Dit vraagstuk werd aangevat door Jeff Clark van Casey Research. Hij keek naar de volatiliteit van de goud- en zilverprijs van de afgelopen negen jaar en ten tijde van de vorige bullmarket, de periode van 1976 tot en met 1980. Het schetst een beeld van de koersschommelingen waar een belegger in goud of zilver rekening mee dient te houden. Netto steeg de goudprijs onafgebroken in de afgelopen elf jaar (met gemiddeld 17,3% per jaar in dollars sinds 2003), maar tussentijds waren er wel tal van correcties waar sommige beleggers misschien hun vingers aan gebrandt hebben.
De eerste grafieken, die van de goud- en zilverprijs van 2003 tot en met januari 2012, laten zien dat de uitschieters naar boven en naar beneden elkaar redelijk goed in evenwicht houden. De daling van 4,8% van de goudprijs op 29 februari is in dit overzicht één van de grotere dalingen, met een omvang die we in de afgelopen negen jaar nog maar een stuk of tien keer gezien hebben. De grootste daling van de goudprijs vond plaats in 2008, toen het gele metaal bijna 8% moest inleveren op één handelsdag. De opwaartse koersbewegingen kwamen een enkele keer boven de 6% uit, waarbij de grootste dagelijkse stijging van ongeveer 7% vroeg in 2009 werd neergezet. Destijds stonden de beurzen op een dieptepunt en was de onzekerheid onder beleggers zeer groot. Sinds dat punt wisten de beurzen zich weer wat te herstellen, met als gevolg dat er weinig spektakel was in de goudprijzen tussen 2009 en halverwege 2011. De aankoop van 200 ton goud door India zette de goudprijs op één dag flink hoger, maar ook de aankondigingen van nieuwe monetaire stimuleringsmaatregelen wisten de goudprijs de laatste jaren soms flink hoger te zetten.
Bij zilver zien we sowieso al veel meer volatiliteit, wat samenhangt met de industriële component van het metaal enerzijds en de kleinschaligheid van de markt anderzijds. Afgelopen woensdag, toen zilver op een gegeven moment intraday bijna $3 lager stond, verloor het metaal uiteindelijk 6,2% van de prijs. Deze daling was groot, maar zeker niet spectaculair in de geschiedenis van deze bullmarket. De grafiek laat extreme uitschieters zien, waarbij dalingen van meer dan 12% op één dag ook een stuk of tien keer voorgekomen zijn. De beruchte daling van 2 mei 2011 staat ons allemaal nog goed bij en is gezien de tweede grafiek volledig terecht. Die dag verloor zilver meer dan 16%, met afstand de grootste daling sinds 2003. Een stuk of vijf keer steeg de koers met meer dan 10%, waarmee de claim dat zilver vaker een grote daling dan een grote stijging van de koers meemaakt niet gegrond is. De grootste stijging van de zilverprijs op één dag was 20%, op 18 september 2008.
Volatiliteit van de goudprijs sinds 2003 (Bron: Casey Research)
Volatiliteit van de zilverprijs sinds 2003 (Bron: Casey Research)
Volatiliteit en risico
De grote volatiliteit in de goud- en zilvermarkt moet niet verward worden met risico. Risico wordt in veel boeken van economie en finance uitgelegd als volatiliteit en uitgedrukt als de 'beta'. In portfolio analyse is dit onderdeel vaste prik om het risico van een portefeuille van aandelen te verkleinen. Maar volatiliteit is slechts een risico als je er als belegger blootstelling aan hebt, door bijvoorbeeld met geleend geld te speculeren of als je te weinig liquiditeit aanhoudt om klappen op te vangen. Risico wordt in de Oostenrijkse economische school uitgelegd als de kans om iets te verliezen, want ons betreft een meer logische uitleg. Vanuit dat aspect bezien kan volatiliteit inderdaad resulteren in een grotere kans op verlies van vermogen, maar hoeft dat niet per se zo te zijn. Het is afhankelijk van de belegger hoe deze omgaat met het gegeven dat koersen soms heel sterk kunnen stijgen of dalen. Een belegger die probeert slimmer te zijn dan de markt, door zijn aankopen en verkopen te timen, kan veel geld verliezen als gevolg van de volatiliteit. De belegger die een lange termijn doelstelling hanteert, altijd cash achter de hand houdt en systematisch koopt na een correctie weet er juist van te profiteren.
1976-1980
De vorige bullmarket van 1976 tot en met 1980 laat nog grotere volatiliteit zien. Na de tweede fase, die over het algemeen het langste duurt en die we de 'bewustwordingsfase' kunnen noemen, komt de 'manische fase', waarin de volatiliteit nog veel groter wordt. In de goudprijs werden uitslagen van meer dan 10% genoteerd, die zich bij de huidige dagkoers laten vertalen naar een stijging van de goudprijs van tenminste $170 of €128 in één dag. De uitslagen naar boven zijn gedurende de manische fase veel groter dan die naar beneden, maar ook omlaag kan de prijs meerdere keren met 6% of meer uitslaan. als we de grootste koersstijging van goud in de vorige bull market toepassen op de huidige situatie kan dat betekenen dat goud in één dag van $1.800 naar meer dan $2.000 klimt.
In de zilvermarkt werd de volatiliteit halverwege 1979 pas echt absurd hoog, waarbij de koersbewegingen in de jaren daarvoor compleet in het niet vallen. Op 18 september van dat jaar steeg de zilverprijs met maar liefst 36%. Opvallend is dat er gedurende het jaar 1980 nog 12 dagen waren waarin de zilverprijs met meer dan 10% steeg. Het aantal dalingen van meer dan 10% in dat jaar was met veertien nog iets groter. Alleen op deze koersbewegingen in één jaar kan een belegger al veel geld winnen over verliezen, afhankelijk van zijn of haar blootstelling aan het fenomeen volatiliteit.
Volatiliteit van de zilverprijs in de vorige bullmarket (Bron: Casey Research)
Volatiliteit van de zilverprijs in de vorige bullmarket (Bron: Casey Research)
De grootste dagelijkse uitslagen in de goudprijs (Bron: Casey Research)
De grootste dagelijkse uitslagen in de zilverprijs (Bron: Casey Research)
Blijf liquide
Wat is dan de les die Casey Research (en wij) met deze informatie willen geven? Blijf liquide en laat je vooral niet gek maken door dagelijkse koersschommelingen. Neem als uitgangspunt de fundamenten en bepaald voor uzelf onder welke omstandigheden goud en zilver geen aantrekkelijke belegging (of spaargeld) meer zijn. Zorg dat u altijd geld achter de hand houdt in uw portefeuille, zodat u kunt profiteren van het feit dat er soms uitverkoop is in de edelmetalen of in andere activa. Wie dan geld achter de hand heeft gehouden kan zijn slag slaan, zonder daarmee meer risico te lopen dan wenselijk is. Hieronder een video van Rick Rule, die het fenomeen volatiliteit bijzonder goed weet uit te leggen. De bovenstaande grafieken laten u zien dat ons waarschijnlijk nog veel meer volatiliteit te wachten staat.
Rick Rule over volatiliteit en de consequenties ervan
