Marketupdate

Tag: centrale banken

  • Bank of Japan bezit meeste staatsobligaties

    De meeste staatsobligaties van de Japanse overheid staan inmiddels op de balans van hun eigen centrale bank, zo meldt Bloomberg. Eind september beschikte de centrale bank over 315 biljoen yen (omgerekend €2,4 biljoen) aan langlopend schuldpapier, iets meer dan 30% van de totale Japanse staatsschuld. Dat was voor het eerst meer dan de hoeveelheid staatsobligaties in handen van financiële instellingen, die gezamenlijk 28,4 procent van het schuldpapier bezitten.

    De Bank of Japan koopt al sinds maart 2013 onafgebroken staatsobligaties als onderdeel van een stimuleringsprogramma dat erop gericht is de inflatie aan te jagen. Tot op heden met weinig succes, want mede door de daling van de olieprijs zakte de inflatie de afgelopen maanden weer terug naar nul procent. Een rondvraag door Bloomberg leert dat weinig economen er vertrouwen in hebben dat de inflatie binnen afzienbare tijd weer naar de gewenste 2% gaat.

    japan-qe-bondholdings

    Meeste staatsobligaties in handen van Japanse centrale bank (Bron: Bloomberg)

    Weinig liquiditeit

    Omdat de Japanse centrale bank steeds meer staatsobligaties opkoopt is er een kunstmatige schaarste aan kwalitatief goed schuldpapier ontstaan. Beleggers die hun vermogen tijdelijk willen parkeren doen dat graag in staatsleningen, maar het aanbod daarvan wordt steeds kleiner. Uit een recente peiling van de Bank of Japan kwam naar voren dat een kwart van de obligatiehandelaren ontevreden is over de beperkte liquiditeit van deze veilige haven.

    Ondanks deze kritiek blijft de gouverneur van de centrale bank, Haruhiko Kuroda, van mening dat zijn beleid werkt. Dat leest hij af aan het feit dat vermogensbeheerders het aandeel staatsobligaties in hun portefeuille afbouwen ten gunste van andere beleggingen, terwijl de rente op de staatsleningen laag blijft.

    Geen limieten

    Volgens gouverneur Kuroda zijn er geen limieten op het gebied van monetaire verruiming. De centrale bank blijft evenveel staatsleningen opkopen, maar zal zich voortaan richten op schuldpapier met een looptijd van 7 tot 12 jaar (in plaats van 7 tot 10 jaar). Staatsleningen met een looptijd tot vijf jaar worden al tegen een negatieve rente verhandeld als gevolg van het QE-programma. Om voor tien jaar geld uit te lenen aan Japan moet je als belegger vandaag de dag genoegen nemen met 0,27% rente. Zwitserland is het enige land ter wereld dat momenteel goedkoper leent dan Japan.

    ‘Japan scenario’

    Ondanks alle stimulering zijn de meeste economen zijn er niet van overtuigd dat de Bank of Japan haar inflatiedoelstelling van twee procent zal halen, zo bleek uit een rondvraag van Bloomberg. Japan wordt vaak als een voorbeeld gezien voor de rest van de Westerse wereld, omdat het land net als veel Westerse landen kampt met een extreem hoge schuldenlast en een zwakke economische groei. Het is onvermijdelijk dat Japan vroeg of laat haar schulden zal moeten wegstrepen. Dat kan bijvoorbeeld door alle schuldverplichtingen aan haar eigen centrale bank door te strepen. Is dat ook een toekomstscenario voor Europa en de Verenigde Staten? Lees meer:

  • Grafiek: Goudvoorraad VS, Eurozone en BRICS sinds 2000

    Eerder deze maand publiceerde de World Gold Council een overzicht van de goudreserves en valutareserves van alle landen van begin 2000 tot en met het derde kwartaal van 2015. Dat maakte ons nieuwsgierig, want hoeveel goud ging er gedurende deze periode ongeveer van Westerse centrale banken naar andere landen?

    De eerste grafiek laat zien dat centrale banken sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008 weer goud kopen. Sindsdien hebben landen hun goudvoorraden weten uit te breiden van minder dan 27.000 ton naar een kleine 30.000 ton.

    De tweede grafiek laat zien dat het vooral de BRICS-landen en andere niet-Westerse landen zijn die goud aan hun reserves toevoegen. Hadden deze opkomende economieën begin 2000 officieel nog maar 1.415 ton op hun balans staan, in het derde kwartaal van 2015 was dat al toegenomen tot 3.811 ton. Overige niet-Westerse landen wisten hun goudvoorraden met ongeveer duizend ton uit te breiden tot iets meer dan 7.000 ton.

    goudvoorraden-vs-eu-brics

    Centrale banken voegen sinds 2008 weer goud aan reserves toe

    goudvoorraden-vs-eu-brics-lijntjes

    Het zijn vooral de BRICS-landen en andere opkomende economieën die goud kopen

  • Centrale bank Oostenrijk laat goud aan de pers zien

    De centrale bank van Oostenrijk heeft de pers uitgenodigd om het goud te bekijken dat onlangs werd teruggehaald uit de goudkluizen in Londen. Journalist Nikolaus Jilch van Die Presse was ook aanwezig bij dit evenement en deelde als bewijs een foto op twitter.

    Repatriëring goud

    Eerder dit jaar kondigde de Oostenrijkse centrale bank al aan 110 ton goud terug te halen naar eigen land, een aanzienlijk gedeelte van haar totale goudvoorraad van ongeveer 280 ton. Het repatriëren van goud uit Londen is onderdeel van het nieuwe locatiebeleid van de centrale bank, zo liet gouverneur Ewald Nowotny van de Osterreichische Nationalbank toen weten. Niet alleen wil de centrale bank een groot deel van haar goud weghalen uit Londen, ook wil ze een groter gedeelte onderbrengen in Zwitserland. Met de repatriëring van 15 ton heeft Oostenrijk nu 65 ton in eigen land liggen.

    Goldfilm_Infografik_Stapler

    Locatie goudvoorraad Oostenrijk

    Centrale banken halen goud terug

    Toen Venezuela in 2011 en 2012 onder leiding van Hugo Chavez 160 ton goud terughaalde uit Londen keek de wereld met enige argwaan toe. Maar nu blijkt dat hij een nieuwe trend in gang heeft gezet door goud terug te halen. Als er één schaap over de dam is volgen er meer, want de afgelopen jaren hebben ook de centrale banken van Ecuador, Duitsland en Nederland een deel van hun goudvoorraad teruggehaald. In België en Frankrijk werd er ook een pleidooi gehouden een deel van de goudvoorraad terug te halen naar eigen land, terwijl in Zwitserland zelfs een referendum georganiseerd werd om de repatriëring van de goudvoorraad bij wet af te dwingen.

    Het is opvallend dat de Oostenrijkse centrale bank de media uitnodigt om te komen kijken naar de goudvoorraad. Welke boodschap wil ze hiermee afgeven?

    Update: Oostenrijk bewaart geen goud bij de Bundesbank, zoals eerder onjuist werd aangegeven

  • Video: Paul Buitink in gesprek met Sander Boon

    Paul Buitink sprak voor Café Weltschmerz met politicoloog Sander Boon over het op kredieten gebaseerde financiële systeem dat zich de afgelopen decennia heeft ontwikkeld. Boon merkt op dat centrale banken het ineenstorten van het financiële systeem wisten te voorkomen met een overvloed aan liquiditeit, maar dat daarmee de fundamentele problemen niet zijn opgelost.

    Sterker nog, met het opkopen van staatsobligaties en hypotheekleningen verkleinden centrale banken het aanbod van kwalitatief goed onderpand, waardoor er een verkrapping en een afnemende liquiditeit te zien is in het financiële systeem.

    Sander Boon merkt op dat de financiële markten eigenlijk al sinds 2013 niet meer geloven wat centrale bankiers zeggen. Centrale banken zeggen wel dat ze de rente gaan verhogen, maar de markt ziet dat de economische groei die daarvoor vereist is er helemaal niet is.

    We hebben een aantal passages van het interview hieronder uitgeschreven. De video duurt een half uur en is absoluut de moeite waard!

    Klik hier voor meer video’s van Café Weltschmerz

    Deflatie of hyperinflatie?

    “De afgelopen dertig tot veertig jaar is bij de dalende rente de totale schuld enorm gestegen, in Nederland hebben we dan ook nog eens een hele hoge de hypotheekschuld. Als je wereldwijd kijkt zie je dat als gevolg van die schulden er nu een heel deflatoire pool van schulden is. Het is heel moeilijk om daar uit te komen.

    sanderboonHet hangt er nu een beetje vanaf wat centrale banken en overheden gaan doen. In wezen is er niet zo veel verschil tussen deflatie en hyperinflatie. Onder deflatie kiest de bevolking voor de veiligheid van cash en bij hyperinflatie kiest men voor de veiligheid van fysiek goud. Een hyperinflatie gemeten in goud is eigenlijk ook gewoon deflatie, want alle prijzen dalen dan in termen van goud…

    Bij sommige centrale banken, zoals in Engeland en de Verenigde Staten en binnen bepaalde wetenschappelijke economische kringen zie je wel signalen dat cash moet worden afgeschaft. Ze zeggen dan dat dat handig is, vanwege het gebruik van cash geld voor terrorisme en criminaliteit….

    Er zitten veel morele argumenten onder om contant geld af te schaffen, maar eigenlijk reden is dat in een omgeving waarbij de rente negatief is mensen een prikkel hebben om in cash te sparen. Als mensen dat massaal gaan doen geeft dat een deflatoire druk op de prijzen van assets.”

    Over de pensioenfondsen...

    "Ik moet eerlijk zeggen dat het niveau van economisch denken in de sector van me tegenvalt. In de zin dat heel veel mensen bijvoorbeeld hun rentevisie gebaseerd hebben gebaseerd op: de rente zal wel omhoog gaan, want hij was al een hele tijd laag. Dat is geen basis van economisch denken, dat is geen logica maar een geloof. Wat zijn omstandigheden waarin die omhoog zou gaan of waarom die laag zou blijven, dan vinden ze het heel moeilijk om daarmee te spelen. Dat is overigens een van de redenen waarom wij een kwantitatieve tool hebben ontwikkeld om in scenario's te kunnen nadenken over wat je doen met je assets. Als de centrale banken eigenlijk geen controle meer hebben om de economie op de rails te krijgen, dan zul je in dit systeem dus zelf na moeten gaan denken over wat er aan de hand is."

    Over het falen van de verzorgingsstaat

    "Wat me op is gevallen is dat politici eigenlijk al wel honderd jaar veel meer geld willen uitgeven dan ze binnenkrijgen, daarvoor was het nodig om te kunnen lenen. En ze hebben in dat hele spel - er zijn een hoop dingen gebeurt zoals een grote depressie, de Eerste Wereldoorlog, de Tweede Wereldoorlog - staatsobligaties een steeds grotere rol gegeven in het banksysteem. En dat gaf overheden eigenlijk, in samenspraak met centraal bankiers, de mogelijkheid om obligaties liquide te houden. Daarmee konden overheden mooie dingen doen voor de mensen, gebaseerd op geleend geld. Na de Koude Oorlog en de val van de Berlijnse muur en de Sovjet-Unie zei men dat het kapitalisme gewonnen had, maar als ik nu kijk naar de ontwikkelingen in West-Europa en Amerika, dan concludeer ik eigenlijk nu na die crisis van 2008 dat eigenlijk niet zozeer het kapitalisme is gevallen, maar dat de sociaaldemocratie nu in crisis verkeert. Het op leningen gebaseerde voortbestaan van verzorgingsstaten. Dat thema wil ik in een nieuw boek graag uitdiepen, ik zie veel parallellen. Daar ben daar overigens ik niet alleen in. Als je bijvoorbeeld boeken leest van Vaclav Havel, een dissident uit Tsjecho-Slowakije, dan is dat een man die in 1978 al de parallellen heeft gezien tussen de centralistische bestuursstructuur van het Oostblok en die van het Westen. Dat is een gradueel verschil, geen fundamenteel verschil."

    Systeemcrisis

    "Vaclav Havel zei al: Er zijn eerst dissidenten, dan klonteren de dissidenten zij zich samen en daaromheen gaan groepen ontevreden mensen komen. Dat zijn parallelle samenlevingen en die hollen het systeem uit. Dat is ook precies wat je nu ziet gebeuren bij ons. Ze ziet grote onvrede, je ziet de flanken van de politieke partijen groeien, het midden bloedt leeg. ZZP'ers en jongeren die niet aan een pensioen willen deelnemen en die bijvoorbeeld gebruik van auto's willen delen... Je ziet overal een systeemcrisis van deze politiek economische constellatie, van deze samenwerking tussen overheden en banksysteem." Lees ook:

  • Achtergrond: Nederland verkocht in 1992 goud aan China

    In de aanloop naar de introductie van de euro hebben verschillende Europese centrale banken een aanzienlijk deel van hun goudvoorraad verkocht. Vooral de landen die veel goud hadden in verhouding tot het aantal inwoners en de omvang van hun economie, brachten achter de schermen gecoördineerd honderden tonnen van het gele metaal op de markt. Dat gebeurde vaak via de Bank voor Internationale Betalingen in Basel, de bank waar centrale banken vertrouwelijk goud kunnen kopen en verkopen.

    Via het Goudstudieforum werden we geattendeerd op een artikel dat op 27 maart 1993 verscheen in de NRC. Het stuk is al meer dan 22 jaar oud, maar het bevat zoveel interessante stukjes informatie dat we het graag nog eens onder de aandacht willen brengen. Het geeft ons inzicht in hoe de goudtransacties tussen centrale banken verlopen en in de manier waarop de centraal bankiers van die tijd naar hun goudreserve keken. We lichten een aantal fragmenten uit het artikel en voorzien deze van een korte toelichting.

    Vorig jaar zomer wist de president van De Nederlandsche Bank, dr. W. Duisenberg, minister Kok van Financiën van de noodzaak te overtuigen om een kwart van de goudreserve op de markt te brengen: “De tijd is rijp.’ Een deel van het Nederlandse goudoverschot is hoogstwaarschijnlijk eind vorig jaar verkocht aan de Volksrepubliek China.

    De totale goudreserve van Nederland had begin jaren negentig een omvang van ongeveer 1.750 ton, bijna drie keer zoveel als de 612 ton waar Nederland nu over beschikt. In de jaren zestig heeft de Nederlandsche Bank onder leiding van Jelle Zijlstra grote hoeveelheden dollars tegen de kunstmatig lage goudprijs van $35 per troy ounce omgewisseld voor goudstaven. Nederland verkocht voor de introductie van de euro een groot deel van haar goudreserve, omdat ze na de toetreding tot de Europese Muntunie de controle over de goudvoorraad uit handen zou geven. Centrale banken die zijn aangesloten bij het Eurosysteem mogen alleen met goedkeuring van de ECB goud kopen of verkopen. De DNB had dus tot 1999 de tijd om een deel van haar goudreserve op de markt te brengen.

    goudvoorraad dnb

    “Het staat voor 99 procent vast dat de Volksbank van China een van de kopers van het Nederlandse goud is geweest”, zegt Philip Klapwijk van Gold Fields Mining Services, een met de Zuidafrikaanse goudmijnen verbonden instituut in Londen dat gespecialiseerd is in onderzoek naar de goudmarkt. Ook andere Londense goudhandelaren hebben sterke vermoedens dat China bij de goudtransactie van De Nederlandche Bank betrokken was. “We hebben opgemerkt dat de Chinese centrale bank de afgelopen maanden goud heeft gekocht”, zegt John Coley van de Londense goudhandelaar Sharp Pixley en woordvoerder van de London Bullion Market Association.

    We denken dat China pas de laatste jaren begonnen is met goud kopen, maar niets is minder waar. De Chinese goudaankopen begonnen al aan het begin van de jaren negentig, toen het land in economisch opzicht nog maar een dwerg was in vergelijking met het China van nu. Ook is opvallend dat de goudaankopen in het geheim plaatsgevonden, want de centrale bank rapporteerde ook toen niet aan het IMF over haar goudreserve.

    Op 29 september stuurde Duisenberg een brief aan Kok waarin hij uiteenzette dat de de verkoop bedoeld was om de omvang van de goudreserves “”meer in overeenstemming te brengen met die van andere belangrijke goudhoudende landen”. De verkoop mocht niet tot vertrouwensverlies in de gulden leiden, niet dienen om de staatskas met de opbrengst te spekken en mocht niet leiden tot verstoring van de goudmarkt. “”Een zeer hoge mate van geheimhouding is daarom geboden”, schreef Duisenberg.

    Uit deze passage halen we een aantal belangrijke elementen. Duisenberg zegt dat de verkoop van goud bedoeld is om de goudvoorraad meer in overeenstemming te brengen met andere landen. Vervolgens blijkt dat (een deel van) het goud verkocht werd aan China, een land dat toen over relatief weinig goud beschikte. Niet alleen Nederland verkocht veel goud, want onder het Washington Agreement deden ook veel andere Europese centrale banken grote hoeveelheden goud in de verkoop…

    gold-sales-european-central-banks

    Goudverkopen door centrale banken sinds 2000 (Bron: Victor the Cleaner)

    Ook blijkt uit bovenstaande passage de onafhankelijkheid van de Nederlandsche Bank. De opbrengst van het goud mocht onder geen beding terugvloeien in de staatskas, omdat dat uitgelegd zou kunnen worden als een vorm van directe monetaire financiering. Dat was ten strengste verboden en dat zou ook het imago van de Nederlandse gulden als 'harde valuta' aantasten. Ook blijkt uit de passage dat centraal bankiers de goudmarkt niet willen beïnvloeden met hun transacties. Daarom spraken verschillende centrale banken in 1999 in het Washington Agreement een plafond af voor de jaarlijkse verkoop van goud.

    De Nederlandsche Bank schakelde de Bank voor Internationale Betalingen in om de goudtransactie zo geheimzinnig mogelijk te laten verlopen. Daardoor zou het voor marktpartijen lastiger te traceren zijn wie de koper en verkoper van het goud is. Ook werd een deel van de verkoop volgens Philip Klapwijk (ook toen al werkzaam in de goudmarkt) buiten de markt om gedaan, omdat de goudprijs ten tijde van de transactie veel minder bewoog dan je zou mogen verwachten als een centrale bank opeens 400 ton goud op de markt brengt. Dat roept de vraag op hoeveel meer goud er sindsdien buiten de markt om verhandeld is door centrale banken, want de BIS doet wereldwijd zaken...

    Het voordeel van de BIB is dat deze als "centrale bank van de centrale banken' anonimiteit garandeert en rechtstreeks toegang geeft tot de centrale banken van de aangesloten landen in Oost- en West-Europa, alsmede Australië, Canada, Japan en Zuid-Afrika. Een Londense handelaar oppert dat De Nederlandsche Bank de centrale bank van een andere lidstaat van de BIB heeft gebruikt om het goud op de markt te brengen. Dat zou de centrale bank van Zuid-Afrika kunnen zijn geweest, waarvan goudhandelaren niet verrast opkijken als deze grote partijen aanbiedt. Zuid-Afrika is heel actief op de termijnmarkt voor goud. De BIB heeft daarbij als "sluis' gefungeerd. "Een deel van de verkoop is buiten de markt omgegaan'', meent Philip Klapwijk van Goldfield Mining Services. Hij zegt tot deze conclusie te zijn gekomen omdat de goudprijs eind vorig jaar weliswaar iets daalde, maar veel grotere fluctuaties zou hebben vertoond als 400 ton zou zijn verkocht - ook als het aanbod gesplitst zou zijn in kleine partijen.
    Waarom uitgerekend China het Nederlandse goud kocht? Het NRC schreef daar in 1993 al het volgende over...
    Via de BIB is waarschijnlijk ook het contact gelegd met de Volksbank van China als afnemer. Waarom uitgerekend de Volksrepubliek China? Chinezen houden van goud, zegt een deskundige en hij verwijst naar de enorme Taiwanese goudaankopen in 1987. Ten tweede beschikt de Volksrepubliek als gevolg van de spectaculaire economische groei over grote dollaroverschotten. En ten derde is van China bekend dat het bezig is zijn reserves op te bouwen om deze meer in overeenstemming te brengen met de omvang van het bruto nationale produkt.
    Wat China vandaag de dag doet (goud kopen en dollarreserves afbouwen) speelde dus ook twintig jaar geleden al. Als opkomende economische supermacht had China goud nodig, terwijl Nederland meer dan genoeg goudreserves in de kluis had liggen. Toen bekend werd dat Nederland bijna een kwart van haar goudreserve voor een relatief lage goudprijs verkocht had volgden natuurlijk Kamervragen. De Nederlandsche Bank gaf hierop de volgende verklaring af...
    Het verweer van De Nederlandsche Bank - zoals verwoord in antwoorden van de minister van financiën op Kamervragen - is dat een centrale bank geen beleggingsfonds is. De goud- en deviezenreserves zijn niet bedoeld om een maximaal rendement te behalen, maar om een deugdelijk wisselkoersbeleid te voeren en om het vertrouwen in de gulden zeker te stellen. Daardoor is het noodzakelijk om ook valuta aan te houden die een laag rendement opleveren. Ook het goud wordt niet aangehouden voor speculatie, maar het vormt een hoeksteen van het monetaire beleid van Nederland als grote goudhoudende natie. Bij de beslissing over het moment waarop een deel van het goud verkocht werd, speelde de hoogte van de goudprijs dan ook geen enkele rol.
    Centrale banken zijn geen beleggingsfondsen en hun besluiten worden dan ook niet uitsluitend op economische gronden genomen. Dat de goudprijs zelfs geen enkele rol speelde zegt in feite al genoeg. Er was een andere reden waarom er goud op de markt werd gebracht...

    goud-kluis

    Met de komst van de Euro kreeg goud een andere rol op de balans van centrale banken. Anders dan de Federal Reserve, die het nog steeds waardeert op $42,22 per troy ounce, waardeert de ECB haar goudvoorraad al sinds 1999 ieder kwartaal naar de actuele marktprijs. Het idee erachter heb ik in eerdere artikelen al eens besproken, maar het komt er kort gezegd op neer dat voor een transitie van dollarreserves naar goudreserves er een breed draagvlak nodig is. Een land als China zou een dergelijke transitie nooit ondersteunen als ze niet zelf over een significante goudvoorraad beschikte. De goudvoorraden van centrale banken zijn misschien nog wel het beste te vergelijken met de fiches op een pokertafel. Het aantal fiches is in zekere zin constant, maar wisselt eens in de zoveel tijd van eigenaar. Begin jaren negentig waren de goudvoorraden vrij ongelijkmatig verdeeld. De Verenigde Staten en Europa beschikten over zeer grote goudreserves, terwijl de centrale banken van opkomende economieën in Azië maar heel weinig goud op de balans hadden staan. China beschikt op dit moment officieel over een goudreserve van 1.743 ton en blijft maand in maand uit goud kopen. Met ingang van afgelopen zomer is de People's Bank of China ook begonnen haar goudreserve naar marktprijs te waarderen. Het is echter niet met honderd procent zekerheid te zeggen of de goudvoorraad van 1.743 ton wel de volledige Chinese goudvoorraad is. In de laatste alinea van het artikel van de NRC lezen we de volgende passage...
    Vermoedelijk zal de stijging van de goudreserves van China nooit zichtbaar worden. In de statistieken die het Internationale Monetaire Fonds hierover bijhoudt, staat voor China al tien jaar dezelfde hoeveelheid goud genoteerd, toevalligerwijs ongeveer 400 ton. China-deskundigen weten evenwel dat de Volksbank over een tweede, geheime goudvoorraad beschikt, die als "niet-monetair goud' buiten de statistieken wordt gehouden. Als een deel van de goudreserves van De Nederlandsche Bank daaraan is toegevoegd, zoals men vermoedt, zal niemand dat officieel ooit te weten komen.

  • Zijn centrale banken klaar met stimuleren?

    Centrale banken wisten de wereldeconomie uit het slop te trekken door voor miljarden aan schuldpapier uit de markt te halen. Het banksysteem werd opnieuw gekapitaliseerd en de kredietverlening kwam langzaam weer op gang. Maar nu de Federal Reserve gestopt is met monetaire stimulering en centrale banken van opkomende landen hun dollarreserves afbouwen dreigt de wereldeconomie opnieuw af te zinken in een deflatoire crisis. Door de groeivertraging in China zijn de grondstofprijzen hard gekelderd, terwijl de olieprijs door het uiteenvallen van de OPEC naar het laagste niveau in zeven jaar zakte. De vlucht naar veilige havens zorgt in steeds meer landen voor een negatieve rente.

    De volgende grafiek van BlackRock laat zien dat centrale banken hun balanstotaal niet langer uitbreiden. Zit hun werk erop? Of moeten ze na een korte adempauze opnieuw de geldkraan wagenwijd openzetten? We kwamen deze grafiek tegen via twitter.

    liquiditeit-droogt-op

    Zijn centrale banken klaar met stimuleren?

  • Bill Gross: “Centrale banken zijn casinos”

    Volgens vermogensbeheerder Bill Gross lijkt het beleid van centrale banken vandaag de dag op gokken in het casino. In een nieuwe column schrijft hij dat centrale banken twee tactieken uit het casino hebben overgenomen om de financiële markten te bespelen. Hun praktijken zijn volgens Gross te vergelijken met martingaal, een gokstrategie waarbij je na iedere nederlaag de inzet zodanig verhoogt dat je bij een goede uitkomst alle eerdere verliezen goedmaakt. Een zeer riskante strategie, omdat je steeds grotere bedragen op tafel moet leggen om in het spel te blijven.

    bill-gross-pimcoEen voorbeeld uit de praktijk is de ‘whatever it takes’ toespraak van ECB-president Draghi in 2012, waarmee hij met een zeer hoge inzet in één klap een einde maakte aan de speculatie op Europese staatsobligaties. Draghi nam toen een groot risico, maar zijn bluf bleek te werken. De rente op staatsobligaties daalde en de zorgen om de financiering van de PIIGS-landen verdwenen als sneeuw voor de zon.

    Niet zo lang geleden deed Draghi dat nog een keer, toen hij zei dat hij alles binnen zijn mogelijkheden zou doen om de inflatie aan te jagen. Achter deze belofte staat een stimuleringsprogramma van €60 miljard per maand, dat vorige week nog verlengd werd tot het voorjaar van 2017. Meer en meer stimulering moet de financiele markten ervan overtuigen dat het de centrale banken menens is, een gevaarlijke situatie.

    Vertrouwen

    Bill Gross merkt op dat de inzetten van centraal bankiers steeds hoger worden. Het balanstotaal van de vijf grootste centrale banken blijft maar verder uitdijen, in een poging de rente laag te houden en de economie te ondersteunen. In theorie kan deze vorm van stimulering misschien werken, maar het produceert ook heel veel ongewenste effecten. Door de extreem lage rente worden niet productieve investeringen in stand gehouden, komt het businessmodel van verzekeraars en pensioenfondsen in gevaar en worden spaarders ernstig benadeeld in hun mogelijkheden wat vermogen op te bouwen. Volgens Gross, die in het verleden voor obligatiebelegger PIMCO werkte, zullen centrale banken vroeg of laat geconfronteerd worden met de gevolgen van hun risicovolle strategie. Op een dag zullen zij niet meer in staat zijn de paniek op de financiële markten te bezweren en zal de stijging van aandelen- en obligatiekoersen plaatsmaken voor een neerwaartse vicieuze cirkel van koersdalingen. Met deze waarschuwing adviseert Bill Gross om risico's in de beleggingsportefeuille af te bouwen en de weging in aandelen te verkleinen. In deze onzekere tijden is het volgens de vermogensbeheerder belangrijker je inleg terug te krijgen dan om een hoog rendement te halen.

  • De vlucht uit obligaties is begonnen

    Grote beleggingsfondsen stappen één voor één uit de grootste en misschien ook wel meest overgewaardeerde markt van dit moment, die van obligaties. Het grote geld zoekt alternatieven, nu er steeds meer signalen komen dat de rente gaat stijgen. Een stijgende rente betekent dat de waarde van obligaties daalt, terwijl die nu vaak al geen rendement meer opleveren.

    “Niemand wil in obligaties gevangen zitten op het moment dat de groei van de geldhoeveelheid van de afgelopen jaren zich vertaalt naar een sterk oplopende inflatie”, zo schrijft Ambrose Evans Pritchard in de Telegraph.

    Vlucht naar ‘hard assets’

    Het grootste pensioenfonds van Noorwegen is een goed voorbeeld van de vlucht uit obligaties. Zij hebben plannen om voor $860 miljard aan vermogen om te zetten in vastgoed, omgerekend 15% van het totale vermogen dat ze onder beheer hebben. Het fonds liquideert een deel van haar obligatieportefeuille en gebruikt de opbrengst om vastgoed te komen in wereldsteden als Londen, Parijs, Berlijn, Milaan, New York, San Francisco, Tokyo en tal van andere Aziatische metropolen. “Elke aankoop van vastgoed die we doen wordt betaald met de opbrengst uit de verkoop van staatsobligaties”, zo verklaarde de directeur van het fonds Yngve Slyngstad.

    De verschuiving van honderden miljarden dollars uit staatsobligaties richting vastgoed is de opmaat naar een nieuw tijdperk van hoge inflatie. De UBS bubble index, dat de prijsontwikkeling van vastgoed in verschillende wereldsteden volgt laat al duidelijk zien welk effect de vlucht van vermogen heeft op de huizenprijzen. In Hong Kong zijn de prijzen al in de ‘bubbelfase’, terwijl je in lijstaanvoerder Londen nu al veertien jaarsalarissen moet neertellen om een bescheiden appartement van 60 vierkante meter te bemachtigen.

    De vlucht uit obligaties is nog maar net begonnen, wat betekent dat de prijzen van vastgoed in grote wereldsteden nog veel verder kunnen stijgen. Ook andere zogeheten ‘hard assets’ zullen de aandacht krijgen van vermogensbeheerders, nu de zorgen over de obligatiemarkt verder toenemen.

    ubs_bubble_index

    Vermogen vlucht van obligaties naar hoogwaardig vastgoed (Bron: UBS)

    Negatieve rente op obligaties

    De vlucht naar liquiditeit en de extreem lage rente heeft ervoor gezorgd dat de yield van veel obligaties naar een dieptepunt gedaald is. Wereldwijd is op dit moment voor omgerekend $6 biljoen aan staatsobligaties in omloop waarop de rente negatief is, waarvan $2 biljoen in de eurozone. Het totaal aan staatsobligaties dat minder dan 1% oplevert bedraagt zelfs $17 biljoen. De meest extreme voorbeelden zijn leningen aan de Zwitserse en Duitse overheid, waar beleggers voor een looptijd van twee jaar genoegen nemen met respectievelijk -1,046% en -0,4%. Zelfs Italiaans en Spaans schuldpapier met deze looptijd wordt al tegen een rente van ongeveer nul procent verhandeld. De Zwitserse bank UBS waarschuwde ook al voor de gevaren van een renteverhoging in de Verenigde Staten. Dat zou een enorme daling in de obligatiekoersen teweeg kunnen brengen die in dollars genoteerd staan. De bank verwacht dat de rente volgend jaar met in totaal 60 basispunten verhoogd zal worden, wat een desastreus effect zal hebben op die miljarden aan dollarleningen die bij verschillende beleggingsfondsen en centrale banken op de balans staan. Mark Haefele, vermogensbeheerder bij UBS, merkt dat klanten zich steeds meer zorgen beginnen te maken over obligaties. Maar ook zij weten geen alternatief om al dat vermogen in te parkeren.

    negative-yielding-debt

    Steeds meer schuldpapier levert geen rente op (Bron: Bloomberg, BofA Merrill Lynch)

    Centrale banken verkopen

    Door de daling van de olieprijs en de dalende grondstofprijzen zien exporterende landen in het Midden-Oosten en in Azië zich gedwongen valutareserves te verkopen. China heeft sinds de zomer van vorig jaar al meer dan $500 miljard gebruikt, terwijl Rusland sinds de koersval van de roebel van vorig jaar ook al meer dan $150 miljard uit haar reserves heeft moeten halen. Saoedi-Arabië, een land dat bij de hoge olieprijs van de afgelopen jaren overschotten aan dollars terug kon uitlenen aan de Verenigde Staten, moet nu zelf de kapitaalmarkt op om het gat in de begroting te dichten. Ook bouwt het land in hoog tempo haar dollarreserves af, namelijk met $12 miljard per maand. De verwachting is dat centrale banken wereldwijd tegen het einde van 2016 $1,5 biljoen minder aan staatsobligaties op hun balans hebben staan dan nu het geval is. De vraag is wie al dat schuldpapier moet kopen om een scherpe stijging van de rente (en een verdere waardedaling van staatsobligaties) te voorkomen...

    cb_reserves_declining

    Centrale banken verkopen dollarreserves (Grafiek via de Telegraph)

    Lees ook:

  • Column: Meer schulden, meer problemen…

    De kans dat de Federal Reserve in december de rente verhoogt wordt door experts ingeschat op meer dan 70%, maar het is natuurlijk ‘eerst zien, dan geloven’. Maar volgens verschillende economen maakt het eigenlijk niet zoveel meer uit. De Federal Reserve is hoe dan ook te laat. De centrale bank heeft al een nieuw kredietmonster tot leven gewekt. Bedrijven wereldwijd hebben zich fors in de schulden gestoken om o.a. eigen aandelen terug te kopen. En dat zal volgens verschillende economen de wereldeconomie opnieuw in een chaos storten…

    Centrale bankiers hebben na de crisis van 2008 iedereen succesvol wijsgemaakt dat de schuld bij iedereen lag behalve bij henzelf. Nu de banken meer gereguleerd worden en kapitaalbuffers verhoogd zijn lijkt de markt zich comfortabel te voelen. Maar het soepele monetaire beleid, waardoor de bubbel in de Amerikaanse huizenmarkt kon ontstaan, lag natuurlijk juist ten grondslag aan de crisis.

    Meer schulden op balans

    Sinds 2013 loopt de netto schuld van bedrijven, ofwel de schuld minus kas op de balans, sterk op. En dat terwijl de winst, gemeten met EBITDA, zelfs iets daalt. De hefboom neemt dus sterk toe. Dat betekent automatisch dat de nettowinsten veel volatieler worden en de risico’s bij een neergang flink toenemen. De winstmarge van een bedrijf hangt natuurlijk onder meer af van de loonkosten. De salarissen stijgen sinds de crisis jaarlijks met zo’n 2%. Maar doordat de inflatie de laatste tijd volledig is weggezakt, zijn de reële lonen (gecorrigeerd na inflatie) fors gestegen.

    Winstmarges onder druk

    Tegelijkertijd steeg de productiviteit van Amerikaanse bedrijven in het laatste kwartaal met slechts 0,4% op jaarbasis tegen +1,4% vorig jaar. Combineer dat met de loonstijgingen en de winstmarges van bedrijven komen onder zware druk te staan. Al helemaal als je je bedenkt dat bedrijven elkaar op dit moment zwaar beconcurreren op prijs, zoals blijkt uit de druk op de verkoopprijzen (deflatoir). Deze schulden zullen ooit terugbetaald moeten worden. De afloop van dit gecreëerde schuldenmonster zal interessant worden, maar helaas zullen de gevolgen ervan iedereen hard gaan raken. Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

    US-Economy-News

    Meer schulden, meer problemen...

  • Ron Paul: “Federal Reserve heeft de controle verloren”

    Simon Black van Sovereign Man sprak onlangs met oud-congreslid Ron Paul over de onmacht van centrale banken en het vastlopen van een geldsysteem dat gebaseerd is op steeds meer schulden. In het gesprek van ruim een kwartier legt Ron Paul uit dat het geldsysteem compleet ontspoord is nadat in 1971 de koppeling tussen de dollar en goud werd losgelaten.

    De Federal Reserve durfde de rente niet eens met 25 basispunten te verhogen. Welke conclusies trek je daaruit?

    “Het laat zien dat de centrale bank de situatie niet meer onder controle heeft en dat ze niet meer weten wat ze moeten doen. Ze willen echter niet toegeven dat hun ideeën over de economie niet meer kloppen en dat ze in feite machteloos staan.”

    Waarom bent u ooit de politiek in gegaan?

    “Ik raakte gefascineerd door geld en ben me al in de jaren zestig gaan verdiepen in de Oostenrijkse economische school. Al snel zag ik in dat het Bretton Woods systeem van die tijd onhoudbaar was en dat het vroeg of laat uit elkaar zou vallen. Dat gebeurde uiteindelijk in augustus 1971, toen Nixon de koppeling losliet om een verdere daling van de goudvoorraad te voorkomen. Sindsdien ben ik steeds meer gaan inzien hoe belangrijk het is om te begrijpen hoe geld werkt en hoe centrale banken werken.”

    Ron_Paul_speaking-small

    Ron Paul: “Centrale banken hebben controle verloren”

    TIP: Ron Paul publiceerde in 2009 het boek End the Fed, waarin hij zijn pleidooi voor het opheffen van de Amerikaanse centrale bank kracht bijzet.

  • Documentaire: Princes of the Yen

    princesoftheyenPrinces of the Yen is een documentaire over de macht van centrale banken, gebaseerd op een boek van professor Richard Werner. Werner deed in de jaren ’90 onderzoek naar de economische crisis in Japan, waarbij de aandelenkoersen en huizenprijzen met meer dan 80% daalden. Deze documentaire onthult de werkelijke oorzaak van de deflatoire depressie waar het land nog steeds in gevangen zit.

    In de documentaire komt professor Werner zelf ook veelvuldig aan het woord. Hij legt uit hoe centrale banken opereren en hoe zij proberen de economie te ‘sturen’. De makers van de documentaire laten zien dat centrale banken daar maar tot zekere hoogte toe in staat zijn. Zo dreigt Europa in dezelfde deflatoire crisis weg te zakken als het Japan van 25 jaar geleden. Een lezer van Marketupdate tipte ons over deze documentaire van anderhalf uur, die gratis te bekijken is op Vimeo en Youtube.