Volgens UBS kan de olieprijs dit jaar naar $30 per vat dalen, voordat de wereldwijde oliemarkt in de tweede helft van het jaar weer een balans kan vinden tussen vraag en aanbod. De Zwitserse bank verwacht dat de Amerikaanse olieproductie binnen afzienbare tijd zal dalen als gevolg van de aanhoudend lage olieprijs. “In de eerste helft van 2016 zullen we een jaar-op-jaar daling van de olieproductie in de Verenigde Staten gaan zien. En zodra dat gebeurt wordt de markt meer gerustgesteld en kunnen de prijzen zich stabiliseren”, zo verklaarde grondstoffenanalist Dominic Schnider van de Zwitserse bank tegenover Bloomberg.
Het wereldwijde overaanbod van olie groeide vorig jaar door een toename van 100 miljoen vaten in de strategische olievoorraden van de VS. Dat was de grootste toename sinds 1920, het jaar waarin het Internationaal Energieagentschap begon met het bijhouden van deze cijfers. De olieprijs kwam in 2014 in een neerwaartse trend, toen Saoedi-Arabië de oliekraan wagenwijd openzette en andere landen min of meer dwong hetzelfde te doen. De prijs van een vat Brent olie zakte daardoor in anderhalf jaar tijd van $110 naar minder dan $40.
De olieprijs zakte in anderhalf jaar tijd van $110 naar minder dan $40
Oudejaarsdag was waarschijnlijk geen feestelijke dag voor de ongeveer tienduizend mensen die werken bij V&D. Op 31 december werd de winkelketen door de rechtbank van Amsterdam namelijk failliet verklaard. Hoe kon het gebeuren dat dit grote prominente warenhuis zo ten onder zou gaan? Ja, de winkels van V&D hebben zich misschien niet genoeg aangepast naar de tijd. En ja, misschien hebben ze kansen gemist met het online aanbieden van artikelen en ondervinden ze hevige concurrentie van nieuwe spelers in de markt. Maar dat is niet het hele verhaal…
In 2011 werd de V&D overgenomen door de investeerders van Sun Capital. Deze investeringsmaatschappij verkocht in korte tijd al het vastgoed waar de V&D warenhuizen in gevestigd waren, waardoor ze in korte tijd veel geld binnen harkten voor hun aandeelhouders. Maar daarmee stegen ook de kosten om de winkelketen draaiende te houden, met als gevolg een jaarlijkse toename van het verlies. Begin dit jaar ging de keten al bijna failliet, maar werd er met een kapitaalinjectie van $47 miljoen door Sun Capital meer tijd gekocht.
Het TV-programma Zwarte Zwanen duikt in het verhaal achter het faillissement van het warenhuis, waar ook Nederlandse pensioenfondsen indirect een rol in speelden.
De volgende infographic geeft een vereenvoudigde weergave van een aantal verschillen tussen het Keynesiaanse denken en de Oostenrijkse economische school. Deze illustratie is afkomstig van The Austrian Insider.
Het afgelopen jaar was zeker geen slecht jaar voor de goudmarkt. Ondanks het feit dat de goudprijs in dollars voor de derde jaar op rij daalde zien we nog steeds een zeer grote vraag naar fysiek goud. Niet alleen centrale banken kochten het afgelopen jaar weer veel goud, ook steeds meer spaarders en beleggers kozen voor de zekerheid van fysiek goud. Kwam de groei in 2014 nog voornamelijk van de goudmarkt in Azië, het afgelopen jaar maakten ook de Verenigde Staten en Europa een serieuze inhaalslag. Daar werd in 2015 beduidend meer goud en zilver verkocht dan een jaar geleden!
Ontwikkeling goudprijs
We kunnen er niet omheen dat de goudprijs ook het afgelopen jaar weer onder druk stond door een sterkere dollar en de verwachting van een renteverhoging door de Amerikaanse centrale bank. In de zomer zakte de prijs van goud in dollars zelfs naar $1.020 per troy ounce, het laagste niveau in vijf jaar tijd. Maar in euro’s liet goud een heel ander koersverloop zien. In de aanloop naar het stimuleringsprogramma van de ECB steeg de goudkoers in euro’s in een paar weken tijd van minder dan €1.000 naar bijna €1.150 per troy ounce! In deze korte periode bleek goud een goede hedge te zijn tegen een waardedaling van de munt.
Iedere keer als centrale banken een nieuw stimuleringsprogramma aankondigen heeft dat een zeer positief effect op de prijzen van goud en zilver, omdat beide edelmetalen gezien worden als een veilige haven. Uit historisch oogpunt is dat goed te begrijpen, want goud heeft door de eeuwen heen een veel beter trackrecord opgebouwd als ‘store of value’ dan papiergeld. En dat is ook precies de reden waarom steeds meer mensen goud kopen.
Ontwikkeling goudprijs in 2015 (Bron: Goudstandaard)
Van papier naar fysiek
Beleggers die speculeren met goud doen dat bij voorkeur met papieren afgeleiden van goud, omdat die makkelijker te verhandelen zijn en lagere bewaarkosten met zich meebrengen. En juist deze papieren afgeleiden verliezen de laatste jaren in een razendsnel tempo aan populariteit ten opzichte van fysiek goudbezit. Het grootste goudfonds ter wereld zag haar voorraad goud onder beheer dit jaar verder dalen van bijna 710 naar 643 metrische ton. Veel beleggers keerden goud de rug toe en verkochten hun aandelen in het GLD.
Goudvoorraad in GLD daalde in 2015 met 9%
De verschuiving van papiergoud naar fysiek goud is een trend die ook in 2015 werd voortgezet. De meest recente cijfers van de World Gold Council laten zien dat er in de eerste drie kwartalen van dit jaar netto meer dan 60 ton goud is weggehaald uit ETF's en soortgelijke producten. Dat terwijl de vraag naar gouden munten en goudbaren in dezelfde periode ongeveer 750 ton bedroeg, vergelijkbaar met vorig jaar.
Sinds het uitbreken van de financiële crisis is de markt voor beleggingsgoud wereldwijd in volume verdubbeld. In Europa wordt vandaag de dag ook veel beleggingsgoud verhandeld, terwijl deze markt tot voor het uitbreken van de crisis volgens de World Gold Council zo goed als 'non-existent' was. Ook in de VS, waar de goudprijs door de sterke dollar veel verder gedaald is, blijft het fysiek bezit van zowel goud als zilver aan populariteit winnen. Van augustus tot en met oktober waren zilveren munten zelfs niet aan te slepen, toen de zilverkoers naar het laagste niveau in ruim vijf jaar tijd wegzakte.
Wereldwijde markt voor beleggingsgoud is verdubbeld sinds uitbreken crisis
China en Rusland kopen goud
Het verhaal dat in de reguliere media maar zelden verteld wordt is dat China en Rusland al jaren massaal goud aan het hamsteren zijn. De centrale banken van deze landen voegen vrijwel iedere maand ongeveer 10 tot 20 ton goud aan hun reserves toe. En dat terwijl ze tegelijkertijd hun dollarreserves afbouwen. De Central Bank of Russia voegde dit jaar al 197 ton goud aan haar reserves toe, dat meer dan de 172 ton van vorig jaar. Hoeveel goud de Chinese centrale bank dit jaar gekocht heeft weten we niet precies, maar in de zomer werd duidelijk dat het land de afgelopen zes jaar ruim 600 ton gekocht heeft. Per jaar is dat dus 100 ton goud.
Europese centrale banken kopen al jaren geen goud meer, omdat ze in verhouding tot de rest van de wereld al over grote goudvoorraden beschikken. Maar dat goud bewaren ze vaak in het buitenland, in de kluizen van de Bank of England in Londen en bij de Federal Reserve in New York. Onder publieke druk en in het kader van transparantie besluiten meer centrale banken een deel van hun goud terug te halen. Duitsland en Nederland hebben daarin al stappen gezet, maar dit jaar liet ook Oostenrijk een deel van haar goudvoorraad terughalen. Ook interessant was de publicatie van een complete lijst van goudbaren door de Duitse Bundesbank, omdat centrale banken doorgaans zeer terughoudend zijn met het verstrekken van dit soort informatie.
De daling van de goudprijs eiste het afgelopen jaar ook slachtoffers. Vooral de goudmijnen zitten in de hoek waar de klappen vallen, want door de daling van de goudprijs zien zij een groot deel van hun inkomsten verdampen. In een jaar tijd verloor de GDX, een index van verschillende grote goudmijnbedrijven, een kwart van haar waarde. De GDXJ index, waarin de kleinere bedrijven in de goudmijnsector zijn opgenomen, verloor in 2015 ook ongeveer 20% van haar waarde. Ter vergelijking: De goudprijs in dollars daalde het afgelopen jaar met iets meer dan 10%.
De index van grote goudmijnen presteerde het afgelopen jaar dus slechter dan de index met kleine en meer volatiele goudproducenten. Dat komt omdat een aantal grote mijnbouwbedrijven met heel veel schulden gefinancierd zijn. Zij kunnen de klappen minder goed opvangen en moeten als eerste activiteiten afstoten bij een aanhoudend lage goudprijs.
De waarderingen in de goudmijnsector zijn op dit moment erg laag, omdat de helft van de goudmijnen naar verluid al verlies draait. Het vraagstuk of mijnen nu ondergewaardeerd zijn of niet is grotendeels afhankelijk wat de goudprijs gaat doen. Bij een herstel van de goudprijs kunnen de gezonde mijnen een flinke inhaalslag maken!
Goudmijnen deden het in 2015 weer veel slechter dan goud (Grafiek van YCharts)
Vooruitblik 2016
Wat mogen we verwachten van de goudmarkt in 2016? Verschillende banken zien onder druk van een sterke dollar de prijs van goud volgend jaar verder dalen. Nederlandse banken zijn misschien nog wel het meest negatief in hun koersdoel. De ABN Amro voorziet een daling tot $900 per troy ounce, terwijl Han Dieperink van de Rabobank denkt dat de prijs zelfs naar $500 per troy ounce gaat. Dat lijkt ons zeer onwaarschijnlijk, aangezien iedere prijsdaling wereldwijd een stormloop op fysiek goud teweeg brengt. En dat levert nu bij vlagen al lange wachttijden op... Mocht de prijs inderdaad zo ver dalen, dan zal het ons niet verbazen als er bijna geen goud meer te krijgen is. Iedereen die het nog wel kan aanbieden zal een veel hogere premie vragen.
We moeten niet vergeten dat de goudprijs door talloze factoren wordt beïnvloedt. Naast economische spelen ook politieke en geopolitieke factoren een rol. Het is daarom te simpel om enkel en alleen op basis van de renteverhoging door de Federal Reserve te stellen dat de goudprijs verder zal dalen. Uiteindelijk zijn het diegene die fysiek goud bezitten die iets te zeggen hebben over de prijs en de functie van het metaal.
Tip: Wilt u ook goud kopen? Overweeg dan eens wat spreiding aan te brengen met fysiek goud. Door de geschiedenis heen heeft dit edelmetaal haar waarde weten te behouden, in tegenstelling tot veel valuta. Het is niet voor niets dat zelfs centrale banken nog steeds aanzienlijke goudreserves aanhouden. Wilt u goud kopen, dan kunnen wij Hollandgold en Goudstandaard aanbevelen als betrouwbare aanbieders van fysiek edelmetaal.
Volgens Marc Faber, beleggingsgoeroe en auteur van het Gloom, Boom en Doom rapport, stevent de Amerikaanse economie af op een nieuwe recessie. Dat zegt hij in een gesprek met Bloomberg. Volgens de Federal Reserve is de economie van de Verenigde Staten sterk genoeg om een rentestijging te dragen, maar daarover zijn de meningen onder beleggers en analisten verdeeld. Faber verwacht een nieuwe recessie, waardoor er opnieuw een vlucht richting veilige havens zal komen.
“Ik geloof dat we al op weg zijn naar een nieuwe recessie in de Verenigde Staten en dat de koersen van Amerikaanse aandelen zullen dalen”, aldus Faber. De groei van de Amerikaanse economie daalde van 3,9% in het tweede kwartaal naar 2% in het derde kwartaal van dit jaar. De effecten van de rentestijging zijn daar nog niet in meegenomen.
Amerikaanse staatsobligaties als veilige haven
Volgens Marc Faber zijn Amerikaanse 10-jaars staatsobligaties op dit moment aantrekkelijk geprijsd: “De 10-jaars Amerikaanse staatsobligaties zijn best aantrekkelijk vanwege mijn vooruitzicht van een zwakkere economie.” Dit schuldpapier levert momenteel 2,29% rente op en realiseerde het afgelopen jaar een rendement van 1,1%. Vorig jaar haalden deze langlopende leningen een koersrendement van 6,2%.
Het is opvallend dat hij opeens zo positief is over het schuldpapier, want in 2011 oordeelde hij nog dat het langlopende Amerikaanse schuldpapier een ‘suïcidale belegging’ was. Sindsdien hebben de Amerikaanse staatsleningen met een looptijd van 30 jaar volgens cijfers van Bank of America Merrill Lynch een positief rendement van 8,7% per jaar gehaald.
Marc Faber verwacht nieuwe recessie en is positief over Amerikaanse staatsobligaties
De huizenprijzen in het Verenigde Koninkrijk stijgen momenteel met £23 per dag, zo becijferde Business Insider op basis van de nieuwste cijfers van Nationwide. In de maand december stegen de huizenprijzen met 0,8%, terwijl op een stijging van een half procent was gerekend. De afgelopen maand steeg de gemiddelde prijs van een koopwoning van £196.305 naar £169.999 en dat is omgerekend dus ongeveer £23 per dag.
Ten opzichte van een jaar geleden zijn de huizenprijzen in het Verenigd Koninkrijk met gemiddeld met 4,5% gestegen, maar achter dat gemiddelde gaan grote verschillen schuil. Zo liggen de prijzen in Londen nu al 12% hoger dan een jaar geleden en zelfs 50% hoger dan het niveau van 2007. De huizen in het zuidelijke deel van het Verenigde Koninkrijk blijken veel beter in de markt te liggen dan die in het noordelijke deel van het land. Stegen de prijzen van woningen in het zuiden van het land met 8,9% op jaarbasis, in het noorden is dat slechts 1,6%.
Stijgende huizenprijzen
In Nederland steeg de gemiddelde koopsom van bestaande woningen in november volgens het Kadaster naar €234.610. In dezelfde maand van vorig jaar lag dat gemiddelde op €220.204. Dat is een stijging van €14.406 op jaarbasis.
Christine Lagarde, topvrouw van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), verwacht dat 2016 een bijzonder mager jaar zal worden voor de wereldeconomie. In een interview met de Duitse krant Handelsblatt zegt ze dat de groei van de wereldeconomie “teleurstellend en ongelijkmatig” zal zijn. Dat komt volgens haar door het vooruitzicht van een stijgende rente in de Verenigde Staten en een verder groeivertraging van de Chinese economie. Ook de daling van de grondstofprijzen zorgt volgens Lagarde voor problemen, met name voor landen die erg afhankelijk zijn van de export van grondstoffen.
Het IMF ziet de ‘normalisering’ van de rente in de Verenigde Staten als een positieve ontwikkelingen, al zullen er gaandeweg ook negatieve bijwerkingen zichtbaar zijn. Lagarde waarschuwde dat bedrijven met hoge schulden in de problemen kunnen komen door sterke dollar en een stijging van de dollarrente. Dit probleem is extra groot voor niet-Amerikaanse bedrijven die in dollars geleend hebben, omdat die ook een wisselkoersrisico hebben. Als veel bedrijven in de problemen komen door de stijgende rente kan dat volgens Lagarde ‘besmettingsgevaar’ geven naar banken en overheden.
Lagarde (IMF) voorziet ’teleurstellende en ongelijke’ economische groei in 2016
Met ingang van 1 januari 2016 komen alle banken in de Europese Unie onder nieuwe bail-in regels te staan, want betekent dat u als spaarders niet meer veilig bent als u meer dan €100.000 aan spaargeld op een bankrekening heeft staan. Spaargeld tot €100.000 valt in de hele Europese Unie onder het deposito garantiestelsel, maar alles wat boven deze grens zit loopt vanaf volgend jaar risico. Valt uw bank om, dan mag de bank alles boven die grens gebruiken om de verliezen op te vangen.
Met deze Europese plannen willen de regeringsleiders voorkomen dat de belastingbetaler moet opdraaien voor de redding van een bank, zoals in 2008 en 2009 gebeurde. Regeringen moesten toen voor tientallen miljarden euro’s banken nationaliseren of noodleningen verstrekken, met alle risico’s van dien. Met een Europese bail-in wetgeving wordt dat verleden tijd. De beruchte ’template’ waar Dijsselbloem over sprak tijdens de bankencrisis op het eiland Cyprus wordt dus voor alle Europeanen werkelijkheid.
Van bailout naar bail-in
Het is opvallend dat er zoveel haast geboden is bij de invoering van deze Europese bail-in regels, want de Europese Commissie heeft al zes landen aangeklaagd die nog niet alle voorzorgsmaatregelen genomen zouden hebben. Nederland, Luxemburg, Zweden, Roemenië, Tsjechië en Polen lopen achter met hun voorbereidingen, omdat de invoering van de bail-in regels volgens deze landen een zekere complexiteit met zich meebrengen.
Ook in de Verenigde Staten worstelt men met het vraagstuk hoe een bank het beste opgevangen kan worden. Eind november schreef CNN dat de Federal Reserve voortaan minder noodkredieten wil verlenen aan banken, om minder blootstelling te krijgen aan de zogeheten ’too big to fail’ banken. In de Verenigde Staten worden de verliezen nog wel afgewenteld op de overheid, maar het is de vraag of die wel in staat is banken te redden met een balanstotaal van honderden miljarden dollars.
Spaarder opgelet!
Al in 2013 waarschuwden we u op Marketupdate over de komst van nieuwe bail-in regels. Ook bij de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) werd al in 2013 gepubliceerd over het wegnemen van de ‘beschermde status’ van vermogende spaarders. De invoering van een Europees bail-in stelsel zal een opluchting zijn voor de Bundesbank, die eerder dit jaar nog bij monde van bestuurslid Andreas Dombret haar zorgen uitsprak over de kwetsbaarheid van een aantal Griekse banken. Het omvallen van een Griekse bank zou – in afwezigheid van deze bail-in regels – een forse tegenvaller betekenen voor de Griekse begroting.
De financiële repressie beperkt zich niet alleen tot de invoering van de bail-in. In een IMF-rapport uit 2013 werd ook al een balletje opgegooid voor een preventieve heffing op spaartegoeden. Het zal ons niet verbazen als ook deze plannen werkelijkheid worden…
Europese bail-in wordt al in 2016 ingevoerd
Tip: Maakt u zich ook zorgen om uw vermogen? Overweeg dan eens wat spreiding aan te brengen met fysiek goud. Door de geschiedenis heen heeft dit edelmetaal haar waarde weten te behouden, in tegenstelling tot veel valuta. Het is niet voor niets dat zelfs centrale banken nog steeds aanzienlijke goudreserves aanhouden. Wilt u goud kopen, dan kunnen wij Hollandgold en Goudstandaard aanbevelen als betrouwbare aanbieders van fysiek edelmetaal.
Waar begin je als een overzicht wilt maken van de meest spraakmakende gebeurtenissen van het afgelopen jaar? Op financieel en geopolitiek gebied zijn er weer zoveel dingen gebeurd dat het moeilijk is een goede selectie te maken. We doken in het archief en verzamelden de tien best gelezen artikelen van het afgelopen jaar. Vooral de documentaire over Martin Armstrong en de onze berichtgeving over ISIS trok de aandacht van een groter publiek.
1. Amerikaanse voorspeller Martin Armstrong verwacht financiële crisis (37.757 keer gelezen)
Het artikel dat dit jaar met afstand het beste gelezen werd gaat over Martin Armstrong, de ontwikkelaar van een economisch model dat door de jaren heen bijzonder vaak aan het juiste eind is geweest. Het uiteenvallen van Rusland in 1998, een dieptepunt voor de olieprijs en de goudprijs in 1999, de technologiebubbel in 2000, het uiteenspatten van de vastgoedzeepbel in 2007 en de Europese schuldencrisis in 2011 zijn zomaar een paar voorbeelden die Martin Armstrong ruim van tevoren heeft zien aankomen.
Toen een documentaire over Armstrong op de Nederlandse televisie werd uitgezonden wisten veel mensen dit artikel op onze site te vinden. De volledige documentaire hebben we vervolgens ook op de site geplaatst en ook deze haalde de top tien!
Enkele juiste voorspellingen uit het model van Armstrong
De afgelopen jaren heeft Rusland zichzelf prominent op de kaart gezet als wereldspeler. Niet alleen vanwege de omstreden annexatie van de Krim in Oekraïne, maar ook voor de bemiddelende rol die Poetin speelde in Syrië. Assad werd ervan beschuldigd chemische wapens te gebruiken tegen zijn eigen bevolking, een beschuldiging waar tot op heden maar weinig bewijs voor gevonden is. Toen de Amerikanen dreigden met maatregelen wierp Rusland zich op als de bemiddelende partij. Poetin stelde voor alle chemische wapens van Syrië onder internationaal toezicht te stellen. Assad en daarmee werd de angel uit de discussie gehaald.
Toch kon daarmee niet voorkomen worden dat Syrië in een chaos verzeild raakte. De strijders die de regering van Assad probeerden omver te werpen, en die daarin gesteund werden door de Amerikanen, bleken een veel grotere bedreiging voor de stabiliteit in de regio dan de regering van Assad zelf! Opeens had iedereen het over Islamitische Staat, ook wel IS, ISIS of Daesh genoemd.
Wie zijn deze terroristen? En waarom is deze organisatie zo lastig te bestrijden? Volgens de president van Rusland komt dat omdat de terreurorganisatie direct of indirect financiering krijgt uit veertig verschillende landen, waaronder leden van de G20…
Poetin: “ISIS krijgt financiering uit veertig landen”
3. Starikov: “ISIS is door Westen gecreëerd om Rusland en China te dwarsbomen” (17.868 keer gelezen)
Er zijn meer Russen die beweren dat Westerse landen met hun Midden-Oosten beleid voor een belangrijk deel hebben bijgedragen aan de opmars van ISIS. Ook de Russische auteur, historicus en politicus Nikolai Starikov neemt geen blad voor de mond. Volgens hem hebben de Verenigde Staten door de regio te destabiliseren en regeringen omver te werpen een voedingsbodem gecreëerd waarin deze terreurbeweging kon groeien. Om de absolute wereldmacht te blijven wil de VS chaos creëren op het Euraziatische continent, zo redeneert Starikov. Lees hier zijn hele verhaal.
4. Uitgelicht: De oliehandel van ISIS in kaart gebracht (13.845 keer gelezen)
Israël en Turkije spelen een sleutelrol in de oliehandel van ISIS, zo concludeert de site Al Araby uit diverse bronnen die rechtstreeks bij deze handel betrokken zijn. De olie die de terreurgroep produceert in Syrië en Irak wordt op de grens met Turkije verkocht aan handelaren, waarna de olie met een groot aantal vrachtwagens naar Turkse havensteden aan de Middellandse Zee wordt gebracht. Daar wordt de olie weer doorverkocht en per schip naar Israël gebracht voor verdere raffinage.
Nadat we op Marketupdate de oliehandel van ISIS op de kaart hadden gezet bereikte het nieuws ook de reguliere media. Turkije blijkt inderdaad een belangrijke rol te vervullen in de olietransporten en daarmee in de financiering van de terroristen.
De route die de olie van ISIS aflegt (Bron: Al Araby)
Poetin ergert zich aan de imperialistische ambities van de Verenigde Staten en beschuldigt het land van het destabiliseren van de regio. Volgens Poetin heeft de VS daarmee de voedingsbodem gecreëerd voor de opkomst van een terreurbeweging als ISIS. In het volgende videofragment legt hij in heldere bewoording uit wat er volgens hem mis is met het buitenlandse beleid van de Verenigde Staten. We hebben het videofragment vertaald, de vertaling is hier te vinden.
Vaak wordt gesuggereerd dat Griekenland een buitensporig hoge schuld heeft, maar in hoeverre klopt die bewering? En hoe zit het met de totale schuldenlast van Nederland? Marketupdate verzamelde de meest recente cijfers van Eurostat en maakte daar de volgende grafiek van. We kregen terecht de opmerking te horen dat er in Nederland ook veel pensioenvermogen en spaarvermogen tegenover staat, maar dat neemt niet weg dat we als Nederlanders moeilijk kunnen oordelen over hoge schulden in de Zuid-Europese landen...
Naar aanleiding van een eerder nieuwsbericht over Martin Armstrong plaatst Marketupdate hierbij een link naar de documentaire over The Forecaster. Deze interessante documentaire was gister te zien op NPO 2 en staat nu op uitzending gemist. Wanneer u de aflevering nog niet heeft gezien en interesse heeft in economische theorieën, is deze documentaire zeker een aanrader.
De documentaire die op televisie werd uitgezonden is een ingekorte versie van de volledige documentaire. Het origineel duurt 100 minuten, terwijl deze versie van de NPO is teruggebracht tot een uur. We kregen van lezers al te horen dat er bepaalde stukken waren weggeknipt uit de originele documentaire. De volledige versie van 100 minuten is te bekijken op Vimeo tegen een vergoeding van €17,92.
In Saoedi-Arabië stonden op één dag vijftig onthoofdingen op het programma. Het waren mensen die veroordeeld werden voor ‘terrorisme’ en die door de regering als ‘criminelen en ‘Al-Qaida terroristen’ omschreven werden. Opvallend is dat heel veel veroordeelden afkomstig waren uit het plaatsje Awamiyya, dat al sinds 2011 bekend staat als het epicentrum van demonstraties tegen de regering van Saoedi-Arabië. De bevolking is daar overwegend Sjiitisch.
De Verenigde Naties hebben Saoedi-Arabië eerder dit jaar nog voorzitter gemaakt van een forum in de Mensenrechtenraad, wat wereldwijd tot een storm van kritiek leidde.
In augustus bereikte de regering een overeenkomst over het hervormen van de vermogensbelasting. Het fictieve rendement wordt lager voor kleine vermogens en hoger voor zeer vermogende mensen. Een opmerkelijk besluit, omdat het vandaag de dag al moeilijk is de verwachte 4% rendement te halen. Het is meer een nivellerende maatregel, ook omdat de ondergrens wordt opgerekt en lagere vermogens effectief minder vermogensbelasting gaan betalen. Kennelijk zit er ook vermogen bij de Marketupdate lezers, want dit artikel haalde de top tien!
10. Poetin: “Vluchtelingencrisis Europa was volledig te verwachten” (4.401 keer gelezen)
Volgens de Russische president Poetin was de vluchtelingencrisis in Europa volledig te verwachten. De vluchtelingenstroom naar Europa is volgens hem namelijk het directe gevolg van het Westerse beleid in het Midden-Oosten en in Noord-Afrika, waardoor een voedingsbodem kon ontstaan voor terreurbewegingen en jihadisten. Naar de mening van Poetin wordt in het Westen niet altijd even goed geluisterd, maar bij de Marketupdate lezers wel! Lees hier het hele artikel.
Geboeid door dit jaaroverzicht? Bekijk dan ook eens onze jaaroverzichten van 2014 en 2013.
Centrale banken wereldwijd hebben het afgelopen jaar een deel van hun valutareserves moeten aanspreken om de waardedaling van hun munt op te vangen of hun koppeling aan de dollar vast te houden. Landen als China, Rusland, Saoedi-Arabië, Turkije en Mexico zagen hun valutareserves het afgelopen jaar met meer dan tien procent dalen. Zie ook onderstaande grafiek van Goldman Sachs die we tegenkwamen op Zero Hedge.
De afgelopen vijftien jaar hebben centrale banken wereldwijd veel dollarreserves verzameld om de wisselkoers van hun munt te verdedigen. Handelsoverschotten werden steeds terug uitgeleend aan de Verenigde Staten, in ruil voor staatsobligaties. Daardoor konden Amerikanen al die tijd zeer goedkoop geld lenen en een structureel begrotingstekort in stand houden.
Die situatie lijkt voor het eerst in lange tijd te veranderen. Waren centrale banken in het recente verleden nog netto kopers van staatsobligaties, nu zijn ze verkopers van het schuldpapier. De ‘monetaire verkrapping’ komt dus niet alleen van de Federal Reserve, maar ook van andere centrale banken over de hele wereld.
Centrale banken bouwen valutareserves af (Grafiek van Goldman Sachs, via Zero Hedge)
Verwachting 2016
Welke gevolgen heeft dit voor volgend jaar? Volgens zakenbank Goldman Sachs betekent het voor de olieproducerende landen dat de koppeling van hun munt aan de dollar (zoals in Saoedi-Arabië en Verenigde Arabische Emiraten) verder onder druk zal komen te staan. Olieproducenten die de wisselkoers van hun munt aan de markt overlaten kunnen proberen de koersdaling af te remmen door dollars te verkopen, maar een verdere waardedaling lijkt in die gevallen onvermijdelijk.
China heeft met bijna $3,5 biljoen met afstand de grootste valutareserves ter wereld. Volgens analisten van Goldman Sachs zal ook hun centrale bank onder druk gezet worden om valutareserves te gebruiken. Die druk kan verminderd worden als China besluit haar wisselkoersbeleid af te stemmen op een mandje van verschillende valuta, in plaats van alleen de dollar.
Valutareserves dalen al sinds september 2014 (Grafiek van Bloomberg)
Saoedi-Arabië verhoogt de prijs van een liter benzine van 15 naar 22 cent, een stijging van 50%. Ook wil de regering de subsidies op water en elektriciteit terugbrengen, wat betekent dat ook deze voorzieningen duurder zullen worden. Naast hogere brandstofprijzen wil de regering ook extra accijnzen op tabak en frisdranken gaan heffen en een btw invoeren voor alle producten.
De maatregelen zijn nodig vanwege het enorme begrotingstekort van bijna €90 miljard, dat veroorzaakt is door de lage olieprijs. Het land is voor 90% van haar inkomsten afhankelijk van olie, dat door de scherpe prijsdaling die Saudi-Arabië zelf veroorzaakt heeft veel minder geld oplevert. De totale inkomsten voor dit jaar worden geschat op $162 miljard, dat is 15% lager dan het bedrag dat de eerdere begroting.
Lage olieprijs
Met de verwachting dat de olieprijs niet meer snel naar het oude niveau zal herstellen is de regering genoodzaakt fors te snijden in haar uitgavenpatroon. Maar dat neemt niet weg dat er ook voor 2016 een tekort van meer dan tien procent verwacht wordt. De valutareserves van het land zijn sinds het begin van dit jaar al met bijna 15% gedaald tot omgerekend $635 miljard.
De afgelopen jaren heeft Saoedi-Arabië veel geïnvesteerd in sociale programma’s, zoals gratis onderwijs en goedkope gezondheidszorg. Ook heeft het land veel geld uitgegeven aan defensie.
Dat het land een deel van deze welvaart moet inleveren, dat lijkt onvermijdelijk. Maar opvallend is dat er geen bezuinigingen gepland zijn op militair gebied. Het zijn vooral de burgers die de lastenverzwaringen gaan merken.
Hogere benzineprijs
Dat de prijzen van benzine en andere voorzieningen verhoogd zouden worden, dat komt voor weinig mensen als een verrassing. Toch stonden er al vrij snel na het bekendmaken van de nieuwe begroting lange rijen aan de pomp van Saudi’s die hun auto nog tegen de oude benzineprijs van 15 cent willen volgooien.
Ondanks de prijsverhoging van 50% blijft benzine in Saoedi-Arabië spotgoedkoop. Alleen in Libië en Venezuela is het vullen van de benzinetank beduidend goedkoper, zie ook deze grafiek.
