Blog

Meerderheid Duitsers tegen sancties Rusland

De meerderheid van de Duitse bevolking staat niet achter het Europese sanctiebeleid tegen Rusland. Uit een opiniepeiling van het tijdschrift Internationale Politik blijkt dat iets meer dan 70% van de Duitsers van mening is dat de sancties versoepeld of zelfs opgeheven moeten worden. Van alle respondenten gaf 36% aan dat de sancties beperkt moesten worden, terwijl 35% liet weten dat het beter was als de handelsbeperkingen tegen Rusland volledig opgeheven worden. Het onderzoek werd op 11 en 12 april gehouden onder meer dan duizend mensen.

De relatie tussen Europa en Rusland verslechterde door de crisis in Oekraïne. Rusland wordt ervan beschuldigd zich gemengd te hebben in de binnenlandse politiek van het land. De verhoudingen kwamen verder onder druk te staan door het neerstorten van vlucht MH17 in het oosten van Oekraïne en doordat de bevolking van de Krim zich via een referendum aansloot bij Rusland. Er volgden Europese en Amerikaanse sancties tegen het Rusland, dat de Russen beantwoordden met een importverbod voor levensmiddelen uit Europa.

Tip: Onlangs publiceerde de Poolse Bertelsmann Stiftung een compleet rapport over de publieke opinie in Duitsland ten aanzien van Rusland. Klik hier om het rapport te downloaden.

Meerderheid Duitsers spreekt zich uit tegen sancties op Rusland

12 mei 2016
BaFin: “Negatieve rente gif voor Duitse bankensector”

De negatieve rente werkt als gif voor de Duitse bankensector, dat zei de Duitse financiële toezichthouder BaFin dinsdag tijdens haar jaarlijkse persconferentie. Door de extreem lage rente moeten de 1.600 lokale Duitse banken meer reserves aanhouden, wat ten koste gaat van hun verdiencapaciteit. Sommige banken zouden daardoor zelfs in de problemen kunnen komen.

Ook de Duitse pensioenfondsen en verzekeraars voelen de pijn van het rentebeleid van de ECB, omdat het steeds moeilijker wordt alle verplichtingen na te komen. De rendementen die zij in het verleden garandeerden aan klanten zijn steeds moeilijker te halen zonder extra risico’s te nemen. Volgens de BaFin zijn niet alle financiële instellingen in staat met deze druk om te gaan, zeker niet als de rente nog veel langer op dit extreem lage niveau blijft.

Duitsland verliest door negatieve rente
Na Zweden is Duitsland het meest spaarzame land in de Europese Unie, want een doorsnee huishouden in Duitsland spaart 16,9% van het besteedbare inkomen. Door het rentebeleid van de ECB levert het spaargeld nauwelijks rendement op, een probleem waar ook de financiële toezichthouder mee worstelt. "We zijn met de pensioenfondsen in gesprek over hoe we dit probleem kunnen aanpakken", zo verklaarde toezichthouder Frank Grund van de BaFin. De kans is groot dat een aantal kleinere financiële instellingen in Duitsland het hoofd niet meer boven water kan houden als de rente langdurig op dit lage niveau blijft. Het is de zoveelste waarschuwing vanuit Duitsland op het monetaire beleid van de ECB. Dat is niet vreemd, als je bedenkt dat het land begin jaren '20 de gevolgen van hyperinflatie moest ondergaan. Iedereen die zijn vermogen niet op tijd in veiligheid bracht zag zijn of haar spaargeld verdampen. Daarom hebben Duitsers nog steeds de schrik van centrale banken die een te ruim monetair beleid voeren.

Bafin: Negatieve rente is als gif voor Duitse bankensector

11 mei 2016
Grafiek: Ook 30 jaars leningen leveren bijna geen rente op

Tot voor kort kon je nog besluiten je spaargeld voor een langere periode vast te zetten om meer rente te ontvangen, maar ook die tijden zijn binnenkort vervlogen. De volgende grafiek laat zien dat de rente op staatsobligaties van landen met een hoge kredietstatus in minder dan tien jaar tijd compleet gemarginaliseerd is.

Kreeg je begin 2008 nog ruim 3% rente op een Zwitserse en bijna 4,5% op een Duitse staatsobligatie met een looptijd van dertig jaar, nu is je rendement nog maar een fractie daarvan. Voor een Duitse staatsobligatie zit je vandaag de dag al onder de 1%, terwijl de rente op Zwitserse en Japanse staatsobligaties van 30 jaar gestaag richting de nul procent zakt.

Het duurt niet lang meer en dan kun je als belegger nergens meer veilig rendement maken binnen het huidige financiële systeem. Als er aan staatsobligaties en spaargeld niets meer te verdienen valt, dan wordt het nog interessanter fysiek goud te kopen als alternatieve vorm van vermogen. Het edelmetaal heeft een negatieve correlatie met veel andere beleggingen en is vrij van tegenpartij risico.

Het loont ook al niet meer om je geld voor een langere tijd uit te lenen, de rente op 30-jaars obligaties daalt gestaag (via Jeroen Blokland op twitter)

11 mei 2016
Grafiek: Aandelen gecorrigeerd voor inflatie sinds 1900

Als je de waarde van Amerikaanse aandelen corrigeert voor de inflatie kom je tot de conclusie dat deze tussen 1901 en 1982 helemaal niet in waarde zijn gestegen. Beleggingsspecialist Karel Mercx plaatste op twitter de volgende grafiek, die de historische ontwikkeling van de beurs laat zien. Wat opvalt is dat de aandelenmarkt vooral de laatste veertig jaar sterk is toegenomen. Zijn bedrijven in deze periode zoveel productiever geworden? Of is dit slechts het effect van de sterk toegenomen geldhoeveelheid in de economie sinds het loslaten van de goudstandaard in 1971? Wie het weet mag het zeggen!

Amerikaanse aandelenmarkt na correctie voor inflatie (via @KarelMercx)

11 mei 2016
“QE veroorzaakt de volgende zeepbel”

Het onconventionele monetaire beleid leidt tot een gevaarlijke misallocatie van kapitaal. Het maskeert de onderliggende problemen in de wereldeconomie en leidt tot serieuze complicaties voor toekomstige economische groei, waarschuwt Aron Pataki, fondsbeheerder bij Newton, een boutique van BNY Mellon.

Monetaire beleidsmakers maken de fout door de wereldeconomie als een machine te zien en te denken door er geld in te pompen aan de ene kant er consumptie aan de andere kant uitkomt, dat uiteindelijk leidt tot meer inkomen winst en dus economische groei. Maar volgens Pataki zijn de problemen in de wereldeconomie veel meer structureel dan cyclisch van aard.

Beleidsmakers blazen volgende zeepbel
Het onconventionele beleid kan enkele voordelen op de korte termijn opleveren, maar leidt uiteindelijk tot een onhoudbare verstoring van de markt. De extra vraag is niet meer dan naar voren getrokken toekomstige consumptie die met te veel schuld is gefinancierd. Dat is niet vol te houden, stelt Pataki. De fundamentals lopen niet in de pas met de kapitaalgroei en het monetaire beleid jaagt wel assetprijzen op, maar niet de economische groei. Beleidsmakers veroorzaken de volgende asset bubbel. QE leidt tot serieuze ongewilde consequenties in de markt. De huizenprijzen stijgen, waardoor de jongere generatie niet in staat is om deze markt te betreden. Het goedkope geld holt de rendementen voor pensioenfondsen uit, waardoor de dekkingsgraad achteruit loopt. Als de rendementen niet verbeteren zullen consumenten in de toekomst meer moeten sparen om hun levensstandaard na hun pensioneren op peil te houden. In die zin is een groot vraagteken te zetten bij de bewering van beleidsmakers, dat de markten aangeslingerd worden en normalisatie aanstaande is.
Risico en rendement verstoord door QE
Daarnaast wijst Pataki erop dat door QE beleggers verder de yieldcurve op worden geduwd waardoor een gevaarlijke mismatch tussen risicovolle assets en de beleggers daarin ontstaat. Het is bijna onmogelijk te voorspellen waar dit op uitloopt. De groeiende leverage in het systeem veroorzaakt volatiliteit. Dit alles kan leiden tot toenemende wanbetaling in een wereld waarin centrale bankiers niet meer over de middelen beschikken om de economische problemen te bestrijden zoals net na de financiële crisis. De wereldwijde schuldenlast is de olifant in de porseleinkast, waarschuwt Pataki. Deze bijdrage is afkomstig van Newton. Lees meer in de kritische visie van Aron Pataki - fondsbeheerder bij Newton - op het monetaire beleid, getiteld ’A different view on unorthodox monetary policy’. Newton is een boutique van BNY Mellon.

11 mei 2016
McKinsey: “Resultaten uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst”

De geschiedenis wil, dat de afgelopen 30 jaar de belegger geen of amper rendement hebben opgeleverd. Die periode crashten tot tweemaal toe de beurzen in de Verenigde Staten, in 2000 tijdens de dotcom crisis en in 2008 aan het begin van de bankencrisis. In 1990 ging in Japan de beurs onderuit en de gevolgen daarvan zijn nog steeds niet overwonnen.

Die feiten zijn onweerlegbaar, maar dat wil niet zeggen dat er geen rendementen behaald zijn. Volgens McKinsey zijn de afgelopen 30 jaar wel degelijk een zegen geweest voor de belegger. Het trieste is echter dat die mooie resultaten niet meer voor de kinderen en kleinkinderen van de huidige generatie beleggers zijn weggelegd. Bij McKinsey hebben ze berekend dat de koersen in de VS de afgelopen 30 jaar met gemiddeld 7,9% zijn gestegen. Dat is boven het 100 jarig gemiddelde van 6,5%.

McKinsey is bang dat er voor de komende 20 jaar maar een gemiddelde stijging van 4% in het vat zit. Ook Europa heeft goed gepresteerd met een stijging van eveneens 7,9%, veel meer dan de 4,5% gemiddeld in de 20ste eeuw. Van obligaties is bekend, dat ze de afgelopen 30 jaar een heel mooi rendement hebben gegenereerd.

McKinsey verwacht in de toekomst minder rendement

Liggen de goede jaren achter ons?
De afgelopen 30 jaar waren om meerdere redenen een bijzonder mooie periode. Er kwam een einde aan de Koude Oorlog, China maakte zijn opwachting in de wereldeconomie en de grote generatie babyboomers kwam op de arbeidsmarkt. Al die positieve factoren dreven de koersen op de beurzen alleen maar verder omhoog. Aan de positieve bijdrage komt echter langzamerhand een einde en zeker vier van die factoren kunnen in de nabije toekomst niet meer opnieuw een rol van belang spelen. De eerste factor is die van de inflatie. Dankzij de harde knoet van Paul Volcker, voorzitter van de Federal Reserve tussen 1975 en 1987, is de inflatie van een niveau boven 10% gedaald naar om en nabij 1%. De inflatie lijkt definitief getemd. Dat huzarenstukje kan niet meer herhaald worden of hij moet weer onstuitbaar de kop opsteken. Dat zou trouwens op de korte termijn heel negatief zijn voor de prijs van allerlei assets! De tweede factor is die van de dalende rente. Die is nu zo laag, lager kan eigenlijk niet meer. De rente kan blijven liggen of omhoog gaan. Als dat laatste gebeurt, zal dat over een breed front verliezen opleveren. Sommigen denken, dat een negatieve rente aandelenkoersen kan stimuleren, maar dat lijkt toch een valse hoop. De derde factor van belang is die van de economische groei. Die is de afgelopen 30 jaar in de VS op gemiddeld 3,5% uitgekomen. Die stoelde op de gelukkige combinatie van een gunstige demografische ontwikkeling en een snelle technologische ontwikkeling waardoor de productiviteit snel omhoog kon. Deze gelukkige combinatie is niet meer. Voor veel landen breekt een lange periode van vergrijzing aan. Tegelijkertijd groeit er twijfel aan de kwaliteit van de technologische ontwikkelingen.

Resultaten uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst, zo verwacht ook McKinsey

'Lagere rendementen in de toekomst'
In de afgelopen 30 jaar steeg het aantal consumenten van 1 naar 2,5 miljard. De snelle verspreiding van het Internet zorgde ervoor dat kosten eerder de neiging hadden te dalen in plaats van te stijgen. De belastingdruk daalde, evenals de rente. Dankzij al die factoren konden bedrijfswinsten alsmaar verder stijgen. Ook aan die mooie periode lijkt een einde gekomen. Het internet is nu bron van disruptieve trends die de winstontwikkeling van bedrijven bedreigen. Nieuwkomers als Amazon en Google vormen een steeds grotere bedreiging voor de gevestigde orde. Die kan bovendien de komende decennia rekenen op meer concurrentie uit de opkomende markten. Als McKinsey gelijk krijgt en het rendement op beleggingen gaat terug naar 4%, dan heeft dat heel vervelende consequenties voor de jongere generaties die hun pensioen nog moeten opbouwen. In de VS gaan rekenen pensioenfondsen nog steeds met een rendement op beleggingen van 7% om aan hun verplichtingen te voldoen. In geval van een rendement van 4% moet de huidige dertiger zeven jaar langer werken en/of meer premie gaan betalen. Het vervelende is ook dat er weinig of geen alternatieven zijn om een gemiddeld rendement van 7% te behalen. Er dreigt met andere woorden een reëel gevaar, dat steeds meer senioren in de nabije toekomst grote problemen krijgen om de eindjes aan elkaar te knopen. Angst en onvrede over de financiële toekomst is nu al een bron voor de groei van het politieke populisme. Die angst is in ieder geval niet ten onrechte. Cor Wijtvliet Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Beurshalte Over Beurshalte: Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden! Bron: McKinsey Global Institute, Diminishing Returns: Why Investors May Need To Lower Their Expectations. April 2016

11 mei 2016
China blijft goud verzamelen: 11 ton in april

De goudreserve van China is in de maand april gestegen van $71,48 naar $74,75 miljard, zo blijkt uit de nieuwste cijfers van de centrale bank. De stijging kan deels toegeschreven worden aan een uitbreiding van de goudvoorraad en deels aan de hogere goudkoers. Omgerekend voegde de centrale bank bijna 11 ton aan haar reserves toe, waarmee de totale reserve een omvang van 1.808,4 ton bereikte. Daarmee staat het land op de vijfde plaats van de World Gold Council ranglijst van landen met de grootste goudvoorraden, achter de Verenigde Staten, Duitsland, Italië en Frankrijk.

China blijft goud kopen

De centrale bank van China blijft onafgebroken fysiek goud kopen en rapporteert sinds juni vorig jaar maandelijks over de omvang van de goudvoorraad en de valutareserve. Dat doet de centrale bank in het kader van transparantie en om te voldoen aan de internationale standaarden van het IMF. Het geven van openheid over de reserves was voor China een vereiste om deel te mogen nemen aan de SDR, een alternatieve wereldreservemunt die gebaseerd is op een mandje van verschillende valuta.

Voor die tijd was China heel terughoudend met het vrijgegeven van informatie. Voor 2015 heeft de centrale bank slechts twee keer een uitbreiding van de voorraad edelmetaal bekend gemaakt, namelijk in 2002 en 2009. De volgende grafiek laat de ontwikkeling zien sinds 2001.

Totale goudvoorraad China sinds 2001 (Bron: SAFE)

Uitbreiding goudvoorraad

Sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008 heeft China haar goudreserve verdrievoudigd ter diversificatie van de dollarreserves. China heeft sinds juli vorig jaar gemiddeld ruim 15 ton goud per maand aan haar voorraad toegevoegd. Ten opzichte van de totale reserves van China vertegenwoordigt de positie in edelmetaal slechts een aandeel van 2,5%. Het grootste deel bestaat nog steeds uit valutareserves, voornamelijk Amerikaanse staatsobligaties.

Sinds het begin van dit jaar heeft de centrale bank van China 46,4 ton goud aan haar reserves toegevoegd. Analisten van Barclays verwachten dat het land dit jaar in totaal 215 ton aan haar reserves zal toevoegen.

Chinese goudvoorraad stijgt naar 2,25% van totale reserves (Bron: SAFE)

Deze bijdrage is afkomstig van Hollandgold

10 mei 2016
Topman Rosneft: “OPEC zo goed als uitgestorven”
Volgens Igor Sechin, topman van de Russische oliemaatschappij Rosneft, is de OPEC zo goed als uitgestorven. In een gesprek met Reuters zegt hij dat het tijdperk waarin het kartel van olieproducerende landen de markt kon sturen definitief achter ons ligt. Het is de eerste keer sinds het mislukte OPEC topoverleg in Doha dat een topman van een Russische oliebedrijf zich uitlaat over de situatie op de oliemarkt.

Volgens de topman van Rosneft spelen er op dit moment een aantal factoren die het voor de OPEC onmogelijk maken hun wil aan de markt op te leggen. Anders dan in de jaren ’70, toen een klein aantal olieproducerende landen in het Midden-Oosten de oliemarkt domineerden, zijn er nu veel meer olieproducerende landen om rekening mee te houden.

Tijdperk OPEC is voorbij
Igor Sechin, die een nauwe band heeft met de Russische president Poetin, heeft zich al eerder sceptisch uitgelaten over het kartel van olieproducerende en exporterende landen. Hij is van mening dat Rusland als niet-OPEC land haar eigen strategie moet voeren en zich vooral moet richten op het verdedigen van haar marktaandeel. Volgens de topman van Rosneft is Rusland in staat een lage olieprijs te doorstaan, omdat het land veel goedkope arbeid en een zwakke valuta heeft. Daarom zag hij ook geen reden voor Rusland om aan te schuiven bij een nieuw OPEC topoverleg.
"Ons bedrijf is van het begin af aan al sceptisch geweest over de mogelijkheid van een nieuw akkoord binnen de OPEC, gezien de huidige omstandigheden. De ontwikkeling van de situatie heeft duidelijk laten zien dat we gelijk hadden."

Maximale productie
Het marktaandeel van de OPEC was al jaren tanende, onder andere door de opkomst van de Amerikaanse schalie-olie en toenemende productie in landen als Rusland en Iran. Maar de druppel die het olievat deed overlopen was Saoedi-Arabië, dat eind 2014 het besluit nam de oliekraan wagenwijd open te draaien. Alle pogingen die het kartel sindsdien heeft ondernomen om de olieproductie omlaag te brengen zijn op niets uitgelopen. Sindsdien wordt de olieprijs niet meer kunstmatig hoog gehouden, maar wordt de prijs gestuurd door vraag en aanbod. Dat is een significante verandering, omdat een fundamenteel lagere olieprijs betekent dat landen minder dollarreserves hoeven aan te houden. Het beleid van de Verenigde Staten en haar bondgenoot Saoedi-Arabië was er altijd op gericht de olieprijs kunstmatig hoog te houden. Een hoge olieprijs zorgt voor een grotere vraag naar dollars en levert olieproducerende landen als Saoedi-Arabië meer reserves op. Dat maakt het nog opvallender dat de Saudi's in 2014 tot het besluit kwam het oliekartel op te blazen. Lees ook:
Igor Sechin (Rosneft): "OPEC zo goed als uitgestorven"
10 mei 2016
Negatieve rente op spaargeld komt eraan…

Het lijkt slechts een kwestie van tijd voordat banken de negatieve rente zullen doorberekenen aan spaarders. Voor rekeninghouders van het in Liechtenstein gevestigde VP Bank is het al bijna zover, want zij kregen enige tijd geleden een brief in de bus met de mededeling dat er voortaan rente betaald moet worden over alle tegoeden boven de €250.000 en 250.000 Zwitserse frank.

De bank, die vestigingen heeft in onder andere Zurich, Luxemburg, Singapore, Hong Kong en Moskou, schrijft in de brief dat ze door de ontwikkelingen op de financiële markten genoodzaakt is met ingang van 1 juli rente in rekening te brengen.

Voor een rekening in euro’s gaat een negatieve rente gelden van -0,4%, terwijl een rekening in Zwitserse franken zelfs met -0,75% belast zal worden. Dat is niet geheel toevallig precies de depositorente die de ECB en de Zwitserse centrale bank op het moment hanteren. Met andere woorden, de negatieve rente wordt volledig doorberekend aan de vermogende spaarders van de bank. De VP Bank maakt in de brief ook een voorbehoud dat de bedragen in de toekomst verder aangepast kunnen worden.

De negatieve rente geldt vanaf 250.000 bij een lopende rekening. Heb je nog beleggingen, aandelen of een positie in edelmetalen (op papier), dan betaal je bij VP Bank rente vanaf 500.000 euro of Zwitserse frank.

VP Bank introduceert negatieve rente op spaargeld

Nul rente of negatieve rente

Steeds meer banken proberen de negatieve rente door te berekenen aan rekeninghouders. Dat doen ze bijvoorbeeld door minder rente te geven aan vermogende spaarders, iets wat in Zwitserland al langer gebeurt. Eind vorig jaar introduceerde een Zwitserse bank al een negatieve rente op spaargeld. Anders dan wat je op basis van verschillende onderzoeken zou verwachten verloor de bank geen spaarders door deze maatregel. Wel daalde het totaal aan spaartegoeden als gevolg van de negatieve rente.

Ook in Nederland schuiven we langzaam op richting negatieve rente. Eind april stuurde de KNAB bank nog een mailtje naar alle spaarders met de boodschap dat ze met ingang van mei geen rente meer zal uitkeren over spaartegoeden boven de €250.000. We verwachten dat meer banken dit voorbeeld zullen volgen, indien centrale banken blijven vasthouden aan een negatieve rente.

Ook KNAB Bank versobert de rente

10 mei 2016
Grafiek: Steeds meer onproductieve schulden in China

Er zal geen twijfel over bestaan dat de Chinese economie een enorme potentie heeft, maar dat wil zeggen dat het land geen grote economische problemen heeft. We hebben op Marketupdate al vaker geschreven over de vastgoedbubbel, spooksteden en de explosieve toename van de schuldenlast. Wat dat betreft is de Chinese economie niet fundamenteel anders dan de onze. De schulden beginnen ook in China problematischer te worden, want de laatste tijd zien we een sterke toename in het aantal wanbetalingen en duurt het steeds langer voordat rekeningen betaald worden. Het is dan ook niet vreemd om te verwachten dat de volgende grote kredietcrisis in China zal plaatsvinden.

De volgende grafiek laat zien dat de productiviteit van de Chinese economie al jaren niet meer zo sterk toeneemt als de totale schulden. Met andere woorden, er moet steeds meer geld geleend worden om dezelfde hoeveelheid economische groei te realiseren. In 2005 leverde iedere yuan extra schuld een bijdrage van 1 yuan aan het bbp, tien jaar later is er al 6,5 yuan nodig om dezelfde groei te realiseren. U zult begrijpen dat dit geen duurzaam groeimodel is.

Steeds meer onproductieve schulden in China (via twitter)

10 mei 2016
Trump: “VS gaat niet failliet, we kunnen geld drukken”

De Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump bevestigt wat velen van ons al langer weten, namelijk dat de Verenigde Staten niet failliet kan gaan. Dit om de simpele reden dat het land altijd meer geld kan bijdrukken om haar tekorten te financieren. In een gesprek met CNN zegt hij dat de Amerikaanse overheid haar eigen staatsobligaties kan opkopen, indien de rente weer gaat stijgen.

Over hoe de Verenigde Staten hun enorme staatsschuld moeten aanpakken zei Trump het volgende:

“Als we de kans krijgen staatsschuld terug te kopen met korting – met andere woorden: dat de rente stijgt – en we als land voldoende liquiditeit hebben, dan zouden we dat moeten doen. Ik begrijp schulden waarschijnlijk beter dan wie dan ook. Ik weet hoe je goed met schulden om moet gaan. Ik ben dol op schuld, maar weet je… lenen is risicovol en gevaarlijk. Je moet voorzichtig zijn en weten wat je aan het doen bent.”

Amerikaanse staatsschuld

Donald Trump zorgde eerder nog voor wat onrust, toen hij de suggestie wekte dat hij als president van de Verenigde Staten zou heronderhandelen met de schuldeisers over de Amerikaanse staatsschuld. Dat zou meer onrust op de financiële markten met zich mee kunnen brengen, omdat de Amerikaanse Treasuries nog steeds bekend staan als een zeer liquide en veilig instrument om vermogen in te parkeren.

Dat de Verenigde Staten niet kan bezwijken onder haar schuldenlast is al verschillende keren duidelijk gemaakt door voormalig centraal bankier Greenspan, investeerder Warren Buffett en econoom Joseph Stiglitz. Amerikaanse staten en steden kunnen wel failliet gaan, omdat zij geen beschikking hebben over de ‘geldpers’. In 2013 ging de Amerikaanse staat Detroit nog failliet.

Donald Trump: “De VS kan niet failliet gaan, we kunnen altijd geld drukken”

9 mei 2016