SNS Reaal bleek de verliezen bij vastgoedonderdeel Property Finance niet te kunnen dragen en al vrij snel was ook duidelijk dat de bank de staatslening van €750 miljoen niet zou kunnen terugbetalen binnen de gestelde deadline. Volgens Jan Sijbrand, directeur toezicht van De Nederlandsche Bank, leek er een bankrun op SNS te ontstaan. Om meer schade te voorkomen werd besloten de bank te nationaliseren. De boekwaarde van de vastgoedportefeuille in Property Finance bedroeg in juni 2012 €8,55 miljard, meer dan 10% van het balanstotaal van de hele bank. Deze portefeuille bleek risicovoller dan de vastgoedportefeuilles van andere banken, vanwege een hoger percentage aan non-performing-loans.
Dubbele leverage
In de brief aan de Tweede Kamer omtrent de nationalisatie van SNS Reaal lezen we dat er extreem veel leverage werd toegepast voor de financiering van de bedrijfsactiviteiten. Het eigen vermogen van de dochters werd gedeeltelijk gefinancierd met vreemd vermogen dat werd aangetrokken door de moeder, de Holding SNS Reaal.
“Naast de problemen van SNS Bank, bij de vastgoeddochter Property Finance, speelt er ook een ander probleem bij SNS REAAL dat het zoeken naar een oplossing heeft bemoeilijkt. Zo is bij SNS REAAL via de holdingstructuur sprake van een grote financiële vervlechting tussen de verzekeringspoot en de bancaire poot (de technische naam voor dit verschijnsel is double leverage).6 In concreto betekent dit dat het eigen vermogen van de dochters gedeeltelijk is gefinancierd met vreemd vermogen dat is aangetrokken door de moeder, de Holding SNS REAAL. Bij SNS REAAL is de omvang van de totale double leverage € 909 miljoen ultimo 20127. Dit heeft tot gevolg dat als bijvoorbeeld onderdelen van de verzekeraar verkocht zouden worden, niet al de vrijgespeelde middelen gebruikt zouden kunnen worden om problemen bij de bank op te lossen, maar ook voor een deel zouden moeten worden gebruikt om de door de Holding aangegane leningen af te lossen.”
De afgelopen tijd zijn er pogingen ondeomen om met private partijen een oplossing te vinden, bijvoorbeeld door het bedrijf op te splitsen en de goede onderdelen te verkopen aan andere banken of private investeerders. Dat bleek uiteindelijk niet haalbaar, met als gevolg dat minister Dijsselbloem van Financien vanmorgen vroeg bekend moest maken dat de bank genationaliseerd is. Na raadpleging van De Nederlandsche Bank en in overeenstemming met de Minister-President is besloten tot de onteigening van de bank. Dat besluit trad om 8:30 in werking en heeft als gevolg dat de aandelen van SNS Reaal niets meer waard zijn en van de beurs zullen worden gehaald. Daaaast worden ook achtergestelde obligatiehouders geraakt.
In een brief aan de Tweede Kamer schrijft Dijsselbloem dat hij in de toekomst ook bij niet-achtergestelde obligatiehouders de rekening wil neerleggen. Nederland zet daar actief op in bij de onderhandelingen over de harmonisatie van resolutieraamwerken in Europa, zo valt te lezen in deze brief.
In het persbericht van het Ministerie van Financien wordt uit de doeken gedaan hoe de Staat tot deze nationalisatie is gekomen en wat er allemaal aan vooraf gegaan is bij SNS Reaal. Op pagina 17 staat onder 'Artikel 1' een opsomming van de aandelen en obligaties die vandaag ten name van de Staat der Nederlanden zijn onteigend. Deze lijst ziet er als volgt uit.
Faillissement
Zonder ingrijpen door de Staat zou SNS Reaal onherroepelijk failliet zijn gegaan, zo stelt Dijsselbloem. Daarom werd het uiterste middel, een volledige nationalisatie, ingezet. Dat besluit is donderdagavond genomen in samenwerking met de Nederlandsche Bank en de Minister-President. Omwille van de financiele stabiliteit zou het te risicovol zijn geweest op SNS Reaal (de Holding) failliet te laten gaan. Het zou een schokeffect teweeg kunnen brengen in het Nederlandse financiele landschap, waarbij ook het vertrouwen in andere Nederlandsche instellingen onder druk zou komen te staan. Tot gisteravond 18:00 is er gekeken naar een oplossing met een private partner, maar die legde volgens Dijsselbloem teveel risico's bij de Staat zonder dat het ministerie daar voldoende zeggenschap voor terug kreeg.
Spaarders veilig
Voor spaarders en andere klanten van SNS Reaal verandert er niets, aldus het Ministerie van Financien. Op sommige dagen stroomde er €0,5 tot €1 miljard aan spaargeld weg uit de bank, aldus Sijbrand van de DNB. De SNS bank heeft een bestand van 1,6 miljoen spaarrekeningen en 1 miljoen betaalrekeningen.
Europese Commissie
Het eerdere plan om SNS met hulp van de drie andere grote banken in Nederland te redden stuitte in Brussel op weerstand, omdat ING zelf staatssteun ontvangen heeft en omdat ABN al geheel in handen is van de staat. De nationalisatie van SNS moet nu nog worden voorgelegd aan de Europese Commissie, maar dat lijkt gezien de omstandigheden slechts een formaliteit te zijn.
Garanties en overbruggingskrediet
Naast de directe kosten van €3,7 miljard verstrekt de Staat ook een overbruggingskrediet van €1,1 miljard aan de Holding, zodat de liquiditeitsbehoefte van SNS Reaal opgevangen kan worden. Een garantie van €5 miljard wordt verstrekt op de financiering van de vastgoedbeheerorganisatie. Het benodigde geld wordt initieel verstrekt door de SNS Bank, maar als de verliezen oplopen bestaat het risico dat de vastgoedbeheerorganisatie deze financiering niet kan terugbetalen. De garantie van €5 miljard vangt dit risico op, zo lezen we in de brief aan de Tweede Kamer.
Deukje in de begroting
Als gevolg van deze nationalisatie zal het tekort op de Nederlandse rijksbegroting oplopen, namelijk met 0,6% van het BBP. Op onze staatsschuld is het effect nog iets groter, omdat hierin ook de garantie van €5 miljard en het overbruggingskrediet van €1,1 miljard worden meegenomen. De staatsschuld zal circa 1,6 procentpunt stijgen (t.o.v. met BBP). Dat is het totaalbedrag van circa €9,8 miljard. Dijsselbloem schrijft in de brief aan de Tweede Kamer dat eerdere noodingrepen hebben laten zien dat er op voorhand geen uitsluitsel gegeven kan worden over aanvullende tegenvallers. De kosten van de nationalisatie van SNS Reaal kunnen in de toekomst dus nog verdere oplopen, mochten er zich onverhoopt tegevallers voordoen.
