De verschillende dingen die gebeurden op die laatste dag van februari lijken in tegenspraak met elkaar, want normaal gesproken stjgen de goud- en zilverprijzen juist op dagen dat centrale banken opnieuw acties ondeemen om de economie en de bankensector aan te jagen. Dat gebeurde niet op 29 februari, toen goud $72 verloor en zilver ruim $2 moest inleveren. De prijsdaling werd in gang gezet door grootschalige verkoopgolven van beloftes op goud en zilver via de termijnmarkt. De reguliere media greep het verhaal van Beanke over het voorlopig uitblijven van 'QE3' aan om de grote koersdaling van goud en zilver te verklaren, maar deze verklaring is volgens Sprott niet de juiste.
Contracten dumpen
Zo wijst Eric Sprott op het gegeven dat er in één uur tijd voor 173 miljoen troy ounce aan beloftes op zilver werd aangeboden op de papieren termijnmarkt, terwijl de mijnproductie van zilver wereldwijd over heel 2011 uitkwam op ongeveer 730 miljoen ounces. Van die jaarlijkse productie gaat de helft al rechtstreeks naar de industrie, voor verwerking in tal van verschillende producten. De rest wordt in veel gevallen verwerkt tot munten en baren, die vooamelijk hun weg vinden naar beleggers wereldwijd. Het is dan ook hoogst onwaarschijnlijk dat de partijen die deze enorme hoeveelheid zilver opeens dumpten op de termijnmarkt ook echt zoveel metaal hadden liggen. Omdat het gaat om futures kan een partij in de zilvermarkt dingen beloven die het op dat moment niet heeft, met als gevolg zulke extreme koersbewegingen die totaal niet in verhouding staan tot de handel in het fysieke edelmetaal wereldwijd.
Papieren zilverhandel 143x zo groot als fysieke productie
Eric Sprott zocht samen met David Baker uit hoe de termijnmarkten in goud en zilver, maar ook die van koper, aluminium en olie, zich verhouden tot de fysieke markt. Hoeveel keer wordt de onderliggende waarde op papier verhandeld? De uitkomst van deze studie wijst uit dat van de handel in de vijf genoemde grondstoffen die van zilver het meest uit de hand is gelopen. De zilvermarkt is erg klein, waardoor deze veel makkelijker te manipuleren is door partijen met 'diepe zakken'. De dagelijkse handel in contracten op zilver vertegenwoordigt volgens de berekening van Sprott Asset Management 143x de dagelijkse productie van fysiek zilver, uitgedrukt in troy ounces. Rondom goud en koper is ook een levendige handel ontstaan in papieren beloftes, want hier worden volumes verhandeld die de productie van de onderliggende waarde met een factor 70 tot 75x overtreffen.
Handel in papieren zilver is 143x zo groot als dagelijkse productie, voor goud is de ratio bijna 70x
De markt voor olie is heel erg groot en kent relatief gezien een kleinere markt voor termijncontracten, want hier overtreft de papieren handel de fysieke productie van olie met een factor van 14,3. De manipulatie van de goud- en zilverprijzen zijn met deze gegevens aantoonbaar, vooral als we daarbij opvoeren dat veel contracten voor goud en zilver juist in een zo kort mogelijk tijdsbestek worden aangeboden om een zo sterk mogelijke daling van de spotprijs in gang te zetten. Zo lang de biedingen de vraag overspoelen daalt de prijs, totdat er op een lager prijspunt weer een evenwicht wordt bereikt tussen vraag en aanbod.
Op 29 februari verkocht één partij in 10 minuten tijd zoveel papieren beloftes op goud, dat de goudprijs met $40 zakte. Deze transactie omvatten in totaal 1,8 miljoen ounces aan goud met een waarde van ongeveer $3 miljard. Geen enkele ervaren handelaar zou in een dergelijk kort tijdsbestek zoveel goudcontracten op de markt dumpen, omdat de gemiddelde prijs dan veel lager uitvalt en de opbrengst dus ook lager is. Er is dus opzet in het spel, waarbij de verkopende partij als doel had om de prijs zo veel mogelijk omlaag te brengen. Eric Sprott zet zijn argument kracht bij door te wijzen naar de Dennis Gartman's Letter van 2 maart, waarin een niet nader genoemde handelaar in goud stelt dat er op 29 februari ''geen vrije markt was in het edelmetaal''.
De harde klap die op 29 februari werd uitgedeeld was goed voelbaar in de markten, want de open interest voor goudcontracten met levering in maart was vrijwel volledig uitgeroeid. Voor april staan er nog wel veel contracten open, blijkbaar komt het enthousiasme in het papieren goudcasino langzaam weer terug. We staan echter nog steeds onder het prijsniveau van voor de daling op schrikkeldag.
Lange termijn
Op de lange termijn blijven goud en zilver interessant voor iedereen die denkt dat het experiment met onbeperkt geld drukken door centrale banken en de manipulatie van de goud- en zilverprijs een keer ten einde zal komen. Tot die tijd geeft de manipulatie van de edelmetalen ons de gelegenheid om fysiek goud en zilver te verzamelen tegen onderdrukte prijzen. Dat is de positieve draai die Eric Sprott aan zijn lezers wil geven. De volatiliteit zal blijven bestaan, maar zo lang de fundamenten die de goudprijs omhoog stuwen intact blijven is de bull market nog niet voorbij.
