Het jaar 2011 was opnieuw erg sterk voor goud, want het wereldwijde volume steeg met 0,4% naar 4067,1 ton goud met een waarde van in totaal $205,5 miljard. Beleggers waren de grootste afnemers in de markt, maar ook de vraag naar goud voor juwelen en voor elektronica bleef redelijk op peil. De vraag naar goud door tandartsen liep iets terug, maar dit is een vrij kleine component. Wat betreft het aanbod was er in 2011 opnieuw een toename te zien, met name door extra productie in bestaande operationele goudmijnen. Nieuwe goudmijnen hebben altijd wat meer tijd nodig om op te starten, waardoor het aanbod van goud in de toekomst nog wat verder kan groeien. Het aanbod van goud uit recycling liep in 2011 iets terug, net als in 2010 het geval was. In landen als Turkijë, India en China werd er naar verhouding wat minder goud verkocht door particulieren, terwijl Europese burgers nog wel meer goud van de hand deden.
Centrale banken kopen goud bij
Op het niveau van centrale banken was de markt ook vrij eenzijdig: de hoeveelheid goud die door centrale banken van de hand werd gedaan was vrijwel nihil, terwijl er veel kopers op de markt waren die goud aan hun reserves toevoegden. Voorbeelden daarvan zijn landen als China, Rusland en India, landen die naar verhouding nog altijd relatief weinig reserves aanhouden in het glimmende edelmetaal. Netto werd er door centrale banken wereldwijd voor 439,7 ton aan goud gekocht. De verwachting is dat de opkomende markten de komende jaren goud aan hun reserves blijven toevoegen. De grootste kopers van goud in het vierde kwartaal van 2011 waren Zuid-Korea (+15 ton) en Rusland (+33 ton). Over heel 2011 groeide de goudreserve van Mexico met 100 ton en die van Rusland met 95 ton aan goud. Ook Thailand, Zuid-Korea, Bolivia en Venezuela voegden wat goud toe aan hun reserves. Niet in de cijfers verwerkt is de toename van de goudreserve van Turkije, dat in het vierde kwartaal van 2011 een aanzienlijke hoeveelheid van 63 ton toevoegde.
Particuliere beleggers kopen goud
De vraag naar gouden munten en baren was in 2011 erg sterk, als gevolg van een zeer lage reële rente (vaak zelfs negatief) en verwachtingen van hogere inflatie in de toekomst. In landen als China, India en Vietnam worden beleggers nu al geconfronteerd met een vrij hoge inflatie, waardoor goud wordt gezien als een veilige manier om koopkracht te behouden. In de Westerse landen is de officiele inflatie nog niet zo hoog, maar worden beleggers bezig gehouden door een schuldencrisis die al een aantal jaren op de economische groei drukt. De schuldencrisis bereikte even een hoogtepunt toen de rente op Italiaanse staatsobligaties in 2011 opliep tot boven de 7%, maar wordt verder vooral gedomineerd door de schuldenberg van Griekenland. Het is niet zeker of Europese beleggers in de toekomst evenveel goud blijven kopen als in 2011, maar het is wel zo goed als zeker dat de vraag op een hoog niveau blijft.
In het vierde kwartaal van 2011 groeide de vraag naar goud door beleggers met 19% ten opzichte van hetzelfde kwartaal van 2010, tot een niveau van 428,2 ton (met een waarde van $82,9 miljard). De vraag naar gouden munten en baren wist zeven kwartalen op rij te stijgen, maar zakte weer iets terug in het laatste kwartaal van 2011. Dit houdt ongetwijfeld verband met de correctie op de goudprijs van $1900 naar $1600, dat het enthousiasme van beleggers temperde. Wat betreft de instroom van goud in de ETF's was 2011 duidelijk een jaar van twee gezichten. In de eerste helft van 2011 verzwakte de vraag naar goud door deze beleggingsfondsen, mede als gevolg van technische goudverkopen aan het begin van 2011. In de tweede helft van vorig jaar kochten de ETF's juist veel goud bij, als gevolg van een toenemende vraag van beleggers. Over heel 2011 kochten de verschillende ETF's 154 ton goud bij, minder dan de helft van de vraag naar goud door de ETF's in 2010. In de OTC-markt wist goud in het vierde kwartaal van 2011 nieuwe kopers aan te trekken uit met name Turkije en de 'sterkere' Europese landen.
Goudbehoefte technologiesector vrij constant
De vraag naar goud vanuit de technologiesector liep in het laatste kwartaal van 2011 met 3% terug ten opzichte van datzelfde kwartaal een jaar eerder en kwam uit op 112,3 ton. Door de stijgende goudprijs waren fabrikanten in dollars wel 19% meer geld kwijt aan goudinkopen, namelijk $6,1 miljard. De sterke segmenten in de technologiesector waren die van de autofabrikanten, industriële elektronica en draadloze netwerktechnologie. De zwakkere vraag naar geheugenchips en processors en de overstromingen in Thailand (waar veel harde schijven worden gemaakt), hadden een negatieve impact op de vraag naar goud. Een opvallende trend is dat er steeds vaker alteatieven worden ingezet voor goud, zoals contactpunten van koper met een deklaagje van palladium. Deze combinatie is goudkoper dan de traditionele vergulde connectors.
Vraag naar juwelen loopt iets terug
Over heel 2011 was de vraag naar goud voor juwelen 1962,9 ton groot, een daling van 3% in volume ten opzichte van 2010. Dat is een vrij beperkte daling, aangezien de goudprijs die in de tussentijd behoorlijk is opgelopen. Het vierde kwartaal is traditioneel sterk voor gouden sieraden, maar in 2011 was het volume in dit kwartaal 15% lager dan in het laatste kwartaal van 2010. Door de stijgende goudprijs was de omzet in dollars 5% hoger, namelijk $25,9 miljard. Ook juweliers zagen gemiddeld genomen een jaar met twee gezichten. In de eerste helft was de vraag vrij sterk, zelfs 9% hoger dan de eerste helft van 2010. Dit kwam vooamelijk door goede verkopen in de grootste afzetmarkten: China en India. De tweede helft van 2011 leverde daarentegen 13% minder vraag naar goud op, vergeleken met de tweede helft van een jaar eerder.
Het vierde kwartaal van 2011 was met name in India zwak voor de juweliers, want de vraag naar goud kwam toen 44% lager uit dan het laatste kwartaal een jaar eerder. In oktober was er een festival in India dat traditioneel gunstig is voor de omzet van de juweliers, maar de zwakke roepie maakte het goud op dat moment erg duur voor de Indiërs. Anekdotes uit India maken duidelijk dat veel mensen toen alleen het meest noodzakelijke goud kochten en geld opzij legden om grotere aankopen op een gunstiger moment in de toekomst te doen.
In veel andere landen was de behoefte aan goud voor juwelen ook wat zwakker, zoals in Taiwan, Indonesie, Zuid-Korea, Egypte, Saoedi-Arabie, Italie, de VS en het Verenigd Koninkrijk. Landen waar de juwelenverkopen juist stegen in 2011 waren Japan en Rusland, met toenames van respectievelijk 33,5% en 14% over heel 2011 ten opzichte van 2010.
Grafieken
Hieronder ziet u enkele grafieken uit het rapport. Het hele rapport kunt u hier downloaden (PDF). Daarin staan ook tal van tabellen met alle cijfers.
Veel meer volatiliteit in tweede helft 2011
Vraag naar goud voor juwelen loopt terug in India
Mijnproductie stijgt, goudaanbod uit recycling daalt
De aankopen van centrale banken concentreren zich met name op crisismomenten
Belangrijke ontwikkeling: meer vraag naar fysieke munten en baren, minder naar ETF's en OTC-handel
De daling van de wereldwijde goudbehoefte voor juwelen lijkt af te vlakken
