Blog

“Eerst contant geld verbieden, dan negatieve rente invoeren”

De laatste jaren staat het gebruik van grote bankbiljetten ter discussie, omdat het vooral voor criminele activiteiten gebruikt zou worden. Maar is dat de werkelijke reden waarom er jacht wordt gemaakt op contant geld? Onderstaande slide uit een presentatie van Morgan Stanley geeft een andere uitleg van de jacht op contant geld. Volgens Zero Hedge gaf analist Huw van Steenis van Morgan Stanley daar het volgende commentaar bij:

“Een van de meest verrassende commentaren dit jaar kwam van een gesloten sessie over fintech, waar ik naast een beleidsmedewerker zat die voorstelde snel over te stappen naar een samenleving zonder contant geld, zodat we negatieve rentes van meer dan 1% kunnen invoeren. […] Bij een te lage rente zullen spaarders beginnen met het hamsteren van bankbiljetten, wat het monetaire beleid nog complexer maakt.”

Financiële repressie: “Eerst contant geld verbieden, dan een negatieve rente invoeren”

Maakt u zich zorgen om uw spaargeld?

Door een negatieve rente levert sparen vrijwel niets meer op en wordt het interessant naar alternatieven te kijken. De laatste tijd zijn er veel meer mensen die goud kopen bij Goudstandaard. Fysiek goud en zilver staan bekend als een veilige haven in tijden van crisis, omdat het edelmetaal waarde behoud en bestand is tegen schokken in het financiële systeem. Bij Goudstandaard zijn diverse goudbaren direct uit voorraad leverbaar.

15 februari 2016
Grafiek: Bankencrisis weer terug in Europa

De financiële crisis is weer helemaal terug van weggeweest, want de risico-opslag die beleggers betalen om zich te verzekeren tegen het omvallen van een bank zijn in zeer korte tijd gestegen tot het hoogste niveau sinds de crisis van 2012. De volgende grafiek laat zien dat vooral Deutsche Bank momenteel onder vuur ligt, maar dat beleggers ook twijfelen aan de degelijkheid van andere banken als Credit Suisse en Barclays. De grafiek kwamen we tegen op de twitter van Holger Schaepitz (@Schuldensuehner).

#ECB's Draghi: European banks ‘very different’ to 2012 https://t.co/TFFELeCA3P pic.twitter.com/Dg2H8SnRqd

— Holger Zschaepitz (@Schuldensuehner) February 15, 2016

15 februari 2016
‘Pensioen van miljoenen Nederlanders gaat omlaag’

Pensioenfondsen verwachten dat er de komende tien jaar gekort moet worden op het pensioen van miljoenen Nederlanders, zo bericht RTL-Z. Door de extreem lage rente en de recente daling van de aandelenkoersen is de dekkingsgraad van verschillende grote fondsen onder de kritieke ondergrens van 90% gezakt. Begin dit jaar stonden ze er ook al niet sterk voor, maar was hun dekkingsgraad van iets meer dan 100% genoeg om uit de gevarenzone te blijven.

Ambtenarenpensioenfonds ABP en mediapensioenfonds PNO zagen hun dekkingsgraad dalen tot 87%, terwijl het fonds voor Zorg en Welzijn het met 86% nog iets slechter doet. Ook metaalfonds PME heeft volgens RTL-Z met 88% onvoldoende dekkingsgraad om alle toekomstige verplichtingen waar te kunnen maken. De verwachting is dat veel pensioenfondsen daarom met ingang van 2017 de uitkering zullen verlagen.

Lage rente

In het verleden konden pensioenfondsen rekenen op een hoog rendement op hun beleggingen, maar die tijd is voorbij. Door de extreem lage rente zijn de hoge rendementen uit het verleden verdampt. Pensioenfondsen moeten rekenen met het zogeheten risicovrije rendement, dat is de rente op langlopende staatsobligaties van landen met een hoge kredietstatus. Die rente is op het moment uitzonderlijk laag, want een Nederlandse 10-jaars lening levert vandaag de dag nog maar 0,44% op. Een Duitse staatsobligatie met dezelfde looptijd geeft een nog lager rendement van 0,29%.

Minder pensioen

In het verleden mochten pensioenfondsen rekenen met een rente van tenminste 1,75% voor hun beleggingen, maar die grens is nu verlaagd naar 1,35%. Dat is nog steeds hoger dan het werkelijke rendement dat pensioenfondsen maken op hun beleggingen in langlopende staatsobligaties. Vanwege de dalende opbrengsten en de zeer volatiele aandelenmarkt wordt er al jaren geen correctie meer toegepast voor de inflatie. Als de rente op dit lage niveau blijft is het onvermijdelijk dat er een verdere versobering voor de pensioenen zal volgen. Dat betekent een lagere uitkering en een hogere pensioenpremie.

15 februari 2016
Gaat de ECB nu ook slechte leningen van banken kopen?

De ECB is in gesprek met de Italiaanse overheid over het opkopen van de slechte leningen op de balans van diverse Italiaanse banken. Zodoende kunnen Italiaanse banken hun balans opschonen en kan de kredietverlening beter op gang komen. Veel Italiaanse banken zijn terughoudend geworden met het verstrekken van nieuwe leningen, omdat ze buffers moeten aanhouden om een toenemend aantal slechte leningen op de balans op te vangen.

De centrale bank kan onder het bestaande stimuleringsprogramma van €1,5 biljoen ook leningen van banken overnemen, mits die een goede kredietscore hebben. Op basis van dit onderpand kan de centrale bank nieuwe tegoeden verstrekken aan de betreffende bank. Via dit soort swaps halen banken een deel van hun risico’s van de balans, waardoor de kredietverlening weer op gang komt.

Slechte leningen

Volgens Reuters zitten Italiaanse banken op ongeveer €200 miljard aan slechte leningen. Dat zijn leningen met een betalingsachterstand van drie maanden of langer die mogelijk niet meer (volledig) afbetaald zullen worden. Het relatief hoge percentage slechte leningen in de Italiaanse bankensector is een grote bron van zorgen voor beleggers, want de aandelenkoersen van Italiaanse banken zijn dit jaar hard onderuit gegaan.

Cijfers van Reuters laten zien dat de ECB sinds november 2014 maandelijks voor een bedrag van €1,19 miljard aan leningen heeft opgekocht van banken in de Eurozone. De centrale bank mag deze stukken kopen, zolang deze voldoen aan een bepaalde minimale kredietstatus. Italiaanse banken willen deze grens graag verder oprekken, zodat ook slechte leningen in aanmerking komen voor het opkoopprogramma van de ECB.

TARP

De Amerikaanse overheid nam kort na het uitbreken van de financiële crisis in 2008 een soortgelijke maatregel met het Troubled Asset Relieve Programma (TARP). Onder dit programma werden honderden miljarden dollars aan verpakte hypotheekleningen van de bankbalansen gehaald en ingewisseld voor nieuwe tegoeden. Zo hebben Amerikaanse banken hun balans snel kunnen opschonen en werd de onzekerheid over het mogelijk omvallen van Amerikaanse banken grotendeels weggenomen.

Het lijkt erop dat de ECB ook steeds meer in deze richting beweegt. Was de centrale bank eerst nog mordicus tegen monetaire verruiming, nu doet ze het zelf ook met haar eigen QE programma van €60 miljard per maand. Onder dit stimuleringsprogramma haalt de ECB in twee jaar tijd in totaal meer dan €1 biljoen aan staatsobligaties en andere leningen uit de markt. Dit alles met als doel de lange rente verder omlaag te drukken en de inflatie aan te jagen. Maar met het opkopen van slechte leningen ondersteunt de ECB ook de geplaagde Europese bankensector.

ECB overweegt slechte leningen van Italiaanse banken te kopen? (Foto van AP)

15 februari 2016
Goudprijs naar recordniveau ten opzichte van olie

De goudprijs is deze week gestegen naar een nieuwe all-time high ten opzichte van een andere belangrijke grondstof in de wereld, namelijk olie. Op het moment van schrijven krijg je meer dan 46 vaten ruwe olie voor een troy ounce goud, een niveau dat zelfs in de financiële crisis van 2008 en de oliecrisis van 1973 niet bereikt werd. Dat de verhouding tussen deze twee belangrijke grondstoffen zo extreem is uitgeslagen ten gunste van goud suggereert een grote onzekerheid over de stand van de wereldeconomie.

De olieprijs zakte deze week naar het laagste niveau sinds 2003, omdat olieproducerende landen het niet eens kunnen worden over het beperken van de productie. Daar komt bij dat er door de vertraging van de wereldeconomie minder vraag is naar het zwarte goud. Sinds juni 2014 daalde de prijs van een vat Western Texas Intermediate (WTI) olie met 73%.

Ondertussen zit goud juist in een opwaartse trend, omdat het edelmetaal profiteert van een wereldwijde vlucht naar veiligheid. Onzekerheid over de groei van de wereldeconomie, een Amerikaanse centrale bank die mogelijk afziet van eerder geplande renteverhogingen en de oplaaiende bankencrisis maken het edelmetaal weer aantrekkelijk als veilige haven. De goudprijs steeg dit jaar in euro’s met 12,4%, terwijl de prijs in dollars zelfs met 17,7% omhoog schoot. In beide valuta bereikte goud de hoogste koers in een jaar tijd.

Goud/olie ratio stijgt naar recordhoogte (Bron: Macrotrends)

Historisch hoge goud/olie ratio

Volgens Deutsche Bank moeten we terug naar het einde van de negentiende eeuw om een vergelijkbare goud/olie ratio te vinden. De olie-industrie begon zich toen razendsnel te ontwikkelen, waardoor het aanbod van ruwe olie destijds veel groter was dan de vraag. Rond deze periode stond de prijs van goud toevallig ook relatief hoog.

12 februari 2016
Canada verkoopt 80% van haar goud
Canada heeft begin dit jaar een groot deel van haar goudvoorraad verkocht. Eind vorig jaar beschikt het land nog over een officiële goudreserve van 3 ton, maar de laatste cijfers van het ministerie van Financiën laten zien dat er nu nog maar 0,62 ton van het gele metaal in de kluis ligt. Dat is een daling van bijna 80%. De resterende goudvoorraad van 620 kilogram staat op de balans tegen een waarde van 24 miljoen Amerikaanse dollars. In verhouding tot de totale Canadese reserves van $81,1 miljard is dat minder dan 0,1%.
- Lees verder bij Hollandgold
Canada wil ook laatste beetje goud verkopen (Grafiek van Goldchartsrus)
12 februari 2016
Olieprijs extreem volatiel in 2016

De olieprijs schommelt al enige tijd rond de $30 per vat, maar van dag tot dag verandert de prijs behoorlijk. Dit jaar telde al 24 handelsdagen waarop de olieprijs intraday meer dan 5% omhoog of omlaag ging, zo schrijft Business Insider. Om dat in perspectief te plaatsen, er zijn dit jaar nog maar 26 handelsdagen verstreken. Voordat de olieprijs in het najaar van 2014 zo hard begon te dalen waren koersbewegingen van meer dan vijf procent nog vrij zeldzaam. In 2013 was er zelfs geen enkele handelsdag waarop de olieprijs gedurende de dag een sprong van meer dan 5% maakte.

De laatste keer dat de volatiliteit op de oliemarkt zo groot was was in de crisisjaren 2008 en 2009. In deze jaren waren er meer dan 90 handelsdagen waarop de prijs van het zwarte goud zo volatiel was. De prijs van een vat WTI zakte deze week richting de $26, het laagste niveau sinds mei 2003. Het Internationaal Energieagentschap verwacht dat de olieprijs nog langdurig laag zal blijven, indien Iran succesvol haar productiecapaciteit weet op te schroeven.

Olieprijs is dit jaar bijzonder volatiel (Grafiek via Business Insider)

12 februari 2016
Beurswaarde Europese banken dit jaar ruim 30% gedaald

Het aandeel Credit Suisse zakte deze week na publicatie van slechte cijfers naar het laagste niveau in 27 jaar, Société Générale daalde na tegenvallende winstcijfers 12% in één dag en Deutsche Bank probeert uit alle macht onzekerheid bij nerveuze beleggers weg te nemen. Alle signalen wijzen op een nieuwe bankencrisis, waarbij Europese banken extra hard afgestraft worden vanwege de nieuwe Europese bail-in regels die dit jaar werden ingevoerd. Obligatiehouders voelen nattigheid, nu ze weten dat ook zij een bijdrage moeten leveren als een bank in de problemen komt.

Dalende winsten voor grote Europese banken, gecombineerd met toenemende zorgen over de groei van de wereldeconomie en een verder dalende rente, zet de waarde van bankaandelen dit jaar onder druk. Sinds het begin van dit jaar hebben bankaandelen gemiddeld ongeveer dertig procent van hun waarde verloren. Van alle grote banken deed JP Morgan het nog relatief goed met een daling van bijna 20%, terwijl Credit Suisse de lijst van verliezers aanvoert met een waardedaling van meer dan 40%. Het aandeel Société Générale, dat ontbreekt in het lijstje van Bloomberg, staat op dit moment bijna 35% lager dan aan het begin van dit jaar.

Beurswaarde banken ruim dertig procent gedaald (Bron: Bloomberg)

12 februari 2016
Grafiek: Is Deutsche Bank de ‘Lehman’ van Europa?

De grote waardedaling van bankaandelen in Europa en de oplopende premie om je te verzekeren tegen een mogelijke ‘default’ op bankobligaties doet sterk denken aan de crisis van 2008 en de val van Lehman Brothers. De premie die obligatiehouders moeten betalen om zich in te dekken tegen de val van een gigant als Deutsche Bank is de afgelopen weken explosief toegenomen. Ondertussen lijkt de waarde van het aandeel hetzelfde traject als Lehman Brothers te volgen…

Verzekeringspremie tegen default Deutsche Bank naar recordhoogte (Grafiek via Zero Hedge)

Koersverloop van Deutsche Bank naast dat van Lehman Brothers… (Grafiek via Zero Hedge)

12 februari 2016
Medvedev: “Derde Wereldoorlog kan in Syrië beginnen”

Als bepaalde Arabische landen grondtroepen naar Syrië sturen, dan lopen we het risico van een nieuwe wereldoorlog. Dat zei de Russische premier Dmitry Medvedev in een exclusief interview met het Duitse Handelsblatt. “Alle partijen die betrokken zijn in het conflict zullen worden meegesleurd in een oorlog”, zo voegde hij eraan toe. Medvedev roept alle betrokken partijen in het conflict op aan de onderhandelingstafel te gaan zitten, om de wereld voor een nieuwe wereldwijde ramp te behoeden.

“Alle grondoperaties leiden, per definitie, tot permanente oorlogen. De Amerikanen moeten besluiten – zowel de Amerikaanse president als onze Arabische bondgenoten – of ze wel of geen permanente oorlog willen. We moeten ervoor zorgen dat we iedereen aan de onderhandelingstafel krijgen, in plaats van dat we een nieuwe wereldoorlog beginnen”, aldus de premier van Rusland.

Wapenstilstand

Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten overwegen troepen naar de regio te sturen en hebben de Verenigde Staten gevraagd de leiding te nemen in een dergelijk offensief. Maar als het aan Medvedev ligt zouden Rusland en Amerika juist de druk moeten opvoeren op de partijen die op dit moment met elkaar in gevecht zijn om tot een wapenstilstand te komen.

Medvedev verdedigde in het interview met het Handelsblatt het optreden van Rusland in dit conflict. Volgens hem hebben de luchtbombardementen door Russische gevechtsvliegtuigen voorkomen dat terroristen zich zouden verspreiden naar Europa om daar in zijn woorden “hetzelfde te doen wat ze in het verleden deden in het noorden van de Kaukasus, in Moskou en in andere Russische steden en wat ze onlangs deden in Parijs en elders in de wereld, inclusief de Verenigde Staten”.

Medvedev: “Conflict Syrie kan escaleren tot een nieuwe wereldoorlog” (Foto van Sputnik News)

Vluchtelingencrisis

De premier van Rusland uitte ook forse kritiek op de manier waarop Europa omgaat met de vluchtelingencrisis. Hij noemde de Europese aanpak “een complete mislukking en een totaal fiasco”, waarmee Europa nog meer terreuraanslagen riskeert. Volgens Medvedev was het een domme beslissing om simpelweg alle grenzen open te houden voor asielzoekers:

“Een aantal van deze mensen – en dan bedoel ik niet een paar gevaarlijke individuen of schurken, maar honderden en mogelijk zelfs duizenden – komen Europa binnen als een potentiële tijdbom. Ze zullen hun missie als robots vervullen als ze daartoe opgeroepen worden. En het is bijna onmogelijk om deze potentiële groepen van terroristen te onderscheiden in de grote stroom vluchtelingen.”

Sancties

Medvedev riep in het interview zowel Europa als de Verenigde Staten op een einde te maken aan de sancties tegen Rusland en dat de Europese Unie daarin het voortouw moet nemen…

“We wachten op onze collega’s in de EU om de eerste stap te zetten. Europa moet de moed opbrengen om toe te geven dat de economische sancties opgeheven moeten worden, omdat die niets goeds hebben opgeleverd voor zowel Europa als Rusland.”

Europa en de VS hebben de dialoog met Rusland stopgezet na de annexatie van de Krim. Volgens Medvedev riskeert het Westen daarmee de terugkeer naar de tijd van de Koude Oorlog met het IJzeren Gordijn. “We kunnen het gordijn dichtdoen en weigeren met elkaar te praten, maar ik geloof dat dat een enorme politieke vergissing zou zijn.”

Medvedev deed in het interview nogmaals de oproep aan de Westerse wereld om meer samen te werken, ook om de veiligheid in de wereld te bevorderen en terrorisme gezamenlijk te kunnen bestrijden.

12 februari 2016
Vraag naar goud in 2015 onverminderd groot

De vraag naar fysiek goud was het afgelopen jaar onverminderd groot, zo blijkt uit het nieuwste kwartaalrapport van de World Gold Council. Centrale banken kochten vorig jaar meer goud, terwijl de vraag naar sieraden wereldwijd juist wat daalde. De vraag naar goudbaren en gouden munten nam in 2015 toe, terwijl tegelijkertijd de uitstroom van goud uit ETF’s daalde. Het aanbod van goud werd krapper door een daling van de goudmijnproductie enerzijds en een dalend volume van sloopgoud anderzijds.

Terugblikkend op het afgelopen jaar zag de World Gold Council een relatief zwakke eerste helft van het jaar, dat gecompenseerd werd door een relatief sterk derde en vierde kwartaal. De eerste helft van het jaar werd getekend door een relatief zwakke ontwikkeling van de goudprijs en een relatief zwakke vraag naar goud vanuit China en het Midden-Oosten.

Vraag naar goud was in 2015 opnieuw groot (Bron: World Gold Council)

Inhaalslag

Toen de goudprijs in juli het laagste niveau in vijf jaar tijd bereikte kwam de markt opnieuw in beweging. De vraag naar zowel beleggingsgoud als sieraden nam toe en centrale banken besloten meer goud te kopen. In het vierde kwartaal vlakte de vraag naar het edelmetaal iets af, maar bleef desondanks over de hele linie robuust.

De wereldwijde vraag naar beleggingsgoud steeg van 815,4 ton in 2014 naar 878,3 ton in 2015, een toename van 8%. Deze toename is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan het feit dat er minder goud geliquideerd werd door exchange-traded funds, fondsen die fysiek edelmetaal als onderpand bewaren voor goudaandelen die op de beurs verhandeld worden. Moesten deze fondsen in 2014 nog 185 ton goud liquideren, in het afgelopen jaar was dat nog maar 133,4 ton.

De uitstroom van goud uit dit soort beleggingsfondsen ging de afgelopen jaren gepaard met een sterke toename in de vraag naar gouden munten en baren. Daaruit kunnen we al enige tijd concluderen dat de voorkeur van spaarders en beleggers verschuift van ‘papieren’ goudbezit naar tastbaar bezit van edelmetaal.

Meer vraag naar goudbaren en munten

De vraag naar beleggingsgoud in de vorm van munten en baren nam het afgelopen jaar toe in de Verenigde Staten (+53%), China (+21%) en Europa (+12%), terwijl de Indiase markt in 2015 juist een kleine daling liet zien (-6%).

China was de grootste afzetmarkt voor munten en baren met een totale vraag van 406,7 ton over heel 2015. India was vorig jaar goed voor 194,6 ton, terwijl in Europa en de VS goed waren voor een vraag van respectievelijk 219,3 en 73,2 ton.

Opvallend is dat de Europese vraag naar beleggingsgoud bijna voor de helft voor rekening komt van Duitsland. Daar werd het afgelopen jaar meer dan 100 ton aan beleggingsgoud verkocht, terwijl het totaal voor heel Europa door de World Gold Council op 219,3 ton becijferd werd.

Centrale banken blijven volop goud kopen (Bron: World Gold Council)

Centrale banken zijn sinds 2010 netto kopers van goud (Bron: World Gold Council)

Peak gold?

Door de daling van de goudprijs in het afgelopen jaar werden veel goudmijnen gedwongen hun kosten omlaag te brengen. Er werd niet alleen gesneden in kosten op operationeel en managementniveau, maar ook op het gebied van exploratie.

Die bezuinigingen beginnen nu langzaam hun tol te eisen, want in het vierde kwartaal van vorig jaar begon de wereldwijde mijnproductie voor het eerst sinds het derde kwartaal van 2008 weer te dalen. Over heel 2015 produceerden goudmijnen 3.186,2 ton, een stijging van slechts één procent ten opzichte van een jaar eerder.

Productie goudmijnen daalde in het vierde kwartaal (Bron: World Gold Council)

Minder sloopgoud

De daling van de goudprijs had ook een drukkend effect op de markt voor sloopgoud. In totaal kwam er in het vierde kwartaal van vorig jaar 227,4 ton oud goud terug op de markt, het laagste volume sinds het derde kwartaal van 2007. Over heel 2015 werd er in totaal 1.092,8 ton sloopgoud op de markt gebracht, een daling van 7% ten opzichte van 2014. Ten opzichte van de piek van 1.728 ton in 2009 werd er het afgelopen jaar zelfs 37% minder sloopgoud aangeboden.

Consumenten zijn meer geneigd tot goud verkopen bij een stijging van de goudprijs. Dat bewijst ook de volgende grafiek uit het rapport van de World Gold Council. Vooral tussen 2009 en 2012 vonden oude sieraden, munten en baren hun weg naar juweliers en zogeheten ‘cash for gold’ kantoren.

Voor 2016 verwacht de World Gold Council opnieuw een sterk jaar, gezien de onzekerheid op de financiele markten en de verwachting dat centrale banken hun monetaire beleid verder zullen versoepelen door middel van renteverlagingen en opkoopprogramma’s.

Ook aanbod van sloopgoud daalde in 2015 (Bron: World Gold Council)

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Goudstandaard

11 februari 2016