De werkloosheid is sinds het opstarten van QE3 en QE4 in respectievelijk september en december vorig jaar vrijwel niet omlaag gegaan, terwijl dat voor Beanke wel het referentiepunt is om de monetaire stimulering op te schroeven danwel stop te zetten. De Amerikaanse economie is steeds meer verslaafd geraakt aan de stimulering van de centrale bank, zo schrijft Reuters. Dat zagen we ook afgelopen week, toen de FOMC notulen uit van een beleidsvergadering uit januari gepubliceerd werden. Uit de notulen viel op te maken dat er binnen de Fed onenigheid bestaat over de voortzetting van het QE-programma. Sommige leden suggereerden dat de stimulering misschien wel voortijdig stopgezet moet worden, nog voordat de doelstelling van 6,5% werkloosheid bereikt is. De financiële markten reageerden sterk op dit 'signaal', want de dollar steeg ten opzichte van de euro naar het hoogste punt in vier weken en op de aandelenmarkt was de grootste daling in drie maanden zichtbaar.
Perceptie beïnvloeden
Sommige Fed-bestuursleden hebben in speeches door het hele land al gesproken over het afbouwen en beëindigen van het monetaire stimuleringsbeleid. Het is allemaal onderdeel van het kneden van de publieke verwachting over wat de Fed zal gaan doen in de nabije toekomst, want alleen woorden brengen de financiële markten vandaag de dag al in beweging. Fed-bestuursleden proberen mensen ervan te overtuigen dat de Federal Reserve zich langzaam terug zal trekken, in plaats vna een abrupt einde te maken aan de maandelijkse aankopen van staatsobligaties en hypotheekleningen.
“Ik denk dat het praten over afbouwen van de stimulerende maatregelen al bijna het begin ervan is. De markten zijn inmiddels zo gewend geraakt aan de aanwezigheid van een centrale bank die de vraag- en aanboddynamiek verandert”, aldus econoom Tom Simons van Jefferies. “Fed-bestuursleden benadrukken steeds dat communicatie de beste beleidsmaatregel is. Als de centrale bank kan communiceren dat de markten zich moeten voorbereiden of een geleidelijke terugtrekking, en pas daaa zich terugtrekt, dan is is dat de meest geleidelijke manier waarop het stimuleringsprogramma beeindigd kan worden”, zo voegt Simons eraan toe.
Reuters schrijft dat het opschonen van de balans, door opgekochte schuldpapieren weer terug naar de markt te brengen, een taak is die waarschijnlijk toebedeeld zal worden aan de opvolger van Beanke. Zijn termijn eindigt in januari 2014 en het ziet er volgens Reuters nog niet naar uit dat hij langer zal aanblijven als Fed-voorzitter.
Toch is er binnen de Federal Reserve scepsis over de haalbaarheid van de plannen. Charles Plosser van de Philadephia Fed zei laatst in een speech het volgende: “Het sturen van de publieke perceptie over monetaire beleid is een moeilijke taak, vooral als het beleid waar de Fed over praat zo afwijkend is van het beleid dat de centrale bank de afgelopen jaren heeft gevoerd.” De geloofwaardigheid van de Amerikaanse centrale bank komt meer en meer onder druk te staan door een aaneenschakeling van stimuleringsprogramma's.
Volgens Jeffrey Fuhrer, beleidsadviseur van de Federal Reserve Bank in Boston, zal de normalisering van het beleid van de Fed gepaard gaan met een geleidelijke aanpassing in het balanstotaal van de centrale bank. Dat zal volgens hem een gematigd effect hebben op de rente op de lange termijn, al hebben markten de neiging om te overdrijven.
Terugtrekken een illusie?
De Federal Reserve praat al langer over het minderen en stopzetten van monetaire stimulering, maar telkens komt het er niet van. Na QE1 volgende QE2 en inmiddels zitten we al aan de QE3 en QE4. Enige tijd leek het erop alsof verdere stimulering niet nodig was, omdat de balans van de centrale bank met 'Operation Twist' niet meer groeide. Toch is er van terugtrekking nog geen sprake, want vandaag de dag koopt de Federal Reserve meer schuldpapieren op dan ooit tevoren. Met $85 miljard per maand zal de balans in één jaar met ruim $1 biljoen aanzwellen. De Fed koopt hypotheekleningen en staatsobligaties om de rente laag te houden en dat is ook het enige wat de centrale bank kan doen om (a) de bestaande schulden financierbaar te houden en (b) het systeem ruimte te geven voor nog meer kredietexpansie.
De Federal Reserve sprong in de bres voor de Amerikaanse overheid, door Treasuries te kopen die de markt niet meer wilde afnemen voor een zeer lage rente. De Amerikaanse overheid heeft jaar in jaar uit een tekort op de begroting, waarvoor een geldschieter gevonden moet worden. Europa vervulde deze rol tot aan de eeuwwisseling, daaa nam China het stokje over. Maar nu ook China niet meer Amerikaanse Treasuries koopt is er een andere koper nodig om de nieuwe staatsobligaties 'op te dweilen'. Is die koper er niet, dan zullen de andere kopers een hogere rentevergoeding eisen voor het schuldpapier. Het supplement dat de Federal Reserve maandelijks toedient aan de obligatiemarkt ($45 miljard) zorgt ervoor dat de rente laag blijft en dat de Amerikaanse overheid goedkoop kan lenen.
Deze situatie maakt het voor de Fed onmogelijk om zich terug te trekken en de monetaire stimulering te stoppen, laat staan dat ze het aanbod van staatsobligaties zélf zouden vergroten door schuldpapier op de balans terug te brengen naar de markt. Daarmee zou de rente op de Amerikaanse staatsschuld omhoog vliegen en daarmee ook de rente op veel hypotheken.
Ook Beanke weet dat terugtrekken een illusie is
