Marketupdate

Categorie: Economie

Economisch Nieuws

  • Geld voor de Toekomst: Teunis Brosens (ING) over geldcreatie

    Op zaterdag 20 september organiseerde Paul Buitink aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam het congres Geld voor de Toekomst. Met een groot aantal sprekers werd vanuit verschillende invalshoeken gekeken naar bitcoin, geld, goud en aanverwante onderwerpen. Ook Teunis Brosens van ING gaf een presentatie, waarin hij enkele hardnekkige misverstanden over geldschepping en de werking van banken probeert recht te zetten. De presentatie van Brosens geeft een min of meer chronologische weerspiegeling van de evolutie van het geldsysteem.

    Teunis Brosens beschrijft dat geld in de basis ontstond uit krediet en dat het van daaruit ontwikkeld is tot briefgeld, muntgeld en digitaal geld. In een kort college over geldcreatie laat hij stap voor stap zien welke veranderingen er plaatsvinden op de balans van banken en particulieren bij de aanschaf van een huis. Volgens Teunis Brosens zijn schulden niet erg, zo lang het maar productief en met mate gebruikt wordt. Een nuchtere en heldere conclusie, ware het niet dat ook de Nederlandse bankensector er niet in geslaagd is de leenwoede van de Nederlandse consument te temmen. Denk bijvoorbeeld aan onze enorme private schuld, veroorzaakt door het rijkelijk verstrekken van hypotheekleningen…

    Over Bitcoins is Brosens redelijk sceptisch. Hij benadrukt dat de geldhoeveelheid relatief constant is, waardoor prijzen sterk kunnen schommelen. In een op krediet gebaseerd geldsysteem kan het aanbod van geld stijgen en dalen met de behoefte aan krediet in de economie. Dat geeft volgens de bankier van ING meer prijsstabiliteit.

  • Yuan en euro voortaan direct inwisselbaar

    Met ingang van dinsdag 30 september worden de China yuan en de euro direct inwisselbaar, zo maakte Bloomberg vandaag bekend. Deze stap zorgt voor lagere transactiekosten en maakt het daardoor aantrekkelijker om deze valuta te gebruiken in economische transacties tussen beide handelsblokken, zo schrijft de People’s Bank of China in een persverklaring op haar website. Op 10 oktober vorig jaar tekenden de Europese Centrale Bank (ECB) en de Chinese centrale bank nog een valutaswap om het gebruik van de eigen valuta te stimuleren.

    De euro wordt de zesde grote valuta die direct ingewisseld kan worden voor Chinese yuan. Eerder werd er al directe inwisselbaarheid gegarandeerd voor de Amerikaanse dollar, de Australische dollar, de Nieuw-Zeeland dollar, het Britse pond en de Japanse yen. Met een directe inwisselbaarheid van de yuan en de euro wordt het gebruik van dollars overbodig gemaakt. In het verleden was het gebruikelijk dat de valuta eerst werd omgezet naar dollars, maar dat is binnenkort niet meer nodig voor Europese bedrijven die zakendoen met Chinese bedrijven en vice versa.

    “Dit is een frisse stap voorwaarts in de internationalisering van de Chinese yuan. Echter, de werkelijke impact op wisselkoersen en bedrijven zal beperkt blijven omdat het handelsvolume van yuan naar andere valuta dan dollars nog niet zo groot is”, zo verklaarde analist Liu Dongliang van de China Merchants Bank in Shenzhen. Om de cijfers in perspectief te plaatsen: In de eerste helft van 2014 werd er voor 12,2 biljoen yuan verhandeld in dollars, tegenover slechts 110,4 miljard yuan in euro’s en 251,7 miljard yuan in Japanse yen.

    Europa gebruikt meer yuan

    Vergeleken met een jaar geleden is de handel tussen China en Europa met 12% gegroeid tot omgerekend $404 miljard (over de eerste acht maanden van 2014). Dat is meer dan de $354 miljard aan goederen die China in dezelfde periode verhandelde met de Verenigde Staten. Hieruit kunnen we concluderen dat ook het gros van de Europese bedrijven nog met dollars betaalt in plaats van euro's. Frankrijk en Duitsland gaan op dit moment aan de leiding in het gebruik van Chinese yuan, zo concludeerde HSBC in juli na een onderzoek onder 1.304 bedrijven in elf verschillende Europese landen. Van alle ondervraagde Franse bedrijven heeft 26% al eens betaald met yuan, voor Duitse bedrijven lag dat aandeel op 23%. Na China, Hong Kong en Taiwan wordt de yuan nog nergens zoveel gebruikt door bedrijven als in deze twee Europese landen. De populariteit van de yuan binnen Europa vraagt om betere faciliteiten om met yuan af te rekenen. Het is dan ook geen toeval dat Frankfurt eerder dit jaar een clearing bank kreeg voor Chinese yuan, net als het financiële centrum van Londen. "Gezien de toewijzing van clearing banks in Frankfurt en Parijs was de aankondiging van vandaag [directe inwisselbaarheid euro met yuan] te verwachten", zo schreven economen van de ANZ Banking Group in een nieuwsupdate. Ze noemen de directe inwisselbaarheid van beide valuta een belangrijke stap in de internationalisering van de Chinese yuan. De Europese Centrale Bank heeft vorig jaar oktober een valutaswap van maximaal 350 miljard yuan ondertekend met de People's Bank of China. De Chinese centrale bank kan onder deze overeenkomst toegang krijgen tot maximaal €45 miljard van de ECB.

    euro-yuan

    De euro en de yuan worden direct inwisselbaar

  • Grafiek: Steeds minder goud en olie voor een dollar

    In 1971 werd de dollar ontkoppeld van goud, met als gevolg dat de goudprijs en de olieprijs de lucht in schoten. De grote overwaardering die zich had opgebouwd in de dollar uitte zich in een veel hogere prijs voor olie en goud. Pas in 1980 werd deze snelle prijsstijging gestopt, nadat de Amerikaanse centrale bank de rente verhoogde tot 20%. Wat volgde was een periode van relatieve stabiliteit, die door economen en centrale bankiers ook wel de ‘Great Moderation’ wordt genoemd. De economie groeide, terwijl de inflatie laag bleef en de werkloosheid daalde.

    Toch stopte de waardedaling van de dollar niet, zoals de volgende grafiek van vermogensbeheerder Incrementum laat zien. De grafiek suggereert misschien dat goud en olie na 1971 heel duur zijn geworden, maar de realiteit is dat de waarde van de Amerikaanse dollar sterk is afgenomen. Dat zien we terug aan de verhouding tussen olie en goud, die van 1971 tot en met vandaag nog steeds binnen een smalle bandbreedte beweegt.

    oil-gold-dollar-grafiek

    Koopkracht dollar tegenover olie en goud

  • Geldautomaten Argentinië draaien overuren

    Terwijl het gebruik van contant geld in landen als Noorwegen, Zweden en het Verenigd Koninkrijk sterk aan populariteit verliest, blijft men in Argentinië volop contant geld pinnen. Zoveel zelfs dat de geldautomaten om de haverklap buiten gebruik raken. Meer dan 4.000 van de ongeveer 12.000 geldautomaten in het Latijns-Amerikaanse land moet ieder jaar vervangen worden, zo bericht de Argentijnse krant Clarin. Er wordt zoveel geld gepind dat automaten vaak leeg of buiten gebruik zijn, met als gevolg dat Argentijnen veel tijd kwijt zijn aan het vinden van een werkelijke geldautomaat.

    Er zijn twee oorzaken aan te wijzen voor de grote vraag naar contant geld. Als eerste is er de hoge inflatie van ongeveer 40%. Daardoor wordt er vaker geld opgenomen en uitgegeven dan in andere landen waar de inflatie lager is. Nog belangrijker is een zeer praktisch probleem: het grootste bankbiljet heeft een waarde van 100 pesos, wat omgerekend minder dan €12 waard is. Het biljet van honderd pesos is al sinds 1999 het grootste bankbiljet in Argentinië, terwijl er sindsdien sprake is geweest van een zeer hoge inflatie.

    'Kleine' bankbiljetten

    Het is onduidelijk waarom de centrale bank geen biljetten met een hogere waarde in omloop brengt, want door het 'kleine' briefgeld raken de geldautomaten veel sneller leeg. Gemiddeld halen Argentijnen volgens Express.be dertien bankbiljetten per keer uit de muur, terwijl het gemiddelde in de rest van de wereld 4,5 biljetten per keer is. U kunt zich voorstellen dat de automaten veel sneller stuk gaan en eerder leeg raken als er iedere keer zoveel bankbiljetten uit komen. Het is wachten tot de centrale bank het waardeverlies van haar munt erkent door bankbiljetten met grotere bedragen in omloop te brengen. Lees ook:

    people_queuing_in_front_of_ATM

    Argentijnen in de rij bij een bankautomaat (Afbeelding van AFP, door Mario Goldman)

  • Chinese yuan wint aan populariteit als internationale valuta

    De Chinese yuan wint razendsnel aan populariteit als internationaal betaalmiddel, zo blijkt uit de laatste cijfers van het internationale SWIFT betalingssysteem. In de maand augustus was de totale waarde van alle transacties die in Chinese yuan werd uitgevoerd namelijk drie keer zo groot als twee jaar geleden. Ook zijn er nu 35% meer financiële instellingen die de yuan renminbi accepteren voor internationaal betalingen naar bedrijven en personen in het Chinese vasteland en in Hong Kong.

    Stephen Gilderdale van betalingssysteem SWIFT ziet het gebruik van de renminbi door financiële instellingen en bedrijven sterk toenemen. Ook in Hong Kong, waar de Hong Kong dollar de gangbare munteenheid is, wordt de yuan steeds vaker gebruikt. Een toenemend aantal transacties in de Chinese valuta zorgt er ook voor dat er ook meer behoefte is aan financiële instrumenten waarin men yuan kan omzetten. Het is dan ook niet vreemd dat de Chinese overheid haar financiële markt toegankelijker maakt voor buitenlandse banken.

    Vergeleken met de Amerikaanse dollar speelt de yuan nog nauwelijks een rol van betekenis. Cijfers van het SWIFT betalingssysteem laten zien dat in de maand augustus 1,64% van alle transacties in de yuan werd uitgevoerd, tegenover 1,57% in de maand juli. Daarmee staat de munt op de zevende plaats van meest gebruikte valuta binnen SWIFT, zo schrijft China Daily.

    yuan-international-trade

    De yuan wint al jaren aan terrein als internationale betalingsmunt, maar het marktaandeel blijft vrij klein ten opzichte van de dollar

  • Geld voor de Toekomst: Willem Middelkoop

    Op zaterdag 20 september organiseerde Paul Buitink aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam het congres Geld voor de Toekomst. Met een groot aantal sprekers werd vanuit verschillende invalshoeken gekeken naar bitcoin, geld, goud en aanverwante onderwerpen. Willem Middelkoop trapte af met een korte bespreking van zijn boek “The Big Reset”. Daarnaast besteedde hij uitgebreid aandacht aan de ontwikkelingen op de Chinese goudmarkt. De hele video duurt iets meer dan veertig minuten en is hieronder te bekijken.

  • Grafiek: Ontwikkeling huizenprijzen sinds 1970

    Via Bondvigilantes kwamen we een grafiek tegen die de ontwikkeling van de huizenprijzen in verschillende landen laat zien sinds 1970. In het overzicht zien we onder meer het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Nederland, Spanje, Italië, Duitsland, Japan, Ierland, Australië en diverse Scandinavische landen.

    De prijzen zijn geïndexeerd naar begin 1970 en maken het mogelijk om de prijsontwikkeling tussen landen te vergelijken. Zo zien we dat de huizenprijzen in Nederland eind jaren ’70 naar uitzonderlijke hoogte waren gestegen, om vervolgens over een periode van tien jaar tijd weer te halveren. In de jaren ’90 leken de huizenprijzen overal te stijgen, met het Verenigd Koninkrijk en Ierland aan kop. Tussen 1997 en 2007 verdubbelden de huizenprijzen in deze landen. Wat opvalt is dat vooral in Europa de huizenprijzen enorm hard stegen, een ontwikkeling die verklaard kan worden door een periode van relatief lage rente en financiële deregulering. Het werd banken steeds makkelijker gemaakt kredieten te verlenen op een steeds minder goed onderpand.

    De stijging van de huizenprijzen in de VS valt behoorlijk mee, wanneer we die in internationaal perspectief zien. Een crash van de huizenmarkt, zoals die heeft plaatsgevonden in Ierland, Spanje en de VS, is niet overal zichtbaar. Door stimulerend beleid van overheden stijgen de huizenprijzen vrolijk door in het Verenigd Koninkrijk en in Australië.

    prijsontwikkeling-vastgoed-1970-2013

    Ontwikkeling huizenprijzen in verschillende landen sinds 1970 (Bron: Bondvigilantes)

  • De afscheiding van Schotland in tweets

    Welke economische impact heeft de mogelijke afscheiding van Schotland? We hebben een aantal tweets voor u verzameld…

    Schotland beschikt over een grote olievoorraad in de Noordzee, zelfs de grootste van alle EU-landen. Het is slecht nieuws als het Verenigd Koninkrijk niet meer van dit waardevolle bezit kan profiteren, want het diende indirect als een goed onderpand voor de schulden die het land maakt. Het is mogelijk dat de rente voor het Verenigd Koninkrijk gaat stijgen bij een onafhankelijk Schotland.

    Schotland zou niet het enige land zijn dat haar banden met het ‘moederland’ verbreekt. Velen gingen haar al voor…

    De betalingsbalans van het Verenigd Koninkrijk is al niet zo goed, maar het tekort wordt nog groter als de inkomsten uit olie-export wegvallen.


    Wat betekent een onafhankelijk Schotland voor de economie?

  • Banken sturen extra cash naar Schotland

    Britse banken hebben de laatste weken miljoenen ponden aan bankbiljetten overgebracht naar de banken in Schotland, een maatregel die bedoeld is om een plotselinge stijging van de vraag naar contant geld op te vangen. De banken vrezen dat meer mensen geld op zullen nemen van hun rekening, indien Schotland vandaag vóór onafhankelijkheid van Schotland stemt.
    Bronnen vertellen aan The Independent dat er de afgelopen weken al voorbereidingen getroffen zijn om te voorkomen dat bankautomaten op vrijdag leeg raken. Men verwacht dat een aantal spaarders geld van de rekening zal halen, om dat vervolgens weer bij een Britse bank te parkeren.

    Banken in Groot-Brittannië zien tot op heden nog geen tekenen van een toename in het aantal opnames van banktegoeden. De Bank of England heeft desondanks aangegeven dat de spaartegoeden van de Schotten de komende 18 maanden gegarandeerd zijn.

    Toch nemen de banken liever het zekere voor het onzekere, door nu alvast extra geld in de bankautomaten te stoppen. Banken in Schotland hebben hun klanten ervan verzekerd dat er geen reden tot zorg is. Eén bank gaf aan dat er de laatste tijd al veel klanten zijn binnengekomen die vragen hadden over de mogelijke gevolgen van een afscheiding van Schotland. Toch was er nog geen sprake van een aanzienlijke stroom van spaartegoeden van Noord naar Zuid. Cijfers van de Bank of England laten zien dat het aantal bankbiljetten in circulatie het afgelopen jaar sterk is toegenomen. Deze maand zijn er 62,3 miljard bankbiljetten in het land, vergeleken met 59,8 miljard een jaar geleden.

    Onafhankelijk Schotland

    Een afscheiding van Schotland kan zowel positieve als negatieve effecten hebben. Oud Fed-voorzitter Alan Greenspan beweerde dat de economische gevolgen van een afscheiding voor Schotland ‘verrassend negatief’ zullen zijn. Greenspan is van mening dat de impact veel groter zal zijn dan wat de Nationalistische partij naar de buitenwereld toe communiceert. Deutsche Bank voorziet zelfs een depressie in Schotland vergelijkbaar met die van de jaren '30 in de VS. Commerzbank denkt dat het allemaal nog wel mee zal vallen. Economen van de bank vinden de zorgen overdreven en wijzen op het feit dat Schotse aandelen dit jaar een hoger rendement hebben opgeleverd dan de Britse aandelen.

    schotland-yes-contant-geld

    Uit voorzorg worden banken in Schotland voorzien van extra contant geld

  • Ook China start nieuw stimuleringsprogramma

    In navolging op de ECB komt nu ook de Chinese centrale bank met een omvangrijk stimuleringsprogramma op de proppen. De People’s Bank of China (PBoC) injecteert 500 miljard yuan (omgerekend $81 miljard) in de vijf grootste Chinese banken. Deze banken krijgen dit jaar, volgend jaar en in 2016 een tegoed van 100 miljard yuan bijgeschreven van de centrale bank. Met deze maatregel wordt de liquiditeit in de Chinese bankensector verbeterd, een maatregel die blijkbaar nodig wordt geacht.

    Hoewel de stimulering nog niet officieel door de centrale bank is aangekondigd reageerden de financiële markten al wel op het nieuws. De Chinese bankaandelen stegen in waarde en zelfs de Amerikaanse S&P 500 beurs maakte een sprongetje omhoog. Ook kwam er na vier dagen een einde aan de waardedaling van de yuan, een teken dat de markt weer meer vertrouwen heeft gekregen door het stimuleringsprogramma.

    Volgens Louis Kuijs van de Royal Bank of Scotland was er een dreiging dat de economische groei in China zou dalen tot onder het niveau waar beleidsmakers zich aan gecommitteerd hebben. Volgens Hua Changchun, econoom van Nomura Holdings Inc uit Hong Kong, laat deze maatregel zien dat ook de PBoC meer neigt naar een monetair stimuleringsbeleid. "Dat het stimuleringsprogramma van 500 miljard yuan niet grootschalig werd aangekondigd laat zien dat de centrale bank geen sterk signaal wil uitzenden", zo concludeert Changchun. Toch zijn niet alle deskundigen het eens over de motieven van de Chinese centrale bank. Zo verklaarde Chang Jian van Barclays uit Hong Kong dat dit niet meer was dan een reguliere 'liquiditeitsoperatie'. De centrale bank voorziet de komende weken, vanwege een vakantie in China, een grotere behoefte aan contant geld. Daarom hebben de banken tijdelijk extra reserves nodig, zo concludeerde Jian.

    Groeivertraging

    Kort na het uitbreken van de financiële crisis in 2008 kon de wereldeconomie zich nog optrekken aan de zogeheten BRICS-landen, waar ook China toe behoort. Maar de laatste tijd is ook de Chinese groeimotor gaan haperen. In veel gebieden dalen de huizenprijzen weer en ook de kredietverlening aan burgers en bedrijven zakte verder weg. In augustus was de kredietverlening volgende de ruimste definitie 40% lager dan in dezelfde maand van vorig jaar. Volgens analisten van Goldman Sachs moet hier ook de verklaring in gezocht worden voor het nieuwe QE-programma van de PBoC. "We verwachten dat het monetaire beleid iets soepeler wordt, waarmee de zo noodzakelijke economische groei wat steun krijgt", zo schreef de bank onlangs in een research note. De manier waarop de Chinese centrale bank het stimuleringsprogramma brengt is overduidelijk anders dan die van andere centrale banken. Stimuleringsprogramma's van de Federal Reserve, de ECB, de Bank of England en de Bank of Japan werden altijd grootschalig aangekondigd tijdens persconferenties, waar de pers ook gelijk de mogelijkheid kreeg vragen te stellen. De extra monetaire stimulering uit China komt op een moment dat de Amerikaanse centrale bank juist de stimulering afbouwt. Naar verwachting zal Fed-voorzitster Yellen bij de eerstvolgende persconferentie het QE programma met nog eens $10 miljard afbouwen. Vanaf volgend jaar koopt de Fed helemaal geen obligaties en hypotheekleningen meer.

    General Economy Images As China Keeps Growth Target At 7.5%

    People's Bank of China kondigt nieuw stimuleringsprogramma aan (Foto door Tomohiro Ohsumi voor Bloomberg)

  • BIS: “Centrale banken drijven de prijzen op”

    De Bank of International Settlements schrijft in haar nieuwste kwartaalrapport dat de waarderingen van financiële activa over de hele linie hoger liggen door het uitzonderlijk soepele monetaire beleid van centrale banken wereldwijd. Ook zorgt de strategie van centrale banken voor een uitzonderlijk lage volatiliteit op de financiële markten. Even leek de volatiliteit toe te nemen door de geopolitieke ontwikkelingen en door zorgen over economische groei, maar uiteindelijk zakte de volatiliteit snel weer terug naar een extreem laag niveau.

    De zoektocht naar rendement zorgt wereldwijd voor verhoogde koersen en weinig volatiliteit in de markt. Dat klinkt als een positieve ontwikkeling, maar we moeten er niet gerust op zijn dat de situatie zo zal blijven. Voortzetting van een soepel monetair beleid met extreem lage rentes zorgt op termijn voor een onstabiele groei in vastgoedprijzen en in kredietmarkten, zo waarschuwt de BIS.

    Stimulering

    De Federal Reserve is al begonnen met het afbouwen van haar stimuleringsprogramma, dat op het hoogtepunt $85 miljard per maand bedroeg. Als het stimuleringsprogramma is afgebouwd kan de centrale bank beginnen met een renteverhoging. En terwijl de Federal Reserve de teugels aanhaalt, laat de ECB ze juist vieren. Draghi kondigde onlangs een ongekend stimuleringsprogramma aan, waarmee de centrale bank voor honderden miljarden euro's aan schuldpapier zal opkopen. Ook verlaagde de ECB opnieuw de rente, tot een dieptepunt van 0,05%. Door vast te houden aan een extreem soepel monetair beleid worden de risico's onder het tapijt geschoven. Ondertussen neemt de kans op een nieuwe economische schokgolf alleen maar verder toe. Analisten van Citigroup geven beleggers het advies om met meer geleend geld te beleggen, terwijl de leverage op de Amerikaanse aandelenmarkt al historisch hoog staat.

    Traffic flows past in front of the Bank for International Settlements in Basel

    BIS waarschuwt voor gevolgen van beleid centrale banken (Foto van Arnd Wiegmann voor Reuters)