1. Markten hebben de neiging terug te keren naar een gemiddelde
Farrell vergelijkt de aandelenmarkt met een elastiek. Als de prijs te ver opgerekt is bereikt deze op een gegeven moment haar limiet. De spanning moet dan weer van het elastiek af voordat het weer opnieuw opgerekt kan worden. Deze cyclus ziet Farrell ook terug op de aandelenmarkt. Trends die te land doorgaan in een bepaalde richting zullen op een gegeven moment vanzelf afgebroken worden. Zelfs na een sterke opwaartse trend volgt er onherroepelijk een correctie, waardoor de aandelenkoersen terugkeren naar hun lange-termijn gemiddelde.
Onderstaande grafiek illustreert die ontwikkeling. In het rood is de standaarddeviatie van het 52-weeks gemiddelde weergegeven. Deze grafiek laat zien dat de aandelenmarkt blijft fluctueren tussen hoge en lage koersen. De stippellijn in de bovenste grafiek geeft de wisselende trend van 'bull market' naar 'bear market' weer. Het anticiperen op deze trends is volgens Bob Farrell de essentie van het 'risicomanagement' van de portfolio.
2. Een extreme beweging in één richting leidt tot een extreme beweging in de andere richting
Markten de te sterk zijn gestegen hebben de neiging om ook sterk te dalen, net als een pendule. Hoe groter de overwaardering op het ene moment, hoe groter de onderwaardering bij een correctie. Daarop is ook een wet van Newton van toepassing, die stelt dat er voor elke reactie een soortgelijke tegenractie is. Een extreme waardering op de aandelenmarkt is volgens Bob Farrell te omschrijven als een afwijking van meer dan drie standaarddeviaties van het 50-weeks gemiddelde. Die afwijking wordt nooit afgeremd door een lange consolidatiefase, maar door een scherpe correctie, zo merkt de Wall Street veteraan op.
Onderstaande grafiek laat deze ontwikkeling zien over de afgelopen twaalf jaar. De grafiek die daar onder staat laat zien dat de afwisseling van bull markets en bear markets over de langere termijn een soortgelijk patroon kent. Telkens doorkruisde de S&P 500 index de trend over de lange termijn (zwarte stippellijn). Begin 2009 zakten we even door deze trend heen, maar als we er met iets meer afstand naar kijken zouden we tot de conclusie kunnen komen dat de huidige bear market nog niet voltooid is. Daarvoor is de correctie, vergeleken met de bull market die eraan vooraf ging, nog veel te klein geweest.
3. Excessen zijn nooit permanent
Er bestaat volgens Bob Farrell niet zoiets als een 'Nieuw Tijdperk' voor beleggingscategorieen. Of het nou gaat om aandelen, vastgoed, opkomende markten, grondstoffen, technologiebedrijven, spoorwegen of tulpenbollen, iedere keer bleek het credo “this time is different” niet geheel op zijn plaats.
4. Exponentieel stijgende prijzen en sterk dalende koersen houden soms lang aan, maar corrigeren nooit zijwaarts
Excessen kunnen langer stand houden dan de meeste mensen zich kunnen voorstellen. Toch komen dit soort excessen, positief of negatief, nooit aan hun einde met een consolidatiefase. De correcties zijn doorgaans minstens zo krachtig als het exces dat eraan vooraf ging en komen vrij plotseling. Onderstaande grafiek laat zien hoe de S&P 500 aandelenmarkt reageerde op afwijkingen van het trendkanaal.
5. Het publiek koop het meest op de top en het minst op de bodem
Een pijnlijke constatering voor de doorsnee belegger is dat het sentiment vaak sterker aanwezig is dan ze zelf willen toegeven. De gemiddelde belegger is het meest optimistisch op de top van de markt en het meest negatief op de bodem. Navenant kopen ze vooral als de koers hoog staat en blijven ze weg als er een correctie heeft plaatsgevonden. De logica dicteert dat beleggers het beste kunnen wachten met kopen tot na een grote verkoopgolf. Helaas blijkt dat het tegenovergestelde te zijn van wat de meeste beleggers doen.
Onderstaande grafiek illustreert dit gedrag. Beleggers storten meer geld in aandelenfondsen als de koersen zijn gestegen en halen geld weg als de koers gezakt is.
6. Angst en hebzucht kunnen een langetermijn visie verstoren
Bob Farrell merkt op dat optimisme, hebzucht en angst een negatief effect kunnen hebben op de lange termijn strategie van een belegger. Winst zorgt voor optimisme en zelfvertrouwen, terwijl verliezen juist gevoelens van spijt en angst opwekken. Beleggers kopen als gevolg van deze sentimenten op het verkeerde moment en ondermijnen hun lange termijn plan. Onderstaande grafiek laat zien dat er een sterke relatie is tussen pieken in het marktsentiment en in de aandelenkoersen. Momenteel bevinden we ons in terrein dat als extreem bullish kan worden aangemerkt. Als we Warren Buffett mogen geloven is dit een uitgelezen moment om te verkopen.
7. Bull markets zijn het sterkst als ze over de hele linie stijgen
Bob Farrell merkt op dat een rally het sterkst is als deze breed gedragen wordt door een groot aantal fondsen uit de aandelenindex. Een index die stijgt omdat een paar grote aandelen het bijzonder goed doen is geen degelijk fundament voor een rally. Ook de kleinere en minder bekende bedrijven moeten aan populariteit winnen op de beurs, wil de rally aanhouden. De ARMS-index is een volume-gebaseerde indicator die aangeeft hoe breed de beweging van de aandelenmarkt gedragen wordt. Onderstaande grafiek laat zien dat deze index correspondeert met correcties op de aandelenmarkt.
8. De bear market kent drie fasen
Een bear market kent doorgaans drie fasen. Eerst is er een plotselinge krachtige verkoopgolf, dan volgt een korte herstelfase die gevormd wordt door beleggers die gewacht hebben op een correctie en die willen instappen. Daaa zakt de markt verder weg op basis van een fundamentele overwaardering. Het is de kunst om als belegger een inschatting te kunnen maken van de markt, want de drie fasen van de bear market laten zien dat er genoeg tijd is om met een beperkt verlies uit te stappen.
9. Als alle experts het met elkaar eens zijn, dan zal er iets gebeuren
Sam Stovall, beleggingsstrateeg voor Standard & Poor's, zei eens: “Als iedereen optimistisch is, wie wil er dan nog kopen? En als iedereen negatief is, wie wil er dan nog verkopen?” Excessen worden opgebouwd als iedereen aan dezelfde kant van de handel zit. Zodra het sentiment omslaat wordt de beweging versterkt door een massale vlucht in de andere richting. Het vasthouden van een contraire strategie kan moeilijk zijn in tijden dat optimisme de boventoon voert. Tegelijkertijd is dat ook het geheim van het beperken van verliezen en het behalen van succes op de lange termijn. Howard Marks zei ooit het volgende:
“Jezelf tegenhouden – en daarmee succesvol zijn als contraire belegger – is niet makkelijk. De zaken gecombineerd maken het moeilijk, zoals het natuurlijk kuddegedrag en de pijn van het niet meelopen met de trend. Door het momentum lijkt het enige tijd alsof de kudde gelijk heeft. (Daarom is het essentieel om het onderscheid te zien tussen te ver vooruit zijn op de tijd en het verkeerd hebben). Gegeven de onzekere aard van de toekomst, en daarmee de onzerkerheid over je beleggingsstrategie, is de uitdaging die je als eenzame contrarian aangaat.”
10. Bull markets zijn leuker dan bear markets
Het psychologische effect van stijgende koersen mag niet onderschat worden. Zo lang de aandelenmarkt blijft stijgen denken beleggers dat ze slim zijn, omdat hun portefeuille meer waard geworden is. Maar in werkelijkheid kan de waardestijging van hun portfolio vaak worden toegeschreven aan 'geluk' dan aan intelligentie. Ze nemen aan dat de stijging van de waarde van hun aandelenportefeuille toe te schrijven is aan hun eigen kunde, terwijl ze vaak niet de verantwoordelijkheid durven te nemen voor verliezen. Het is vergelijkbaar met het sentiment van een gokker, die in slechte tijden blijft hopen op dat ene moment van geluk.
Bull markten zijn daarom ook leuker dan bear markten, maar toch dringt het niet bij alle beleggers door dat elke bull market gevolgd wordt door een bear market. Het is dus neit de vraag of er een correctie komt, maar wanneer deze zal plaatsvinden.
