Marketupdate

Categorie: Geopolitiek

Om de rol van goud te begrijpen kun je bijna niet om geopolitiek heen. De waarde van goud wordt namelijk sterk beïnvloedt door de functie die ze vervuld en daar hebben centrale banken en politici een sterke hand in. Op Marketupdate brengen we alle geopolitieke ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de goudprijs en de goudmarkt.

  • Oostenrijk sluit zich aan bij Nord Stream 2

    Oostenrijk neemt een belang in de ontwikkeling van de nieuwe Nord Stream 2 gasleiding, waarmee Rusland het westen van Europa van aardgas kan voorzien. Dat meldt Russia Today. Tegelijkertijd sprak Reinhold Mitterlehner, vice-president van Oostenrijk, zich zeer negatief uit over de Europese sancties tegen Rusland. Het is een opmerkelijke verschuiving in de Oostenrijkse positie, want vorig jaar stemde de regering van het land nog in met een verlenging van de omstreden sancties.

    nord-stream-2Mitterlehner bracht een bezoek aan Moskou en sprak daar onder andere met premier Medvedev, de Russische minister van Energie Aleksandr Novak en de directeur van Gazprom, Aleksey Miller. Tijdens deze gesprekken maakte de Oostenrijkse president zijn positie ten aanzien van de Nord Stream 2 gasleiding duidelijk. “We moeten ons de vraag stellen of we gezamenlijk de Nord Stream 2 kunnen implementeren, zodat we een meer stabiele aanvoer van gas naar Europa kunnen realiseren en onze banden kunnen aanhalen”, aldus Mitterlehner.

    Nord Stream 2

    Het Oostenrijkse energiebedrijf OMV krijgt een belang van 10% in het Nord Stream 2 project en is daarmee één van de vijf Europese bedrijven die een belang heeft in de gasleiding die Duitsland rechtstreeks met Rusland verbindt. Ook krijgt energiebedrijf OMV de kans installaties te bouwen bij verschillende olie- en gasvelden in het centraal-noorden van Rusland, ten behoeve van de gasexport naar Europa.

    De bestaande Nord Stream gasleiding heeft een capaciteit van 55 miljard kubieke meter gas per jaar. Met de tweede Nord Stream wordt de capaciteit van deze transportroute verdubbeld tot 110 miljard kubieke meter. De Nord Stream zal een belangrijke rol spelen in de energievoorziening van Duitsland, Nederland en Oostenrijk. Voor Nederland is ook een belangrijke rol weggelegd, want dat moet een belangrijk knooppunt worden in het Europese gasnetwerk.

    Sancties

    Vice-president Mitterlehner sprak zich ook kritisch uit over de Europese sancties tegen Rusland: “We hebben meer dan duizend bedrijven in Oostenrijk die zaken doen met Rusland en nog eens 500 Oostenrijkse bedrijven die vanuit Rusland opereren. Veertigduizend werknemers worden door de sancties getroffen.” De sancties roepen in steeds meer Europese landen weerstand op, ondanks het feit dat ze eind vorig jaar nog met zes maanden verlengd werden.

    Lees meer over de Nord Stream:

    nordstream

    Oostenrijk spreekt zich uit voor Nord Stream 2 en tegen sancties

  • Tegenlicht over de opmars van ISIS

    Tegenlicht zocht uit hoe de conflicten in het Midden-Oosten zich zo heeft kunnen uitbreiden over de regio en hoe ISIS in landen als Syrië, Irak en Libië zo machtig is geworden. Tegenlicht duikt in de archieven en zoekt naar gebeurtenissen die mogelijk iets zeggen over de toekomst van de regio. In de documentaire wordt duidelijk gemaakt dat het Westen een belangrijke rol gespeeld heeft in de opmars van ISIS, door het omverwerpen van de dictatoriale regimes van Saddam Hussein, Gaddafi en Mubarak en door het vervangen van de militaire macht in Irak.


  • ‘OPEC deal met Rusland onwaarschijnlijk’

    Een mogelijke deal tussen de OPEC-landen en Rusland over het verlagen van de wereldwijde olieproductie is zeer onwaarschijnlijk, zo schrijft Gulfnews op basis van verschillende bronnen. Vorige week werd de suggestie gewekt dat Rusland bereid zou zijn mee te werken aan een nieuwe OPEC-overeenkomst om de wereldwijde olieproductie terug te schroeven. Deze geruchten zorgden voor een krachtig herstel van de olieprijs van $27 tot $33 per vat. Maar gisteren zakte de olieprijs opnieuw onder de $30 per vat.

    “Ik blijf sceptisch over een mogelijk akkoord over het terugbrengen van de productie. Er zal voorlopig geen verandering komen in dat opzicht”, zo verklaarde grondstoffenanalist Edward Bell van Emirates NBD tegenover Gulfnews. Het zal niet makkelijk zijn om te bepalen hoe de productieverlaging verdeeld moet worden onder de olieproducerende landen. Landen als Saoedi-Arabië, Iran en Rusland willen hun marktaandeel juist verder uitbreiden en zullen niet vrijwillig marktaandeel opgeven ten gunste van olieproducerende landen met een hogere kostprijs.

    Dat de Verenigde Staten voor het eerst in veertig jaar weer olie en gas mogen exporteren helpt volgens Bell ook niet mee:

    “Ik denk niet dat landen bereid zullen zijn marktaandeel in de wereldwijde oliemarkt op te geven. Amerikaanse olie- en gasproducenten mogen nu voor het eerste in veertig jaar tijd hun product exporteren. Het is niet logisch voor andere olieproducerende landen om vrijwillig de productie te verlagen en marktaandeel weg te geven aan de landen waarmee je concurreert.”

    Wel of geen OPEC overleg?

    De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergei Lavrov, zei in Abu Dhabi dat Rusland bereid is meer samen te werken met zowel OPEC als niet-OPEC landen met betrekking tot de oliemarkt en dat Rusland bereid zou zijn deel te nemen aan een OPEC-overleg, indien alle landen dat willen. Maar dat laatste is niet van toepassing, nu Saoedi-Arabië de oliekraan wagenwijd heeft opengezet. Er waren ook geruchten dat Venezuela een nieuw OPEC-overleg zou organiseren, maar tot op heden is daar geen concreet bewijs voor gevonden.

    oil-well-teaserOle Hansen, grondstoffenanalist van Saxo Bank, verwacht ook niet dat er spoedig een nieuw overleg zal komen tussen olieproducerende landen. “We zagen een helder signaal toen de olieprijs onder de $30 zakte. Dat was de pijngrens voor veel olieproducenten en regering, zowel voor die van Rusland als die van de OPEC-landen. Het feit dat er vervolgens geen concrete initiatieven werden opgestart brengt de focus van de markt weer terug bij de lange reeks van negatieve fundamentals”, zo verklaarde hij tegenover Gulfnews.

    Rusland is erg afhankelijk van de export van olie, maar de pijn van de lage olieprijs wordt voor een deel gedempt door de waardedaling van de roebel. De olie wordt verkocht in sterke dollars, terwijl de loonkosten en andere materiaalkosten grotendeels in zwakke roebels betaald worden.

    Lees ook:

  • Draaide de NAVO interventie in Libië om goud?

    In oktober 2011 werd de Libische dictator Gaddafi vermoord door rebellen die gesteund werden door het Westen. De NAVO speelde een belangrijke rol in de omverwerping van het regime, dat volgens de officiële verklaring plaats moest maken voor democratie. Maar achter de schermen speelden er compleet andere belangen en argumenten mee, zo blijkt uit emails van Hillary Clinton die eind vorig jaar gepubliceerd werden. In één van die emails blijkt dat de NAVO niet uit was op het brengen van democratie, maar op het voorkomen van de totstandkoming van een door goud gedekte Afrikaanse valuta.

    In deze email die op 2 april 2011 naar Clinton verstuurd werd staat beschreven dat Gaddafi de intentie had om de goudreserve van zijn land – in totaal 143 ton – te gebruiken voor een nieuwe Afrikaanse munteenheid op basis van de Libische gouden dinar. Deze munteenheid werd door Frankrijk gezien als een bedreiging, omdat veel Afrikaanse landen in die regio op dat moment hun munt gekoppeld hadden aan de Franse franc (en later de euro).  Sarkozy was bang dat Frankrijk haar invloed in deze regio zou verliezen, zo maken we op uit de vertrouwelijke email naar Clinton. De introductie van een goud gedekte munteenheid was naar verluid één van de redenen van Sarkozy om een aanval op Libië uit te voeren.

    In de email wordt zelfs puntsgewijs duidelijk gemaakt welke doelen men dacht te bereiken met het dwarsbomen van de plannen van de Libische dictator (en dat is een beetje uit de hand gelopen)…

    1. De wens om een groter marktaandeel te krijgen in de olieproductie van Libië
    2. Uitbreiding van de Franse invloedssfeer in Noord-Afrika
    3. Verbetering van de interne politieke situatie in Frankrijk
    4. Het Franse leger de kans geven om zichzelf wereldwijd weer op de kaart te zetten
    5. Voorkomen dat Gaddafi de rol van Frankrijk overneemt als de dominante macht in Frans West Afrika.

    gaddafi

    Was introductie goud gedekte munt door Gadaffi werkelijke reden voor NAVO operatie Libië?

  • Een lage olieprijs als bedreiging voor de petrodollar?

    De daling van de olieprijs tot onder de $30 per vat is potentieel een grote bedreiging voor de status van de Amerikaanse dollar als wereldreservemunt. Blijft de olieprijs nog lang laag, dan wordt het voor landen veel gemakkelijker over te schakelen naar een andere munt om de olie in af te rekenen. Maar hoe gaat dat in zijn werk? Een analyse…

    Oliedollar

    Om dit onderwerp goed te bespreken blikken we eerst even terug in de tijd. Na het loslaten van de koppeling tussen de dollar en goud was er geen anker meer dat de dollar waarde gaf. De dollar was niet langer garantie op levering van goud, een probleem dat door Kissinger heel slim opgelost door in 1973 een deal te sluiten met Saoedi-Arabië. Olie zou voortaan uitsluitend in dollars afgerekend worden, waarmee alle dollarreserves die centrale banken in de loop der tijd verzameld hadden een nieuwe functie kregen. Ze waren niet langer een claim op goud, maar op een overvloedige voorraad olie uit het Midden-Oosten.

    Alle landen die olie importeren hadden vanaf dat moment dollars nodig om olie te kunnen kopen, waardoor wereldwijd de vraag naar dollars werd veiliggesteld. En omdat de wereldeconomie zo afhankelijk is van olie was het niets minder dan logisch dat men ook andere grondstoffen in dollars zouden afrekenen.

    Neem als voorbeeld een land dat koper en graan exporteert en olie importeert. Als zij weten dat de olie alleen in dollars betaald kan worden, dan zou de meest logische reactie zijn om dollars te vragen voor de goederen die ze aan het buitenland verkopen (in dit voorbeeld koper en graan). En omdat deze situatie hetzelfde was voor alle olie-importerende landen en omdat olie een relatief grote kostenpost is duurde het niet lang voordat alle grondstoffen wereldwijd in de Amerikaanse dollar werden afgerekend.

    Dit systeem zorgde voor een aanhoudende vraag naar dollars, waardoor de waarde van de munt kunstmatig hoog gehouden werd. Dit geeft een bevoorrechte positie aan de Verenigde Staten, omdat zij als enige in staat zijn dollars te creëren. Dit monopolie is al verschillende keren aangevallen, denk aan de oliecrisis van 1973, maar ook aan pogingen van Irak en Libië om olie in een een andere munteenheid te verhandelen.

    Daling olieprijs

    Terug naar de ontwikkelingen van vandaag de dag. De olieprijs zakte deze week onder de $30 per vat, terwijl in de zomer van 2014 nog meer dan $100 betaald werd voor een vat olie. Waarom blijft een land als Rusland een recordhoeveelheid olie oppompen, terwijl hun gemiddelde kostprijs hoger ligt dan de prijs waarvoor de olie op dit moment verhandeld wordt? En waarom zijn landen als Saoedi-Arabië en Rusland zo vastberaden hun productie verder op te schroeven, terwijl de opbrengst per vat als een baksteen naar beneden gaat?

    Opvallend is dat Saoedi-Arabië de laatste tijd meer toenadering tot Rusland zoekt om de verstandhouding te verbeteren, terwijl het land in het verleden juist goede relaties onderhield met de Verenigde Staten. Staan we aan de vooravond van grote veranderingen?

    Van dollar naar euro?

    Een mogelijk scenario is dat deze twee olieproducerende landen een transitie voorbereiden van de dollar naar de euro als wereldwijde handelsmunt. Die stap wordt makkelijker gemaakt bij een lage olieprijs, omdat de rest van de wereld dan minder dollarreserves aan hoeft te houden. En dat is ook precies wat we in 2015 voor het eerst sinds in decennia zagen gebeuren.

    Een zeer lage olieprijs zorgt voor minder vraag naar dollars, waardoor landen meer beweegruimte krijgen om de import van olie in een andere munt af te rekenen. Zo levert Iran inmiddels olie aan India in ruil voor roepies en ondernemen zowel China als Rusland initiatieven om olie in hun eigen munt te verhandelen.

    falling-reserves

    Wereldwijde valutareserves dollar (Grafiek van Bloomberg)

    Alternatief

    Toen de dollar in 1971 werd losgekoppeld van goud en toen een paar jaar later de oliecrisis uitbrak was er geen alternatieve wereldmunt voor de dollar. Inmiddels is die er wel, want de euro is uitgegroeid tot een munt die door meer dan 300 miljoen mensen gebruikt wordt en die het vertrouwen van de markt heeft gekregen door de evenwichtige betalingsbalans en de productiviteit van de Eurozone als geheel.

    Zou de euro de rol van wereldwijde handelsmunt kunnen overnemen? De zegen van Rusland hebben ze! Wat denkt u?

    Global_Reserve_Currencies

    Kan de lage olieprijs de transitie naar de euro als wereldhandelsmunt versnellen?

  • Italië doet mee aan Nord Stream 2 project

    De regering van Italië wil meedoen aan de ontwikkeling van de Nord Stream 2, een nieuwe gasleiding door de Baltische Zee waarmee Rusland in de toekomst veel meer gas aan Europa kan leveren. Dat schrijft de Italiaanse versie van de Huffington Post. Dit nieuws komt een paar dagen na het telefoongesprek dat de Italiaanse premier Matteo Renzi had met de Russische president Poetin.

    De deelname van Italië aan de Nord Stream 2 is een belangrijke verschuiving in de Italiaanse positie, want eind vorig jaar was Italië nog zeer kritisch over dit Duits-Russische project. In december 2015 vroeg Italië nog om een evaluatie van dit energieproject, omdat het niet conformeerde aan het Europese energiebeleid om minder afhankelijk te worden van aardgas uit Rusland. De Nord Stream 2 zou de afhankelijkheid van gas uit Rusland juist vergroten, wat tot grote verdeeldheid leidde binnen Europa.

    Nord Stream 2

    De Nord Stream 2 is een ruim 1.200 kilometer lange gasleiding die naast de oorspronkelijke Nord Stream gelegd zal worden. Omdat de leiding rechtstreeks van Rusland naar Duitsland loopt zijn er minder risico’s die de levering van aardgas kunnen verstoren. Duitsland heeft tegen de Europese afspraken in al verregaande afspraken gemaakt met Rusland over de uitbreiding van deze gasleiding. Nu Italië zich hierbij aansluit is het interessant om te zien wat andere landen gaan doen. Is volledige Europese onafhankelijkheid van Russisch aardgas wel realistisch?

    Nord_Stream_ceremony

    Ook Italië staat nu achter de Nord Stream 2

  • Documentaire: World Order

    In de documentaire ‘World Order’ zie je vanuit een Russisch perspectief hoe de wereld na de Tweede Wereldoorlog veranderde. Er kwam een nieuwe wereldorde, één die steeds meer gedomineerd zou worden door de Verenigde Staten. Aan het woord komen de Russische president Vladimir Poetin, documentairemaker Oliver Stone, Wikileaks oprichter Julian Assange en tal van andere diplomaten en deskundigen.

    documentary-world-orderThema’s van deze bijna twee uur durende documentaire zijn de Amerikaanse interventies in het Midden-Oosten (Irak, Afghanistan, Libië, Syrië), de daaruit voortvloeiende opkomst van terreur en extremisme (ISIS) en de vluchtelingencrisis. Ook interessant is dat Poetin het belang inziet van de euro als nieuwe wereldmunt, die als alternatief voor de Amerikaanse dollar kan dienen. “Dat is goed, want als er maar één wereldmunt is, dan beperkt dat de manoeuvreerruimte voor de hele wereldeconomie.”

    Deze Russische documentaire is te zien op Liveleak en is Engels ondertiteld. Het is van begin tot eind een absolute aanrader!


  • Boektip: The Wikileaks Files

    wikileaks-files2

    In september werd een boek gepubliceerd over de Wikileaks documenten. In dit boek wordt uitgebreid beschreven welke tactieken de Verenigde Staten gebruiken om hun macht in de wereld te vergroten. Aan de hand van Wikileaks cables vinden veel anekdotische verhalen, zoals John Perkins beschrijft in zijn boek ‘Confessions of an Economic Hitman‘, bevestiging. Hoe de Amerikaanse overheid op slinkse wijze bepaalde dictators ondersteund of de oppositie helpt, zo lang deze maar de economische belangen van de Verenigde Staten dienen. Wilt u meer lezen over de Wikileaks cables, dan kunnen we dit boek van harte aanbevelen!

    Klik hier om een exemplaar van dit boek te bestellen. Voor de liefhebbers van John Perkins, binnenkort verschijnt een nieuw boek met nieuwe bekentenissen van een insider.

  • Saoedi-Arabië verlaagt olieprijs voor Europa

    Saoedi-Arabië heeft de olieprijs voor het Noordwesten van Europa met $0,60 per vat verlaagd. De Zuid-Europese landen rond de Middellandse Zee krijgen $0,20 korting op de prijs van een vat ruwe olie. Met deze prijsverlaging probeert Saoedi-Arabië haar marktaandeel te verdedigen, nu Iran weer olie mag verkopen op de Europese markt.

    In het verleden exporteerde Iran ook al olie naar onder meer Italië en Spanje, maar door de Westerse sancties om het nucleaire programma van Iran was dat jarenlang niet meer mogelijk. Vanaf volgende maand worden de sancties opgeheven en kan het Perzische land weer olie naar Europa exporteren, waarmee de strijd om marktaandeel een nieuwe fase in zal gaan. Met de nieuwe prijsverlaging probeert Saoedi-Arabië haar afzetmarkt veilig te stellen.

    Olieprijs onder druk

    Experts verwachten dat de olieprijs wereldwijd verder zal dalen of tenminste op het huidige niveau zal blijven, omdat Iran net als Saoedi-Arabië beschikt over enorme voorraden goedkoop te produceren olie. Voor het olie-embargo leverde Iran 13% van de binnenlandse vraag van Italië en 16% van de binnenlandse vraag in Spanje. Om deze afzetmarkt terug te winnen moet Iran met een beter aanbod komen dan Saoedi-Arabië, wat betekent dat er een serieuze prijzenoorlog kan ontstaan tussen de twee oliegiganten.

    Hamid Hosseini, directeur van de Iraanse unie van olie-exporterende bedrijven, liet in een verklaring tegenover de Wall Street Journal weten niet onder de indruk te zijn van de prijsverlaging. Hij had er meer van verwacht, omdat Iran naar zijn oordeel onder meer gunstige voorwaarden olie kan leveren aan Europa dan Saoedi-Arabië.

    Olie in euro

    De terugkomst van Iran op de wereldwijde oliemarkt kan een interessante dynamiek teweeg brengen. Het land heeft op zijn zachtst gezegd geen positieve handelsrelatie met de Verenigde Staten. Begin 2002 werd het land door de toenmalige Amerikaanse president George W. Bush bestempeld als onderdeel van de ‘as van het kwaad’, terwijl de voormalige Iraanse president Ahmadinejad zijn behoorlijk impopulair maakte bij de Amerikanen door in een toespraak voor de Verenigde Naties de holocaust te ontkennen.

    Iran kan haar olie als wapen inzetten tegen de petrodollar, bijvoorbeeld door met Europa afspraken te maken over de levering van olie in euro’s. Het zou niet voor het eerst zijn dat Iran olie in euro’s afrekent, want India rekent de olie al af in deze valuta.

    iran-oil-installation

  • Poetin: “Europa heeft deel soevereiniteit aan de VS gegeven”

    “Het grote probleem van Europa is dat ze een deel van haar soevereiniteit heeft overgedragen aan de Verenigde Staten, waardoor ze haar eigen belangen uit het oog verloren heeft”. Dat zei de Russische president Poetin in een documentaire die onlangs werd uitgezonden op de Russische televisie.

    Vladimir_Putin_-_2006Het probleem van Europa is dat ze geen onafhankelijk buitenlands beleid voert. Volgens de Russische president is het weliswaar normaal dat de leden van een militair-politieke alliantie wat macht overdragen naar een supranationale autoriteit, maar dat is niet wat er gebeurd is in Europa. Poetin zei daar het volgende over:

    “Europa is geen supranationaal orgaan. Sterker nog, Europa heeft een deel van haar macht uit handen gegeven… Niet aan de NAVO, maar aan het land dat aan de leiding staat van de NAVO, de Verenigde Staten.”

    Invasie Irak

    Als voorbeeld haalt Poetin de Amerikaanse invasie in Irak aan. Deze militaire operatie werd destijds niet gesteund door Duitsland en Frankrijk. Toch ging de inval door, met alle gevolgen van dien…

    “Het is gebleken dat de toenmalige Franse president Jacques Chirac, een zeer intelligente persoon die banden had met het Soennitische deel van het Midden-Oosten, de uitkomst juist heeft voorspeld. Het resultaat daarvan zien we nu in falende staten en de opkomst van terrorisme in de regio. Parijs werd aangevallen. Chirac had gelijk. Schroeder, voormalig bondskanselier van Duitsland, had ook gelijk.”

  • ISIS maakt jacht op olievelden Libië

    Het gebied dat in handen is van ISIS beperkt zich niet tot delen van Syrië en Irak, want ook in het noorden van Afrika is de terreurgroep aan een opmars bezig. “Als deze beweging niet wordt tegengehouden is het slechts een kwestie van tijd voordat de olievelden in handen komen van Islamitische Staat”, zo waarschuwde de Franse minister van Defensie. Volgens hem rukken de naar schatting 2.000 tot 3.500 strijders op van de kustgebieden van Libië naar het binnenland, waar de meeste olie-installaties staan. Vanuit de Libische havenstad Sirte controleert ISIS momenteel gebied van ongeveer 250 kilometer langs de kustlijn.

    isis-in-libya“We zien buitenlandse jihadisten arriveren in Sirte. Hun aantal kan verder toenemen als we er met onze operaties in Syrië en Irak in slagen het territorium van ISIS te verkleinen”, zo verklaarde de Franse defensieminister Jean-Yves Le Drian. “We leven met een terreurdreiging en we hebben een gemeenschappelijke tegenstander. We moeten ISIS in Irak en Syrië nu verslaan en binnenkort mogelijk ook in Libië”, zo verklaarde hij tegenover Europe 1 radio.

    Opmars van ISIS in Libië

    Sinds de ‘Arabische lente’ en de moord op dictator Gadaffi is Libië in een complete chaos terechtgekomen. In het machtsvacuüm dat sindsdien ontstaan is leveren verschillende belangengroepen strijd om de macht in het olierijke land. Daarom is er ook geen sterke militaire macht die effectief kan optreden tegen de opmars van ISIS strijders.

    De kaart rechtsboven laat zien dat de macht in het land verdeeld is tussen het regeringsleider, ISIS en een rebellenleger. Het gebied dat Islamitische Staat onder controle heeft ligt dicht bij belangrijke olievelden en pijpleidingen, zoals de volgende kaart van Secure Energy laat zien.

    ISIS-in-Libya-map

     

    Olievelden in Libië kunnen in handen vallen van ISIS (Bron: Secureenergy.org)