Blog

ISIS haalt meeste wapens uit Irak

ISIS haalt een groot deel van haar wapenarsenaal uit Irak, zo blijkt uit een nieuw rapport van Amnesty International dat vandaag gepresenteerd werd. Zware wapens als raketwerpers, luchtafweergeschut, granaten, mortieren, maar ook grote hoeveelheden machinegeweren en pistolen kwamen in juni 2014 in handen van strijders van ISIS toen zij de Irakese stad Mosul wisten te veroveren. Tot de oorlogsbuit behoren grote hoeveelheden Kalasjnikovs uit Rusland en China, maar ook Amerikaanse machinegeweren zoals M16’s en Bushmasters.

Amnesty International spreekt van een lakse controle op het wapenarsenaal van het Irakese leger, dat eind jaren ’70 en begin jaren ’80 enorm werd uitgebreid toen Irak in oorlog was met Iran. In deze periode kocht Irak wapens uit in totaal 32 verschillende landen, waaronder Rusland, China, de Verenigde Staten en een aantal Europese landen. Ook kreeg Irak donaties van het Pentagon en de NAVO om zichzelf te kunnen ‘beschermen’. Dat werd minder na de invasie van Koeweit in 1990, toen de Verenigde Naties een embargo instelden op de levering van wapens aan Irak.

Levering wapens
Na de Amerikaanse bezetting in 2003 werden er nog meer wapens naar Irak gestuurd, toen de Amerikaanse bezetters een nieuwe Irakese politiemacht trainden. Helaas 'verdwenen' veel wapens door gebrekkige controle en door de wijdverbreide corruptie in het Irakese leger. Volgens Amnesty zijn op deze manier honderdduizenden - voornamelijk Amerikaanse - wapens uit het zicht verdwenen. Het bleef niet alleen bij munitie en machinegeweren, want tussen 2011 en 2013 spendeerde het Amerikaanse leger miljarden dollars aan Abrams tanks, F16 gevechtsvliegtuigen, Stinger raketten en luchtafweerinstallaties om het nieuwe Irakese leger te bewapenen. Daarnaast hebben de Amerikanen nog eens $500 miljoen aan lichte wapens en munitie geleverd aan de Irakese overheid.
ISIS lastig te bestrijden
Met de inname van de Iraakse stad Mosul kreeg ISIS niet alleen een grote hoeveelheid wapens en munitie in handen, maar ook diverse militaire voertuigen. Dat maakt de terreurbeweging lastig te bestrijden, want ze vergaren ook aanzienlijke inkomsten uit de verkoop van olie. Daar deden we onlangs al uitgebreid verslag over op Marketupdate.

Groot deel wapenarsenaal ISIS komt uit Irak

8 december 2015
Vooruitblik: Valuta in 2016

Deze bijdrage is afkomstig van Beurshalte

Op zich lijken de kaarten op de internationale valutamarkten voor 2016 al aardig geschud. Enkele grote thema’s zijn min of meer onbetwist. De US dollar zal versterken, valuta’s van de opkomende markten blijven zwak en de Chinese renminbi zal aan waarde inboeten. Een heel wat moeilijker te beantwoorden vraag is uiteraard wanneer dat allemaal staat te gebeuren en in welke mate. Over die vragen is veel minder eensgezindheid.

Vooral over de eerste helft van 2016 heerst de nodige ongerustheid. Die zal waarschijnlijk erg onder invloed staan van de beslissing van de Federal Reserve later deze maand, waardoor het beleid van beide centrale banken diametraal ten opzichte van elkaar kan komen te staan. Natuurlijk, de effecten van beide beslissingen heeft de markt al grotendeels in geprijsd. Dat wil weer niet zeggen, dat het alsnog mis kan gaan. Het loskoppelen van de Zwitserse franc van de euro, maar ook de devaluatie van de renminbi heeft afgelopen jaar voor onverwachte volatiliteit gezorgd. Die ervaringen uit 2015 kleuren de verwachtingen voor 2016.

Valutamarkt in 2016

Volgens sommigen hebben de gebeurtenissen in 2015 geleerd dat de huidige valutamarkten anders functioneren, dat prijzen en transacties anders tot stand komen. Dat komt, zo denken ze, omdat door de nieuwe regelgeving de liquiditeit verminderd is. Daardoor is de risico appreciatie veranderd en verminderd. Ja, de dollar gaat in 2016 naar pariteit met de euro, maar daar kan men toch een heel groot voorbehoud bij maken. De Fed lijkt toch wel bevreesd voor de mogelijke negatieve gevolgen van een te sterke dollar. Dat heeft in ieder geval JP Morgan ertoe verleid haar verwachtingen voor de euro in 2016 te laten oplopen naar $ 1,16. Volgens die bank is de Amerikaanse economie wel gezond, maar is daarmee feitelijk alles wel gezegd. Als de groei ook maar een kwartaal tegenvalt, kan de Fed zomaar besluiten om de cyclus van kleine rentestappen in 2016 vroegtijdig te stoppen.

Volgens Morgan Stanley zal het monetaire beleid van centrale banken ook in 2016 de valutamarkten blijven domineren. Meer nog dan in 2015 zullen de beperkingen van dat beleid aan het licht komen. De ECB heeft het geluk, dat de verlenging van haar verruimingsbeleid geschiedt tegen de achtergrond van een geleidelijk verbeterende economie. Pech is weer wel, dat door de agressieve verruiming de euro de funding currency wordt voor de zogeheten carry trades. Als door ongelukjes op de internationale financiële markten de risico aversie plotseling toeneemt, dan kan aan deze funding zomaar een einde komen. Het gevolg kan dan een duurdere euro zijn.

Japan

Het monetair beleid zal ook de waarde van de yen in 2016 bepalen. Die kan zakken naar ¥ 130 in de dollar zonder dat de BoJ het beleid verder verruimt. Het is vooral de opstelling van de Japanse centrale bank die een verdere verzwakking bevordert. De uitzondering op de regel is opnieuw JP Morgan. Daar geloven ze helemaal niets van een verdere verzwakking van de Yen. Het tegendeel zal eerder gebeuren. Dat laatste zal in ieder geval niet met de Chinese renminbi gebeuren. Die zal verder verzwakken. Daar zal de PoBC geen rol van betekenis in spelen.

De verzwakking is in zoverre een probleem, dat het een uitstroom van kapitaal tot gevolg zal hebben en dat kan een toch al verzwakkende economie verder onder druk zetten. Dat achten strategen een onmiskenbaar risico voor 2016. Een zwakker China tenslotte kan het voorziene voorzichtige herstel in de opkomende markten opnieuw onderuit halen. Dat kan zeker het geval zijn voor die landen, die veel commodities produceren. Voorspellen is zo moeilijk, juist omdat het de toekomst betreft. Dat geldt zeker voor valuta waarvan het gedrag zich ook op de korte termijn moeilijk laat voorspellen!

Cor Wijtvliet

Hoofdredacteur Beurshalte.nl

Over Beurshalte:

Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!

8 december 2015
India wil import 24 karaat gouden sieraden verbieden
India overweegt de import van 24 karaat gouden sieraden te verbieden, zo schrijft Reuters. Goud wordt als sieraad ingevoerd tegen een veel lagere heffing van twee procent, om vervolgens omgesmolten te worden tot goudbaren en gouden munten. Op deze manier loopt de regering veel inkomsten mis.

In 2013 werd de importheffing op zuivere goudbaren naar 10% verhoogd, in een poging de import van het edelmetaal te ontmoedigen. Maar door vrijhandelsverdragen met andere Aziatische landen worden gouden sieraden nog steeds tegen een veel gunstiger importtarief van 2% belast. Daardoor is er een levendige handel ontstaan van eenvoudige 24 karaat ‘sieraden’, die tegen een geringe kostprijs gemaakt worden.

De kosten om 24 karaat goud te verwerken tot sieraden en vervolgens in India weer om te smelten is minder groot dan de kosten van de 10% invoerheffing op zuivere goudbaren. Deze vorm van arbitrage wil de overheid nu aan banden leggen, door de import van zuivere 24 karaat gouden sieraden tegen te houden.
- Lees verder bij Goudstandaard
8 december 2015
Grafiek: Bedrijfswinsten dalen, aandelen stijgen

Er zijn verschillende manieren om bedrijven te waarderen, maar de meest gangbare methode is om te kijken naar de winstgevendheid. De winstgevendheid op dit moment en de verwachtingen voor de toekomst bepalen voor een belangrijk deel wat een bedrijf waard is. Je zou dus een correlatie kunnen verwachten tussen de ontwikkeling van de aandelenkoersen en de winstgevendheid van bedrijven. Maar is dat ook zo?

Op de lange termijn is inderdaad vastgesteld dat aandelen van bedrijven die tegen een lage koers/winst verhouding gewaardeerd worden een beter rendement behalen dan de aandelen van bedrijven met een relatief hoge koers/winst verhouding. Maar op korte termijn hoeft dat niet altijd zo te zijn, integendeel. Op de volgende grafiek is de koersontwikkeling van de S&P 500 afgezet (groen) afgezet tegen de winstverwachting voor alle bedrijven uit deze index (blauw) in de maanden oktober en november. Zoals je ziet gingen de aandelenkoersen omhoog, terwijl de winstverwachting van de onderliggende bedrijven daalde…

Aandelen S&P 500 stijgen, terwijl winstverwachting bedrijven daalt (Bron: Business Insider)

8 december 2015
Olieprijs naar laagste niveau in zeven jaar

De olieprijs heeft maandag het laagste niveau in zeven jaar tijd bereikt. De prijs van een vat WTI olie zakte naar $37,50 en is daarmee weer net zo goedkoop als eind 2008, toen de val van Lehman Brothers de wereldeconomie in een grote recessie stortte. De oorzaak is een aanhoudend overschot aan olie, omdat belangrijke producenten als Saoedi-Arabië, Rusland en Iran niet van plan zijn hun productie terug te schroeven.

OPEC gebroken

Het OPEC overleg van 4 december leverde zoals verwacht geen concreet akkoord op, wat betekent dat de markt nog voor lange tijd voorzien zal worden van goedkope olie. Zes uur lang werd er vergaderd door de olieproducerende landen, maar het leverde geen unaniem besluit op. Dat betekent dat landen hun marktaandeel proberen te verdedigen door de productie hoog te houden.

De volgende grafiek laat zien dat zelfs de landen binnen de OPEC zich al jaren niet aan de afspraken houden omtrent de maximale productie. Eind 2008, toen de olieprijs even laag stond als nu, wisten de OPEC landen afspraken te maken om de productie met 1/6 deel terug te schroeven. Pas daarna krabbelde de prijs van olie weer uit het dal. Het is nog maar de vraag of dat vandaag de dag opnieuw gaat gebeuren, omdat er geen consensus mogelijk lijkt tussen de landen die wel en niet bij de OPEC horen.

Belangrijke olieproducerende landen als Saoedi-Arabië, Rusland en Iran zijn allemaal niet van plan hun productie te verlagen. Integendeel, de laatste twee hebben al gezegd dat ze hun productie de komende jaren verder willen uitbreiden. Zo lang die situatie stand houdt, en onder voorbehoud dat er geen grote oorlog komt in het Midden-Oosten, voorzien we dat de olieprijs nog jaren laag zal blijven.

Olieproductie ligt structureel boven het OPEC productieplafond

8 december 2015
China wil wereldeconomie minder afhankelijk maken van dollars

China wil dat het wereldwijde financiële systeem minder afhankelijk wordt van de Amerikaanse dollar, dat schrijft Bloomberg. Dat is een van de doelstellingen die de opkomende wereldmacht op haar agenda heeft gezet nu ze voorzitter is van de G20. Om dat doel te bereiken heeft China samen met Zuid-Korea en Frankrijk een nieuwe werkgroep opgezet die gaat onderzoeken hoe de rol van de SDR in het internationale handelsverkeer versterkt kan worden. Ook wil China onderzoeken of bepaalde grondstoffen in de toekomst in deze rekeneenheid van het IMF afgerekend kunnen worden. Dat klinkt interessant, maar we moeten eerst verdere details afwachten.

China omarmt SDR
Een week geleden accepteerde het IMF de Chinese yuan als nieuwe wereldmunt. Ook krijgt de munt vanaf volgend jaar een weging in het valutamandje van de SDR, een belangrijke mijlpaal voor de opkomende wereldmacht. Nu blijkt dat China grote plannen heeft met de alternatieve valutareserve van het IMF, omdat daar minder sterk het label van de Verenigde Staten op geplakt zit. Sinds het uitbreken van de financiële crisis hebben de Chinese autoriteiten hun zorg uitgesproken over de wereldwijde afhankelijkheid van dollars. Zhou Xiaochuan, de gouverneur van de People's Bank of China, deed daarom in 2009 al een voorstel om de SDR te gebruiken als een soort soevereine wereldmunt boven alle andere valuta. Dit voorstel kreeg onvoldoende steun en verdween al snel weer in de la. Maar zes jaar later ziet het economische en financiële landschap er heel anders uit. China heeft zich ontwikkeld tot een volwaardige wereldmacht en heeft de afgelopen jaren veel stappen gezet om van een centraal gestuurde economie naar een meer open markteconomie te gaan. Ook is de Chinese yuan veel breder geaccepteerd, onder andere door de uitbreiding van het aantal valutaswaps en clearing banks.
Tweede grootste economie
China was in 2005 ook al voorzitter van de G20, toen als vijfde grootste economie van de wereld. Anno 2015 is het de tweede grootste economie en heeft ze Japan, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk ingehaald. Wanneer je de omvang van de economie corrigeert voor koopkrachtpariteit is China zelfs als de grootste economie ter wereld.

China wil wereldeconomie minder afhankelijk maken van dollars

7 december 2015
China kocht in november 21 ton goud
De Chinese centrale bank heeft de afgelopen maand naar schatting 21 ton goud aan haar reserves toegevoegd, de grootste maandelijkse aankoop sinds in juni bekend werd dat haar goudvoorraad sinds 2009 met ruim 600 ton goud was toegenomen. De waarde van de Chinese goudreserve steeg van $59,52 miljard eind oktober naar $63,26 miljard eind november, wat gecorrigeerd voor de verandering van de goudkoers gelijk staat aan een toename van 21 ton goud. In oktober kocht China ook al 14 ton bij.

Met de aankoop van november groeide de totale omvang van de Chinese goudreserve naar 1.743 ton. Dat lijkt veel, maar tegen de huidige goudkoers is het niet veel meer dan twee procent van de totale reserves. Toch is de goudreserve in absolute zin fors toegenomen, want in het voorjaar van 2009 was de Chinese goudvoorraad niet groter dan 1.054 ton.
- Lees verder bij Hollandgold
China voegde in november 21 ton goud aan reserves toe
7 december 2015
Scheepswrak vol goud, zilver en edelstenen gevonden
Op de zeebodem voor de kust van Colombia is een eeuwenoud Spaans schip vol gouden munten en andere kostbaarheden gevonden. Waarschijnlijk gaat het om de grootste schat die ooit op de zeebodem gevonden is, want naast goud bevat het schip naar verluid ook andere kostbaarheden als edelstenen, juwelen, platina en zilver. De waarde van de lading wordt geschat op minstens $1 miljard.

Volgens de Colombiaanse regering is het schip in kwestie de San José, een Spaans galjoen dat in 1708 tot zinken werd gebracht door de Britse vloot. Het schip vervoerde volgens oude vrachtdocumenten een lading van onder andere 116 smaragden, 2.000 kilo platina en de volledige verzameling juwelen van de toenmalige gouverneur van Peru.
- Lees verder bij Hollandgold
De slag waarbij de San José in 1708 tot zinken werd gebracht (Schildering door Samuel Scott, via Wikipedia)
7 december 2015
Video: Paneldiscussie met Mike Maloney, Jeff Christian en Grant Williams

Eind november werd in San Francisco het Silver Summit 2015 gehouden, een conferentie voor beleggers die ieder jaar georganiseerd wordt door verschillende bedrijven in de mijnbouwsector. Onderdeel van deze conferentie was een paneldiscussie met Mike Maloney (directeur Goldsilver.com), Jeffrey Christian (Managing Partner CPM Group) en Grant Williams (Auteur van de financiële nieuwsbrief Things That Make You Go Hmmm…). Alle drie de heren hebben een affiniteit met edelmetalen, maar ze zijn het zeker niet altijd met elkaar eens. Bekijk hier de highlights van de discussie…

7 december 2015
Sterke dollar brengt Amerikaanse tarweboeren in problemen

Amerikaanse tarweboeren worden de markt uit geprijsd door de sterke dollar, zo bericht de Wall Street Journal. Door de waardestijging van de dollar ten opzichte van bijna alle valuta kunnen ze niet meer concurreren met tarweboeren elders in de wereld, omdat hun product gewoon te duur geworden is. En dat is een groot probleem, omdat ongeveer 40% van de totale tarweproductie in de VS bestemd is voor de export.

De export van tarwe in de Verenigde Staten dit jaar zal naar verwachting dalen tot het laagste niveau in 44 jaar, nu grote afnemers als Egypte, Indonesië en Japan hun tarwe elders inkopen. Ook andere landbouwproducten die in de Verenigde Staten geproduceerd worden zijn door de dure dollar minder aantrekkelijk voor de rest van de wereld. Het Amerikaanse ministerie van Landbouw verwacht dat de export van mais zal dalen naar het laagste niveau in drie jaar, terwijl de export van rundvlees en varkensvlees uit de VS dit jaar met 10 tot 15 zal dalen (gemeten in dollars).

Uit de markt geprijsd

De daling van de grondstofprijzen raakt de landbouwsector wereldwijd, maar in de Verenigde Staten maakt de dure dollar het verschil tussen winst en verlies. De prijs voor een ‘bushel’ tarwe in het westen van Kansas zakte onlangs onder de $4, lager dan de productiekosten van veel boeren in dit gebied.

“Vier dollar voor een bushel tarwe is voor mij te weinig om te overleven, maar het is meer dan wat de rest van de wereld bereid is te betalen”, zo verklaarde de 66-jarige tarweboer Ron Suppes tegenover de Wall Street Journal. “Door de sterke dollar zijn we gewoon te duur geworden voor de wereldmarkt.”

Begin deze maand was de prijs voor een ton tarwe uit de Verenigde Staten $205, terwijl de Fransen soortgelijke tarwe produceren voor $193. Landen rondom de Zwarte Zee, zoals Oekraïne en Rusland, verkopen een ton tarwe voor ongeveer $194. De boeren in deze landen verkopen hun tarwe ook in dollars, maar omdat hun kosten in de relatief goedkope lokale munt gemaakt worden houden ze onderaan de streep meer geld over.

Verlies marktaandeel
Dat betekent dat de boeren in deze landen hun productie verder op kunnen schroeven en hun marktaandeel kunnen uitbreiden ten koste van de VS. Naar verwachting zakt het marktaandeel van de VS op de wereldwijde tarwemarkt dit jaar naar 14%, terwijl dat tien jaar geleden met een zwakkere dollar nog 23% was. De VS heeft moeite om haar tarwe te verkopen, terwijl andere landen met lagere kosten hun productie opschroeven. Het logische gevolg is dat de voorraden zich langzaam opstapelen, tot een recordvolume van 227 miljoen metrische ton in het seizoen 2015-2016. Dat is een stijging van 7% ten opzichte van een jaar eerder. Ook de wereldwijde voorraden mais stijgen dit jaar naar verwachting naar een recordhoogte.
Tarweboeren in de VS kunnen moeilijk concurreren door sterke dollar

Plaza Akkoord
De huidige situatie doet denken aan het historische Plaza Akkoord van 1985. Door de verhoging van de rente door toenmalig Fed-voorzitter Paul Volcker steeg de dollar in vijf jaar tijd met ongeveer 50% in waarde ten opzichte van andere belangrijke valuta zoals de Duitse mark, de Japanse yen, het Britse pond en de Franse franc. Dat belemmerde de exportcapaciteit van Amerikaanse bedrijven, omdat hun producten simpelweg te duur werden op de wereldmarkt. De Amerikaanse regering kreeg vanuit het bedrijfsleven verzoeken om handelsbeperkingen in te stellen, bijvoorbeeld door de import van goederen extra te belasten. Maar het werd al snel duidelijk dat de Verenigde Staten het probleem van een dure dollar niet zelf konden oplossen. Het waren de handelspartners van de VS die de sleutel in handen hadden. In het Plaza Akkoord van 1985 besloten de handelspartners van de VS met goedkeuring van de Verenigde Staten gecoördineerd $10 miljard aan dollars te verkopen. Daardoor daalde de waarde van de dollar op de valutamarkt in twee jaar tijd weer met 50% ten opzichte van de andere belangrijke handelsvaluta. Door het Plaza Akkoord werd het handelstekort van de VS wat kleiner.

7 december 2015
Column: Contant geld aan banden gelegd

Het digitale tijdperk brengt tal van gemakken met zich mee, ook voor het dagelijkse betalingsverkeer. U kunt vrijwel overal met uw pinpas betalen, online bestellingen rekent u af via iDeal en geld overmaken naar vrienden of familie doet u snel met uw mobiele telefoon. Maar al dat gemak heeft ook een keerzijde, want zonder dat u het misschien beseft, wordt u steeds afhankelijker van banken. U legt een zeer groot vertrouwen in banken en hun computersystemen. Met andere woorden, uw privacy wordt volledig aan banden gelegd. George Orwell schreef hier het beroemde boek ‘1984’ over.

Overheden en banken juichen digitaal geld toe en proberen het gebruik van contanten steeds meer te ontmoedigen. Want digitale geldstromen zijn veel makkelijker te volgen dan betalingen in contant geld. Er worden verschillende redenen genoemd om contant geld aan banden te leggen, denk aan criminaliteit, belastingontduiking of zelfs terrorisme.

Vaak wordt als argument opgevoerd dat er toch niets te verbergen is. Laatst zag ik ergens een prachtige poster hangen waar ik het volledig mee eens ben. De tekst luidde: “Ik heb niets te verbergen, maar dat gaat niemand iets aan.”

Limieten
In de afgelopen jaren hebben veel overheden al maatregelen getroffen om het gebruik van contant geld te beperken. In Italië en Frankrijk mag je bijvoorbeeld al geen contante betalingen meer doen van boven de €1.000. In Spanje ligt deze grens op €2.500. Wil je een groter bedrag overmaken, dan moet dat via een bankoverschrijving gebeuren. En zelfs in een land als Zwitserland, dat wereldwijd als ‘zeer vriendelijk’ bekend staat ten aanzien van het grote geld, is een limiet van 100.000 francs ingesteld. Wil je voor een groter bedrag iets aankopen, dan moet dat opnieuw via de bank.
‘War on Cash’
De ‘War on Cash’ zal de komende jaren een belangrijk thema blijven, want door de extreem lage rente is het al vrijwel niet meer rendabel geld op een spaarrekening te laten staan. Bij een negatieve rente loont het zelfs om stapels bankbiljetten in een kluis te bewaren. Ook ben je dan beschermd tegen de mogelijke spaardersheffing (bail-in) waar ik eerder al eens over geschreven heb. We hebben in 2008 gezien hoe kwetsbaar banken zijn als een systeembank, 'too big to fail', omvalt. Toen liep het allemaal net goed af. Maar kun je nog wel bij je geld komen als banken hun deuren sluiten? En hoe ga je in dat extreme - maar niet geheel ondenkbare - scenario je boodschappen betalen? Laten we hopen dat het nooit zover komt, maar uitsluiten kunnen we het helaas niet. Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.

Gebruik contant geld wordt steeds verder ingeperkt

7 december 2015