De ECB heeft zich tot nog toe vrij terughoudend opgesteld in de schuldencrisis. De Italiaanse rente mocht stijgen tot ruim 7,5% voordat de ECB ingreep met kleinschalige aankopen op de tweedehands obligatiemarkt. De rente werd op deze manier teruggebracht tot 6,3%, maar dat effect was slechts tijdelijk. De Italiaanse rente staat immers alweer op 7%. Ondertussen lopen ook de rentes op Spaanse, Franse en Belgische staatsobligaties hard op. Door slechts zeer beperkt staatsobligaties op te kopen blijft de ECB zoveel mogelijk druk zetten op overheden om hun begroting op orde te brengen. Een nobel streven, maar het is vraag of deze aanpak echt gaat werken.
Bankvergunning voor EFSF
Sarkozy is daar in elk geval niet van overtuigd en pleit voor een bankvergunning voor het EFSF. Op die manier kan het EFSF zeer goedkoop geld lenen via de ECB, waarmee vervolgens honderden miljarden aan staatsleningen opgekocht kunnen worden op de primaire én secundaire obligatiemarkten. Een dergelijke aanpak haalt de druk van de ketel en zou volgens Francois Baroin – de Franse minister van Financiën – ook het besmettingsgevaar bestrijden.
Angela Merkel voelt er weinig voor om de problemen op de korte termijn op te lossen met geld van de ECB en wijst naar de regels van de Europee Unie die geen ruimte zou bieden voor grootschalig ingrijpen van de centrale bank. ''Volgens de verdragen heeft de ECB niet de mogelijkheid om de huidige schuldencrisis op te lossen'', aldus bondskanselier Merkel. De oplossing moet volgens haar gezocht worden in economische hervormingen en een sterkere Europese politieke unie.
ECB aan de kant van Merkel
De ECB schaart zich aan de zijde van Duitsland door te stellen dat de ECB geen rol van 'lender of last resort' kan spelen en dat overheden zelf verantwoordelijkheid moeten dragen voor hun schuldenproblemen. Dat komt neer op het doorvoeren van bezuinigings- en hervormingsmaatregelen om de begroting op orde te brengen.
Volgens verschillende analisten heeft het besmettingsgevaar in de Europese schuldencrisis momenteel een hogere prioriteit dan het bestrijden van de inflatie. Handelaren op de Europese obligatiemarkten wisten te melden dat de ECB woensdag obligaties heeft gekocht van zowel Spanje als Italië, maar dat de aankopen slechts ''beperkt en kleinschalig'' waren. Als gevolg van de aanhoudende schuldenproblematiek zakte de euro weg tegenover de Amerikaanse dollar. Ook aandelenmarkten waren negatief gestemd, omdat beleggers twijfels hebben over het vermogen van Europese overheden om daadwerkelijk te bezuinigen en de problemen op te lossen.
De Europese schuldencrisis wordt ook aan de andere kant van de oceaan op de voet gevolgd. Kredietbeoordelaar Fitch zou op het punt staan om Amerikaanse banken een negatieve outlook te geven, omdat die ook blootstelling hebben aan staatsobligaties van Europese landen (of verzekeringen op deze obligaties, de zogeheten credit default swaps). President Obama gaf vanuit Australië een reactie op de laatste ontwikkelingen. Hij verklaarde dat ''de onrust op de financiële markten blijft aanhouden zo lang er geen plannen komen waaruit blijkt dat Europa volledig achter de euro staat en er alles aan zal doen om de crisis te bezweren''. Obama ziet de komst van nieuwe regeringen in Griekenland en Italië als een stap in de goede richting, maar Europa kent volgens de president nog steeds ''een gebrek aan politieke wilskracht''.
Systeemcrisis
Volgens Barroso, president van de Europese Commissie, zit de Eurozone in een systeemcrisis die niet op te lossen is door de Europese Unie op te splitsen. Dat zijn dus geen geruststellende woorden uit het hart van Europa.
Ondertussen draait de Griekse overheid de duimschroeven hard aan met een reeks van rigoureuze bezuinigingen. De nieuwe premier Papademos is er alles aan gelegen om te voldoen aan de eisen van de ECB, maar de resultaten van de eerdere bezuinigingen stemmen ons niet hoopvol. Het begrotingstekort van de Griekse overheid was in oktober weer groter geworden, ondanks de invoering van enkele nieuwe impopulaire belastingen.
Tenslotte staan ook de Europese banken continu onder druk door de schuldencrisis. Volgens Reuters hebben zij moeite om Amerikaanse dollars te lenen, waardoor ze zijn aangewezen op de onbeperkte (maar duurdere) faciliteit van de ECB. Het stressniveau is nog niet zo hoog als in 2008, maar wel hoger dan een jaar geleden.
Mario Draghi, de nieuwe president van de ECB, probeert de wereld gerust te stellen met verzachtende woorden. Hij is van mening dat we aan het eind van dit jaar in ''een milde recessie'' terechtkomen. Het nieuws dat we de laatste tijd over ons heen krijgen doet immers vermoeden dat de situatie toch wel iets estiger is dan Draghi voorspelt.
Merkel en Sarkozy zijn het oneens over aanpak Europese schuldencrisis
