn. De Europese Commissie zou dit onderzoeken, maar blijkbaar had de ECB niet het geduld om de uitkomsten van dit onderzoek af te wachten.

De productie van €500 biljetten wordt dus ergens in 2018 gestopt, maar het briefje blijft wel wettig betaalmiddel. Je zou je haast afvragen wat de winst is van deze maatregel. Als criminelen euro bankbiljetten willen gebruiken, dan kunnen ze nog steeds de briefjes gebruiken die reeds in omloop zijn. Hebben ze meer geld nodig, dan is het biljet van €200 nog steeds een bruikbaar alternatief. De bankbiljetten van €500 vertegenwoordigen een waarde van ongeveer €300 miljard, dat is een derde deel van alle biljetten in omloop. Wij kunnen ons moeilijk voorstellen dat dit allemaal crimineel geld is. Er zijn veel spaarders die hun vermogen graag buiten het banksysteem willen bewaren, bijvoorbeeld omdat ze gesteld zijn op hun privacy of omdat ze door de financiële crisis minder vertrouwen hebben in banken.

Productie 500 euro biljetten stopt in 2018

Veel meer 500 euro biljetten na 2008
Dat laatste is makkelijk aan te tonen, want vlak na het uitbreken van de crisis schoot het aantal €500 biljetten in omloop opeens hard omhoog. Het ligt voor de hand dat het vermogen is dat voorheen geparkeerd stond op spaarrekeningen of beleggingsrekeningen, maar dat door spaarders is opgenomen uit angst voor een crash van het financiële systeem. Vermogende spaarders hebben een goede reden om een deel van hun vermogen in cash aan te houden, want het deposito garantiestelsel geeft slechts zekerheid tot €100.000 per bank. Heb je meer geld, dan is het een optie om een deel daarvan aan te houden in de vorm van cash of goud. Daar is niets verdacht aan.

Sterke toename 500 euro biljetten in 2008

Negatieve rente
Waarom stopt de ECB dan toch met de uitgifte van het €500 biljet? Daar kan ik twee mogelijke verklaringen voor bedenken. Het eerste argument is dat spaarders cash geld kiezen om te ontsnappen aan een mogelijke negatieve rente op de spaarrekening. Door het afschaffen van grote bankbiljetten wordt deze 'vluchtroute' minder aantrekkelijk gemaakt. Een tweede argument is dat de overheid steeds meer inzage wil hebben in het vermogen van haar burgers. Volgens de nieuwe 'Common Reporting Standard' (CRS) die sinds 2014 wordt uitgerold proberen overheden nog meer informatie te vergaren over de vermogensposities van alle burgers. Contant geld is voor de belastingdienst een doorn in het oog, omdat dit lastig te traceren is. Laten we hopen dat het besluit van de ECB niet de eerste stap is richting een totaal verbod op contant geld... Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal.

9 mei 2016
Infographic: De goudmarkt van Londen

Londen is nog steeds de grootste goudmarkt ter wereld. Volgens cijfers van de Londen Bullion Market Association (LBMA) wordt er dagelijks voor 5.500 ton aan goud verhandeld, dat is op maandbasis bijna evenveel als de wereldwijde bovengrondse goudvoorraad van ongeveer 187.000 ton. Het is ook bijna evenveel als de pakweg 6.500 ton die ligt opgeslagen in de verschillende goudkluizen in Londen.

Hoe kan er op papier zoveel goud verhandeld worden? De volgende infographic van Bullionstar legt uit dat verreweg de meeste goudcontracten uitsluitend op papier verhandeld worden en dat er bij het aflopen van een contract vrijwel altijd een ‘cash settlement’ plaatsvindt. In dat geval worden de verschillen per bankoverschrijving vereffend en vindt er geen feite verplaatsing van goud plaats.

Papiergoud in Londen
Er wordt op papier veel meer goud verhandeld dan er fysiek in de kluis aanwezig is, een soort fractioneel banksysteem voor goud. U zult begrijpen dat er dus veel beleggers en speculanten zijn die in 'goud' handelen, zonder het zelf fysiek te bezitten of zelfs ook maar gezien te hebben. Waarom handelt men dan in papiergoud zult u misschien denken. Daar zijn verschillende redenen voor te bedenken. Als eerste zijn de transactiekosten veel lager wanneer je goud uitsluitend op papier koopt, er hoeft immers geen fysieke handeling uitgevoerd te worden om het goud van de verkoper naar de koper te brengen. Alles kan via de boekhouding worden bijgehouden, dat is wat de zogeheten 'bullion banks' iedere dag doen. Een andere reden om op papier goud te verhandelen is dat men uitsluitend blootstelling wil hebben aan de goudprijs. Een speculant die denkt dat de goudprijs gaat stijgen, maar die geen interesse heeft om fysiek goud te kopen, zal bij voorkeur een deal sluiten in Londen waar geen fysiek goud aan te pas komt. Ook juweliers en goudhandelaren handelen in het zogeheten 'papiergoud', omdat ze het prijsrisico van hun eigen fysieke voorraden en verplichtingen moeten afdekken. Zij kunnen het zich niet permitteren om 'long' of 'short' te gaan op goud.
Transparantie
De goudhandel in Londen is weinig transparant. Zo geeft de LBMA slechts sporadisch gegevens vrij over de hoeveelheid goud die er verhandeld wordt en zijn er ook een groot aantal transacties die rechtstreeks tussen koper en verkoper plaatsvinden, de zogeheten 'over the counter' (OTC) handel. Ook is er vrijwel geen data te vinden over de fysieke uitleveringen van goud en over de hoeveelheid goud dat is uitgeleend (unallocated gold).

Infographic: De goudmarkt van Londen (via Bullionstar)

9 mei 2016
GFMS: Record aan zilveren munten verkocht in 2015

De vraag naar zilver is in 2015 naar een recordniveau gestegen, met name dankzij een sterk toegenomen vraag naar zilveren munten. Ook neemt de vraag naar zilveren sieraden nog ieder jaar toe. En terwijl de vraag stijgt blijft het aanbod van sloopzilver achter, met als resultaat dat 2015 het derde jaar op rij was met een tekort op de zilvermarkt. Dat zijn de belangrijkste bevindingen uit het Silver Survey 2016 dat donderdag werd vrijgegeven door Thomson Reuters GFMS.

Record aan zilveren munten

In 2015 zakte de zilverprijs nog naar het laagste niveau in vijf jaar tijd, maar dat heeft geen negatieve impact gehad op de vraag naar zilveren beleggingsmunten. Integendeel, de cijfers van Thomson Reuters GFMS laten zien dat het een recordjaar was voor de grote munthuizen van deze wereld. Er zijn de afgelopen jaren nog nooit zoveel zilveren munten en zilverbaren verkocht als in 2015, zoals ook onderstaande grafieken laten zien.

Deze trend zagen we ook terug bij Hollandgold, want de zilveren munten waren een lange tijd niet aan te slepen. Toen de zilverprijs in de zomer naar een nieuw dieptepunt zakte waren de munten niet aan te slepen en ontstonden er lange levertijden bij de munthuizen. Maar ook elders in de wereld ontstond een stormloop op fysiek zilver als gevolg van de prijsdaling.

Wereldwijde vraag naar zilver sinds 2005

Meer zilver voor zonnepanelen

Een andere opvallende trend is de toenemende vraag naar zilver voor de productie van zonnepanelen. In 2014 werd er 63,2 miljoen troy ounce zilver gebruikt voor deze panelen, in 2015 was dat met 23% gestegen tot 77,6 miljoen troy ounce. Door een relatief zwakke groei van de wereldeconomie daalde de vraag naar zilver voor elektronische apparaten in 2015 naar 246,7 miljoen troy ounce, een daling van 10%.

Meer beleggingen in zilver

De cijfers uit het nieuwste Silver Survey 2016 laten zien dat beleggen in zilver aan populariteit wint. Ondanks de verdere daling van de zilverprijs in 2015 steeg de totale investeringsvraag met 16% naar een recordniveau. De vraag naar fysieke munten en baren nam met 24% toen, terwijl de hoeveelheid zilver in beleggingsproducten als ETF’s juist met 17,7 miljoen troy ounce daalde naar 617,8 miljoen troy ounce. De voorkeur van beleggers verschuift dus richting het fysiek bezit van edelmetaal.

Vraag naar zilveren munten en baren blijft stijgen (Bron: Thomson Reuters GFMS)

Beleggers geven de voorkeur aan munten en baren boven ETF’s (Bron: Thomson Reuters GFMS)

Meer mijnproductie, minder sloopzilver

De productie van zilvermijnen steeg in 2015 ook naar een recordniveau, omdat de zilverprijs hoger was dan de gemiddelde kostprijs. De prijsdaling drukte vorig jaar het aanbod van sloopzilver met 13% omlaag tot het laagste niveau sinds 1992. Deze ontwikkeling zette de zilvermarkt in 2015 verder onder druk. Opvallend is dat overheden ook gestopt zijn met de verkoop van hun zilvervoorraden. De laatste tien jaar heeft Rusland tientallen miljoenen ounces zilver op de markt gebracht.

Productie zilvermijnen blijft stijgen (Bron: Thomson Reuters GFMS)

Productiekosten zilvermijnen (Bron: Thomson Reuters GFMS)

Aanbod sloopzilver naar laagste niveau sinds 1992 (Bron: Thomson Reuters GFMS)

Volledige cijfers van het Silver Survey 2016 (Bron: Thomson Reuters GFMS)

Deze bijdrage is afkomstig van Hollandgold

6 mei 2016
Grafiek: Wereldwijde duikeling van de rente

De gemiddelde rente wereldwijd is sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008 bij onafgebroken gedaald. Lag het wereldwijde gemiddelde vlak voor het uitbreken van de crisis nog op ongeveer 4,5%, nu mag je als belegger blij zijn als je meer dan 1,28% rendement haalt uit staatsobligaties.

Volgens berekeningen van Bank of America is dat namelijk de gemiddelde wereldwijde rente die je vandaag de dag krijgt op staatsobligaties. Een gemiddelde dat de laatste jaren natuurlijk sterk omlaag is gehaald door nieuwe stimuleringsprogramma’s in Europa en Japan. Daar geldt nu al een negatieve rente voor een groot gedeelte van het schuldpapier.

De tweede grafiek via Business Insider laat zien hoeveel procent van de staatsobligaties wereldwijd al een negatief rendement haalt. Dat is nu al 23%, terwijl het begin dit jaar nog maar 13% was…

Wereldwijd zakt de rente naar een dieptepunt (Bron: Bloomberg)

Gedeelte van alle staatsobligaties met een negatieve rente (Via Business Insider)

6 mei 2016
Miljardair Druckenmiller gaat voor goud

Volgens miljardair en vermogensbeheerder Stan Druckenmiller is de bull market in aandelen uitgeput geraakt en is het nu tijd om goud te kopen. Hij ziet het edelmetaal als een vorm van geld en verklaarde tegenover Bloomberg dat zijn positie in goud op dit moment groter is dan zijn positie in andere valuta.

Druckenmiller is zeer kritisch over het monetaire beleid van de Federal Reserve van de afgelopen drie jaar en verwacht dat de aandelenmarkt vroeg of laat een flinke correctie zal laten zien. Door het monetaire beleid van extreem lage rente en goedkoop geld zijn de aandelenkoersen sterk gestegen, maar er zijn maar weinig productieve investeringen gedaan. Druckenmiller licht toe:

“Volgens onze meest objectieve maatstaven zitten we diep in de langste periode van monetaire verruiming ooit. En ondanks het feit dat de Federal Reserve er eindelijk mee gestopt is blijft de centrale bank tot op de dag van vandaag een zeer soepel beleid voeren. We lenen meer dan ooit van de toekomst.”

Goud kopen vanwege negatieve rente

Ook voor Druckenmiller is negatieve rente een belangrijke drijfveer geweest om goud te kopen. De vermogensbeheerder noemt het een absurd beleid, dat meer nadelen dan voordelen met zich meebrengt. Hij ziet steeds meer signalen dat er een grote ommekeer van de trend aanstaande is, die gepaard zal gaan met dalende aandelenkoersen en een stijging van de goudprijs.

“De volatiliteit van de wereldwijde aandelenmarkten suggereert dat de verhouding tussen risico en rendement op dit moment negatief is, zonder substantieel lagere aandelenkoersen of structurele hervormingen in de economie. En op dat laatste zou ik niet wachten.”

Druckenmiller werkt voor Duquesne Capital Management en behaalde tussen 1986 en 2010 een jaarlijks rendement van gemiddeld dertig procent. Daarmee is hij één van de meest succesvolle vermogensbeheerders. Hij zou dit jaar al op een rendement van 8% staan, mede dankzij zijn positie in goud. De prijs van het gele metaal staat op het moment van schrijven op bijna $1.280 per troy ounce, een stijging van 20% sinds het begin van dit jaar.

Deze bijdrage wordt mogelijk gemaakt door Goudstandaard, uw partner voor de aankoop en opslag van fysiek edelmetaal

6 mei 2016
Bill Gross: “Het is tijd voor helikoptergeld”
Volgens vermogensbeheerder Bill Gross is het tijd voor ‘helikoptergeld’. In zijn Investment Outlook voor mei schrijft hij dat het tijd is voor een nieuwe vorm van fiscale stimulering. Stimulering die niet gefinancierd wordt door belastingen te verhogen of meer geld te lenen, maar door simpelweg meer geld te drukken.

Bill Gross stelt dat centrale banken zich de afgelopen zes jaar ook al bezig hielden met monetaire financiering, omdat ze helemaal niet van plan zijn de stimuleringsprogramma’s ooit weer terug te draaien en hun obligaties van de balans te halen. In plaats daarvan zullen ze alleen maar meer schulden opkopen, waarna de looptijd van de schuld verder opgerekt kan worden bij nul procent rente. Dat is ook een vorm van schuldfinanciering, waarbij monetair en fiscaal beleid samenkomen.

In zijn Investment Outlook zegt Gross daar het volgende over:
"Het geld kan gewoon door centrale banken bijgedrukt worden zoals we dat de afgelopen jaren ook gedaan hebben. Het is een moeilijk concept om te begrijpen en daarom zullen politici dit nooit bespreken - evenmin de centrale bankiers, die hun balans schoon willen houden en onafhankelijk willen blijven. Maar die onafhankelijkheid tussen centrale banken en overheden is in een hoog tempo aan het eroderen. Uit noodzaak is er een nieuwe cultuur ontstaan. Geld in omloop brengen via quantitative easing (QE) is in feite een vermenging van fiscaal en monetair beleid, van de centrale bank en het ministerie van Financiën. De Federal Reserve, de ECB, de Bank of Japan en de Bank of England hebben de afgelopen zes jaar obligaties van de eigen overheid gekocht, zodat die meer geld konden uitgeven om de kwakkelende economie te stimuleren. Ze kopen staatsobligaties door in figuurlijke zin geld uit helikopters te strooien, waarmee ze hun balans verder uitbreiden. De rente die ze krijgen voor deze staatsobligaties sturen ze rechtstreeks terug naar het ministerie van Financiën. Het is dus in essentie gratis geld dat niet terugbetaald hoeft te worden zo lang dit proces ongestoord kan doorgaan. Centrale banken zullen beweren dat ze geen staatsschulden aan het financieren zijn, omdat ze de obligaties op een dag weer op de markt zullen brengen. Maar dat gaat niet gebeuren. De enige manier voor een land als Japan met bijvoorbeeld 350% schulden ten opzichte van het bbp is om de looptijd van de schuld alsmaar verder te verlengen bij 0% rente. En dat is eigenlijk wat ze nastreven. De private markt wereldwijd zal dit uiteindelijk doorzien en al haar Japanse staatsobligaties verkopen. Daardoor zakt de waarde van de yen en krijgt Japan haar magische 2% inflatie."

"Helikoptergeld of langdurige recessie"
Als centrale banken niet meer geld bijdrukken, dan zal de wereldeconomie volgens Gross in een langdurige recessie terechtkomen. Centrale banken zijn in staat meer geld bij te drukken en zij zullen dat volgens hem ook doen als dat nodig is.
"Ik heb al vaker gezegd dat dit een piramidespel is, maar we naderen een 'point of nu return' met de negatieve rente en het opkopen van bedrijfsobligaties en aandelen. Ik verwacht dat centrale banken meer geld zullen bijdrukken via QE (misschien ook de Verenigde Staten over een jaar) en dat zij met tegenzin zullen accepteren dat ze niet meer onafhankelijk zijn. Dat stelt overheden in staat te investeren in infrastructuur, gezondheidszorg en een basisinkomen"
Bill Gross verwacht voor de toekomst meer monetaire stimulering door de Federal Reserve, een langdurig lage rente en kunstmatig hoge prijzen voor financiële activa. Op een bepaald moment zal de inflatie volgens Bill Gross terugkeren en nemen de risico's toe. Tot die tijd moet je als belegger tevreden zijn met een laag rendement van hooguit enkele procenten per jaar. Aanbevolen artikelen:
Bill Gross: "Het is tijd voor helikoptergeld"
6 mei 2016
Video: Poetin over dollar, olieprijs en sancties

De Russische president Poetin legt in het volgende videofragment uit dat de daling van de olieprijs maar beperkt invloed heeft gehad op de begroting van het land. De verkoop van olie leverde weliswaar minder dollars op, maar voor elke dollar kregen de olieproducenten meer roebels terug. Daardoor was de winst onder aan de streep zelfs hoger, omdat de meeste kosten ook in roebels zijn. De gevolgen van een lagere olieprijs zijn minstens zo vervelend voor de Verenigde Staten, vanwege de relatief hoge kosten voor de productie van schalie-olie.

Poetin uit ook zijn kritiek op de Westerse sancties. Deze zijn volgens hem niet alleen schadelijk voor de Russische economie, maar ook voor de bedrijven in andere landen die door de sancties niet meer naar Rusland mogen exporteren.

4 mei 2016
‘Value8 sjoemelde met winstcijfers’

Investeringsmaatschappij Value8 van Peter Paul de Vries heeft gesjoemeld met de winstcijfers en de zaken mooier voorgesteld dan ze werkelijk waren. Dat schrijft financieel analist Roel Gooskens op de site Follow the Money. Hij dook in de jaarcijfers van de afgelopen drie jaar en concludeerde dat de winst voor meer dan 100% bestaat uit het herwaarderen van de de deelnemingen die Value8 heeft in verschillende bedrijven. Volgens Gooskens is dat strijdig met boekhoudkundige regels, omdat het niet gaat om winsten die daadwerkelijk gerealiseerd zijn. Daarover schrijft Gooskens het volgende:

Dat Value8 de reële waarde van zijn diverse beleggingen wil bepalen in het kader van de informatieverstrekking is te prijzen. Het gaat echter een enorme stap te ver om deze non-cash niet-gerealiseerde waardestijgingen van zeer illiquide beleggingen in de jaarrekening te verwerken als winst. In de meeste beursgenoteerde beleggingen van Value8 wordt amper of niet gehandeld. Deze micro-ondernemingen worden niet gevolgd door analisten van banken of brokers. Een grondige analyse van deze micro caps ontbreekt volledig. De reële waarde gebaseerd op beurskoersen is in dat geval een farce.

‘Value8 was eigenlijk verlieslatend’

Gooskens concludeert uit de jaarverslagen dat Value8 zowel in 2013, 2014 als in 2015 een verlies had moeten rapporteren en dat er dus ten onrechte dividend werd uitgekeerd aan de aandeelhouders. Hij verbaast zich er dan ook over dat de handelswijze de goedkeuring kreeg van een accountantskantoor, de raad van commissarissen en de AFM. Hij vraagt zich dan ook af of de beurskoers van Value8 over de afgelopen jaren dezelfde ontwikkeling had gekend als de aandeelhouders hadden geweten dat de onderneming de afgelopen drie jaar eigenlijk een verlies leed.

Peter Paul de Vries, topman van Value8, zegt tegenover BNR Nieuwsradio dat de beweringen van Gooskens duidelijk niet kloppen en dat niet zijn bedrijf, maar Gooskens de boekhoudkundige regels verkeerd begrepen heeft. Volgens de Vries doet de financieel analist voorkomen alsof Value8 een traditioneel private equity bedrijf is, terwijl hij zijn bedrijf zelf typeert als een holding die probeert bedrijven te bouwen en winstgevend te maken. Het aandeel Value8 stond woensdagmiddag 4,5% lager op iets meer dan €9.

Value8 is eigenaar van Amsterdamgold en edelmetaal opslagbedrijf Amsterdamsafe en heeft deelnemingen in tal van bedrijven op het gebied van informatietechnologie en voeding. Ook heeft de holding een belang in outdoor ski faciliteit Snowworld.

4 mei 2016
China wil import goud eenvoudiger maken

China wil de procedures om goud te importeren vereenvoudigen, zodat het makkelijker wordt om goud uit het buitenland te importeren. In China mogen alleen banken die een speciale licentie hebben goud importeren, waarbij ze voor iedere lading goud om toestemming moeten vragen. Dat laatste gaat veranderen, want met een nieuw type vergunning kunnen goudhandelaren die veel volume verhandelen voortaan maximaal twaalf zending tegelijk afhandelen.

De nieuwe regels gelden vanaf 1 juni en hebben betrekking op de goudhandel in Beijing, Shanghai, Guangzhou, Qingdao, Nanjing en Shenzhen. In de praktijk betekent het dat de hoeveelheid papierwerk en administratie sterk verminderd kan worden, zo verklaarde Jiang Shu van Shandong Gold Financial Holdings Capital Management tegenover Bloomberg. In de toekomst wordt dat een stuk eenvoudiger, omdat importeurs dan meerdere importen van goud in één keer kunnen registreren.

“In het verleden moesten importeurs bij de centrale bank om een importquotum vragen en vervolgens voor ieder pakket goud een rapport opmaken en dat registreren bij de centrale bank.”

Lees verder bij Hollandgold

4 mei 2016