Energie-exporterende landen hebben voor het eerst in 18 jaar zogeheten ‘petrodollars’ uit de markt gehaald, zo blijkt uit onderzoek van BNP Paribas. De oorzaak is de daling van de olieprijs, waardoor exporterende landen als Rusland, Saoedi-Arabië en Angola minder dollars overhouden aan de export van olie en gas.
De dollaroverschotten die landen verzamelen met de export van olie en gas worden normaal gesproken ‘gerecycled’ op de financiële markten. De olie-exporterende landen lenen hun overtollige dollars uit, waardoor de kosten om dollars te lenen laag blijven. Stijgt de olieprijs, dan houden olie-exporterende landen meer dollars over die ze uit kunnen lenen op de financiële markten, met als gevolg een prijsstijging van financiële activa en een daling van de rente.
Door de daling van de olieprijs worden er minder dollars rondgepompt en neemt dus ook de dollarliquiditeit af. Vooral in landen waar de productiekosten van olie wat hoger zijn kan een overschot op de handelsbalans al snel omslaan in een tekort. Als dat gebeurt is er geen sprake meer van een overschot maar van een tekort aan dollars in het betreffende land.
De volgende grafiek van BNP Paribas laat zien dat er in 2006 wereldwijd een recordbedrag van $511 miljard aan oliedollars gerecycled werd. Door de stijgende olieprijs hielden olieproducerende landen over de hele wereld voldoende dollars over om uit te lenen aan iedereen die dollars nodig had.
Petrodollars verlaten de markt voor het eerst in 18 jaar (Bron: BNP Paribas)
Aanbod petrodollars droogt op
Daar is vandaag de dag geen sprake meer van. De grafiek laat zien dat vooral Rusland gestopt is met het recyclen van dollars. Sterker nog, het land moest netto dollars onttrekken aan de kapitaalmarkt! Wereldwijd moeten olie-exporterende landen dit jaar $7,6 miljard aan petrodollars importeren, terwijl er in 2013 nog $60 miljard en in 2012 nog $248 miljard geëxporteerd werd door de landen die olie exporteren.
Maar wat betekent dit precies? Het betekent dat er als gevolg van de dalende olieprijs minder dollarliquiditeit in de wereld is en dat daardoor de kosten om dollars te lenen voor overheden, bedrijven en consumenten zullen toenemen. Het aanbod van dollars wordt simpelweg schaarser en daardoor worden dollars duurder.
De import van petrodollars is met $7,6 miljard nog zeer minimaal, wanneer je dat afzet tegen de honderden miljarden dollars die sinds 1997 hun weg naar de financiële markten gevonden hebben. Toch is het interessant om te zien dat er niet langer dollars gerecycled worden.
Als de olieprijs de komende jaren verder zal dalen moeten ook de olie-exporterende landen meer dollars gaan importeren om de dollarschulden in eigen land te kunnen aflossen. Denk aan bedrijven in olieproducerende landen die geld geleend hebben in dollars. Russische bedrijven hebben dat al aan der lijve ondervonden, want door de Westerse sancties kunnen zij moeilijk aan dollars komen om schulden in de Amerikaanse valuta terug te betalen. Deze bedrijven worden in toenemende mate afhankelijk van hun eigen reserves en van financiering door de centrale bank om hun schuldverplichting na te komen.
Aanbod petrodollars loopt terug