Wie op google zoekt naar zogeheten “unfunded liabilities” in de VS zal er al snel achter komen dat de officiele staatsschuld van meer dan $16 biljoen slechts het topje van de ijsberg is. Naar schatting heeft de Amerikaanse overheid momenteel meer dan $80 biljoen aan toekomstige kosten voor pensioenen en gezondheidszorg waar nu nog geen geld voor apart gezet is. Zo lang de economie groeit hoeft dat niet gelijk een probleem te zijn, maar vandaag de dag groeit de economie nauwelijks en is het vooral de staatsschuld die rap toeneemt. Tegelijkertijd is de rente laag, waardoor toekomstige kosten maar zeer beperkt verdisconteerd kunnen worden.
Bedrijven zitten in een soortgelijke situatie, zo schrijft de Wall Street Joual. Het gat tussen het bedrag dat bedrijven uit de S&P 500 index opzij hebben gezet voor werknemers die met pensioen gaan en de pensioenverplichtingen die ze moeten dragen was eind 2012 naar schatting $347 miljard. Dat is na de $386 miljard die in 2011 geregistreerd werd het grootste tekort ooit. De grafiek laat zien dat de omvang van de 'unfunded liabilities' sterk samenhangt met stand van de rente. De overschotten tussen 1998 en 2001 en tussen 2006 en 2007 correspondeerden met de periode waarin de rente van de Federal Reserve relatief hoog stond. Navenant was de rente zeer laag in de jaren waarin het tekort het grootst was.
Het ziet er vooralsnog niet naar uit dat de rente zal stijgen, want dat kan de met schulden overladen Amerikaanse economie niet dragen. De Federal Reserve weet dat en heeft ook al aangegeven dat ze de rente nog tot in 2015 extreem laag zal houden. Dat is een tegenvaller voor spaarders en pensioenfondsen, want die zien door de zeer lage rente ook hun rendement verschrompelen. Pensioenpotten van bedrijven leveren na een bepaald aantal jaren simpelweg minder geld op bij een lage rente. Om dat te compenseren moet er meer geld ingelegd worden om na een bepaald aantal jaren op het gewenste bedrag uit te komen. Zonder geld bij te storten ontstaan er toekomstige tekorten.
De Wall Street Joual schrijft dat het tekort op de pensioenverplichtingen als sneeuw voor de zon kan verdwijnen als de rente weer stijgt. Dat is zeer onwaarschijnlijk onder de huidige stand van de economie, die juist een extreem lage rente nodig heeft om te groeien. De huidige crisis legt een structureel probleem in onze economie bloot, namelijk dat de belangen van de spaarders ondergeschikt gemaakt zijn aan de belangen van de schuldenaren. De spaarders die in schuldpapier blijven beleggen krijgen daarvoor een magere vergoeding, die steeds minder in verhouding staat tot de risico's.
Pensioenverplichtingen bedrijven nemen toe door lage rente (Bron: Wall Street Joual)
