Categorie: Economie

Economisch Nieuws

Leeglopen van bubbels

De Bank for International Settlements, ook wel de bank van de centrale banken genoemd, concludeert in een nieuw opzienbarend rapport dat er wereldwijd géén sprake is van seculaire stagnatie (een tijdperk van structureel lagere groei), maar dat het werkelijke probleem schuilt in kredietbubbels die de reële economie verstoren.

De BIS onderzocht alle recessies in de Westerse wereld sinds de jaren ’60. Daaruit blijkt dat de lange nasleep van de Lehman-crisis (die in 2008 begon) bijna volledig verklaard kan worden door de vernietigende effecten van de neergang die volgt op het uiteenspatten van een kredietbubbel.

Nader toegelicht: Tijdens de hausse slokt de kredietbubbel steeds meer middelen op. Denk aan werknemers die tijdens de huizenbubbel overstapten naar de bouw- of makelaarssector (hypotheekadviseurs schoten bijvoorbeeld als paddenstoelen uit de grond). Dit potentieel wordt volgens de BIS onttrokken uit de meer productieve sectoren van de economie. Als vervolgens die bubbel uiteenspat verergeren de misallocatie van kapitaalgoederen. Het kan dat maar liefst acht jaar duren om deze giftige erfenis uit de weg te ruimen. Dit komt door krappe kredietmogelijkheden en een verstoord financieel systeem. Ook gaat de nasleep van een economische crisis vaak gepaard gaat met desastreuze overheidsbezuinigingen.

Sneller herstel
Zo beargumenteert de BIS dat de Verenigde Staten na de financiële crisis sneller herstelde dan Europa. De Noord-Amerikanen pakten sneller hun slechte schulden aan en dwongen banken nieuw kapitaal op te halen, daardoor bleef een kredietkrapte uit. Europa treuzelde echter, omdat de machtige banklobby maatregelen tegenhield. Politici kozen ervoor de hefboom van banken te verkleinen door de kredietgroei te beperken, in plaats van banken nieuw kapitaal op te laten halen. Voor deze beleidsfout(en) heeft Europa een hoge prijs betaald, want de werkloosheid is in veel landen nog steeds erg hoog.. Claudio Borio, hoofdeconoom bij de BIS en tevens hoofdauteur van het rapport, stelt:
"Het terugkoppelingseffect van deze verloren productiviteit is 0,7% van het bbp per jaar. De totale schade over het afgelopen decennium ligt op 6% van het bbp."
Dit zijn extreme bedragen en helaas zit achter deze bedragen erg veel menselijk leed. Het is erg moeilijk de verantwoordelijken hiervoor te vinden, laat staan te straffen... Sander Noordhof

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

19 januari 2016
Olie uit North Dakota is al niets meer waard

De olieprijs is in anderhalf jaar tijd gezakt tot minder dan $30 per vat, maar dat is niet de prijs die overal betaald wordt. Voor lage kwaliteit olie, dat een hoge concentratie zwavel bevat, wordt een nog lagere prijs gerekend. Zo laag dat er bijna niets meer aan te verdienen valt, zo merkte Bloomberg op. Het meest extreme voorbeeld vinden we in North Dakota, waar de olieprijs maandag een dieptepunt van -$0,50 bereikte.

Producenten in deze Amerikaanse staat moeten inmiddels geld bijleggen om een koper te vinden voor hun olie. Dat terwijl ze een jaar geleden nog $13,50 en in januari 2014 zelfs $47,60 vingen voor een vat van 159 liter. Dat komt omdat er in dit gebied geen pijpleidingen zijn waar deze lage kwaliteit olie mee vervoerd kan worden en handelaren zijn aangewezen op kostbaarder en langzamer transport over de weg en over de rails.

Olie uit North Dakota is al niets meer waard (Bron: Bloomberg)

Lagere olieprijs

De verwerkingskosten van de olie uit North Dakota zijn door de sterke zwavelconcentratie ook veel hoger, waardoor het goedje tegen een lagere prijs verhandeld wordt dan bijvoorbeeld een vat Brent of WTI olie. De extra kosten voor transport en raffinage zijn inmiddels zo hoog dat de productie van de kleine 15.000 vaten per dag in North Dakota zelfs geen cent meer oplevert.

Ook elders in de wereld voelt men de pijn van de lage olieprijs, zoals in Canada. Daar produceert men teer, een dikke en kleverige op aardolie gebaseerde substantie die alleen tegen zeer hoge kosten geraffineerd kan worden tot bruikbare brandstoffen. De zware milieuverontreiniging die veroorzaakt wordt met de winning van olie uit teerzanden zal bij de huidige olieprijs ook een keer stoppen, omdat het vandaag de dag nog maar $8,35 per vat oplevert. Minder dan twee jaar geleden kwam deze olie nog voor bijna $80 per vat op de markt.

Bij een zeer lage olieprijs kan het nog lucratief zijn te blijven produceren, zeker als er schulden betaald moeten worden. Maar als de prijs negatief is, zoals in het geval van North Dakota, dan is het verstandiger om meteen de productie stil te zetten.

18 januari 2016
Chinese AIIB investeringsbank zal uitsluitend dollars gebruiken

De nieuwe Chinese investeringsbank waar meer dan vijftig landen van over de hele wereld aan deelnemen zal uitsluitend Amerikaanse dollars gebruiken als munteenheid, zo bericht de Financial Times. Dat werd afgelopen zaterdag duidelijk bij de officiële lancering van de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB). Het is een opvallende keuze, want China had de investeringsbank ook kunnen gebruiken als platform om de yuan te promoten. De investeringsbank zal leningen verstrekken voor de ontwikkeling van infrastructuur in de deelnemende landen.

In een toespraak benadrukte president Xi Jinping het belang van nieuwe investeringen in infrastructuur via de investeringsbank:

“De vraag naar ontwikkeling van infrastructuur in Azië is enorm. De oprichting en opening van de AIIB betekent ook veel voor de hervorming van het wereldwijde economische systeem. Het sluit aan op de evoluerende trend van het wereldwijde economische landschap en zal bijdragen aan een effectiever en en rechtvaardiger bestuur.”

Aziatische investeringsbank gaat geld uitlenen in dollars

Dollars

Volgens analisten heeft China de dollar gekozen, omdat de meeste landen hun bijdrage aan de investeringsbank ook in dollars zullen voldoen. Ze zullen bij voorkeur ook in dollars lenen, omdat ze dan niet beperkt zijn tot Chinese opdrachtgevers die de yuan accepteren. De Chinese investeringsbank begint met een kapitaal van $100 miljard, dat uitgeleend kan worden aan landen die grote infrastructurele projecten willen ontwikkelen.

China heeft een stem van 26% in de investeringsbank, maar er is altijd een meerderheid van 75% van de stemmen nodig om belangrijke besluiten te nemen. Er is dus altijd voldoende draagvlak nodig, voordat de investeringsbank een lening verstrekt aan één van de landen. De eerste aanvragen voor leningen worden halverwege het jaar verwacht. Tegen het einde van dit jaar verwacht men dat de eerste leningen uit het potje van de AIIB verstrekt zullen worden.

De president van de nieuwe Chinese investeringsbank, Jin Liqun, begint enthousiast aan zijn termijn van vijf jaar. Hij zei daar het volgende over:

“We hebben een goed gevulde pijplijn van gezamenlijk gefinancierde en zelfstandige projecten. Infrastructuur is de sleutel voor een brede sociale ontwikkeling en voor het terugdringen van armoede.”

18 januari 2016
Een lage olieprijs als bedreiging voor de petrodollar?

De daling van de olieprijs tot onder de $30 per vat is potentieel een grote bedreiging voor de status van de Amerikaanse dollar als wereldreservemunt. Blijft de olieprijs nog lang laag, dan wordt het voor landen veel gemakkelijker over te schakelen naar een andere munt om de olie in af te rekenen. Maar hoe gaat dat in zijn werk? Een analyse…

Oliedollar

Om dit onderwerp goed te bespreken blikken we eerst even terug in de tijd. Na het loslaten van de koppeling tussen de dollar en goud was er geen anker meer dat de dollar waarde gaf. De dollar was niet langer garantie op levering van goud, een probleem dat door Kissinger heel slim opgelost door in 1973 een deal te sluiten met Saoedi-Arabië. Olie zou voortaan uitsluitend in dollars afgerekend worden, waarmee alle dollarreserves die centrale banken in de loop der tijd verzameld hadden een nieuwe functie kregen. Ze waren niet langer een claim op goud, maar op een overvloedige voorraad olie uit het Midden-Oosten.

Alle landen die olie importeren hadden vanaf dat moment dollars nodig om olie te kunnen kopen, waardoor wereldwijd de vraag naar dollars werd veiliggesteld. En omdat de wereldeconomie zo afhankelijk is van olie was het niets minder dan logisch dat men ook andere grondstoffen in dollars zouden afrekenen.

Neem als voorbeeld een land dat koper en graan exporteert en olie importeert. Als zij weten dat de olie alleen in dollars betaald kan worden, dan zou de meest logische reactie zijn om dollars te vragen voor de goederen die ze aan het buitenland verkopen (in dit voorbeeld koper en graan). En omdat deze situatie hetzelfde was voor alle olie-importerende landen en omdat olie een relatief grote kostenpost is duurde het niet lang voordat alle grondstoffen wereldwijd in de Amerikaanse dollar werden afgerekend.

Dit systeem zorgde voor een aanhoudende vraag naar dollars, waardoor de waarde van de munt kunstmatig hoog gehouden werd. Dit geeft een bevoorrechte positie aan de Verenigde Staten, omdat zij als enige in staat zijn dollars te creëren. Dit monopolie is al verschillende keren aangevallen, denk aan de oliecrisis van 1973, maar ook aan pogingen van Irak en Libië om olie in een een andere munteenheid te verhandelen.

Daling olieprijs

Terug naar de ontwikkelingen van vandaag de dag. De olieprijs zakte deze week onder de $30 per vat, terwijl in de zomer van 2014 nog meer dan $100 betaald werd voor een vat olie. Waarom blijft een land als Rusland een recordhoeveelheid olie oppompen, terwijl hun gemiddelde kostprijs hoger ligt dan de prijs waarvoor de olie op dit moment verhandeld wordt? En waarom zijn landen als Saoedi-Arabië en Rusland zo vastberaden hun productie verder op te schroeven, terwijl de opbrengst per vat als een baksteen naar beneden gaat?

Opvallend is dat Saoedi-Arabië de laatste tijd meer toenadering tot Rusland zoekt om de verstandhouding te verbeteren, terwijl het land in het verleden juist goede relaties onderhield met de Verenigde Staten. Staan we aan de vooravond van grote veranderingen?

Van dollar naar euro?

Een mogelijk scenario is dat deze twee olieproducerende landen een transitie voorbereiden van de dollar naar de euro als wereldwijde handelsmunt. Die stap wordt makkelijker gemaakt bij een lage olieprijs, omdat de rest van de wereld dan minder dollarreserves aan hoeft te houden. En dat is ook precies wat we in 2015 voor het eerst sinds in decennia zagen gebeuren.

Een zeer lage olieprijs zorgt voor minder vraag naar dollars, waardoor landen meer beweegruimte krijgen om de import van olie in een andere munt af te rekenen. Zo levert Iran inmiddels olie aan India in ruil voor roepies en ondernemen zowel China als Rusland initiatieven om olie in hun eigen munt te verhandelen.

Wereldwijde valutareserves dollar (Grafiek van Bloomberg)

Alternatief

Toen de dollar in 1971 werd losgekoppeld van goud en toen een paar jaar later de oliecrisis uitbrak was er geen alternatieve wereldmunt voor de dollar. Inmiddels is die er wel, want de euro is uitgegroeid tot een munt die door meer dan 300 miljoen mensen gebruikt wordt en die het vertrouwen van de markt heeft gekregen door de evenwichtige betalingsbalans en de productiviteit van de Eurozone als geheel.

Zou de euro de rol van wereldwijde handelsmunt kunnen overnemen? De zegen van Rusland hebben ze! Wat denkt u?

Kan de lage olieprijs de transitie naar de euro als wereldhandelsmunt versnellen?

16 januari 2016
RBS: “Daling olieprijs rampzalig voor high-yield obligaties”
Kredietanalist Alberto Gallo van de Royal Bank of Scotland zegt in een gesprek met Bloomberg dat de daling van de olieprijs grote gevolgen zal hebben voor de Amerikaanse high-yield obligatiemarkt. De energiesector vertegenwoordigt 18% van deze markt in de VS. Daarnaast bestaat nog eens 10 tot 15 procent van de high-yield obligatiemarkt uit leningen aan in bedrijven die nauw verweven zijn met de energiesector.

Voeg je daar de problematische retailmarkt aan toe, dan kom je volgens kredietanalist Gallo tot de conclusie dat bijna een derde deel van deze markt onder druk staat. In een gesprek met Bloomberg zegt hij dat een toename van het aantal faillissementen in de VS door de daling van de olieprijs vrijwel onvermijdelijk is geworden.

Daling olieprijs

Alberto Gallo merkt op dat RBS vorig jaar de daling van de olieprijs tot onder de $30 al zag aankomen. De olieprijs van in de $30 en $40 per vat was voor het Midden-Oosten prima, omdat het concurrenten in schalie van de markt hield. Maar nu de prijs verder gedaald is komen ze zelf ook in de problemen. De kredietanalist van RBS zegt daar het volgende over:

“Maar nu realiseren deze olieproducerende landen zich dat ze nu tegen elke prijs olie moeten produceren om drastische bezuinigingen te voorkomen. Ze moeten misschien wat bezittingen van de hand doen of geld uit hun staatsfondsen halen. Er is $7 biljoen aan vermogen in sovereign wealth funds in de wereld en die hoeveelheid daalt! Petrodollars zijn petro pennies geworden.”

Lees ook:
- Daling olieprijs bedreigt schalie revolutie VS (december 2014)
- Topman Shell heeft spijt van investeringen in schaliegas (oktober 2013)
De olieprijs is na correctie voor inflatie zelfs op laagste niveau sinds 1989 (Grafiek via Bloomberg)
14 januari 2016
Grafiek: Europese aandelen stijgen terwijl bedrijfswinsten dalen

De Europese aandelenmarkten zijn in de periode van 2011 tot en met 2015 sterk in waarde gestegen, maar dat was niet de verdienste van de bedrijven zelf. De bedrijfswinst, één van de meest gebruikte methodes om de waarde van een aandeel te bepalen, is in deze periode namelijk helemaal niet gestegen. Sterker nog, sinds 2011 is er sprake geweest van een licht dalende trend…

In de periode van 2009 tot en met 2011 werden Europese aandelen ook meer waard, maar toen wisten de beursgenoteerde bedrijven hun winsten ook met 40% ten verhogen. De afgelopen vijf jaar stegen de aandelenkoersen ook, terwijl de bedrijfswinsten daalden! De gemiddelde koers/winst verhouding steeg in deze periode van 8x naar 15x.

Lage rente

De meest voor de hand liggende verklaring hiervoor is de extreme daling van de rente, waardoor aandelen aantrekkelijker worden ten opzichte van obligaties. Het dividendrendement alleen is in veel gevallen al hoger dan de rente, zeker bij staatsobligaties. Toch is het opvallend dat Europese bedrijven hun winstgevendheid niet hebben weten te vergroten, want een lagere rente betekent ook dat de financieringslasten voor bedrijven dalen.

Europese aandelen duurder, terwijl onderliggende bedrijfswinsten dalen (h/t: Karel Mercx)

14 januari 2016
Japan leent 10 jaar voor 0,19%

De rente op 10-jaars staatsleningen van de Japanse overheid bereikte deze week een nieuw dieptepunt van 0,19%. Beleggers zoeken een veilige haven en kiezen voor Japanse staatsobligaties, omdat dit schuldpapier zeer liquide is. ABN Amro schreef een week geleden in haar wekelijkse valutarapport dat de Japanse yen haar status van veilige haven versterkt heeft, omdat de munt in het geweld van de wereldwijd dalende aandelenkoersen en de wereldwijde valutaoorlog bijzonder goed stand weet te houden. In de eerste week van dit jaar steeg de waarde van de yen met 2% ten opzichte van de Amerikaanse dollar.

De extreem lage rente op Japanse staatsleningen suggereert een zeer gering risico, maar het ligt er maar net aan hoe je daar naar kijkt. Nominaal gezien is de Japanse yen absoluut een veilige munt, omdat Japan een eigen centrale bank heeft die altijd geld kan bijdrukken en de markt kan ondersteunen met het opkopen van staatsobligaties en aandelen. Maar daarin schuilt ook een gevaar, want valutaspecialist Georgette Boele van de ABN Amro schreef in haar valutarapport van 7 januari dat een verdere waardestijging van de yen meer monetaire stimulering door de centrale bank kan uitlokken.

Japanse 10-jaars staatsobligaties hebben een historisch lage rente van 0,19% (Grafiek via Holger Zschaepitz)

Tip: Maakt u zich zorgen om uw vermogen? Overweeg dan eens wat spreiding aan te brengen met fysiek goud. Door de geschiedenis heen heeft dit edelmetaal haar waarde weten te behouden, in tegenstelling tot veel valuta. Het is niet voor niets dat zelfs centrale banken nog steeds aanzienlijke goudreserves aanhouden. Wilt u goud kopen, Goudstandaard is een betrouwbare aanbieder van fysiek goud, zilver en platina met mogelijkheden tot opslag van edelmetaal dankzij AFM vergunning.

14 januari 2016
Albert Edwards: “Aandelenmarkt VS kan 75% dalen”
Econoom Albert Edwards van Société Générale voorziet een nieuwe recessie in de Verenigde Staten die gepaard kan gaan met een koersdaling van 75% voor de Amerikaanse aandelenmarkt. Hij ziet donkere wolken boven de economie vanwege de zeer zwakke cijfers over de industriële productie in de Verenigde Staten.

“Wanneer een economie richting een recessie gaat is het bijna altijd de maakindustrie die de minder volatiele dienstensector omlaag sleurt”, aldus Edwards. De S&P 500 index kan in een nieuwe recessie weer richting de bodem van begin 2009 zakken, die ligt op 666 punten. Maar het zal Edwards niet verbazen als die bodem doorbroken wordt en de koersen verder dalen tot een niveau van 550 punten.

Ontkoppeling tussen industrie en dienstensector voorspelt volgens Edwards weinig goeds (Grafiek van SocGen)

Overwaardering

De theorie achter deze extreme voorspelling is dat centrale banken er sinds de crisis van 2008 alles aan gedaan hebben om de aandelenkoersen op te blazen. Van een volledige correctie is nooit sprake geweest, want toen de beurzen in maart 2009 een bodem bereikten waren deze nog steeds redelijk hoog gewaardeerd. In het verleden werden extreem hoge waarderingen op de aandelenmarkt gevolgd door een korte fase van extreme onderwaardering, maar dat gebeurde niet in 2009.

Breekt er opnieuw een recessie uit, dan hebben centrale banken volgens Edwards niet genoeg middelen tot hun beschikking om de markt te stimuleren. Was er in 2008 nog ruimte om de economie aan te jagen met een renteverlaging, nu is dat niet meer mogelijk omdat de rente al zo goed als nul is.

Bear market

Volgens Edwards was er de afgelopen zes jaar sprake van een cyclische bull market in een markt die fundamenteel in een dalende trend zit. Komen zijn verwachtingen uit, dan kunnen de aandelenkoersen dalen tot een koers/winst ratio van 7 bereikt is. Dat betekent een S&P 500 index van 550 punten en dat is een 75% daling ten opzichte van de piek op ongeveer 2.100 punten.

Veel beleggers achten een daling van 75% onwaarschijnlijk groot. Maar er waren ook maar weinig mensen die de omvang van de financiële crisis van 2008 correct voorspeld hadden. Zelfs de Federal Reserve zag de crisis toen niet aankomen.

Zie ook:
- UBS: “Verkoop aandelen en stap in goud”
- RBS: “Verkoop alles, want deflatoire crisis nadert”
TIP: Goudstandaard heeft in samenwerking met Slimbeleggen een handige goudgids samengesteld. In deze goudgids heeft Goudstandaard doorgerekend wat de optimale weging is voor goud binnen uw beleggingsmix. Meer weten? Klik hier om het rapport te downloaden!
13 januari 2016
Chinese scheepsbouwers merken terugval wereldeconomie

De terugval van de wereldeconomie heeft ook zijn weerslag op de scheepvaartsector, zo schrijft Bloomberg. Door de dalende vraag naar grondstoffen is er minder vraag naar transportschepen die deze bulkgoederen kunnen vervoeren, met als resultaat dat meer scheepsbouwers in de problemen komen.

Sinds 2010 zijn in China ongeveer 140 scheepsbouwers failliet gegaan en de verwachting is dat dat aantal de komende twee jaren verder zal oplopen. Analisten van JP Morgan deden onderzoek naar de markt en kwamen tot de conclusie dat het afgelopen jaar slechts 67 scheepsbouwers nieuwe opdrachten heeft binnengehaald, tegenover 126 in 2014 en 147 in 2013. Dat is bijna een halvering in slechts twee jaar tijd.

De Chinese organisatie van scheepsbouwers zagen in de eerste elf maanden van 2015 een daling van het aantal orders van maar liefst 59%. Veel van deze bedrijven hebben nu overcapaciteit en proberen steun te krijgen van de Chinese overheid om het hoofd boven water te kunnen houden. De zwakkere yuan geeft een klein concurrentievoordeel ten opzichte van scheepsbouwers elders in de wereld, maar dat verschil is te klein om te compenseren in een markt die als geheel een grote krimp laat zien.

Baltic Dry Index

De Baltic Dry Index, die de tarieven voor het transport van bulkgoederen volgt, zake vorig jaar met 39% en bereikte in december zelfs het laagste niveau dat ooit gemeten is. Als we de prijzen van goederenvervoer op zee beschouwen als de thermometer van de wereldhandel, dan kunnen we voorzichtig concluderen dat het toekomstbeeld er momenteel bijzonder slecht uitziet.

Zorgen om een verdere groeivertraging kunnen grote gevolgen hebben voor tal van Chinese sectoren. Een combinatie van hoge schulden en vraaguitval kan grote gevolgen hebben, zeker voor de transport- en bouwsector van China.

Baltic Dry Index staat op een dieptepunt (Grafiek via Zero Hedge)

Zwakke economie

Er zijn al langer tekenen zichtbaar dat de wereldeconomie aan het vertragen is. Internationaal transportbedrijf Maersk merkte in november al op dat de wereldhandel veel minder sterk is dan je op basis van de groeicijfers zou mogen verwachten. In september stelde de OESO haar verwachtingen voor de groei van de wereldeconomie al naar beneden bij en eind december deed ook Christine Lagarde van het IMF een vrij sombere voorspelling voor de wereldeconomie in 2016.

13 januari 2016
Vuurwerk!..

Het echte vuurwerk op de financiële markten begon pas op 4 januari. Gebeurtenissen in de wereld volgden elkaar na de jaarwisseling in rap tempo op:

– Extreem (seksueel) geweld Duitsland op grote schaal
– Executies Saudi-Arabië en wereldwijde reacties daarop
– Beurzen wereldwijd nog nooit zo’n slechte start meegemaakt (extreem in China)
– Faillissementen Retail bedrijven NL
– Goudprijs maakt vliegende start
– Olieprijs op laagste punt sinds 2003
– Situatie Belgische kerncentrales

Kortom; teveel mogelijkheden om over te schrijven deze week. Helaas schrijf ik al vaak over negatieve zaken in de wereld. Eén van mijn goede voornemens voor dit jaar was om positiever te zijn, helaas is dit deze week in ieder geval onmogelijk.

Iemand die ik al jaren volg, Bill Gross, jarenlang CEO van het grootste obligatiefonds ter wereld (PIMCO) luidde de noodklok in zijn laatste update. Klik hier voor een samenvatting.

Hij heeft niet veel hoop. Joe Sixpack (Jan Modaal) heeft het te druk met afleiding zoeken in de hedendaagse brood en spelen (Amusement, perikelen celebrities etc.). Maar Amerika zit diep in de schulden, aldus Gross. De eindafrekening zal zich vroeg of laat toch een keer aandienen. In zijn eigen worden…

“En dan heb ik het in het bijzonder over de verplichtingen van de babyboomgeneratie: gezondheidszorg, particuliere pensioenen, sociale zekerheid en de onschatbare kosten van klimaatverandering.”

En dat is dus vooral een demografisch probleem. De VS mag dan minder snel vergrijzen dan bijvoorbeeld Japan, Italië of Taiwan, maar er zijn volgens de strateeg genoeg gepensioneerden die meer aandacht en gezondheidszorg nodig hebben dan kleine kinderen.

Gross somt een aantal feiten op: De Amerikaanse overheid heeft momenteel $16 biljoen aan schuld uitstaan en dat is al gelijk aan 100% van het bbp. Maar met de huidige verdisconteerde waarde van verplichtingen als Medicaid ($35 biljoen), Medicare ($23 biljoen) en Social Security ($8 biljoen) komt daar nog eens $66 biljoen (ofwel 400% van het bbp) aan schulden bij. Hoe lang kan dat schulden stapelen nog doorgaan?

De goudprijs is dit jaar overigens erg goed van start gegaan, in alle valuta. Laten we hopen dat deze ontwikkeling zich voortzet zonder dat er grote rampen in de wereld plaatsvinden!

Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

12 januari 2016
RBS: “Verkoop alles, want deflatoire crisis nadert”

RBS verwacht dat 2016 een catastrofaal jaar wordt voor de wereldeconomie en roept daarom haar klanten op veiligheid te zoeken in cash en staatsobligaties. De bank voorziet een grote deflatoire depressie, waarin de olieprijs naar $16 per vat daalt en aandelenmarkten wereldwijd met zeker 20% kunnen dalen.

Volgens analisten van RBS staan alle seinen op rood en zitten we nu in een turbulente periode die te vergelijken is met de maanden voorafgaand aan de val van Lehman Brothers in 2008. “Verkoop alles behalve hoogwaardige staatsobligaties. Het gaat nu om return of capital in plaats van return on capital. En op een drukke beursvloer is de nooduitgang heel klein”, zo schrijft de bank in een update naar haar klanten.

‘Gevaarlijke cocktail’

Volgens Andrew Roberts, kredietanalist van de bank, krimpt de wereldwijde handel en kredietverlening nu al. In combinatie met de hoge schuldposities op de balans van veel bedrijven en de dalende bedrijfswinsten is dat een zeer gevaarlijke cocktail. “China heeft een wereldwijde correctie in gang gezet en dat geeft een sneeuwbaleffect. Aandelen en kredieten zijn erg gevaarlijk geworden en we zijn nog maar aan het begin van de ommekeer na twee goede jaren.”

Robert voorziet een daling van tien tot twintig procent voor Europese en Amerikaanse aandelen en een nog grotere daling voor de Britse FTSE 100, omdat die een relatief zware weging heeft in de sectoren energie en grondstoffen. “Londen is kwetsbaar voor een negatieve schok. Alle mensen die long zijn op olie en mijnbouwbedrijven denken dat hun dividend veilig is, maar ze zullen erachter komen dat dat helemaal niet zo zeker is.” De OPEC is verdeeld en zal niet in staat zijn te reageren op een verdere groeivertraging in Azië. En zoals Saoedi-Arabië de ‘swing producer’ is op de wereldwijde oliemarkt, zo is Azië de ‘swing consumer’, aldus de analist van RBS

Vlucht naar obligaties en cash

Beleggers doen er verstandig aan veiligheid te zoeken in staatsobligaties en cash. RBS voorziet dat de rente op Duitse staatsleningen met een looptijd van tien jaar door de vlucht naar veiligheid verder zal dalen van 0,55% tot 0,16% en dat de rente zelfs in negatief territorium kan komen als de deflatoire krachten sterker worden. De ECB zal haar depositorente verder omlaag brengen van de huidige -0,3% naar -0,7%. Ook zal de rente op Amerikaanse staatsobligaties dalen.

RBS waarschuwde in november al voor de komst van een deflatoire crisis, maar de ontwikkelingen gaan sneller dan waar de bank zelf op rekende. Destijds wees de bank al op de gevaren van de aansterkende dollar en de zeer risicovolle verhoging van de rente door de Federal Reserve. “Er is nu al sprake van een ernstige monetaire verkrapping in de VS”, aldus de bank. De Federal Reserve moest de rente verhogen om het vertrouwen van de financiële markten niet te verliezen, maar eigenlijk had de centrale bank de rente moeten verlagen bij een dergelijk zwakke economische groei.

China

Het epicentrum van de stress op de wereldwijde financiële markten ligt in China, waar de schuld gedreven economische groei het punt van verzadiging bereikt heeft. Het land riskeert nu een kapitaalvlucht en heeft een aanzienlijk zwakkere munt nodig, zo stelt de bank. De volgende fase in deze correctie zal volgens RBS snel en krachtig zijn. “We zijn uitermate sceptisch over de consensus dat de autoriteiten ’tijd kunnen kopen’ met zware interventies, verlagingen van de reserveverplichtingen voor banken en een versoepeling van het fiscale beleid.”

TIP: Goudstandaard heeft in samenwerking met Slimbeleggen een handige goudgids samengesteld. In deze goudgids heeft Goudstandaard doorgerekend wat de optimale weging is voor goud binnen uw beleggingsmix. Meer weten? Klik hier om het rapport te downloaden!

12 januari 2016