Tag: 2014

GFMS: Groot tekort aan platina in 2014

Deze bijdrage is mogelijk gemaakt door Goudstandaard

Door omvangrijke stakingen in de platinamijnen van Zuid-Afrika kwam er vorig jaar veel minder platina op de markt, zo schrijft Thomson Reuters GFMS in haar Platinum & Palladium Survey 2014. Tegelijkertijd steeg de vraag naar platina, waardoor er onderaan de streep een tekort was van ongeveer een miljoen troy ounce. Dat is het grootste tekort op de platinamarkt sinds jaren.

In 2014 was de totale vraag naar platina 7,28 miljoen troy ounce, terwijl het aanbod bleef steken op 6,27 miljoen troy ounce. Platina is een edelmetaal dat vooral gebruikt wordt in de auto-industrie en voor de productie van sieraden, maar de laatste jaren tonen ook steeds meer beleggers belangstelling voor dit metaal.

Wereldwijde vraag en aanbod platina (Bron: Thomson Reuters GFMS)

Stakingen

De productie van platina werd in 2014 grotendeels stilgelegd door stakingen in de platinamijnen van Zuid-Afrika. Als gevolg van deze stakingen, die 22 weken duurden, daalde de totale productie van de grootste platinaproducent ter wereld jaar van 4,29 miljoen troy ounce in 2013 naar 3,06 miljoen troy ounce. De weggevallen productie kon niet worden opgevangen door andere platina producerende landen.

Rusland

De platinaprijs steeg in de eerste helft van 2014 niet alleen door de stakingen in Zuid-Afrika, maar ook door de toenemende spanningen tussen Rusland en het ‘Westen’. Men vreesde een escalatie van de economische sancties, waardoor het aanbod van platina uit Rusland in gevaar zou kunnen komen. Deze vrees bleek uiteindelijk onterecht.

Sterke dollar

De platinaprijs bereikte in de zomer nog een niveau van bijna $1.500 per troy ounce, maar in het najaar werd alle koerswinst verspeeld door de sterke dollar. Vrijwel alle grondstoffen werden daardoor in de verkoop gedaan, waaronder ook platina. Het edelmetaal werd in een paar maanden tijd 20% goedkoper, want tegen het einde van 2014 stond de koers op ongeveer $1.200 per troy ounce.

Beleggers kopen minder platina

In 2014 kochten beleggers minder platina dan een jaar eerder. De vraag naar platina munten en platinabaren bleef weliswaar stabiel, maar de vraag naar aandelen van platina-ETF’s zakte terug naar het niveau van 2012. Desondanks bereikte het totaal beheerde vermogen van platina-ETF’s in de eerste helft van vorig jaar een record van 2,9 miljoen troy ounce. In een tijdsbestek van vijf jaar groeide de hoeveelheid platina in de kluizen van ETF’s van 800.000 naar meer dan 2,7 miljoen troy ounce.

Beleggers kochten in 2014 beduidend minder platina dan in 2013 (Bron: Thomson Reuters GFMS)

Platina ETF’s zijn de afgelopen jaren sterk in populariteit gestegen (Bron: Thomson Reuters GFMS)

Verwachting 2015

In 2014 was de gemiddelde platinaprijs $1.388 per troy ounce, het laagste jaargemiddelde in zeven jaar tijd. In de eerste helft van het jaar lag de prijs ver boven dit gemiddelde, terwijl de prijs aan het einde van 2014 richting de $1.200 per troy ounce zakte. Analisten van Thomson Reuters GFMS verwachten voor dit jaar een gemiddelde prijs van $1.170 per troy ounce voor het edelmetaal, wat ongeveer 17% lager is dan de gemiddelde platinaprijs van 2014. De prijs blijft onder druk staan door herstel van de platinaproductie in Zuid-Afrika. Ook houdt de sterke dollar de prijzen van grondstoffen in dollars op een lager niveau.

De vraag naar platina vanuit de auto-industrie zal volgens Thomson Reuters GFMS verder aantrekken, tot het hoogste niveau in zeven jaar. Een groeiende vraag naar auto’s in de VS en strengere regelgeving voor auto’s in groeimarkten als China en India zal de vraag naar platina een impuls geven. Platina wordt gebruikt voor katalysatoren die de uitstoot van schadelijke gassen verminderen.

Vraag naar platina per sector (Bron: Thomson Reuters GFMS)

18 mei 2015
GFMS: Beleggers kochten minder goud in 2014

Dit artikel verscheen eerder op de nieuwspagina van Goudstandaard.

Beleggers hebben vorig jaar minder goud gekocht dan in 2013, zo blijkt uit cijfers van Thomson Reuters GFMS. Het onderzoeksbureau publiceerde deze week haar jaarverslag over de goudmarkt in 2014 en zet de cijfers en trends op een rij. Volgens het onderzoeksbureau hebben de sterke dollar en de voornemens van de Amerikaanse centrale bank om de rente te verhogen een drukkend effect gehad op de goudprijs en de vraag naar het edelmetaal.

Vorig jaar bleef de goudprijs in dollars netto vrijwel onveranderd, maar dat was zeker niet het geval buiten de VS. Als gevolg van het stimuleringsprogramma van de ECB werd de euro aanzienlijk goedkoper ten opzichte van de dollar, met als gevolg dat de goudprijs in euro’s vorig jaar ruim 12% wist te stijgen.

Wereldwijde vraag en aanbod goud (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Minder sloopgoud
Vorig jaar kwam er door een toegenomen productie van goudmijnen meer goud op de markt, maar die toename werd grotendeels teniet gedaan door een daling van het aanbod van sloopgoud. Het aanbod van sloopgoud daalde in 2014 naar 1.125 ton, het laagste volume sinds 2007. Door de daling van de goudprijs sinds 2013 is de bereidheid om oud goud om te wisselen voor geld sterk afgenomen. Om het cijfer in perspectief te plaatsen: In zowel 2009 als 2010 kwam er ruim 1.700 ton sloopgoud op de markt.
Goudmijnen schroeven productie op
De wereldwijde goudmijnproductie steeg vorig jaar met 2,3% naar 3.133 ton, een nieuw record. De goudmijnen hebben fors weten te snijden in de kosten en hebben door de daling van de goudprijs voorrang gegeven aan de winning van ondergrondse goudvoorraden met de hoogste kwaliteit erts. De goudmijnindustrie profiteerde vorig jaar ook van een gunstig wisselkoerseffect. Ze konden hun goud verkopen in een sterke dollar, terwijl een groot deel van de productiekosten in de zwakkere lokale munt wordt afgerekend. Daardoor bleef er onder aan de streep meer geld over. Ook de daling van de olieprijs in het vierde kwartaal van vorig jaar maakte de winning van goud goedkoper. Volgens cijfers van Thomson Reuters GFMS daalden de zogeheten ‘all-in-costs’ van de goudmijnindustrie met 25% naar $1.314 per troy ounce.

Veranderingen wereldwijde productie goud (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Kostencurve goudmijnsector (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Kostenopbouw goudmijnen (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Beleggers kopen minder gouden munten en baren
Door de relatief zwakke ontwikkeling van de goudprijs toonden beleggers minder belangstelling voor het edelmetaal. Vorig jaar werd er 829 ton aan goudbaren verkocht, een daling van 40% ten opzichte van het recordvolume van 1.394 ton in 2013. Ook gouden munten waren vorig jaar minder populair dan in 2013, de wereldwijde verkoop daalde van 380 naar 251 ton. Dat is een terugval van 34%. Vooral in Aziatische markten, waar men de voorkeur geeft aan gouden sieraden, raakten het beleggingsgoud uit de gratie.
Beleggers kopen minder goud (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Beleggers kopen minder goud (Bron: GFMS Gold Survey 2015)
Ook de belangstelling voor goud-ETF’s werd iets kleiner. Vorig jaar werd er in totaal 160 ton goud geliquideerd door deze beleggingsfondsen, tegenover 880 ton in 2013. In 2013 werd de uitstroom van goud uit beursgenoteerde fondsen nog grotendeels opgevangen door een toegenomen vraag naar munten en baren, maar in 2014 lieten beide categorieen een daling zien.

Goud-ETF's ook minder populair (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Centrale banken kopen meer goud
Centrale banken laten zich minder dan beleggers beïnvloeden door prijsbewegingen. Volgens cijfers van Thomson Reuters GFMS voegde de ‘officiële sector’ in 2014 netto 466 ton aan haar reserves toe, en toename van 14% ten opzichte van het jaar daarvoor.
China grootste goudmarkt in 2014
In het jaarverslag van Thomson Reuters GFMS lezen we dat China in 2014 het meeste goud gekocht heeft, op de voet gevolgd door India. Deze uitkomst is opvallend, omdat cijfers van de World Gold Council juist suggeren dat India in 2014 de grootste goudmarkt ter wereld was. Waar dat verschil precies in zit is ons niet duidelijk. Wat belangrijker is om te weten is dat deze landen nog steeds heel veel goud kopen en daarmee een belangrijke steunpilaar zijn voor de goudmarkt. De middenklasse in China en India groeit snel en dat betekent dat een steeds grotere doelgroep zich goud kan veroorloven.

China opnieuw grootste afnemer op wereldwijde goudmarkt (Bron: GFMS Gold Survey 2015)

Meer informatie?
Voor meer gedetailleerde cijfers en grafieken van de wereldwijde goudmarkt verwijzen we naar het volledige 116 pagina’s tellende rapport, dat te downloaden is op de website van Thomson Reuters GFMS.

10 april 2015
Swiss Gold Exports to Asia: 1,200 tonnes in 2014
Switzerland has exported 1,200 tonnes of gold to Asia in 2014, according to the latest data released by the Swiss Customs Administration. The biggest buyers of gold were in the Far East: India (471 tonnes), Hong Kong (367 tonnes) and Mainland China (213 tonnes). Singapore also got a lot of gold out of Switzerland last year, in total 128 tonnes. Saudi-Arabia came in fifth with net gold imports of 60 tonnes.

Which countries imported gold from Switzerland in 2014?

We didn’t only look at the gold trade figures per country, they went a step further and analyzed the gold flows between the main regions of the world. This analysis shows that, while most gold went to Asia, also a small amount of 74 tonnes was bought by the oil-producing countries in the Middle-East. The rest of the world was a net supplier of gold to Switzerland. Large suppliers of gold were Latin-American countries with 535 tonnes and African countries with 178 tonnes.

Net gold exports from Switzerland: Asian countries bought 1200 tonnes of gold in 2014

United Kingdom
European countries exported a total of 670 tonnes to Switzerland, more than any other region. The European figure however is grossly inflated by the 620 tonnes of gold moving from the gold vaults in London to the gold vaults in Switzerland. Just like Switzerland, London is still a main hub for physical gold storage and trade. Since 2013 large volumes of gold physically stored in London are being sold by investors and banks. If we leave this number out, Europe exported almost 50 tonnes of gold to Switzerland in 2014.

Which countries exported gold to Switzerland in 2014?

Switzerland
Switzerland is an important hub for physical gold storage and trade, because the country has a stable political and economical climate. The country is also well known for their friendliness towards foreign capital looking for a safe haven. Switzerland has many gold refineries and vaults and is capable of melting hundreds of tonnes of gold and storing many thousand tonnes of the precious metal. In 2014 a total of 122 countries traded gold or silver with Switzerland, the Swiss Customs data shows.
Gold moving from West to East
The numbers and graphs presented in this article confirm once again the flow of physical gold from developed countries in the West to surplus countries in the Middle East and Far East. African and Latin-American countries are producing a lot of gold these days, but they rarely keep the metal for themselves. Instead, they export it in huge quantities to more wealthy countries. The surplus countries in the East want to trade at least some of their foreign exchange reserves to something tangible like physical gold. They buy gold and will probably continue to do so in the near future. Related articles:
- Graph: Gold flowing to Asia
- Gold export from Switzerland to Asia: 600 tonnes
1,200 tonnes of gold moved from Switzerland to Asia in 2014
5 februari 2015
2014: Jaaroverzicht edelmetalen
Het afgelopen jaar heeft een belegging in goud in financiële zin niet veel opgeleverd. De goudprijs bleef het hele jaar beneden de €1.000 per troy ounce en staat uitsluitend als gevolg van een wisselkoerseffect ruim 12% hoger dan vorig jaar. Het rendement van een belegging in zilver was teleurstellend, want ondanks een gunstig wisselkoerseffect werd het edelmetaal dit jaar ruim 6% goedkoper. Ook werd dit jaar voor zilver het laagste niveau in vijf jaar tijd bereikt, toen de koers op iets meer dan €380 per kilogram stond.

Desondanks waren we ook in 2014 getuige van verschillende interessante trends op de goudmarkt. We vatten de belangrijkste ontwikkelingen van het jaar voor u samen in dit jaaroverzicht edelmetalen.

1. Europese centrale banken willen hun goud terug

Twee jaar geleden was Duitsland het eerste Europese land dat besloot een deel van haar goud terug te halen naar eigen land, nadat Venezuela dat een jaar eerder al had gedaan. Tegen 2020 moet 374 ton goud weggehaald zijn uit Frankrijk en 300 ton uit de Verenigde Staten. Het terughalen van de goudvoorraad ligt zeer gevoelig, omdat het de indruk kan wekken dat er geen volledig vertrouwen is in het beheer van het goud door een ander land. In het huidige financiële systeem vervult het goud geen actieve functie, waardoor de locatie van het goud in principe onbelangrijk is. Dat maakt het des te opmerkelijker dat een land als Duitsland goud terughaalt.

Toch staan onze oosterburen niet alleen in hun besluit om goud te repatriëren, want de afgelopen maanden heeft ook Nederland in het geheim een aanzienlijk deel van haar goudreserve teruggehaald uit de Verenigde Staten. Sindsdien begon het vuurtje te lopen. België onderzoekt de mogelijkheid om een deel van haar goudvoorraad terug te halen en in Frankrijk stuurde een politica een open brief naar de centrale bank met het verzoek al het goud terug te halen uit het buitenland. De centrale bank van Oostenrijk voelde zich door de publieke druk genoodzaakt haar goudvoorraad bij de Bank of England te controleren. Ondertussen kreeg de bevolking van Zwitserland via een referendum de gelegenheid om al het goud terug te halen naar eigen land.

Europese landen beschikken gezamenlijk over een zeer grote goudvoorraad van meer dan 10.000 ton, maar een aanzienlijk deel daarvan ligt niet binnen handbereik. Een deel van de goudvoorraden is aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog overgebracht naar de goudkluizen in Londen, New York en Ottawa en is daar sindsdien blijven liggen. Onder het Bretton Woods systeem hebben Europese centrale banken duizenden tonnen goud opgevraagd uit de VS, maar dat goud bleef in veel gevallen fysiek aan de andere kant van de oceaan liggen.

Europa beschikt over veel goud, maar een deel daarvan ligt in het buitenland
Door de toenemende geopolitieke instabiliteit in de wereld en door toenemende zorgen over het voortbestaan van het dollarsysteem willen Europese landen hun goud liever wat dichter bij huis hebben. Al in 1999 sprake verschillende centrale banken met het Central Bank Gold Agreement (CBGA) af het uitlenen van goud geleidelijk af te bouwen tot nul. Daardoor rusten er steeds minder claims op deze goudvoorraden en is het mogelijk om het goud fysiek terug te halen naar eigen land. Ook buiten Europa zijn er centrale banken die zich bekommeren om hun goudvoorraad. Zo heeft de centrale bank van Australië onlangs haar goudvoorraad laten controleren en heeft Ecuador laten weten een deel van haar goud terug te willen halen naar eigen land. Wij verwachten dat Nederland en Duitsland met de repatriëring van hun goudvoorraden een nieuwe trend hebben ingezet die ook in 2015 zal terugkeren!

In de VS ligt veel buitenlands goud opgeslagen (Bron: Sharelynx)

Buitenland haalt goud weg bij de Federal Reserve (Bron: Bullionstar)

Lees ook:
2. Fysiek goud verhuist naar Azië
Zoals we hierboven hebben beschreven beginnen ook de grote goudvoorraden langzaam maar zeker te schuiven. Centrale banken die tientallen tonnen goud kopen, Chinezen en Indiërs die op jaarbasis honderden tonnen van het gele metaal importeren, dat moet allemaal ergens vandaan komen! Met ingang van dit jaar geeft de Zwitserse douane inzage in de hoeveelheid fysiek goud die ze per land importeert en exporteert. Maken we deze gegevens inzichtelijk in een grafiek, dan zien we in één oogopslag de verschuiving van fysiek goud van het Westen richting het Verre Oosten. Het is een trend die in de goudwereld op de voet wordt gevolgd. De volgende grafiek plaatsten we in de zomer al op Marketupdate, maar ook in de tweede helft van dit jaar zette de trend gewoon door. Dat blijkt uit de tweede grafiek op basis van dezelfde datareeks van de Zwitserse douane, waarbij de export op maandbasis inzichtelijk is gemaakt. Naar aanleiding van deze grafiek kreeg Marketupdate een vermelding in de Telegraaf.

Goud verschuift in grote hoeveelheden via Zwitserland naar Azië

In september trok de export van goud richting Azië weer aan

Zwitserland is door haar ligging en stabiele politieke klimaat uitgegroeid tot een belangrijk knooppunt voor de fysieke goudmarkt. Dat blijkt ook wel uit de volumes die vanuit Zwitserland naar China en India geëxporteerd worden. De volgende grafiek laat zien dat India dit jaar meer dan 450 ton goud uit Zwitserland heeft geïmporteerd, terwijl het land dit jaar in totaal tegen de 1.000 ton goud importeerde. Ongeveer de helft was dus afkomstig uit de Alpenstaat. Ook China en Hong Kong halen een groot deel van hun goud weg uit Zwitserland.

Zwitserland heeft dit jaar honderden tonnen goud naar Azië geëxporteerd

Vorig jaar bracht blogger Koos Jansen de stroom van fysiek goud richting Azië al in kaart. Hij vond een correlatie tussen de hoeveelheid goud die uit ETF's werd gehaald en de hoeveelheid die vanuit Groot-Brittannië naar Zwitserland werd geëxporteerd. Daar is ook in 2013 al veel goud omgesmolten tot kleinere goudbaren voor de Aziatische markt. Zoals uit bovenstaande grafieken blijkt hield deze trend ook in 2014 stand. We hebben geen reden om aan te nemen dat Aziatische landen volgend jaar zullen stoppen met het importeren van goud, omdat het metaal nog steeds tegen aantrekkelijke prijzen te verkrijgen is en de export richting Azië de laatste maanden juist weer wat aantrok.

Lees ook:
3. Fixing goudprijs op de schop
Eind vorig jaar kwam de fixing van de goudprijs en de zilverprijs ter discussie te staan. Toezichthouders hadden het vermoeden dat de manier waarop de dagelijkse referentieprijs tot stand komt niet transparant is en dat deze gevoelig is voor manipulatie door insiders die betrokken zijn bij de fixing. Voor de goudprijs zijn dat vijf verschillende banken en voor de zilverprijs zijn dat er drie. Deze banken bepaalden de referentieprijs voor edelmetalen aan de hand van de hoeveelheid goud die vermogende klanten van de banken willen kopen en verkopen bij een voorgestelde prijs. Zodra een prijsniveau gevonden wordt waarbij vraag en aanbod dicht bij elkaar liggen wordt de prijs vastgelegd. Dit proces gebeurde achter de schermen en gaf banken voorkennis over de markt, waar ze profijt uit konden halen door voor eigen rekening te handelen en posities in te nemen tijdens de fixing. Toen dit allemaal aan het licht kwam vond Deutsche Bank het een goed moment om zich uit de fixing terug te trekken. Toen de toezichthouders in Duitsland en het Verenigde Koninkrijk de fixing onderzochten stelden de betrokken banken een onderzoekscommissie in. Deze commissie onderzocht hoe de fixing verbeterd kon worden. Enkele maanden later werd Barclays door de Britse toezichthouder op de vingers getikt, omdat een medewerker van de bank de fixing wist te manipuleren. De boete bedroeg £26 miljoen. Daarna bleef het enige tijd stil omtrent de goudprijs fixing, totdat de World Gold Council zich namens de goudsector ging bemoeien met de meer dan honderd jaar oude fixing. Verschillende producenten, smelterijen en centrale banken wilden een onafhankelijke en transparante referentieprijs voor het edelmetaal. Niet lang daarna werd een nieuwe elektronische fixing voor de zilverprijs gelanceerd, namelijk op 15 augustus. Minder dan een maand later viel ook het besluit over het vernieuwen van de goudprijs fixing. In het grotere geheel is deze verandering vooral symbolisch van aard. Het is tekenend voor de verschuiving van het zwaartepunt in de goudmarkt van Westerse financiële instellingen richting het Verre Oosten.

Opvallende stijging in handelsvolume bij fixing goudprijs (Bron: Caminschi, 2013)
Lees verder:
- Sander Boon: “Manipulatie goud ondermijnt vertrouwen in het systeem”
- Nieuw onderzoek wijst op manipulatie goudprijs?
4. Goudmijnen in de uitverkoop
Door de daling van de goudprijs heeft de goudmijnsector het zwaar. Een deel van de mijnen is zelfs niet meer winstgevend bij de huidige prijs van het edelmetaal. Door jaren van voorspoed en een stijgende goudprijs hebben mijnen meer risicovolle projecten opgestart, die rendabel waren bij de goudprijs van twee jaar geleden. Nu de koers laag blijft moeten mijnen in de kosten snijden en de onrendabele projecten stilleggen. Op korte termijn is dat vooral vervelend voor de aandeelhouders, want die zagen de waardering van hun mijnbouwaandelen zakken naar het laagste niveau in dertig jaar. De afstraffing van de goudmijnen op de beurs is goed te verklaren, want bij een daling van de goudprijs is de winstgevendheid ook snel verdwenen. Daar komt bij dat de mijnen geen enkele invloed kunnen uitoefenen op de prijs. Het enige wat ze kunnen doen is hun kosten omlaag brengen, zodat er weer winst gegenereerd wordt. Omdat sommige mijnen veel meer schulden op de balans hebben dan andere lopen de waarderingen sterk uiteen. De goudmijnen met lage schulden, zoals Eldorado Gold en Randgold Resources, zijn veel minder ver in waarde weggezakt dan andere mijnen met relatief hoge schulden. Voor de speculatieve belegger is het misschien een mooi moment om in te stappen, maar als de goudprijs verder daalt kunnen de verliezen nog veel verder oplopen. Volgens Mark Bristow van Randgold Resources krijgen veel goudmijnen het moeilijk bij een goudprijs van $1.140 per troy ounce. Dat niveau hebben we dit jaar even gezien. Bij een goudkoers van $1.000 per troy ounce voorziet Bristow een bloedbad in de sector. De mijnbouwaandelen dalen door het hefboomeffect sneller dan de goudprijs, maar als de goudprijs stijgt kunnen de aandelen procentueel ook sterker stijgen.

Een goudprijs van $1.000 zal veel goudmijnen onrendabel maken

De basis kostprijs van goud in verschillende werelddelen, niet te verwarren met de 'all in cash costs' die veel hoger liggen

5. Stormloop op zilveren munten
Door de daling van de zilverprijs in de tweede helft van 2014 ontstond er een stormloop op zilveren munten. De vraag naar munten als de Canadese zilveren Maple Leaf, de Oostenrijkse Philharmoniker en de Amerikaanse Silver Eagle was zo groot dat verschillende munthuizen de vraag niet meer konden bijhouden. De zilverprijs bereikte het laagste niveau sinds begin 2009, wat voor veel beleggers reden was om meer edelmetaal bij te kopen. Ook in Nederland ging er op dat moment naar verhouding veel meer zilver dan goud over de toonbank. Dit nieuws werd ook opgepikt door de Telegraaf. De verkoop trok de afgelopen maanden zo sterk aan dat munthuizen hun productiecapaciteit nog op het laatste moment moesten uitbreiden. Normaal gesproken bouwen munthuizen hun productie de laatste weken van het jaar juist af, zodat ze niet met oude munten blijven zitten als de productie van het nieuwe jaar gestart is. De stormloop op munten zorgde voor een recordproductie bij de US Mint. Waarschijnlijk stevent ook het Canadese munthuis dit jaar af op een recordproductie van zilveren beleggingsmunten. Vorig jaar kochten beleggers ook veel zilver, nadat de prijs in april zo hard omlaag ging.

De verkoop van Silver Eagle munten is inmiddels hoger dan in 2013
29 december 2014
De tien best gelezen artikelen van 2014
Het jaar loopt langzaam ten einde en dat betekent dat we de balans kunnen op kunnen maken van een bewogen jaar. Net als vorig jaar hebben we voor u de tien best gelezen artikelen op Marketupdate van dit jaar voor u op een rij gezet. Hier volgt een overzicht van de artikelen die jullie het meest interessant vonden.

1. “2014 kan een herhaling van 1914 worden”

Cor Wijtvliet wist met deze column de aandacht van veel lezers te trekken. Het was dit jaar precies een eeuw geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak, een oorlog die veel verwoesting en ellende met zich mee heeft gebracht. Men zou zelfs kunnen zeggen dat de nasleep van de Eerste Wereldoorlog met de gedwongen herstelbetalingen door Duitsland aan de overwinnaars van de oorlog de aanzet hebben gegeven tot de Tweede Wereldoorlog.

Cor Wijtvliet benadrukt in zijn column dat een grote oorlog om de meest onbenullige reden kan ontstaan en dat beleidsmakers zich daar heel goed van doordrongen moeten zijn. Nog steeds kan men niet bevatten hoe de Eerste Wereldoorlog destijds zo uit de hand heeft kunnen lopen. Geert Mak schrijft in zijn boek ‘In Europa’ dat ook hij er geen goede verklaring voor kon vinden. Het leek er zelfs op dat men zin had in een oorlog, een oorlog om oude rekeningen te vereffenen en machtsverhoudingen weer op scherp te zetten.

Cor Wijtvliet schreef deze column in januari. Bijna een jaar later heeft Rusland de Krim geannexeerd, stortte een vliegtuig onder dubieuze omstandigheden neer in Oekraïne, brak een heuse burgeroorlog uit in het land, werden tal van steden gebombardeerd en heeft zowel Europa als de VS sancties opgelegd tegen Rusland. We mogen hopen dat de situatie in het oosten van Europa in 2015 niet verder uit de hand loopt…
- Lees verder…
2. Adviseur Poetin: “Amerika is uit op oorlog in Europa”
De verhoudingen tussen het 'Westen' en Rusland werden in het voorjaar al op scherp gezet door de Russische annexatie van de Krim. Toen later dat jaar ook nog een vliegtuig van Malaysia Airlines met aan boord bijna 300 passagiers in het oosten van Oekraïne werd neergeschoten werd de verstandhouding tussen de machtsblokken nog groter. Vanuit de Amerikaanse hoek werd al snel met de beschuldigende vinger gewezen naar Rusland, terwijl Europa nog beduusd was van de revolutie die zich in de hoofdstad Kiev voltrok na het bezoek van Van Baalen en Verhofstad. Volgens de adviseur van Poetin is het overduidelijk dat de Verenigde Staten aan de touwtjes trekken en dat Europa braaf de instructies vanuit Washington opvolgt, zonder goed na te denken wat Europese landen te winnen hebben bij sancties tegen Rusland. We schreven op Marketupdate een interview met de adviseur van Poetin uit en dat werd zeer op prijs gesteld. De titel van het artikel "Amerika is uit op oorlog in Europa" maakte veel discussie los.
- Lees verder...
3. Russische roebel naar laagste niveau in vijf jaar [update]
De titel doet vermoeden dat dit nieuwsbericht van de afgelopen weken is, maar dat is niet het geval. We schreven eind januari al over de waardedaling van de Russische roebel. Op dat moment had de munt de laagste wisselkoers in vijf jaar bereikt, mede als gevolg van de tegenvallende economische groei in het land, de afbouw van het monetaire stimuleringsprogramma in de Verenigde Staten en een slecht sentiment onder beleggers. Noemenswaardig is dat de centrale bank van Rusland ook toen al verkondigde dat de roebel naar een volledig vrije wisselkoers moest bewegen. Kenners waarschuwden toen al dat de roebel daardoor slachtoffer zou kunnen worden van valutaspeculanten. En zo geschiedde in de tweede helft van het jaar, toen de inkomsten van Rusland uit olie en gas begonnen te dalen.
- Lees verder...
4. Jurgen Stark: “Het geldsysteem is pure fictie”
Centrale bankiers staan erom bekend dat ze heel goed geheimen kunnen bewaren en dat ze de boodschap altijd zodanig kunnen verpakken dat men pas achteraf beseft wat er precies bedoeld werd. Maar zo nu en dan spreken ze ook zeer duidelijke taal uit. Dat gebeurde bijvoorbeeld in mei, toen Jurgen Stark tegen een journalist van een Spaanse krant zei dat het huidige monetaire stelsel niets meer of minder is dan pure fictie. Dat is een uitspraak die ook bij de lezers nog even moesten bezinken...
- Lees verder...
5. Interview Dirk Bezemer: “Geld is geen goud”
Begin dit jaar interviewde Marketupdate monetair econoom Dirk Bezemer van de Rijksuniversiteit Groningen. We vroegen Bezemer naar het ontstaan van de huidige financiële crisis en de effecten die deze crisis heeft op de huizenmarkt, op de pensioen en uw spaargeld. Zoals u van ons gewend bent vroegen we hem ook naar zijn visie ten aanzien van goud. Een diepte-interview dat bij veel van onze lezers in de smaak viel.
- Lees verder...
Dirk Bezemer: “Geld is niet een ding, het is een idee. Het is vertrouwen.” (Afbeelding van INET Economics)

6. Zweden neemt afscheid van contant geld
De trend van munten en bankbiljetten naar volledig digitaal bankieren is niet meer te stoppen. Steeds vaker worden ook kleine bedragen met pin betaalt en op sommige plaatsen is het zelfs helemaal niet meer mogelijk om met contant geld te betalen. In landen als Zweden en het Verenigd Koninkrijk wil men nog een stapje verder gaan, door die laatste paar procent van het betalingsverkeer ook van munten en bankbiljetten naar elektronische betaling te krijgen. De transitie van chartaal naar giraal geld gaat niet in elk land even hard, maar de trend is overal hetzelfde. Op steeds meer plaatsen verdringt pinnen en internetbankieren het gebruik van munten en bankbiljetten. Voorstanders zien voordelen in kostenbesparingen, minder overvallen in winkels en bankfilialen en in het afknijpen van het circuit van zwart geld. Tegenstanders waarschuwen voor de kwetsbaarheid van een geldsysteem dat alleen nog maar in digitale vorm bestaat. Ook zijn er zorgen over de privacy. Ook deze trend houdt de lezers van Marketupdate bezig.
- Lees verder...
7. ECB lanceert TLTRO, wat is het?
In de zomer kwam de ECB met een nieuwe vorm van monetair stimulering: Targeted Long Term Refinancing Operation (TLTRO). Maar wat betekende deze nieuwe stimuleringsmaatregel precies? Marketupdate zocht het voor u uit en dat bleek niet voor niets. Het artikel werd regelmatig geraadpleegd, ook door nieuwe bezoekers van Marketupdate.
- Lees verder...
8. Eric Mecking over de komende crisis
Volgens historicus Eric Mecking moeten we ons in Nederland meer zorgen maken over deflatie dan over inflatie, omdat huishoudens te kampen met enorm hoge schulden. Die schuldenlast neemt door deflatie toe, waardoor huishoudens de komende jaren nog meer in de knel zullen komen. Mecking verwijt de overheid en de centrale bank dat er niet eerder werd ingegrepen. Ook is hij van mening dat veel economen weinig historisch besef hebben, waardoor onze economische modellen er soms gigantisch naast kunnen zitten.
- Lees verder...
9. Duitsland haalt 37 ton goud terug, slechts 5 ton uit de VS
Begin vorig jaar maakte de Duitse Bundesbank een krachtig statement, door al haar goud terug te halen uit Frankrijk en door 300 ton goud te repatriëren uit de Verenigde Staten. Deze operatie duurt tot en met 2020, maar in het eerste jaar werd er uiteindelijk heel weinig goud teruggehaald. De teller stond na twaalf maanden op 37 ton goud, waarvan slechts 5 ton uit de VS kwam. Waarom het zo langzaam ging? Dat is de grote vraag die ook ons en onze lezers bezig hield. Goed voorbeeld doet volgen, want in navolging op Duitsland haalde ook Nederland dit jaar een substantieel gedeelte van haar goudvoorraad terug uit de Verenigde Staten. Op dit moment onderzoeken ook België en Oostenrijk de mogelijkheid om goud te repatriëren. Met de persverklaring van de Nederlandsche Bank begon het balletje in Europa eindelijk te rollen. We zijn benieuwd welke centrale banken in 2015 goud gaan terughalen naar eigen land. Wordt dat de trend van 2015??
- Lees verder...
10. Helft Nederlanders heeft vrijwel geen vermogen
Nederlanders mogen zich dan wel rijk voelen met alle luxe die ze om zich heen hebben, feit is dat veel van dat vermogen met krediet gefinancierd is. Cijfers van het CBS laten zien dat het grootste deel van ons vermogen in de vorm van spaargeld, vastgoed, aandelen, en andere waardepapieren in handen is bij een zeer klein gedeelte van de bevolking. In de zomer had een huishouden gemiddeld een vermogen van €44.000 gespaard, maar achter dat gemiddelde gaat een zeer scheve verdeling schuil. Strepen we de bezittingen weg tegen de schulden die we hebben, dan blijkt dat de helft van de huishoudens onderaan de streep netto helemaal geen vermogen heeft. Dit kunnen studenten zijn die nog geen hoog inkomen hebben, maar ook gezinnen waarvan de hypotheekschuld even hoog is als de waarde van het huis plus al hun andere financiële bezittingen! Heeft u dus een paar duizend euro op de bank en bent u schuldenvrij? Dan zit u al bij de rijkste helft van alle Nederlanders! Het thema vermogensongelijkheid kwam dit jaar groot in het nieuws door de Franse econoom Piketty, die veel historische data over vermogens verzamelde voor het boek 'Capital in the Twenty-First Century'. Het thema vermogensongelijkheid speelt ook in Nederland, mede door de hoge private schuldenlast die in vastgoed is gaan zitten...
- Lees verder...
Helft Nederlandse huishoudens heeft geen vermogen
29 december 2014
2014: Welke gebeurtenissen gaven aandelen dit jaar richting?

Ondanks alle geopolitieke spanningen stevenen veel aandelenindices af op een prima jaarrendement. De S&P 500 en Dow Jones staat op een winst van respectievelijk 18 en 11,5 procent, terwijl de Japanse Nikkei met 10,5% wist te stijgen en de Shanghai Composite het jaar maar liefst 54% hoger af lijkt te sluiten. Ook verschillende Europese aandelenkoersen staan in de plus, al was de euforie beduidend minder groot met winsten van 3,25% voor de Duitse Xetra Dax en 8,81% voor de AEX.

Hoewel de aandelenmarkten wereldwijd over het hele jaar bezien een positief rendement behaalden waren er ook periodes waarin de koersen fors onderuit gingen. In de volgende grafiek zijn verschillende gebeurtenissen van het afgelopen jaar aangegeven. We zien dat op iedere grote correctie gestopt werd na ingrijpen door centrale banken. Dit is een fenomeen waar we bekend mee zijn geraakt sinds het uitbreken van de crisis.

Welke impact hadden verschillende gebeurtenissen het afgelopen jaar op de aandelenmarkt? (Bron: Source)

29 december 2014
Goudprijs daalt niet in alle valuta
De laatste maanden is de goudprijs behoorlijk gedaald, vooral in dollars. Maar hoe ontwikkelt de goudprijs zich in andere valuta? Hollandgold pakte de cijfers erbij en maakte een overzicht van het rendement op goud in 2014. Aan de hand van cijfers van de World Gold Council vergeleken ze de goudkoers van 3 oktober met die van 1 januari 2014.

Wat opvalt is dat het voor inwoners van sommige landen helemaal geen slecht jaar is om goud te bezitten. Zo is de goudkoers in Russische roebels dit jaar al met 20% gestegen en staat de goudprijs in euro’s voor 2014 op een plus van 9%. Het vereist dus enige nuance als we spreken over een stijging of daling van de goudprijs.

Hoewel de prijsdaling van goud in dollars de afgelopen maanden fors was werd het edelmetaal voor inwoners van de Eurozone niet veel goedkoper. Ten opzichte van het hoogtepunt in maart is de goudprijs in euro’s met slechts 3,5% gedaald, tegenover een koersdaling van 13,7% over dezelfde periode in Amerikaanse dollars.
- Lees verder op Hollandgold
De goudprijs is niet in iedere valuta gedaald
10 oktober 2014
Waarom daalt die olieprijs?

De olieprijs is de afgelopen maanden sterk gedaald, een ontwikkeling die volgens Morgan Stanley analist Adam Longson grotendeels te verklaren is door een stijgende wereldwijde productie van olie. In een nieuwsupdate aan beleggers laat de analist de volgende tabel zien van de maandelijkse olieproductie in de OPEC-landen.Uit het overzicht blijkt dat vooral Libië en de kleinere oliestaten hun productie dit jaar fors hebben opgeschroefd.

Libië verhoogde haar maandelijkse productie ten opzichte van begin dit jaar met 66%, terwijl andere olieproducerende landen in september 5% meer olie uit de grond haalden dan in januari. In een markt waar vraag en aanbod zou nauw op elkaar afgestemd kunnen worden zorgt de extra olieproductie voor lagere prijzen. De daling is nog eens extra groot als je bedenkt dat de dollar de afgelopen maanden is aangesterkt ten opzichte van andere valuta. Voor de VS betekent dat enerzijds veel lagere brandstofkosten, maar anderzijds ook een veel lagere opbrengst voor schalie-olie en schaliegas.

Hogere olieproductie verklaart daling olieprijs

8 oktober 2014
Goud verslaat aandelen in eerste helft 2014

Wie de goudprijs van dag tot dag volgt krijgt misschien de indruk dat de koers netto nergens heen gaat. Toch is dat niet helemaal waar, want in de eerste helft van dit jaar wist het gele metaal een koerswinst van 9,7% te behalen. Dat is meer dan het rendement van wereldwijde aandelen uit de MSCI index (4,8%), aandelen van opkomende markten (4,3%) en de Amerikaanse Dow Jones index (1,7%). Ook een belegging in grondstoffen leverde minder op dan goud, want de DJ UBS Commodity Index behaalde in de eerste helft van dit jaar een rendement van 8,1%. Zelfs Amerikaanse staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar doen het dit jaar beter dan aandelen met een koerswinst van 6,4%.

Niet alleen de comeback van goud is verrassend (Goldmans Sachs, ABN Amro en diverse andere banken voorzagen een verdere daling), maar ook de zwakke prestatie van de Dow Jones index. Met een rendement van 1,7% over de eerste zes maanden van dit jaar verbleekt de index bij een mandje van internationale aandelen. Ook waren Amerikaanse aandelen uit deze selectie de best presterende belegging in 2011, 2012 en 2013. De Wall Street Journal maakte er een overzicht van.

Rendement goud verslaat aandelen, obligaties en Treasuries (Bron: WSJ, klik voor grotere versie)

30 juni 2014
WGC: Vraag fysiek goud blijft op peil

De vraag naar goud was in het eerste kwartaal van dit jaar vergelijkbaar met dezelfde periode van vorig jaar, zo schrijft de World Gold Council (WGC) in haar nieuwste kwartaalrapport (PDF) over de eerste drie maanden van 2014. Vergeleken met het eerste kwartaal van vorig jaar werd er beduidend minder goud gekocht in de vorm van munten en baren. Tegelijkertijd kwam er een einde aan de uitstroom van geel metaal uit ETF’s. Daarmee komt er (voorlopig) een einde aan de verschuiving van ‘papiergoud’ naar fysiek metaal. De vraag naar goud was in het eerste kwartaal van dit jaar marginaal hoger dan het gemiddelde over de afgelopen vijf jaar. Volgens cijfers van de WGC was de totale vraag van 1.074,5 ton vrijwel gelijk aan de 1.077,2 ton in het eerste kwartaal van vorig jaar.

Uitstroom ETF's gestopt
De grootste verschillen zien we terug in de investeringsvraag. Was er in het eerste kwartaal van 2013 nog een uitstroom van 176,5 ton goud uit ETF's en soortgelijke beleggingsproducten, in de eerste drie maanden van dit jaar was dat een verwaarloosbare 0,2 ton. Terwijl ETF's vorig jaar gezamenlijk nog 880 ton goud liquideerden (waarvan 176,5 ton in het eerste kwartaal), was er in de eerste drie maanden van dit jaar vrijwel geen uitstroom zichtbaar (-0,2 ton). Tegenover de grote uitstroom van goud uit ETF's stond vorig jaar een soortgelijke toename in de vraag naar goudbaren en gouden munten. Die trend is in het eerste kwartaal van 2014 ten einde gekomen. ETF's deden bijna geen posities meer van de hand, maar tegelijkertijd daalde ook de vraag naar beleggingsgoud. De volgende grafiek laat het verschil met vorig jaar goed zien.

De verschuiving van ETF's naar fysiek goud stopte in het eerste kwartaal van 2014

Minder goudbaren en munten verkocht
De vraag naar goudbaren en gouden munten bereikte in het eerste kwartaal van dit jaar het laagste niveau in tenminste drie jaar tijd, zoals onderstaande grafiek laat zien. De prijsdaling van vorig jaar haalde veel potentiële aankopen naar voren, met als resultaat een recordvolume van meer dan 600 ton goud in het tweede kwartaal van 2013. Daarna keerden de volumes weer terug naar het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar. De World Gold Council schrijft in haar rapport dat er wereldwijd minder fysiek goud verkocht werd. In Europa, de Verenigde Staten, Turkije, India en Vietnam liep de vraag terug. Alleen in China bleef de vraag naar goud nog redelijk op peil ten opzichte van het 5-jaars gemiddelde.

Verkoop van goudbaren en munten zakt terug naar 5-jaars gemiddelde

Juwelen blijven populair
De vraag naar juwelen trok in het tweede kwartaal van vorig jaar sterk aan als gevolg van de grote daling van de goudprijs. Sindsdien stabiliseert de vraag naar gouden sieraden op een hoger niveau. In het eerste kwartaal werd er wereldwijd 570,7 ton aan goud gebruikt voor het maken van sieraden, een stijging van 2,88% ten opzichte van een jaar geleden en 11,5% ten opzichte van de gemiddelde vraag per kwartaal over de afgelopen vijf jaar.

Vraag naar juwelen ligt al vier kwartalen boven het 5-jaars gemiddelde
In China groeide de vraag naar goud in het eerste kwartaal met 10% ten opzichte van een jaar geleden, een stijging die mede te danken is aan het samenvallen van het Chinese Nieuwjaar en Valentijnsdag. Ook in andere Zuidoost-Aziatische landen steeg de vraag naar goud, onder andere in Indonesië (+(%) en Vietnam (+3%). Thailand vormde een uitzondering met een daling van 17% ten opzichte van het eerste kwartaal van vorig jaar. De Indiase vraag naar gouden sieraden daalde met 9%, wat mogelijk verband houdt met de importbeperkende maatregelen die de bedrijfsvoering van juweliers frustreren. In het Midden-Oosten groeide de vraag met 6%, terwijl de vraag naar juwelen in Rusland met 2% daalde ten opzichte van een jaar eerder. In de VS groeide de vraag naar juwelen met 5%, mede dankzij de lagere goudprijs. De volgende grafiek laat zien hoe de vraag zich het afgelopen kwartaal heeft verhouden tot de afgelopen vijf jaar. We zien dat China beduidend meer en de VS beduidend minder goud kopen.

Chinezen kopen meer gouden sieraden, de Amerikanen steeds minder

Premies
De World Gold Council heeft in haar kwartaalrapport ook een interessante grafiek geplaatst over de premies op goud in drie verschillende landen waar naar verhouding veel fysiek goud verhandeld wordt. We zien dat de premie sinds het begin van 2012 alleen in India (lichtgroen) aanzienlijk zijn toegenomen. Op het hoogtepunt betaalde men meer dan $175 bovenop de spotprijs voor een troy ounce, een premie van omgerekend meer dan tien procent. Op datzelfde moment kon men in China fysiek goud verkrijgen tegen een premie van ongeveer $20 per troy ounce (donkergroen). In Turkije was de premie op het gele metaal op dat moment vrijwel nihil. In 2013 zagen we in China een substantiële stijging van de premies, een ontwikkeling die samenviel met een sterke toename in de vraag naar goud. China importeerde in die tijd voornamelijk goud via de Shanghai Gold Exchange, een invoerkanaal dat in die tijd nog maar een beperkte importcapaciteit had. De banken die over een licentie beschikten konden niet genoeg aanleveren om de Chinese vraag naar het edelmetaal te stillen. Dat de premie in China inmiddels weer gedaald is kan aan een aantal verschillende factoren worden toegeschreven. Zo zijn er inmiddels meer banken met een importlicentie op de Shanghai Gold Exchange en heeft de regering belemmering weggenomen waardoor er rechtstreeks geïmporteerd kan worden via Shanghai. In de toekomst zal er ook rechtstreeks goud via Beijing geïmporteerd worden. Als gevolg van deze ontwikkelingen kan de Chinese markt nu beter anticiperen op een plotselinge stijging van de vraag naar goud dan een jaar geleden. Ook zou volgens Bloomberg de vraag naar goud in China weer een klein beetje bekoeld zijn.

Premie op goud in India, China en Turkije sinds begin 2012

Centrale banken

Centrale bank kochten in het eerste kwartaal van dit jaar 122,4 ton goud, een volume dat in lijn ligt met de aangekochte volumes gedurende de afgelopen vijf jaar. De grootste verrassing was de aankondiging van de Irakese centrale bank in maart dat ze 36 ton goud had gekocht. Vergeleken bij die hoeveelheid steken de aankopen van Rusland (6 ton) en Kazachstan (5 ton) wat schraal af. Binnen de Eurozone nam de goudreserve ook toe, want met de toetreding van Letland tot de muntunie werd er 7,7 ton ingebracht. Daarvan is 1,1 ton conform de regels afgedragen aan de ECB. De Duitse Bundesbank verkleinde haar goudvoorraad voor de productie van gouden verzamelmunten. Deze verkopen vallen onder het Central Bank Gold Agreement, dat zeer recent met vijf jaar verlengd is.

Centrale banken blijven goud kopen

Aanbod

Bijna even belangrijk als de ontwikkeling aan de vraagzijde zijn de trends aan de aanbodzijde van de markt. In het eerste kwartaal van dit jaar was het aanbod van goud 1% groter dan een jaar eerder. Het wegvallen van 46,6 ton aan sloopgoud werd opgevangen door een toename van 55,7 ton in de productie van goudmijnen. Jaar op jaar bezien wisten goudmijnen wereldwijd 6% meer edelmetaal te winnen. Deze ontwikkeling maskeert het gegeven dat er steeds minder sloopgoud op de markt komt om de vraag te vervullen. De volgende grafiek laat deze ontwikkeling zien.

Aanbod van sloopgoud blijft dalen

Lees meer artikelen over de World Gold Council in ons dossier

20 mei 2014
GFMS: Platina en palladium duurder in 2014

De prijs van platina zal dit jaar stijgen naar meer dan $1.700 per troy ounce, terwijl de prijs van palladium dit jaar een nieuw recordniveau van $940 per troy ounce zal bereiken. Dat schrijft Thomson Reuters GFMS in haar vandaag gepubliceerde Platinum and Palladium Survey 2014. Door stakingen in de Zuid-Afrikaanse platinamijnen zal de productie van dit edelmetaal naar verwachting lager uitvallen, terwijl de vraag naar het metaal bij beleggers zal toenemen. Als gevolg hiervan voorziet het GFMS in 2014 een tekort van 700.000 troy ounce platina. Ook in de markt voor palladium verwachten analisten van het GFMS een tekort, omdat de productie van de mijnen afneemt.

Platina
Het wereldwijde aanbod van platina groeide vorig jaar met 2,8% door een stijgende productie van mijnen en door een toename in recycling van katalysatoren. De groei werd ietwat getemperd door een kleiner aanbod van platina uit de smelt van oude juwelen. Wereldwijd daalde de vraag naar platina met 4,7%, een daling die toegeschreven kan worden aan de glas- en de petroleumindustrie. De mijnbouwproductie van platina vindt grotendeels plaats in Zuid-Afrika. In 2013 werd bijna 72% van al het platina in dit land uit de grond gehaald. Daarmee is de markt voor platina erg gevoelig voor schommelingen. Door stakingen heeft de productie van het edelmetaal in veel Zuid-Afrikaanse platinamijnen enige tijd stilgelegen, waardoor het aanbod op de wereldmarkt krapper werd.

Stakingen in Zuid-Afrika zetten productie platina onder druk

Meeste platina wordt geproduceerd in Zuid-Afrika
De krapte op de platinamarkt werd in 2013 versterkt door beleggers, die vorig jaar massaal in platina-ETF's stapten. De gecombineerde positie van de ETF's groeide vorig jaar met 55% naar een totaal van 2,53 miljoen troy ounce. Beleggers die platina kopen doen dat omdat ze verwachten dat de tekorten tot hogere prijzen zullen leiden. Het resultaat was een groot tekort, zoals op onderstaande tabel goed te zien is.

Overzicht platina markt sinds 2004

Katalysatoren

Platina wordt voornamelijk gebruikt voor katalysatoren van verbrandingsmotoren. Deze markt liet het afgelopen jaar groei zien in China en Noord-Amerika, maar die groei werd volkomen teniet gedaan door een dalende vraag vanuit Europa. Door de stijging van de platinaprijs wordt palladium vaker als alternatief gebruikt. Ook worden er steeds meer katalysatoren gemaakt waar helemaal geen platina en palladium meer in verwerkt zitten.

Katalysatoren gebruiken steeds vaker palladium in plaats van platina

In de chemiesector groeide de vraag naar platina met 14% naar het hoogste niveau ooit gemeten. Zoals gezegd daalde de vraag naar platina vanuit de petroleum- en glasindustrie. De vraag naar platina voor juwelen steeg het afgelopen jaar met 1% naar ongeveer 2,29 miljoen troy ounce, een stijging die werd afgeremd door een zwakke vraag naar platina sieraden vanuit de Aziatische markt. Zoals de cijfers uit de tabel laten zien wordt maar een fractie van het wereldwijde aanbod van platina gekocht door beleggers. Wel werd deze fractie vorig jaar substantieel groter. De volgende grafiek laat zien hoeveel platina er in ETF's zit.

Platina ETF's zijn in 2013 sterk gegroeid

Palladium
Het wereldwijde aanbod van palladium groeide in 2013 met 1,8%, een groei die voornamelijk gedreven werd door recycling van autokatalysatoren. De toename in recycling viel een dalende mijnbouwproductie van palladium op. De vraag naar dit edelmetaal groeide het afgelopen jaar met slechts 0,2%, een groei die gedreven werd door de chemiesector en door de auto-industrie. De groei uit deze sectoren ving een dalende vraag naar palladium voor juwelen op, aldus het GFMS. De volgende tabel laat het totale aanbod en de totale vraag naar palladium zien sinds 2004.

Overzicht palladium markt sinds 2004
Driekwart van de wereldwijde mijnbouwproductie van palladium is afkomstig uit Rusland en Zuid-Afrika. Noord-Amerika produceert 15% en de rest van de wereld neemt de resterende 10% voor haar rekening. In een grafiek ziet dat er als volgt uit. Zoals u ziet stijgt de productie van zowel platina als palladium al jaren niet meer, ondanks de sterk gestegen prijzen van beide edelmetalen.

Wereldwijde productie van palladium

Tekorten

De markt voor palladium kampt al jaren met tekorten, want 2013 was het zevende jaar op rij waarin de vraag groter was dan het aanbod. Het tekort is met 1,03 miljoen troy ounce ook niet eerder zo groot geweest. De tekorten worden opgevangen met strategische voorraden van palladium, die volgens het GFMS een omvang hebben van naar schatting 8,8 miljoen troy ounce. Die voorraad is voldoende om de markt nog elf maanden van palladium te voorzien. Ook in de ETF's zitten veel bovengrondse voorraden. De volgende grafiek laat zien dat het ongeveer 2 miljoen troy ounce is.

Palladium ETF's groeien de laatste jaren minder snel

Overzicht
In het Platinum and Palladium Survey 2014 staan nog veel meer cijfers over de markt voor platina en palladium. Dit rapport kunt u raadplegen via de website van het GFMS. We sluiten af met een grafiek waarin de koersontwikkeling en de belangrijkste gebeurtenissen in de markt van het afgelopen jaar zichtbaar zijn. Klik op de grafiek voor een leesbare versie.

Overzicht: Wat gebeurde er op de markt voor platina en palladium?

Lees ook onze samenvatting van het GFMS rapport over de goudmarkt

2 mei 2014