Met de jaarwisseling werd ook bij het hoofdkantoor van de ECB een feestje gevierd, want de euro bestaat inmiddels al 15 jaar. Achter de schermen werd de euro al in 1999 ingevoerd, maar het duurde nog tot 2002 voordat het grotere publiek kennis kon maken met de nieuwe munten en bankbiljetten. Met de komst van de euro werd een belangrijke stap gezet richting Europese integratie en kreeg de wereld een alternatief voor de Amerikaanse dollar.
Met de komst van de euro gaven twaalf Europese landen hun monetaire soevereiniteit op voor een hoger doel, namelijk een stabiele Europese valuta die de verschillende landen dichter bij elkaar zou brengen en die de stabiliteit en vrede op het Europese continent zou waarborgen. Het beheer van de Europese munt werd in handen gelegd van de Europese Centrale Bank, die voortaan het monetaire beleid voor alle lidstaten zou bepalen. Bijzonder aan de euro is dat het de eerste valuta ter wereld is die geen koppeling heeft aan een natiestaat en geen koppeling heeft aan goud.
Lees ook: Vertaling: Wim Duisenberg speech over de euro
Euro bestaat 15 jaar
Steeds meer landen bij de euro
De vraag of de euro een succes is geweest is lastig te beantwoorden. In eerste plaats omdat we niet weten hoe de afgelopen vijftien jaar eruit zouden hebben gezien in een Europa met allemaal verschillende valuta. Misschien was er dan al een valutaoorlog uitgebroken op het Europese continent, waarbij landen economische groei en werkgelegenheid van elkaar proberen te stelen met concurrerende devaluaties en handelsbelemmeringen. Dat is namelijk wat er in de jaren dertig gebeurde, toen verschillende Europese landen hun koppeling aan goud loslieten en de politiek zich meer met het monetaire beleid ging bemoeien.
Sinds de invoering van de euro in 2002 is het aantal lidstaten van de muntunie gestegen van 12 naar 19 verschillende landen. In dat opzicht zou je de euro een succes kunnen noemen. Landen die toetreden tot de muntunie leveren hun monetaire soevereiniteit in, maar krijgen daar een stabiele valuta en betere toegang tot de kapitaalmarkt voor terug. Vlak na de financiële crisis in 2008 wilden landen als Polen en Denemarken versneld toetreden tot de muntunie, maar toen de schuldencrisis naar Europa overwaaide en de problemen in Griekenland aan het licht kwamen nam het enthousiasme om de euro in te voeren zichtbaar af.
Lees ook: Geen eurocrisis, maar een schuldencrisis!
Steeds meer landen voegen zich bij de euro
Vertrouwen in euro blijft groot
De Europese schuldencrisis wordt vaak uitgelegd als het falen van de euro, maar wat de munt eigenlijk heeft laten zien is dat de politiek onvoldoende heeft gedaan om de economie te hervormen. De makkelijke weg van devalueren was niet meer mogelijk, waardoor landen gedwongen werden om hervormingen door te voeren en hun economieën efficiënter te maken. In dat opzicht is de euro een harde valuta gebleken.
Ondanks de schuldencrisis is het draagvlak voor de euro altijd groot gebleven. De volgende grafiek laat zien dat 70% van de ondervraagden in de Eurozone van mening is dat de muntunie moet blijven, een relatief hoog percentage in vergelijking met de afgelopen jaren. Een opvallende ontwikkeling, gezien de kritiek op het monetaire beleid van de ECB. Sinds het voorjaar van 2015 haalt de centrale bank maandelijks voor tientallen miljarden euro’s aan obligaties uit de markt.
Lees ook: Waarom de Eurozone zal blijven
Draagvlak voor de euro blijft aanzienlijk (via Miguel Otero)
Euro als wereldmunt
Na vijftien jaar heeft de euro zich bewezen als een stabiele valuta voor internationale handel. De laatste jaren zien we dat er ook buiten de Eurozone steeds meer belangstelling is om de euro te gebruiken als handelsmunt. De meest significante ontwikkeling was het besluit van Iran in februari 2016 om olie voortaan alleen maar in euro’s te verhandelen. Iran levert niet alleen olie aan Europa, maar ook aan grote Aziatische landen zoals India en China. Als die landen euro’s nodig hebben om olie te importeren, dan is het een logische vervolgstap om euro’s te vragen voor alle goederen die zij naar Europa exporteren.
Deze verandering kan in een stroomversnelling komen als andere grote olieproducerende landen overschakelen op de euro. De aangewezen kandidaat daarvoor is Rusland, dat met de aanleg van nieuwe pijpleidingen naar Europa steeds belangrijker wordt voor de Europese energievoorziening. Poetin heeft in 2010 al eens aangegeven dat Rusland op een dag bij de euro kan komen, terwijl Medvedev in 2012 gezegd heeft dat hij de euro wel ziet zitten als nieuwe wereldmunt. Poetin zei een aantal maanden geleden in een interview dat de Russische centrale bank nu al 30% van haar valutareserves in euro’s aanhoudt.
De komende jaren blijven we deze ontwikkelingen met veel belangstelling voor u volgen. We mogen het geopolitieke en economische belang van de euro op het wereldtoneel niet onderschatten.
Lees ook:
Euro als nieuwe wereldmunt?
