Sinds het uitbreken van de crisis in 2008 zijn de schulden wereldwijd alleen maar verder toegenomen, maar per saldo hebben overheden, bedrijven en huishoudens juist enorm geprofiteerd van de dalende rente. Een team van analisten van JP Morgan deed onderzoek naar de totale rentelasten en kwam tot de conclusie dat die lasten in bijna tien jaar tijd niet zo laag zijn geweest als nu. We citeren uit het rapport:

“Overheden en bedrijven profiteren van de grote vraag naar veilige schuldpapier met een langere looptijd. De daling van de rente naar het laagste niveau ooit en de toename van de looptijd van leningen naar recordniveaus zijn duidelijk zichtbaar in de Barcap Multiverse index, de meest brede index van obligaties ter wereld.”

We zitten veel dieper in de schulden dan voor de crisis, maar we betalen steeds minder rente. Dat komt ten eerste door het beleid van centrale banken, die de korte rente naar nul gebracht hebben en die voor miljarden aan obligaties uit de markt gehaald hebben om de lange rente te drukken. Daar komt nog eens bij dat de inflatie laag is en dat beleggers tegen elkaar op bieden om het schaarse aanbod van hoogwaardig schuldpapier te kunnen bemachtigen. Dat drukt de rentelasten van overheden en grote bedrijven steeds verder omlaag. Ook de verwachting dat de rente nog langdurig laag zal blijven speelt hierin een rol.

Lagere rente en langere looptijd schulden

Volgens analisten van JP Morgan daalde de gemiddelde rente op obligaties in mei naar 3%, terwijl de gemiddelde looptijd voor het eerst boven de 8,5 jaar uitkwam. Bereken je vervolgens de gemiddelde lasten van deze schulden, dan kom je uit op wat men de Implied Debt Service Ratio (DSR) noemt. Dit is simpel gezegd wat overheden, bedrijven en huishoudens kwijt zijn aan aflossing en rente.

Als je de lening over een langere periode mag terugbetalen, dan daalt de maandelijkse aflossing. Voeg daar een dalende rente aan toe en je ziet dat de kosten om geld te lenen sinds 2009 spectaculair gedaald zijn. Dat laat de volgende grafiek goed zien, waarin de blauwe lijn de totale schuldenlast als percentage van het bbp illustreert en de grijze lijn de effectieve last van de totale schuld.

Door een dalende rente en langere looptijd is lenen steeds goedkoper geworden (Bron: JP Morgan, via Bloomberg)

Terwijl de totale schuld ten opzichte van het bbp wereldwijd gestegen is zijn de kosten van deze schulden sinds het uitbreken van de crisis gedaald tot het laagste niveau sinds 2007. Hierover schrijven analisten van JP Morgan het volgende:

In een wereld waarin schulden gemakkelijk doorgerold kunnen worden zijn de rentelasten steeds belangrijker om de houdbaarheid van de schuld te bepalen. En door de looptijd van schulden te verlengen verlagen de schuldenaren de kosten om deze schulden af te betalen. Zo creëren ze nog meer vraag naar obligaties, omdat de betaalbaarheid steeds beter wordt