Zoals u gemerkt heeft zijn we op Marketupdate het afgelopen jaar meer gaan berichten over geopolitieke ontwikkelingen. Niet alleen omdat we dat belangrijk vinden, maar ook omdat veel van onze lezers dit soort artikelen weten te waarderen. Dat blijkt ook als we de balans opmaken van de best gelezen artikelen van het afgelopen jaar, want daarvan behoort de meerderheid tot deze categorie.
Toch werden ook verschillende economische berichten zeer goed gelezen, zoals ons artikel over de waardedaling van het honderd gulden biljet en de oproep van RBS om je voor te bereiden op een deflatoire depressie. Een artikel over de stijging van de Amerikaanse staatsschuld wist tegen onze verwachting in ook de top tien van meest gelezen artikelen te halen. We nemen de top tien van 2016 nog even kort met jullie door.
1. Dit doet inflatie met honderd gulden
Op 25 juli was de laatste dag waarop je oude bankbiljetten van 100 gulden met het portret van Michiel de Ruyter kon inwisselen bij de Nederlandsche Bank. Dat had je overigens beter niet kunnen doen, want de verzamelwaarde van het biljet was toen al veel hoger dan de intrinsieke waarde van omgerekend iets meer dan €45. Toch werden er op die dag nog circa honderd biljetten ingeleverd bij het hoofdkantoor van de Nederlandsche Bank in Amsterdam.
We maakten een rekensom om te laten zien hoeveel waarde het bankbiljet door de jaren verloren heeft. Op basis van officiële inflatiecijfers kwamen we tot de conclusie dat je in 1970 ruim vier keer zoveel boodschappen kon kopen voor je biljet van honderd gulden dan in 2016. Omgerekend naar goud is de koopkracht van honderd gulden sinds 1970 zelfs met 95% gedaald. Niet alleen wij waren geschokt door de omvang van de inflatie!
Bankbiljet van 100 gulden is door inflatie bijna waardeloos geworden
Aantal keer gelezen: 5.673 keer
2. Canadese journaliste onthult leugens Syrië en Aleppo
Een artikel dat veel stof deed opwaaien was onze vertaling van een verklaring van de Canadese journaliste Eva Bartlett. Ze beweerde dat de berichtgeving in de Westerse media over Syrië niet klopt en dat er helemaal geen sprake is van een burgeroorlog in Syrië. In plaats daarvan voert het regeringsleger strijd met rebellen die uit het buitenland gefinancierd worden. Om deze proxy-oorlog te winnen schakelde de Syrische leider Assad de hulp in van Rusland.
Begin dit jaar voorspelde de Royal Bank of Scotland veel onheil voor de wereldeconomie en de financiële markten. Ze zeiden dat 2016 een catastrofaal jaar zou worden en dat klanten er daarom verstandig aan deden om veiligheid te zoeken in cash en staatsobligaties. Analisten van de bank hielden rekening met een verdere daling van de olieprijs tot $16 per vat en een 20% daling van de aandelenmarkten.
Sommige aandelenmarkten verloren begin dit jaar inderdaad meer dan twintig procent, terwijl de olieprijs een dieptepunt van minder dan $30 per vat bereikte. Maar van een deflatoire depressie was zeker geen sprake. Sterker nog, de aandelenmarkten kwamen ook dit jaar weer in een opwaartse trend. Wel neemt de onzekerheid op de obligatiemarkt toe, gezien de stijging van de rente.
Aantal keer gelezen: 4.863 keer
4. John Pilger: “Derde Wereldoorlog is al onderweg”
De waarschuwing van de Australische documentairemaker en journalist John Pilger wist binnen tien dagen de top tien van meest gelezen artikelen binnen te stormen. Volgens Pilger stevent de wereld in een hoog tempo af op een Derde Wereldoorlog. Hij maakt zich zorgen over propaganda, de dreiging van een nucleaire oorlog, de oplopende spanningen tussen de Verenigde Staten en China en het stilzwijgen van de Westerse media. Marketupdate heeft de indringende boodschap van John Pilger volledig vertaald en dat werd door jullie bijzonder gewaardeerd.
Aantal keer gelezen: 4.272 keer
5. Regering Duitsland: “Haal voor 10 dagen voedsel en water in huis”
Afgelopen zomer deed de Duitse regering een oproep aan alle burgers om voor minstens tien dagen aan voedsel en water in huis te halen. Ook zou men er verstandig aan doen meer contant geld en een EHBO pakket in huis te halen. Het was voor het eerst sinds de val van de Berlijnse Muur in 1989 dat de Duitse regering een dergelijk advies naar buiten bracht.
De aanbeveling om meer eten en drinken in huis te halen is op zichzelf al een zorgwekkend signaal, maar daar blijft het niet bij. In het rapport staan ook andere aanbevelingen, zoals de installatie van meer alarmsystemen, het versterken van gebouwen en het voorzien in voldoende schuilplaatsen. Een zorgwekkende ontwikkeling. We vragen ons af hoeveel mensen hier daadwerkelijk actie op ondernomen hebben.
Aantal keer gelezen: 4.082 keer
6. Amerikaanse staatsschuld passeert $19 biljoen
De Amerikaanse staatsschuld steeg begin dit jaar tot boven de $19 biljoen en is onder president Obama in acht jaar tijd bijna verdubbeld. Een zorgelijke ontwikkeling, zeker nu centrale banken van andere landen hun dollarreserves willen afbouwen. Wie moet die Amerikaanse tekorten financieren als de olieproducerende landen in het Midden-Oosten en exportlanden in Azië de geldkraan dichtdraaien?
Aantal keer gelezen: 3.196 keer
7. Sahra Wagenknecht: “Het is tijd de NAVO te vervangen”
Afgelopen zomer hielden de NAVO landen onder leiding van de Verenigde Staten een grootschalige militaire oefeningen, vlak bij de Russische grens. Volgens sommigen bittere noodzaak vanwege een vermeende 'Russische dreiging', volgens anderen een ongekende en zeer gevaarlijke provocatie richting Rusland. De Duitse politica Sahra Wagenknecht uitte haar frustraties in de Bundestag over deze militaire operatie en vroeg zich af of het niet beter is de NAVO te vervangen. Ook deze toespraak hebben we volledig uitgeschreven.
Aantal keer gelezen: 2.969 keer
8. Medvedev: “Derde Wereldoorlog kan in Syrië beginnen”
Als bepaalde Arabische landen grondtroepen naar Syrië sturen, dan lopen we het risico van een nieuwe wereldoorlog. Dat zei de Russische premier Dmitry Medvedev begin dit jaar in een exclusief interview met het Duitse Handelsblatt. “Alle partijen die betrokken zijn in het conflict zullen worden meegesleurd in een oorlog”, zo voegde hij eraan toe. Medvedev riep alle betrokken partijen in het conflict op aan de onderhandelingstafel te gaan zitten, om de wereld voor een nieuwe wereldwijde ramp te behoeden.
Gelukkig is het (nog) niet zo ver gekomen. Door hulp uit Rusland kon het Syrische leger weer gebied veroveren op de rebellen. Deze week bereikten Turkije, Rusland en Iran een nieuw staakt-het-vuren in Syrië. We zijn benieuwd of de nieuwe Amerikaanse president Trump zich in dit conflict zal opstellen.
Aantal keer gelezen: 2.962 keer
9. Syrië: “Amerikaanse leger voerde overleg met ISIS”
De Amerikaanse coalitie probeert ISIS te bestrijden, maar er zijn ook berichten die juist het tegendeel bewijzen. Het Syrische leger beweerde een audiofragment in handen te hebben met gesprekken tussen het Amerikaanse leger en de strijders van ISIS. Het zou gaan om een gesprek dat op 17 september heeft plaatsgevonden, vlak voor de bombardementen nabij Deir ez-Zor. Dit bericht was opmerkelijk, omdat er op dat moment een staakt-het-vuren was dat zowel door de Amerikanen als door de 'gematigde rebellen' genegeerd werd. Kort nadat de Amerikaanse coalitie bombardementen uitvoerde op stellingen van het Syrische leger in Deir ez-Zor openden terroristen de aanval. Toeval?
Aantal keer gelezen: 2.929 keer
10. Karel van Wolferen: “NAVO is uiterst gevaarlijk”
De NAVO is wellicht een van de gevaarlijkste organisaties ter wereld, dat zei journalist en hoogleraar Karel van Wolferen afgelopen zomer in een uitgebreid gesprek bij Café Weltschmerz. Amerika wil zoveel mogelijk controle houden op de wereld en via de NAVO kan ze die controle uitoefenen op Europa. Het heeft er volgens hem alle schijn van dat ze aanstuurt op een conflict met Rusland. We zijn minder dan een half jaar later en de discussie is nog steeds actueel...
Aantal keer gelezen: 2.404 keer
Het jaar 2016 zou je kunnen omschrijven als het jaar waarin de neerwaartse trend voor goud doorbroken werd. De combinatie van dalende aandelenkoersen en de dreiging van een langdurig lage of zelfs negatieve rente gaven de aanzet voor een vlucht richting edelmetalen. Halverwege het jaar stond de goudprijs bijna 23% hoger, terwijl zilver in de eerste zes maanden van dit jaar zelfs met 37% omhoog schoot. Daarmee was de eerste helft van 2016 het beste halfjaar voor goud sinds 1974.
Toch wisten de edelmetalen deze stijgende lijn niet vol te houden, want in de tweede helft van het jaar maakten goud en zilver een pas op de plaats. Met een goudprijs van iets meer dan €35.100 per kilogram op het moment van schrijven komen we uit op een jaarrendement van 11,5%. Zilver deed het dit jaar een stuk beter, want de huidige koers van ongeveer €490 per kilogram vertaalt zich naar een jaarrendement van 19%.
Stijging goudprijs verrast analisten
De plotselinge stijging van de goudprijs begin dit jaar kwam voor veel analisten als een verrassing. Georgette Boele van de ABN Amro verhoogde plotseling haar koersdoel voor goud van $900 naar $1.300 per troy ounce en liet destijds in een toelichting weten dat de trend voor de goudmarkt fundamenteel gedraaid was. Niet veel later trokken ook Goldman Sachs en Société Générale hun negatieve koersdoelen voor goud in.
Binnen een half jaar maakte een negatief sentiment onder analisten plaats voor een een groeiend optimisme. De ABN Amro verhoogde haar koersdoel nog een keer naar $1.370 per troy ounce, terwijl JP Morgan voor dit jaar een prijs van $1.400 per troy ounce verwachtte. Volgens Credit Suisse en HSBC lag zelfs de $1.500 binnen handbereik.
Ook deze koersdoelen werden allemaal niet gehaald, zoals de volgende grafiek van Goudstandaard laat zien. De goudprijs piekte afgelopen zomer op $1.365 per troy ounce, om de laatste maanden een daling te zetten naar minder dan $1.150 per troy ounce. Ook in 2016 bleken analisten van de verschillende banken dus meer trendvolgers dan trendspotters te zijn...
Goudprijs in 2016 in dollars per troy ounce
Goud als bescherming tegen politiek risico
In 2016 was goud niet alleen aantrekkelijk vanwege de extreem lage rente, maar ook vanwege toenemende politieke onzekerheid. Of het nou de Brexit was, de Amerikaanse presidentsverkiezingen of het Italiaanse referendum, allemaal gaven ze een meetbare en significante impuls aan de goudmarkt. Bij Goudstandaard en Hollandgold werd er rondom deze gebeurtenissen aanzienlijk meer goud verhandeld dan normaal. Tijdens het Italiaanse referendum was het edelmetaal zelfs niet aan te slepen. Blijkbaar zien steeds meer beleggers en spaarders de waarde van het edelmetaal als hedge tegen politiek risico.
De verwachting is dat politiek risico ook in 2017 een stempel zal drukken op de goudmarkt. Met verkiezingen in Italië, Frankrijk, Duitsland en Nederland kan het politieke landschap aanzienlijk veranderen. In verschillende landen zien we de opkomst van populistische partijen, die veel kiezers aan zich weten te binden met kritische standpunten ten aanzien van de Europese Unie en de euro. Meer onzekerheid over de toekomstige Europese samenwerking en het monetaire beleid kunnen de vraag naar goud volgend jaar weer een impuls geven.
Stijgende dollar zet goud onder druk
In de eerste helft van dit jaar profiteerde de goudprijs van een extreem lage rente en volatiliteit op de aandelenmarkt. Maar tegen het einde van dit jaar kreeg het edelmetaal meer tegenwind door een plotselinge stijging van de rente en een vlucht richting de dollar. De afgelopen maanden gaven beleggers de voorkeur aan aandelen, in het bijzonder aandelen die in dollars genoteerd staan. De Amerikaanse aandelenmarkten bereikten dit jaar nieuwe records en de Dow Jones index kwam meerdere keren dicht bij de 20.000 punten. Veilige havens als goud en staatsobligaties werden tegen het einde van het jaar in de verkoop gedaan.
Een stijgende dollar en een hogere rente is historisch gezien ongunstig voor goud. Daarom is het van belang om de rente op Amerikaanse 10-jaars leningen en de dollarindex ook in 2017 goed in de gaten te houden. Volgens trendwatcher Martin Armstrong is een aanhoudende vlucht richting de dollar ongunstig voor de goudprijs en positief voor de Amerikaanse aandelenmarkt. Wat dat betekent voor de goudprijs in euro's is natuurlijk ook afhankelijk van de wisselkoers tussen de euro en de dollar.
Stijgende dollar zette goudprijs eind 2016 onder druk (Grafiek via Macrotrends)
Centrale banken blijven goud kopen
Ook in 2016 breiden centrale banken hun goudvoorraden verder uit. In de eerste negen maanden van dit jaar kochten zij volgens cijfers van de World Gold Council in totaal 271 ton goud. Daarmee kopen centrale banken nu al acht jaar op rij goud bij, de langste reeks van goudaankopen in bijna vijftig jaar. Rusland en China waren opnieuw de belangrijkste kopers op de wereldwijde goudmarkt. Rusland kocht in de eerste elf maanden al bijna 200 ton goud, vergelijkbaar met vorig jaar.
Centrale banken willen hun valutarisico verkleinen en voegen daarom nog steeds edelmetaal aan hun reserves toe. Volgens de OMFIF zal goud in de toekomst zelfs een comeback maken als monetaire reserve. Centrale banken proberen hierop voor te sorteren door hun goudvoorraden uit te breiden en meer edelmetaal terug te halen naar eigen land. In 2014 haalde De Nederlandsche Bank al 20% van haar goudreserve terug naar eigen land en de afgelopen twee jaar heeft de Duitse Bundesbank in totaal al meer dan 400 ton goud teruggehaald uit Parijs en New York.
Centrale banken blijven goud kopen (Grafiek via Bloomberg)
Manipulatie goudprijs
Dit jaar kregen beleggers eindelijk de bevestiging van wat ze al jaren dachten, namelijk dat de goudprijs en de zilverprijs jarenlang op grote schaal gemanipuleerd werden. Gedupeerde beleggers spanden jaren geleden een rechtszaak aan tegen een aantal banken die betrokken waren bij de dagelijkse fixing van de goudprijs en de zilverprijs.
In oktober kregen beleggers dan eindelijk hun gelijk. Deutsche Bank kreeg een boete van $38 miljoen opgelegd voor het manipuleren van de zilverprijs. In december kwam daar nog een boete van $60 miljoen bij voor het manipuleren van de goudprijs. Uit het bewijsmateriaal kwam naar voren dat handelaren van verschillende banken met elkaar in contact stonden en dat zij gecoördineerd de fixing manipuleerden.
Dit schandaal is vergelijkbaar met eerdere schandalen met betrekking tot het manipuleren van de rentetarieven en de valutamarkt, maar we kijken er anno 2016 niet meer van op. Beleggers en spaarders die in goud kopen weten dat ze het fysiek in bezit moeten hebben, zonder tegenpartij risico van een bank of een broker.
Fixing goudprijs en zilverprijs werd op grote schaal gemanipuleerd
Vooruitblik goudmarkt 2017
Goud en zilver hebben in 2016 een uitstekend rendement laten zien, ondanks de correctie van de afgelopen maanden. Wat de goudprijs volgend jaar zal doen is moeilijk te zeggen, omdat de prijs van tal van factoren afhankelijk is. Een stijgende dollar en een hogere rente kan de goudprijs volgend jaar onder druk zetten, terwijl toenemende politieke en geopolitieke onzekerheid juist een vlucht richting goud kan ontketenen.
Goud heeft sinds 1990 niet meer zo’n sterk kwartaal gekend als het eerste kwartaal van dit jaar. De goudprijs in dollars steeg met 16% als gevolg van onrust op de wereldwijde aandelenmarkt en toenemende twijfels over de effectiviteit van centrale banken. Goud profiteert van haar status van veilige haven, nu de zorgen over de groei van de wereldeconomie weer toenemen. Het was ook het eerste kwartaal sinds juni 2014 waarin de goudprijs een stijging liet zien.
Eind vorig jaar zakte de goudprijs nog naar het laagste niveau in meer dan vijf jaar tijd, omdat beleggers rekening hielden met een verdere stijging van de dollar en een reeks renteverhogingen door de Amerikaanse centrale bank. Maar door de plotselinge daling van de aandelenkoersen, in het bijzonder de koersen van bankaandelen, durfde de Federal Reserve haar geplande renteverhogingen niet door te zetten. De goudprijs steeg van een dieptepunt van $1.050 in december naar een niveau van $1.250 begin maart.
Meer monetaire stimulering
Ondertussen grepen ook de ECB en de Bank of Japan naar zwaardere middelen om de economie te ondersteunen, bijvoorbeeld door de introductie van een negatieve rente in Japan en een uitbreiding van het opkoopprogramma in de Eurozone. Meer monetaire verruiming door centrale banken is gunstig voor goud, omdat het edelmetaal wordt gezien als een soort hedge tegen waardedaling van valuta. Wereldwijd zagen we de vraag naar beleggingsgoud dan ook sterk toenemen.
Ook in Nederland groeide de belangstelling voor beleggen in goud en zilver. Bij goudhandelaar Hollandgold was de omzet in het eerste kwartaal zelfs twee tot drie keer zo hoog als normaal. “We zagen niet alleen veel bestaande klanten goud kopen bij Hollandgold, maar ook heel veel nieuwe klanten die voor het eerst een aankoop deden. Vaak zijn het bezorgde spaarders en beleggers die op zoek zijn naar een alternatief voor spaargeld, dat door de lage rente bijna niets meer oplevert”, zo verklaarde Vincent Kersten van Hollandgold.
De verwachting is dat goud ook de komende maanden een populaire vluchthaven zal blijven. De zorgen over de Chinese economie zijn nog niet weggenomen en de verwachting is dat de rente nog verder gaat dalen. Daar komt bij dat centrale banken van landen als China en India aanzienlijke hoeveelheden goud kopen om hun reserves te spreiden.
Sinds het uitbreken van de financiële crisis in september 2008 hebben centrale banken wereldwijd 650 renteverlagingen doorgevoerd, zo blijkt uit cijfers van Bloomberg en JP Morgan Asset Management. Centrale banken wereldwijd verlaagden de rente op de economie een impuls te geven en de kredietverlening weer op gang te brengen, maar daar is anno 2016 nog maar weinig van te merken.
Centrale banken zijn er weliswaar in geslaagd een totale ineenstorting van het financiële systeem te voorkomen, maar van een krachtig herstel is geen sprake geweest. Door de lage rente konden huishoudens en consumenten zich nog dieper in de schulden steken, maar van een duurzame groei was geen sprake. En wie dacht dat centrale banken zouden stoppen bij een rente van nul procent heeft het mis, want in de Eurozone en Japan is men al gewend geraakt aan negatieve rente.
Hollandgold heeft de nieuwste zilveren Maple Leaf munten uit 2016 op dit moment ruim op voorraad. Deze munten worden geslagen door het Canadese munthuis en zijn populair vanwege de relatief lage premie, het gedetailleerde ontwerp en de hoge zuiverheid van 99,99% zilver. De munten zijn verkrijgbaar in tubes van 25 en kisten van 500 stuks. De Maple Leaf is op dit moment de goedkoopste zilveren munt uit het assortiment van zilveren munten bij Hollandgold.
Goudstandaard heeft de nieuwste zilveren Maple Leaf munten uit 2016 ruim op voorraad. Deze munten worden geslagen door het Canadese munthuis en zijn populair door een relatief lage premie, het gedetailleerde ontwerp en de hoge zuiverheid van 999,9% zilver. De munten worden geleverd in tubes van 25 en kisten van 500 stuks, maar ze zijn ook los te bestellen.
Christine Lagarde, topvrouw van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), verwacht dat 2016 een bijzonder mager jaar zal worden voor de wereldeconomie. In een interview met de Duitse krant Handelsblatt zegt ze dat de groei van de wereldeconomie “teleurstellend en ongelijkmatig” zal zijn. Dat komt volgens haar door het vooruitzicht van een stijgende rente in de Verenigde Staten en een verder groeivertraging van de Chinese economie. Ook de daling van de grondstofprijzen zorgt volgens Lagarde voor problemen, met name voor landen die erg afhankelijk zijn van de export van grondstoffen.
Het IMF ziet de ‘normalisering’ van de rente in de Verenigde Staten als een positieve ontwikkelingen, al zullen er gaandeweg ook negatieve bijwerkingen zichtbaar zijn. Lagarde waarschuwde dat bedrijven met hoge schulden in de problemen kunnen komen door sterke dollar en een stijging van de dollarrente. Dit probleem is extra groot voor niet-Amerikaanse bedrijven die in dollars geleend hebben, omdat die ook een wisselkoersrisico hebben. Als veel bedrijven in de problemen komen door de stijgende rente kan dat volgens Lagarde ‘besmettingsgevaar’ geven naar banken en overheden.
Lagarde (IMF) voorziet ’teleurstellende en ongelijke’ economische groei in 2016
De olieprijs zakte deze week naar het laagste niveau in zeven jaar, maar volgens Fatih Birol van het Internationaal Energie Agenstschap (IEA) kan de prijs van olie volgende jaar nog verder dalen. “Als ik naar 2016 kijk zie ik niet veel redenen om een opwaartse druk op de olieprijs te verwachten. De vraag is zwakker en mogelijk zien we Iran volgend jaar terugkeren naar de oliemarkt”, zo verklaarde Birol in een gesprek met CNBC. Een lagere olieprijs in 2016 heeft uiteraard gevolgen voor de investeringen in de oliesector, zo voegde hij eraan toe.
De olieprijs zakte deze week onder de $40 per vat (zowel WTI als Brent) toen duidelijk werd dat het OPEC topoverleg van 4 december op niets was uitgelopen. Saoedi-Arabië zou gezegd hebben dat elk land voor zichzelf maar moet uitzoeken wat ze het beste uitkomt, een weinig hoopgevend teken voor beleggers die verwachten dat de prijs van het zwarte goud inmiddels wel een bodem bereikt heeft.
Lage olieprijs remt investeringen af
Dit jaar heeft de wereldwijde oliesector al ruim 20% minder geïnvesteerd dan vorig jaar, zo blijkt uit schattingen van het IEA. Dat is al de grootste daling in de geschiedenis, maar het ziet er niet naar uit dat 2016 veel beter gaat worden. Een overvloed aan goedkope olie uit Saoedi-Arabië en Iran en het extra aanbod uit Rusland en de Verenigde Staten zorgt voor een ruime overproductie op de wereldmarkt. Dat er minder geïnvesteerd wordt in nieuwe olievelden zal daarom op korte termijn weinig impact hebben op de olieprijs.
“We hebben de afgelopen dertig jaar nog niet eerder de situatie gehad dat de investeringen in de oliesector twee jaar op rij daalden. Dit zal gevolgen hebben voor de jaren die nog voor ons liggen”, zo verklaarde Birol tegenover CNBC.
Op zich lijken de kaarten op de internationale valutamarkten voor 2016 al aardig geschud. Enkele grote thema’s zijn min of meer onbetwist. De US dollar zal versterken, valuta’s van de opkomende markten blijven zwak en de Chinese renminbi zal aan waarde inboeten. Een heel wat moeilijker te beantwoorden vraag is uiteraard wanneer dat allemaal staat te gebeuren en in welke mate. Over die vragen is veel minder eensgezindheid.
Vooral over de eerste helft van 2016 heerst de nodige ongerustheid. Die zal waarschijnlijk erg onder invloed staan van de beslissing van de Federal Reserve later deze maand, waardoor het beleid van beide centrale banken diametraal ten opzichte van elkaar kan komen te staan. Natuurlijk, de effecten van beide beslissingen heeft de markt al grotendeels in geprijsd. Dat wil weer niet zeggen, dat het alsnog mis kan gaan. Het loskoppelen van de Zwitserse franc van de euro, maar ook de devaluatie van de renminbi heeft afgelopen jaar voor onverwachte volatiliteit gezorgd. Die ervaringen uit 2015 kleuren de verwachtingen voor 2016.
Valutamarkt in 2016
Volgens sommigen hebben de gebeurtenissen in 2015 geleerd dat de huidige valutamarkten anders functioneren, dat prijzen en transacties anders tot stand komen. Dat komt, zo denken ze, omdat door de nieuwe regelgeving de liquiditeit verminderd is. Daardoor is de risico appreciatie veranderd en verminderd. Ja, de dollar gaat in 2016 naar pariteit met de euro, maar daar kan men toch een heel groot voorbehoud bij maken. De Fed lijkt toch wel bevreesd voor de mogelijke negatieve gevolgen van een te sterke dollar. Dat heeft in ieder geval JP Morgan ertoe verleid haar verwachtingen voor de euro in 2016 te laten oplopen naar $ 1,16. Volgens die bank is de Amerikaanse economie wel gezond, maar is daarmee feitelijk alles wel gezegd. Als de groei ook maar een kwartaal tegenvalt, kan de Fed zomaar besluiten om de cyclus van kleine rentestappen in 2016 vroegtijdig te stoppen.
Volgens Morgan Stanley zal het monetaire beleid van centrale banken ook in 2016 de valutamarkten blijven domineren. Meer nog dan in 2015 zullen de beperkingen van dat beleid aan het licht komen. De ECB heeft het geluk, dat de verlenging van haar verruimingsbeleid geschiedt tegen de achtergrond van een geleidelijk verbeterende economie. Pech is weer wel, dat door de agressieve verruiming de euro de funding currency wordt voor de zogeheten carry trades. Als door ongelukjes op de internationale financiële markten de risico aversie plotseling toeneemt, dan kan aan deze funding zomaar een einde komen. Het gevolg kan dan een duurdere euro zijn.
Japan
Het monetair beleid zal ook de waarde van de yen in 2016 bepalen. Die kan zakken naar ¥ 130 in de dollar zonder dat de BoJ het beleid verder verruimt. Het is vooral de opstelling van de Japanse centrale bank die een verdere verzwakking bevordert. De uitzondering op de regel is opnieuw JP Morgan. Daar geloven ze helemaal niets van een verdere verzwakking van de Yen. Het tegendeel zal eerder gebeuren. Dat laatste zal in ieder geval niet met de Chinese renminbi gebeuren. Die zal verder verzwakken. Daar zal de PoBC geen rol van betekenis in spelen.
De verzwakking is in zoverre een probleem, dat het een uitstroom van kapitaal tot gevolg zal hebben en dat kan een toch al verzwakkende economie verder onder druk zetten. Dat achten strategen een onmiskenbaar risico voor 2016. Een zwakker China tenslotte kan het voorziene voorzichtige herstel in de opkomende markten opnieuw onderuit halen. Dat kan zeker het geval zijn voor die landen, die veel commodities produceren. Voorspellen is zo moeilijk, juist omdat het de toekomst betreft. Dat geldt zeker voor valuta waarvan het gedrag zich ook op de korte termijn moeilijk laat voorspellen!
Cor Wijtvliet
Hoofdredacteur Beurshalte.nl
Over Beurshalte:
Dagelijks publiceert Beurshalte nieuwsbrieven en columns van leden van de redactie en van gastauteurs over de wereld van beleggen en alles wat ermee samenhangt. Daarnaast publiceert beurshalte wekelijks een nieuwsbrief met unieke inhoud over relevante beleggingsthema’s. Belangstellende lezers kunnen een gratis abonnement nemen. Als u geïnteresseerd bent, kunt u zich hier aanmelden!
Vorige week bereikte het Europees Parlement een akkoord over de introductie van de bail-in, waardoor de belastingbetaler niet langer voor in de rij staat om de verliezen van een falende bank te verteren. De Europese Bankenautoriteit gaat zelfs voorwaarden opstellen waaronder een preventieve bail-in mogelijk is.
De bail-out was in het begin van de crisis de weg met de minste weerstand, omdat de verliezen in dat systeem gesocialiseerd werden en iedereen (indirect) een gelijke bijdrage moest leveren. Maar naarmate de crisis vorderde kwamen overheden erachter dat de bail-out wel heel erg kostbaar zou worden, mocht de situatie echt uit de hand lopen. Een paar miljard is nog wel op te hoesten, maar wat als een bank met een balanstotaal van honderden miljarden euro’s in de problemen komt?
Bail-in
Om te voorkomen dat dat risico zich zou vertalen in een stijgende rente op staatsobligaties werd besloten om over te gaan op de bail-in. Niet langer zouden spaarders en achtergestelde obligatiehouders beschermd worden als een bank omvalt. Integendeel, iedereen met achtergestelde obligaties en alle spaarders met meer dan €100.000 op de bankrekening nemen voortaan ook grote verliezen. Dat hebben we in Cyprus en bij de nationalisatie van de SNS Bank in Nederland al gezien.
Jeroen Dijsselbloem, voorzitter van de Eurogroep, liet tijdens de bankencrisis van Cyprus het woord ’template’ (blauwdruk) vallen. Dit is de bevestiging daarvan, want met ingang van 2016 is het bail-in systeem ook op Europees niveau van kracht. In dit systeem vangen aandeelhouders én obligatiehouders de eerste klappen op als een bank omvalt, gevolg door de spaarders met meer dan €100.000 op de bankrekening.
Landelijke noodfonds
Onder de nieuwe bail-in regels krijgt een bank maximaal 8% van haar balanstotaal terug door verplichtingen aan vermogende spaarders en obligatiehouders kwijt te schelden. Is er meer geld nodig, dan kan de bank uit een ander noodfonds tappen. Ieder lid van de EU moet een noodfonds hebben waar men uit kan putten om een bank ontbonden of overeind gehouden kan worden. De banken in de EU moeten deze fondsen vullen, zodat deze in 2025 een omvang hebben van tenminste 1% van alle gedekte spaartegoeden bij de banken.
Met de nieuwe bail-in regels bouwen overheden een extra buffer in om de belastingbetaler (of de staatsschuld) te ontzien, maar iedereen is zich ervan bewust dat de bail-in in een extreem scenario toch niet genoeg is om een bank van de ondergang te redden. Als al het andere niet genoeg is moet de overheid alsnog bijspringen, zo blijkt uit de verklaring van het Europees Parlement.
Preventieve bail-in
Halverwege 2015 zal de Europese Bankenautoriteit (EBA) de richtlijnen bekendmaken voor de omstandigheden waarbij een bank uit voorzorg geherkapitaliseerd kan worden. Met deze richtlijnen kan de bail-in eerder in werking worden gesteld, in de hoop dat de schade daardoor beperkt zal worden. In 2018 zal de Europese Commissie bepalen of het tegen die tijd nog nodig is om de deur open te houden voor een dergelijke preventieve bail-in.
De bail-in wordt vanaf 2016 in heel Europa toegepast
