Sinds de bemoeienis van Poetin met de gang van zaken op de Krim stellen beleidsmakers in de verschillende Westerse hoofdsteden zich maar één vraag: hoe stoppen we Poetin? Daarmee bedoelen ze niet, dat ze op manieren zinnen om de Russen uit de Krim te verdrijven. De Russische bezetting van het schiereiland lijkt een fait accompli. Veeleer is de angst, dat het hernieuwde Russische zelfbewustzijn grotere en verder reikende ambities heeft dan de Krim. Een Amerikaanse generaal denkt dat het nietige Transnistrië, op de grens tussen Oekraïne en Moldavië, het volgende doelwit is. Zelfs een trouw bondgenoot van Poetin, Alexander Lukashenko van Wit-Rusland toont zich ongerust over de expansiedrang van zijn vriend. In Wit-Rusland wonen ook veel Russen en die zouden zomaar kunnen besluiten aansluiting te zoeken bij het moederland.
Poetin op de motor
Iedereen, in west en oost, is ongerust over de nabije toekomst, de stabiliteit en de veiligheid van de regio rondom Oekraïne. Tot nu toe hebben politieke leiders in het westen zeer terughoudend gereageerd. Een aantal Russen uit de onmiddellijke nabijheid van Poetin is op een zwarte lijst geplaatst, maar vooral de Europese Unie deinst er voor terug om verder te gaan. Dat is misschien voor het moment ook maar het beste. Het is zeer goed denkbaar, dat snelle economische sancties contraproductief kunnen en zullen uitpakken. Natuurlijk zijn Europese leiders (oprecht) boos, maar Poetin weet ook heel goed dat onder die woede verdeeldheid schuilt. Daar zal hij gebruik van proberen te maken. Zullen Duitsers en Italianen een energieboycot voor langere tijd accepteren? Dat is moeilijk te geloven als de komende winter strenger is dan de andere. Zal Londen het oké vinden, als steeds meer Russische miljardairs de City gaan mijden. Ook dit is moeilijk te geloven.
Trouwens, een economische boycot van Rusland kan de regio, die we willen helpen, juist zwaar treffen. Het is goed voor te stellen, dat een economische boycot van Rusland juist Oekraïne zwaarder zal treffen met als gevolg een snel oplopende politieke en economische destabilisatie. Het zou de ideale uitnodiging zijn voor de Russen om ook daar orde op zaken te stellen. En tenslotte is het belangrijk om je kruit niet in één keer te verschieten.
G7 bijeen op het Catshuis
De annexatie van de Krim is naar alle waarschijnlijkheid niet de aanloop naar WO III. De Krim is geen Sudetenland 1938. Dus een gepaste reactie is op zijn plaats. Als de kalmte terug keert kan de EU, gesteund door de VS, tamelijk eenvoudig de diplomatieke boycot van Rusland intact houden. Het opzeggen van het lidmaatschap van de G8, het opschorten van het lidmaatschap van het Internationaal Agentschap en OECD maken op de korte termijn helemaal geen indruk op Poetin. Maar blijft dat ook zo, als die diplomatieke boycot lang, heel lang voortduurt?
Russisch gas naar Europa
Economische boycot?
Mocht de situatie ernstig verslechteren, dan kan een economische boycot altijd nog. En dan nog is het waarschijnlijk onverstandig om over te gaan op een all-out boycot. Ook dan is een stapje-voor-stapje benadering waarschijnlijk de beste manier. Bijvoorbeeld: eerst alle Russische tegoeden bevriezen en pas in tweede instantie Russische banken weren van de euro- en dollarmarkten.
De onderliggende gedachte van het beleid van de EU moet zijn, dat dit een gevecht van de lange adem en van wilskracht wordt. Poetin is niet de man om op korte termijn concessies te doen. Hij is een machtsdenker pur sang met als motto: the weak get beaten. Op de korte termijn heeft het Westen weinig in te brengen. Op de langere termijn keren de kansen. Het is nog maar de vraag of Poetin een gematigde boycot over een periode van drie jaar politiek en economisch overleeft. Ook de doorsnee Russische burger heeft steeds meer te verliezen. Een gematigde boycot is temeer op zijn plaats, omdat het de EU tijd en gelegenheid geeft zich minder afhankelijk te maken van Russisch gas en geld. Bovendien geeft het gelegenheid een echte strategie te ontwikkelen voor de landen die zuchten onder de schaduw van de Russische ambitie. Ook daar heeft het tot nu toe aan ontbroken.
Londen zou graag nog meer Russische miljardairs verwelkomen
Cor Wijtvliet
Vragen en opmerkingen kunt u richten aan [email protected]
